یادداشت روزنامه‌های شنبه ۲ مرداد
روزنامه کیهان
نگرانی‌های زودهنگام اسرائیل از جنگ بعدی/سعدالله زارعی
«سیدحسن نصرالله و یحیی سنوار همزمان در سخنرانی خود به اسرائیل هشدار داده‌اند که در صورت اقدامات یک‌جانبه در مورد مسجدالاقصی، ممکن است اسرائیل با یک جنگ روبرو شود. حتی نصرالله آتش‌افروزی آینده را یک جنگ منطقه‌ای خواند. حقیقت پیوستن نصرالله به سنوار در این برهه زمانی و تهدید اسرائیل به اینکه اقدامات یک‌جانبه منجر به جنگ خواهد شد، یک هشدار جدی است. «زوی هاوزر» عضو سابق کنست، چند هفته قبل گفته بود: احتمالاً این دفعه، مرتبه آخر است که اسرائیل با حماس به صورت تنها روبرو می‌شود. در آینده اسرائیل در آن واحد در چندین جبهه از جمله جبهه شمال درگیر خواهد شد که این مسئله کار را مشکل خواهد کرد».این بخش از نوشته «بن‌کاسپیت»، تحلیلگر امنیتی رژیم صهیونیستی بیانگر آن است که اسرائیل پس از جنگ ۱۲ روزه، دچار بهت مطلق شده و یقین دارد که نمی‌تواند شرایط آینده را به نفع خود مدیریت نماید. تصویر بن کاسپیت و سپس تحلیل زوی هاوزر به خوبی می‌گوید، اسرائیل وقوع نوعی جنگ منطقه‌ای علیه خود را پیش‌بینی می‌کند. جنگی که از داخل سرزمین‌های اشغالی و از محیط منطقه‌ای، حیات این رژیم را تهدید نماید. درخصوص این موضوع نکات زیر اهمیت دارند:
۱- حدود سه سال پیش، سیدحسن نصرالله برای اولین بار فاش کرد حزب الله ممکن است در دفاع از فلسطین و در مقابل حملات اسرائیل به غزه اقداماتی را علیه رژیم صهیونیستی به اجرا بگذارد. این در حالی بود که استراتژی اعلام شده حزب‌الله تا پیش از آن بر مبنای دفاع از لبنان در برابر تهاجم رژیم صهیونیستی قرار داشت و بر همین اساس هم عمل کرده بود. ورود حزب‌الله به جنگ با تروریست‌های تحت‌الحمایه علیه دولت سوریه، اولین گام حزب‌الله در صحنه‌ای فراتر از لبنان و موضوع حمایت از امنیت آن را به تصویر کشید که البته مقامات حزب‌الله آن را هم در راستای گسترش عمق امنیتی لبنان تحلیل کردند و درست هم بود. سید در زمان پایان دغدغه‌های امنیتی حزب‌الله درباره سوریه، پرده دیگری را کنار زد و آن احتمال حمایت نظامی حزب‌الله از فلسطین و گروه‌های جهادی آن در برابر تهاجمات رژیم صهیونیستی بود که باعث نگرانی جدی رژیم صهیونیستی گردید. البته حزب‌الله در جنگ ۱۲ روزه اخیر فلسطینی‌ها علیه اسرائیل وارد درگیری نشد، اما از نظر تسلیحاتی در حین جنگ هر کمکی می‌توانست به گروه‌های مقاومت فلسطینی نماید، دریغ نکرد.
