آسیب‌شناسی انتخابات 1400
معناکاوی‌ها و ارائه تفسیرهای متنوع از انتخابات و رفتارهای انتخاباتی ایرانیان پس از ده روز از انتخابات 28 خرداد1400 همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد حالا حالاها این مباحث تداوم خواهد داشت. دلیل این موضوع علاوه بر اهمیت راهبردی این انتخابات از منظرهای مختلف، به پاره‌ای از آسیب‌ها، کاستی‌ها و نقایص کارگزاری و تا حدودی ساختاری انتخابات نیز مربوط می‌شود. ازاین‌رو، طرح مباحث و تفاسیر انتخاباتی می‌تواند راهی باشد به شناخت بهتر و بیشتر از ضعف‌ها و آسیب‌ها و البته در ادامه فرصتی را فراهم می‌نماید تا در پرتو شکل‌گیری دیالوگ و گفتمانی در میان نخبگان و رسانه‌ها، به اصلاح روندهای انتخاباتی و تقویت مردم‌سالاری دینی منجر شود.نکات تحلیلی: 1- انتخابات در ایران اسلامی نه همانند بسیاری از کشورها صوری و بی‌اهمیت است و نه تحت دموکراسی‌های هدایت‌شده یا القایی و تبلیغاتی، نتیجه‌اش از پیش تعیین‌شده؛ چراکه مردم ما و افکار عمومی دنیا و نظار جهانی به‌عین دیده و تجربه کرده‌اند که تک‌تک آرای مردم است که تعیین‌کننده پیروز میدان قدرت و سیاست در ایران است و دلیل اصلی این موضوع نیز به مردم پایه بودن قدرت در نظام جمهوری اسلامی مربوط می‌شود. 2- جالب است احزاب و گروه‌های مختلف سیاسی از اپوزیسیون و ضدانقلاب خارج‌نشین تا مخالفان و منتقدان داخلی که بیشترین انتقادها را به انتخابات و سازوکارهای سیاسی دارند، بیشترین تلاش و تحرک را نیز برای اثرگذاری بر رأی مردم در فصل انتخابات دارند و همین متناقض عمل با گفته، نشان‌دهنده واقعی بودن عرصه انتخاب در ایران اسلامی است. 3- مهم‌ترین و اصلی‌ترین محورهای آسیب‌شناسی در عرصه انتخابات 1400 را می‌توان در چند سرفصل موردبررسی قرار داد: آسیب‌شناسی نهادی، آسیب‌شناسی نقش و عملکرد جریان‌های سیاسی، آسیب‌شناسی رفتاری کارگزاران سیاسی در هر دو جریان اصلی، آسیب‌شناسی روندی و فرآیندهای منتهی به انتخابات، آسیب‌شناسی ساختاری، آسیب‌شناسی قانون انتخابات، آسیب‌شناسی رفتار انتخاباتی جامعه و مردم، آسیب‌شناسی از منظر و رهیافت جامعه‌پذیری سیاسی، آسیب‌شناسی نشاط و امید انتخاباتی و آسیب‌شناسی رسانه‌ای. هرکدام از این موارد راهی برای اصلاح و تقویت سیستم انتخاباتی است.
نکته پایانی: طرح بحث آسیب‌شناسی انتخابات از اقدامات راهبردی است که به مجالی بیشتر نیاز دارد و اساساً باید در اتاق‌های فکر نظام اسلامی موردبررسی قرار گیرد. این نوشته به‌مثابه تلنگری بود برای یادآوری این موضوع که شرایط کنونی مطلوب‌ترین زمان برای این کار است. (نویسنده: فتح‌الله پریشان)
▼گزارش روز
بن‌بست اصلاحطلبی!