۲- طی ماه‌های گذشته، اسرائیل که نتوانسته است از کابوس حملات حزب‌الله خارج شود، تلاش کرده تا با گسترش حملات خود به سوریه و کشاندن دامنه آن به «تنف» در شرق و شمال شرقی این کشور، هشدار‌هایی را به طرف مقابل خود بدهد. جالب این است که در حمله اسرائیل به شرق سوریه ۷ موشک از ۸ موشک آن به وسیله سامانه دفاعی سوریه که در ردیف تسلیحاتی روسی است، منهدم گردیده و تنها یک موشک آن به نقطه‌ای اصابت کرده است. اسرائیل با حملات به سوریه در صدد برآمده است تا خود را قدرتمند نشان دهد، اما واقعیت این است که نیروی هوایی اسرائیل و موشک‌های وارداتی آن در طول حدود ۳۶ سال گذشته هیچ‌گاه شکل‌دهنده به نگرانی‌ها و در نتیجه سیاست‌های دفاعی حزب‌الله نبوده‌اند. عملیات نظامی اسرائیل در سوریه اتفاقاً به نفع حزب‌الله می‌باشد چرا که ارتش و حتی مردم سوریه آن را یک «سپر مطلوب» در برابر حملات به خود ارزیابی می‌کنند. اما نکته اینجاست که در حدود ۹۰ درصد حملات ارتش اسرائیل، حزب‌الله یا ایران مورد حمله واقع نشدند بلکه نوعاً این تأسیسات ارتش سوریه بود که به صورت غیرمؤثر مورد تهاجمات هوایی یا موشکی قرار گرفته‌اند. البته ارتش اسرائیل همزمان با این تهاجمات، سعی می‌کرد موضوع حملات را ایران و حزب‌الله معرفی کند. این در حالی است که اسرائیل در حدود ۲۰۰ حمله‌ای که طی حدود ۱۲ سال اخیر به سوریه داشته، در موارد بسیار معدودی یک محموله متعلق به حزب‌الله و یا ایران و یا یک شهروند ایرانی و یا لبنانی را مورد هدف قرار داده است. خود این خویشتنداری، بیانگر آن است که اسرائیل از وقوع آنچه بن‌کاسپیت و زوی هاوزر از آن خبر داده‌اند، نگرانی دارد.
اینک تحلیلگران نظامی این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا این حزب‌الله است که با اقدامات بازدارنده، حرکت اسرائیل را متوقف کرده است و یا اسرائیل است که با حمله به سوریه، پروژه اخراج حزب‌الله را به سرانجام رسانده است. مصاف رژیم صهیونیستی با حزب‌الله لبنان و یا با گروه‌های فلسطینی حتی اگر با پیروزی طرف اسرائیلی توأم شود، برای تل‌آویو یک شکست است چه رسد به اینکه «ارتش دهم» و «نیروی هوایی چهارم» (ادعای پیشین مقامات اسرائیلی) پس از ۱۲ روز درگیری و متحمل شدن هزاران موشک شلیک‌شده با شکست از جنگ خارج شود که این دیگر شکستی خوارکننده است.
۳- اسرائیل در حالی نگران جنگ بعدی مقاومت علیه خود است که آمریکا افغانستان را ترک کرده و زمزمه خروج آن از عراق و سوریه هم به گوش اسرائیلی‌ها رسیده است. البته در محاسبات حزب‌الله، حماس، جهاد اسلامی، انصارالله و... ارتش آمریکا هیچ‌گاه جایگاهی نداشته، اما از آنجا که ارتش و نیز قدرت سیاسی آمریکا در معادلات اسرائیل جایگاه ویژه‌ای داشته و یکی از چهار پایه اصلی موجودیتی آن به حساب می‌آمده است، این خروج سبب ضعف شدید اسرائیل شده و دائماً بر دامنه آن هم افزوده می‌گردد. خروج آمریکا به این معناست که اصولاً معادله قدرت نظامی خارجی جای خود را به عناصر دیگر منطقه‌ای از جمله قدرت نظامی بومی می‌دهد. در این میان حزب‌الله، حماس و... علی‌رغم آنکه هر کدام یک ارتش مجهز و رزم‌دیده‌اند و میدان را در اختیار دارند و می‌توانند با چابکی تمام در هر صحنه‌ای ورود کنند، آنچنان بار مالی بر دوش ندارند تا با پیچیده‌شدن شرایط مالی کشورشان قادر به تأمین مالی خود نباشند.
اسرائیل در این مرحله نگران است که با پا پس کشیدن آمریکا از عراق، حزب‌الله، انصارالله، حماس، جهاد، حشدالشعبی، عصائب عراق و... دست به ماشه شوند و او در این گرداب تنها بماند. اسرائیل به خوبی می‌داند که روابط با برخی کشورهای عربی کمکی امنیتی به آن نمی‌کند چرا که نه مصر، نه اردن، نه بحرین، نه امارات و نه سودان حاضر نیستند و نمی‌توانند حتی یک گلوله به سمت نیرو‌های مقاومت شلیک کنند و اسرائیل حتی روی یک سرباز آنان نمی‌تواند حساب باز کند. اما این در حالی است که حماس و جهاد اسلامی فلسطین می‌توانند روی سلاح و سرباز حزب‌الله حساب باز نمایند و این کمک در یک قدمی آنان است. شاید حزب‌الله به لحظه‌ای برسد که آن لحظه مشترک عملیاتی حماس و حزب‌الله باشد. خود این یک پیروزی بزرگ برای جبهه مقاومت است و در صورت وقوع، غریو شادی بیش از سیصد میلیون سنی و شیعه منطقه به آسمان برمی‌خیزد. اسرائیل می‌داند این دیگر لحظه خداحافظی است و پس از آن برای او حیاتی باقی نمی‌ماند. بله همان‌طور که بن کاسپیت نوشت، این یک هشدار جدی برای اسرائیل است. پس بهتر است با حملات کور و بی‌نتیجه به سوریه، این زمان را جلو نیندازد.