«محمدعلی وکیلی»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در روزنامه ابتکار نوشت: «همه ظرفیت ما خرج همتی شد. حتی دست به دامان تعصبات قومیتی به عریان‌ترین شکل برای همتی شدیم، اما عیار اقبالمان عریان شد. دیدیم که چگونه تشت اقبالمان فروافتاده است. حیثیت اکثر احزاب و نمایندگان رسمی اصلاح‌طلب به‌پای همتی آورده شد، اما افاقه نکرد. این یعنی نهادهای رسمی جریان اصلاح‌طلب، نمی‌تواند نماینده مطالبات اصلاح‌طلبانه باشد. اگر برای ریاست جمهوری بهانه رد صلاحیت آورده شود، برای لیست جمهور چه بهانه‌ای داریم؟».گزاره‌های تحلیلی: نوشتار وکیلی، ادامه مواضع و واقعیت‌های درون‌حزبی اصلاح‌طلبانی است که در بدبینانه‌ترین حالت دست‌کم 10 میلیون و در خوش‌بینانه‌ترین حالت حتی رفتن به دور دوم را برای نامزدشان پیش‌بینی کرده بودند، اما نتیجه انتخابات عکس این پیش‌بینی را رقم زد. بالطبع مواضع سران و برخی چهره‌های شاخص این جریان درخور توجه است: 1- صادق زیباکلام (یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۰) گفت: «رهبری اصلاحات اگرچه با تأخیر اما تمام‌قد به حمایت از آقای همتی برخاست، یکی پس از دیگری چهره‌های اصلاح‌طلب از شخص آقای خاتمی گرفته تا جناب کروبی، غلامحسین کرباسچی، حسین مرعشی تا چهره‌های روشنفکری همچون دکتر عبدالکریم سروش و استاد مصطفی ملکیان مردم را به شرکت در انتخابات و رأی به آقای همتی دعوت کردند، اما هیچ‌یک از آن حمایت‌ها و دعوت‌ها نتوانست یخی را آب کند. دو و نیم میلیون رأی برای آقای همتی در حقیقت تیر خلاصی در شقیقه اصلاح‌طلبان بعد از ۲۴ سال حیات سیاسی‌شان بود»؛ 2- روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد (دوشنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۰) نوشت: «شورای نگهبان از میان صدها نامزد رسید به هفت نام اما با قطعیت می‌گوییم حتی اگر همه نام و نشان‌دارها آمده بودند با همه سلایق، بازهم در دو مسئله هیچ خللی ایجاد نمی‌شد؛ یکی در جلب و جذب مشارکت، دیگری در پیروزی سید ابراهیم رئیسی. این وسط فقط شورای نگهبان به داد پزشکیان و جهانگیری و لاریجانی رسید که در کشاکش قرار گرفتن در معرض قضاوت عموم، به تیر غیب حسن روحانی و کلاب هاوس و کارگزاران سازندگی دچار نشوند. 3- حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران در خصوص تشتت میان نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان موسوم به ناسا در ارتباط با حمایت یا عدم‌حمایت از همتی نیز بیان کرد: «واقعیت این است که حتی در صورت اعلام موضع واحد بازهم نتیجه اصلی هیچ تفاوتی نمی‌کرد. خیلی روشن در شورای شهر تهران، اصفهان، مشهد و شهرهای بزرگ همه اصلاح‌طلبان با تصمیم جمعی حضور داشتند اما هیچ تفاوت معناداری بین اینکه همه گروه‌ها می‌آمدند یا تصمیم جمعی اتخاذ نشد، دیده نمی‌شود. کما اینکه در شورای شهر تهران و شهرهای بزرگ همه گروه‌ها با وحدت در عرصه انتخابات لیست داده بودیم و حضور داشتیم اما نتیجه تغییری نکرد». 4- محمدعلی ابطحی نیز گفته است: «اصلاح‌طلبان نتوانستند مانند مردم بن‌بست اصلاحطلبی را بفهمند!».
نکته پایانی: بن‌بست جریان اصلاحطلبی نتیجه فاصله گرفتن از مشکلات واقعی مردم بود؛ مدعیان تدبیر با بی‌تدبیری و ناکارآمدی، نارضایتی را به اوج خود رساندند. شرطی کردن اقتصاد کشور، ضرورت سازی ساختگی، دیو و دلبرسازی از ترامپ و بایدن، مقصر تراشی، حاشیه‌سازی و به دنبال دوقطبی‌های کاذب رفتن و درنهایت مأیوس و ناامید کردن مردم، ازجمله شگردها و رفتارهایی بود که صف «تغییر» را طولانی‌تر از صف «تکرار» پای صندوق‌های رأی رقم زد. (نویسنده: حسین عباسیان)
▼ خبر ویژه
اولین چالش دولت رئیسی!
«پورابراهیمی» رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: «پیش‌بینی می‌شود در بودجه ۱۴۰۰ چیزی بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم. به عبارتی یک‌سوم بودجه عمومی کشور کسری بودجه ماست. اولین چالش دولت منتخب پس از ورود به عرصه اجرایی، تعیین تکلیف وضعیت بودجه‌ای و کسری بودجه است».▼ اخبار
چرا برق کم آمد؟!