روزنامه وطن امروز
درباره خوزستان به این چند نکته فکر کنیم/علیرضا اصغری
درباره اعتراض در چند شهر استان خوزستان نکات زیادی قابل پرداختن است. این چند نکته را در قالب صورت‌مساله می‌توان مورد اشاره قرار داد:۱- چه سازوکاری برای تحقق مطالبات مردم وجود دارد؟ وقتی سازوکار‌های اجرایی بی‌اعتبار می‌شوند و اعتماد مردم نسبت به ساختار مخدوش می‌شود، چه راهکاری وجود دارد که ساختار را موظف و ملزم به پیگیری و تحقق مطالبات مردم کند؟ آسیب دولت روحانی به ساختار جمهوریت نظام و اعتماد عمومی به مردم‌سالاری آنقدری است که تا سال‌های آینده باید شاهد نمودار شدن تبعات این بی‌اعتباری باشیم. تبعات مدیریت یک دولت بی‌مسؤولیت، بی‌کیفیت و فاقد شخصیت که رئیس آن در بحبوحه اعتراضات خوزستان می‌گوید دولتش به همه وعده‌های خود عمل کرده، آنقدر زیاد است که جامعه ایرانی تا سال‌های سال شاهد سر برآوردن دمل‌های چرکین ناشی از این سوء‌مدیریت در حوزه‌های مختلف خواهد بود.
اینکه سوء‌مدیریت آب در خوزستان فقط محدود به دولت روحانی نیست نباید توجیهی شود در مقابل این واقعیت که رفتار غیرمسؤولانه دولت روحانی هم در حوزه فنی مدیریت و هم در سلوک مدیریتی، باعث شده نارضایتی ۲ دهه اخیر در خوزستان نسبت به مساله آب اکنون اینگونه نمود یابد و نوعی خشم در بخشی از مردم صبور این استان رسوب کند. مردم خوزستان نسبت به سوء‌مدیریت معترضند، اما بخشی تاب تفرعن و تبختر و محروم‌ستیزی این دولت بی‌کیفیت را ندارند. حالا وضعیت بی‌کفایتی این دولت وقتی با رها بودن فضای مجازی زوج شود، نتیجه می‌شود فضای رسانه‌ای روز‌های اخیر درباره خوزستان که در خلاف مسیر آگاهی‌بخشی بوده است.
۲- نمی‌توان در چنین مواقعی بسادگی مردم را با تفکیک مدیریت منفعل دولت روحانی با مدیریت ایده آل انقلابی در دولت سیزدهم قانع کرد. اعتماد مخدوش شده بخشی از مردم نسبت به ساختار اجرایی که تاثیر آن در انتخابات اخیر مجلس و ریاست‌جمهوری نمودار شد جز با عملکرد ملموس در دولت آینده احیا نخواهد شد. تنش آبی نه فقط در خوزستان، بلکه در چند استان کشور به صورت جدی وجود دارد. از سوی دیگر، مشکلات مردم اکنون فقط مساله کم‌آبی نیست. مشکلات اقتصادی در رأس مشکلات مردم است و قطعا تاثیر محوری در شکل‌گیری اعتراضات اخیر در برخی شهر‌های خوزستان دارد. در این باره و برای احیای سرمایه اعتماد عمومی به ساختار‌های تصمیم‌گیری و اجرایی کشور، دولت آینده باید در ۲ حوزه فعال باشد. اول؛ تصمیمات عاقلانه و عالمانه برای رفع مشکلات کشور و سپس اجرای دقیق و مجاهدانه این تصمیمات. دوم؛ رفتار مخلصانه برای حل مشکلات مردم. مردم باید مجاهدت و صداقت دولت (یعنی همان ۲ گزاره‌ای که دولت روحانی در آن لنگ زده است) نسبت به حل مشکلات و تحقق مطالبات را مشاهده کنند. اینجاست که تفکیک مدیریت انقلابی و مدیریت غرب‌زده برای مردم قابل قبول و ملموس خواهد شد.
۳- چرا در ایران عمده اعتراضات تبدیل به اغتشاش می‌شود؟ یک بار برای همیشه باید نسبت به این موضوع یک تصمیم جدی گرفته شود یا حداقل یک اجماع صورت بگیرد. یک واقعیت این است که یک ائتلاف و اجماع گسترده از تروریست‌های تجزیه‌طلب، منافقین، سلطنت‌طلبان مرتجع و تکفیری‌ها با حمایت مالی برخی کشورهای منطقه، با حمایت اطلاعاتی صهیونیست‌ها و حمایت سیاسی آمریکا ناامنی در ایران را در دستور کار قرار داده‌اند. هر تجمعی در ایران بستر مناسبی برای هر کدام از اضلاع این آشوب‌طلبان است. این واقعیتی غیرقابل کتمان است. از ابتدای انقلاب تاکنون تروریست‌ها تلاش کرده‌اند هر نوع اعتراضی در ایران را تبدیل به یک بحران امنیتی کنند. به همین خاطر است که اساسا یک نگرش واقع‌بینانه در کشور بحث تجمعات اعتراض‌آمیز را در شرایط فعلی خطرناک و مخل امنیت عمومی می‌داند.
از سوی دیگر برخی جامعه‌شناسان معتقدند عدم بروز اعتراض می‌تواند منجر به ایجاد فاصله میان مردم و دولت، بی‌تفاوتی نسبت به مسائل کشور، هدررفت انرژی و سرمایه‌های اجتماعی و حتی انباشت خشم و حرکت به سمت آنارشیسم شود. از آنجا که جمهوری اسلامی ساختار خود را مبتنی بر ظرفیت اعتماد عمومی قرار داده و اساسا انقلاب اسلامی برآمده از نهضت عمومی مردم ایران بوده است، لذا این دیدگاه نیز اشارتی درست برای حفظ مبانی انقلاب است و باید مورد توجه قرار گیرد. هر چند قطعا می‌توان در این حوزه، توصیه‌های دلسوزانه را از شیطنت‌های موذیانه تفکیک کرد.
با این حال به نظر می‌رسد باید برای این موضوع تدبیر کرد. هم در وهله اول باید از امنیت عمومی حراست شود و هم نسبت به حفظ مبانی مردم‌پایه انقلاب اهتمام داشت. نکته مهم‌تر این است که باب و بستر اعتراض در کشور وجود دارد. در ماجرای مؤسسات مالی شاهد اعتراضات مال‌باختگان بودیم. اعتراضات مستمری که به صورت مسالمت‌آمیز برگزار شد، مطالبات معترضان مشخص بود و هیچ برخوردی با آنها صورت نگرفت و در نهایت این اعتراضات منجر به نتیجه شد. در اعتراضات خوزستان آیا ماجرا اینگونه بود؟!
۴- برخی تلاش می‌کنند در این قبیل شرایط مقوله گفتگو را نادیده بگیرند یا آن را فاقد کارکرد جلوه دهند. چرا نباید درباره حل مسائل و تنش‌های مختلف در جامعه، موضوع مفاهمه و گفتگو را در کنار راهکار‌ها و راهبرد‌های اساسی به کار گرفت یا حداقل امتحان کرد؟ خواص یا همان نخبگان و مراجع سیاسی و فرهنگی و دینی اگر چه طی سال‌های اخیر با برخی بی‌مهری‌ها و کوته‌نگری‌ها مواجه شده و آزرده‌خاطر شده‌اند، اما در این زمینه می‌توانند موثر باشند. در همین مساله خوزستان، برخی بزرگان عشایر، علما و روحانیون و برخی فرماندهان نظامی که آبرو و اعتباری نزد مردم داشته اند، توانستند نسبت به مدیریت اوضاع و کنترل اعتراضات موثر باشند. اما موضوع خواص و نخبگان و مراجع فکری در جامعه امروز، تنها مختص خوزستان نیست. در یک هفته گذشته مساله خوزستان به واسطه مانور ضدانقلاب، پمپاژ اخبار کذب و رها بودن فضای مجازی تبدیل به یک معضل کشوری شد. نقش و سهم خواص و مراجع فکری ما در آگاهی‌بخشی و واکسینه مردم نسبت به ویروس‌های خطرناک ضدانقلاب در قبال مساله خوزستان چقدر بوده است؟ قطعا قبل از سامان دادن به فضای مجازی، یکی از کارویژه‌ها در دولت آینده، بازیابی جایگاه خواص و نخبگان فکری جامعه است.