علی‌اکبر صالحی در نشستی که بعدازظهر امروز (شنبه) از سوی نیکزاد نایب‌رئیس مجلس و در هیئت‌رئیسه مجلس برای بررسی موضوع تولید برق هسته‌ای برگزار شد، گفت: در ارتباط با تولید برق از توان هسته‌ای این موضوع به رژیم گذشته برمی‌گردد. در سال 1354 چشم‌انداز 20 ساله صنعت هسته‌ای کشور، در ۲۰ جلد، به پیشنهاد شرکت SRI آمریکایی تهیه شده بود و ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای تا سال ۷۴ پیش‌بینی شده بود؛ به این معنا که تا سال ۷۴ باید معادل ۲۰ نیروگاه بوشهر برق هسته‌ای تولید می‌شد، اما اکنون ما در سال ۱۴۰۰ هستیم و ۱۰۰۰ مگاوات برق هسته‌ای داریم». وی در بخش دیگری از اظهارات خود یادآور شد: «وجود نیروگاه هسته‌ای و تولید برق هسته‌ای به معنی صرفه‌جویی است و نیروگاه هسته‌ای بازگشت سرمایه‌اش به‌سرعت اتفاق می‌افتد، در مقابل، سرمایه‌گذاری اولیه نیروگاه فسیلی خیلی کم است ولی هزینه سالانه‌اش زیاد است».هرچند صالحی در این جلسه علت اصلی عقب‌ماندگی در این بخش را مسائل مالی عنوان می‌کند، اما باوجود تأکیدات رهبر معظم انقلاب نسبت به دنبال نمودن ۲۰ و حتی ۳۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای برای تضمین برق مطمئن نسل‌های آینده و ارتقای اقتدار جمهوری اسلامی، بودند و هستند کسانی که در راستای القائات دشمنان خارجی معتقدند باوجود دارا بودن این‌همه ذخایر عظیم نفتی و میعانات گازی چه نیازی به برق هسته‌ای است! صادق زیباکلام چهره سرشناس اصلاح‌طلب و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران از جمله این افراد بود که معتقد بود «انرژی هسته‌ای شیره گلوسوزی نیست» و به لحاظ اقتصادی به ضرر ماست! مقام معظم رهبری 11 سال قبل، در یک سخنرانی تأکید کرده بودند که اگر ایران به بدگویی برخی عوامل داخلی درباره بی‌خاصیتی صنعت هسته‌ای توجه کند و برق هسته‌ای تولید نکند، مجبور به «گدایی برق» خواهد شد.
پذیرش قدرت مشروع بعد از شکست در میدان
بعد از آنکه منابعی در عمان اعلام کردند، فرستاده آمریکا به یمن از طریق میانجی‌گر عمانی به انصارالله یمن اعلام کرده که آمریکا آنها را به‌عنوان یک قدرت مشروع در یمن به رسمیت می‌شناسد. انگلیس هم از این موضع واشنگتن حمایت کرده است. به گزارش سایت الخبر الیمنی، باربارا وودوارد، نماینده انگلیس در سازمان ملل در پاسخ به سؤال شبکه العربیه درباره احتمال به رسمیت شناخته شدن انصارالله از سوی انگلیس به‌عنوان قدرت مشروع در یمن اعلام کرد: لندن هر اقدامی را به حل سیاسی بحران در یمن منجر شود، تأیید می‌کند. لیندرکینگ، فرستاده آمریکا به یمن پنج‌شنبه در نشست شورای ملی روابط آمریکا و کشورهای عربی گفت: «واشنگتن حوثی‌ها را به‌عنوان یک طرف مشروع در یمن به رسمیت می‌شناسد». این در حالی است که علی القحوم، عضو دفتر سیاسی انصارالله در گفتگو با شبکه المیادین تأکید کرد: «ملت یمن نیازی به رسمیت شناختن کسی ندارند. اظهارات آمریکایی‌ها جدید نیست و این دلیلی بر دوگانگی مواضع آنها بعد از حمایت از جنگ است. آمریکایی‌ها اگر جدی هستند باید حملات و تجاوزات را متوقف کنند».پیک پنجم کرونا؛ این‌بار با ویروس‌های هندی و آفریقایی!