روزنامه خراسان
خوزستان و راه حل‌هایی که یک شبه نیست!/دکتر سید علی علوی
بی تدبیری ها، کم کاری‌ها و... کارد را چنان به استخوان مردم شریف خوزستان رسانده که منجر به اعتراضاتی در استان خوزستان شد. ناراحتی‌های مردمی که دیروز نیز رهبر انقلاب بر آن صحه گذاشتند و از مسئولان امر طی سالیان گذشته گلایه کردند. اگرچه اعتراضات یک هفته اخیر و تبعات آن منجر به توجه‌ها به خوزستان و آب خوزستان شده است، اما در این بین توجه به چند نکته ضروری به نظر می‌رسد.۱. مشکل خوزستان یک شبه به وجود نیامده که یک شبه حل شود
بعد از وقایع تلخ یک هفته اخیر موجی از واکنش‌ها ایجاد شد، از آب رسانی شلی و تانکری تا باز کردن موقت آب سد‌ها و آمدن آب به پایین دست کارون؛ اما واقعیت چیز دیگری است، درست است که یکی از مسائل مردم خوزستان نبود آب شرب و زراعت سالم و کافی است، اما این مشکلی است که بیش از دو سه دهه است با آن زیست می‌کنند. مسئله امروز مردم خوزستان نه بحران خشکسالی در سرزمینی پر آب بلکه بحران مدیریتی است که طی حداقل سه دهه گذشته از اواخر دولت آقای هاشمی تا امروز کار را به جایی رسانده که میلیون‌ها نفر نخل جان داده‌اند، دیگر آب کارون شیرین نیست و اقتصاد مردم در ثروتمندترین سرزمین ایران بزرگ چنان نحیف است که جز کشاورزی شلتوک و دامپروری غیرصنعتی راهی برای امرار معاش ندارند.
بله واقعیت این است که مشکل مردم خوزستان یک شبه پدید نیامده که بشود در کوتاه مدت آن را حل کرد. به نظر گام اول برای ورود به حل مسئله و مشکل خوزستان درک این موضوع باشد. مشکلی که امروز با انتقال آب به چند استان دیگر، به چاه‌های نفت هورالعظیم، به بیکاری بالای ۵۰ درصد، به اقتصاد کشاورزی و دامداری مردمان و به معضلات محیط زیستی گره خورده است.
۲. برای حل اساسی مشکلات خوزستان باید تصمیمات اساسی گرفت
همان طور که ذکر شد مسئله امروز خوزستان مسئله پیچیده‌ای است که یک سر آن به انتقال آب کارون به استان‌های دیگر، یک سر آن به استخراج نفت در هور العظیم، یک سر آن به احداث سد‌های متعدد بر کارون، یک سر آن به جا نمایی غلط سد گتوند، یک سر آن به صنایع فولادی آبخور غرب و جنوب غربی کشور و یک سر آن به بی توجهی محض به محیط زیست گره خورده است. موضوعی که به طور مفصل امروز در گزارش صفحه ۴ روزنامه با عنوان «سرچشمه‌های خشکی خوزستان» به آن پرداخته‌ایم.
به نظر می‌رسد اگر بخواهیم به صورت پایدار مشکل آب خوزستان و تبعات زیست محیطی آن را حل کنیم در گام اول نیاز به یک پروژه مطالعاتی علمی و مستقل از ذی نفعان است. در گام بعد طبیعتا نیاز به تصمیمات سختی است همچون حذف سد گتوند که به اذعان یک پژوهش انجام شده توسط دانشگاه تهران انحراف مسیر رودخانه کارون از این سد، رقمی حدود ۹ هزار میلیارد تومان هزینه خواهد داشت که سه برابر کل بودجه‌ای است که برای ساخت سد مصرف شده است. این اعتبار از بیت‌المال را باید هزینه کنیم تا از شر سدی که با آن همه هزینه ساخته‌ایم، رها شویم. حذف آب مورد نیاز صنایع فولادی و تامین آن از دریای عمان و مواردی از این دست اگرچه تصمیماتی اساسی، پرهزینه و زمان بر هستند، اما می‌توانند ثبات، امنیت، پیشرفت و محیط زیست سالم را برای مناطق غربی و جنوب غربی ایران عزیز در پی داشته باشند.
۳. برای همراه کردن مردم باید با آنها شفاف باشیم
با توجه به آن چه ذکر شد، زمان بر بودن یکی از مسائل اصلی حل باثبات مسئله خوزستان است. موضوعی که در شرایط ملتهب فعلی، مطرح کردن آن برای مردم خوزستان می‌تواند به معنای وعده‌های سرخرمن قبلی تلقی شود؛ لذا به نظر می‌رسد برای همراه کردن مردم، شفافیت و پاسخ به سوالات افکار عمومی و اطلاع رسانی فعل و مستمر کمکی اساسی خواهد کرد. واقعیت این است که مردم خوزستان درباره حقابه شان سوالات و ابهامات متعددی دارند از انتقال آب به سایر استان‌ها تا انتقال آب به صنایع فولادی و ... که شفافیت راه علاج آن است و البته ترسیم یک چشم‌انداز روشن با منابع ملی مشخص و در یک چارچوب زمان بندی شده می‌تواند عاملی موثر در همراهی و صبر مردم صبور و نجیب خوزستان برای تحمل دورانی باشد که مسئله خوزستان حل شود.
۴. محیط زیست حلقه کلیدی توسعه
اتفاقات اخیر در خوزستان نشان داد توسعه بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی جز خسارت نیست اگر توجه به پروتکل‌های محیط زیستی طی دو سه دهه گذشته، موضوعاتی دست سوم و چهارم بود و اصل بر توسعه بی محابای صنعتی بود، تبعات زیست محیطی یک دهه اخیر همچون ریزگردها، خشک شدن تالاب ها، دریاچه‌ها و از بین رفتن ذخیره‌های محیط زیستی کشور نشان داده که توسعه جز با توجه اصولی به محیط زیست پایدار نخواهد بود. موضوعی که گمشده دولت‌های پس از جنگ بوده و در واقع هر چهار دولت قبلی در فاجعه آن شریک‌اند. مسئله‌ای که به نظر می‌رسد می‌بایست مجلس به آن ورود و به عنوان یکی از الزامات برنامه‌های توسعه و بودجه ریزی‌های سالانه برای جبران آن اقدام کند.
۵. توجه به حقوق عامه و پیگیری مقصرین و قاصرین
همان طور که ذکر شد مسئله خوزستان معضلی تدریجی و ما حصل عملکرد ۴ دولت پس از جنگ است. معضلی که به حق از آن می‌توان به عنوان یکی از مصادیق حقوق عامه نام برد. آب و بهره مندی از آب سالم برای مردمانی که طی ۳۰ سال گذشته از آن کمتر و کمتر بهره برده‌اند. با توجه به رویه چند سال اخیر قوه قضاییه و تاکیدات صریح رهبر انقلاب در تبیین خط مشی قوه قضاییه و تاکید بر پیگیری و مطالبه حقوق عامه، پیگیری این حقوق درباره آب خوزستان از چهار دولت گذشته از مسئولان ملی تا مسئولان استانی که دیروز نیز مورد گلایه رهبر انقلاب قرار گرفتند، می‌تواند یکی از دستور کار‌های جدی رئیس دستگاه قضا جناب آقای اژه‌ای باشد. اقدامی که اگر به درستی به سرانجام برسد برای مردم امیدآفرین و برای مسئولان مقصر و قاصر بازدارنده خواهد بود.