درحالی‌که طی روزهای اخیر برخی شهرهای کشور وضعیت قرمز کرونایی به خود گرفته‌اند و خبرها حکایت از گسترش ویروس در استان‌های جنوبی کشور می‌دهد، وزیر بهداشت عامل این وضعیت را ویروس‌های وارداتی هندی و آفریقای جنوبی می‌داند. رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری نیز بر این باور است که: «ویروس جدیدی که در حال چرخش است ویروس هندی دلتا است و سرایت‌پذیری آن بسیار شدید بوده و هر شخص بیمار می‌تواند ۸ تا ۱۲ نفر را درگیر کند. در حال حاضر ویروس هندی، ویروس غالب در کشورهایی مثل روسیه و بسیاری از کشورهای اروپایی است. در جنوب ایران هم این ویروس ردیابی شده است و مطمئناً در تهران و شهرهای دیگر هم وجود دارد. بااین‌حال نمکی نسبت به تزریق عمومی واکسن، طی ماه‌های آتی در کشور خوش‌بین است و اعلام کرده: «در ماه‌های آینده به‌تدریج از واکسن‌های خارجی بی‌نیاز می‌شویم و حتی این امکان وجود دارد که در پاییز و زمستان واکسن ایرانی ضمن ثبت در who (سازمان بهداشت جهانی)، به دنیا صادر شود».اخبار کوتاه
◄ نمایندگان آمریکا: به رژیم صهیونیستی باج ندهید!/ روزنامه صهیونیستی هاآرتص گزارش داد؛ ۷۳ عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای از جو بایدن خواسته‌اند تا برای لغو آنچه که آن را ترک سیاست دیرینه و دوحزبی ایالات‌متحده در خصوص روابط رژیم صهیونیستی- فلسطین به دست دولت ترامپ خوانده‌اند، گام‌های اساسی بردارد و قاطعانه شهرک‌های اسرائیلی را غیرقانونی و کرانه باختری را اشغال‌شده بداند. دولت ترامپ گفته بود دیگر به این دو موضوع پایبند نیست.
◄ غریب آبادی: به آژانس ربطی ندارد!/ نماینده دائم کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی در واکنش دیروزشان به درخواست آژانس مبنی بر تمدید تعهد ایران در خصوص ذخیره تصاویر فعالیت‌های مراکز هسته‌ای، گفت: «ما فقط ملزم هستیم در چارچوب پادمان با آژانس همکاری کنیم. تداوم یا عدم تداوم ضبط دادهها توسط ما ارتباطی به آژانس ندارد. برای ثبت دادهها هیچ تعهدی به آژانس ندادیم و آژانس در این مورد حق مطالبهای ندارد».
◄ دیدگاه سوریه نسبت به رابطه با آمریکا!/ وزیر خارجه سوریه می‌گوید: «آمریکا هیچ اهمیتی برای زندگی ملت سوریه قائل نبوده و دلیل این موضوع نیز اصرار این کشور بر عدم لغو فشارها بر سوریه است و واشنگتن از طریق تحریم‌ها حتی اگر بتواند مانع از رسیدن یک‌لقمه‌نان به سوری‌ها می‌شود».
◄ «قدرت خارق‌العاده» در خاورمیانه!/ جیمز جفری سفیر پیشین آمریکا در عراق و سوریه معتقد است: «ایران یک قدرت خارق‌العاده در خاورمیانه است. امروز به‌سختی مسئله‌ای در منطقه پیدا می‌کنید که بدون همکاری ایران قابل‌حل باشد».
◄ بی‌اعتمادی عراقی‌ها به واکسن آمریکایی/ مردم عراق چندان اعتمادی به واکسن‌های موجود در عراق که اکثراً واکسن‌های آمریکایی فایزر هستند، ندارند. عراق باوجود آن که ۱۵ میلیون دز واکسن کرونا را از فایزر خریداری کرده است اما تعداد افرادی که در کشور حاضر به واکسن زدن شدند به ۸۵۰ هزار نفر هم نمی‌رسد. مردم به این واکسن اعتماد ندارند و حتی برخی از پزشکان نیز حاضر به دریافت این واکسن نشده‌اند و آن را نا‌امن می‌دانند.
◄ شایعه طرح مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی خارجی/ در روزهای اخیر مطالبی به اسم «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» منتشرشده که طبق گفته سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، با طرح این کمیسیون بسیار متفاوت است. نصیرایی می‌گوید این طرح با رویکرد تقویت شبکه‌های اجتماعی بومی در مرحله تدوین است اما بحثی درباره مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی خارجی در آن مطرح نیست.
◄ افول سرمایه‌گذاری خارجی در دولت روحانی/ کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل اعلام کرد، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال ۲۰۲۰ افت ۱۱ درصدی داشته و به 1.342 میلیارد دلار رسیده و رتبه ایران از سال ۹۶ به بعد ۲۷ پله در میان کشورهای موردبررسی نزول داشته است.