۶. مشروعیت به اعتراض‌های به حق و تعبیه فرایند‌های مورد نیاز
در این میان یکی از نکات قابل تامل در حوادث یک هفته اخیر، تعبیر دیروز رهبر انقلاب با این مضمون بود که «مردم ناراحتی خود را بروز دادند، اما هیچ گله‌ای از آنها نمی‌توان داشت چراکه مسئله آب آن‌هم در آن آب‌وهوای گرم خوزستان مسئله کوچکی نیست» در واقع رهبر انقلاب با توجه به کم کار‌های و برخی تصمیمات گرفته شده توسط مسئولان امر نه تنها به اعتراضات و ناراحتی مردم صبور خوزستان برچسب اغتشاشگر و ضد انقلاب نزدند بلکه برای ابراز این گلایه‌ها حقی قائل شدند موضوعی که می‌توانستند به آن ورود نکنند و در حد همان گلایه از مسئولان باقی بماند، اما رهبر انقلاب با اشاره‌ای کوتاه درخصوص مراقبت از سوءاستفاده دشمنان اصل ابراز ناراحتی و اعتراض را به رسمیت شناختند، رویکردی که شاید اگر از ابتدا توسط مسئولان ملی و استانی و حضور به وقت در میان مردم همچون ویدئویی که در آن افسر دزفولی با مردم سخن می‌گوید، انجام می‌شد شاهد برخی وقایع تلخ یک هفته اخیر نبودیم، زیرا که به رسمیت شناختن اعتراضات به حق در چارچوب قانون می‌تواند جلوی بسیاری از سوء استفاده‌های گروه‌های معاند را بگیرد موضوعی که به نظر می‌رسد باید مورد توجه وزارت کشور دولت آقای رئیسی قرار گیرد.
روزنامه ایران
درد‌های خوزستان و مسائل ساختاری ملی/علی ربیعی*
۱. جوامعی نظیر ایران با انواعی از نابرابری دست و پنجه نرم می‌کنند که عوامل مختلفی از جمله ماهیت نهاد‌های سیاسی و اقتصادی، مسیر‌های تاریخی طی‌شده تا امروز، سیاست‌های اعمال شده در چند دهه گذشته، شرایط بین‌المللی و تصمیم‌های مدیران در آن نقش داشته‌اند.۲. ایران در حال حاضر با ۵ مسأله کلان مواجه است که ظرفیت تبدیل شدن به بحران را دارد: نخست تحریم و آثار آن که تاکنون به دلیل عدم سوءاستفاده تحریمگران و جنگ‌افروزان اقتصادی، از آثار تحریم سخنی گفته نشده، اما امروز که امریکا و حتی رئیس‌جمهور آن به شکست تحریم اعتراف کرده، برای درک درست و سیاستگذاری مناسب می‌توان به ابعاد آن اشاره کرد. تحریم و جنگ اقتصادی، اندازه اقتصاد را کوچک و امکان سرمایه‌گذاری جدید و توسعه اشتغال را با مشکل روبه‌رو کرده و فقر ناشی از تحریم بر فقر ساختاری بیش از پنج دهه‌ای ایران اضافه شده است.
دوم مسأله کروناست که حتی کشورهای با اقتصاد پویا را با مشکل روبه‌رو ساخته است، به‌طور طبیعی بر کشور در حال گذار و تحریم‌زده ایران تأثیر منفی بیشتری گذاشته است. سه میلیون شغل آسیب‌دیده و بیش از یک میلیون بیکار، با در نظر گرفتن ضریب خانوار اینان پدیده‌ای نیست که بتوان از کنارش به راحتی گذشت چنان که کرونا خود به تنهایی می‌تواند هر جامعه‌ای را نامتعادل کند.
سوم خشکسالی و کم‌آبی است: این عامل طبیعی هم بر بستر سیاست‌های آبی ناپایدار گذشته از چند دهه قبل امتداد یافته، اما در سال‌های اخیر به اوج رسیده و آثار آن امروز زندگی، درآمد و معیشت بخش اعظمی از جوامع محلی بخصوص مناطق متکی بر کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده است. در زمانی که در وزارت کار مسئولیت داشتم بعد از ناآرامی‌های دی ۹۶ در تعدادی از شهر‌ها مطالعه‌ای به اهتمام معاونت رفاه سفارش داده شد، نتیجه آن نشان می‌داد بخش زیادی از ناآرامی‌های اجتماعی، ناشی از خشکسالی و آثار عینی و روانی آن است.
مسأله چهارم اعتماد اجتماعی آسیب‌دیده و پایین آمدن سرمایه اجتماعی از سطح فردی، گروهی و نهادی تا سطح کلان است که در این مقاله قصد ندارم این پدیده را واکاوی کنم. بی‌تردید تبلیغات سیاسی داخلی و منفی‌خوانی‌هایی که در داخل به بهای ناچیز سیاسی صورت گرفت و از طریق رسانه‌های بزرگ دائم به جامعه تزریق شد و در کنار آن فقدان نظام گفتوگوی اجتماعی و نهاد‌های میانجی در شکل‌گیری این شرایط بی‌تأثیر نبود. پرداختن به این موضوع مهم به مجالی دیگر نیاز دارد. عامل پنجم نیز بحران‌های کشورهای همسایه است که قطعاً آثار آن متوجه جامعه ایران خواهد بود. این مسأله نیز نیاز به تحقیق و مطالعه و بررسی بیشتر دارد که در این یادداشت قصد پرداختن به آن نیست. این پنج مسأله در یک درهم‌تنیدگی با مسائل روانی جامعه، در سه سال اخیر آثار خود را نشان داده تا جایی که هر نوع حرکت اعتراضی را نمی‌توانیم فارغ از آن بررسی کنیم.
۳. این روز‌ها خوزستان عزیز در معرض تحلیل و کنش و واکنش سیاسی و اجتماعی قرار گرفته است. به نظر من هر پنج پدیده بیان شده و نیز نابرابری ساختاری در طول بیش از پنج دهه اخیر در شرایط امروز خوزستان تأثیرگذار بوده است. خوزستانی که بیش از ۸۵ درصد نفت کشور را تولید می‌کند، بیش از ۳۰ درصد آب‌های کشور در آن جریان دارد، ۱۵ درصد محصولات کشاورزی کشور را تأمین می‌کند و در ایام دفاع مقدس نماد مقاومت، ایثار و فداکاری و همواره الگویی بی‌بدیل از زندگی صلح‌آمیز و همدلانه اقوام مختلف در کنار هم بوده است، این روز‌ها حالش خوب نیست و مردم خوزستان به‌حق می‌توانند به ابراز نگرانی خود بپردازند. امروز یکی از مسائل این استان، موضوع کم‌آبی است. البته مسأله توزیع و تخصیص منابع کمیاب همواره در دهه‌ها و سده‌های اخیر موجد نظریه‌های مختلفی بوده و آب هم در کنار زمین قابل بهره‌برداری و سرمایه، یکی از آنهاست. کارل ویتفوگل جامعه‌شناس فقید آلمانی با در پیش گرفتن یک رویکرد تاریخی-تطبیقی در اثر شاخص خود به نام «استبداد شرقی»، از تأثیرگذاری حوضه‌های بزرگ آبی در سرزمین‌هایی که عموماً جوامع کم‌آب شمرده می‌شوند بر شکل‌گیری مناسبات طبقاتی سخن به میان آورد.
این اثر کلاسیک و ارزشمند به تنهایی کافی است تا نشان دهد که مسأله توزیع آب چقدر می‌تواند تاریخمند و مولد ساختار‌های دیرپایی باشد که بدون توجه به آنها نمی‌توان تبارشناسی درستی از رویداد‌های حال حاضر جوامع و شیوه بهبود عملکرد‌های سیاستگذاری داشت. در دورانی که بحران اقلیمی سراسر جهان را درنوردیده و معلوم شده است که حکمرانی نوع بشر در حال ازدیاد، بر منابع طبیعی در حال کاهش، به بن‌بستی تهدیدکننده رسیده است، طبیعتاً مواجهه با هر نوع بحران زیست‌محیطی که نوعاً با منابع کمیاب سر و کار دارد، نمی‌تواند با تجویز‌های ساده‌انگارانه و سطحی مورد رسیدگی قرار بگیرد. بحران اخیر در منابع آبی خوزستان هم مشمول همین قاعده کلی، ترکیبی است از عوامل و متغیر‌های بلندمدتی که ریشه در ساختار و سازمان اکوسیستم طبیعی آن اقلیم دارد و همین‌طور عوامل سیاستگذاری دهه‌هاست که هماهنگ و منطبق با برجسته‌ترین ویژگی‌های آن اکوسیستم در حال تغییر نبوده است.
در اینجا هراس تازه‌ای قدم به میدان می‌گذارد که ناشی از امتناع و سهل‌انگاری نسبت به بررسی دقیق و ریشه‌ای مسأله و در عوض جولان دادن شکلی از پوپولیسم مبتنی بر توزیع منابع آب است؛ گویی که تنها مسأله یک بی‌اعتنایی مطلق بوده که در صورت اراده و اعتنا یک‌شبه برطرف خواهد شد. واقعیت این است که خوزستان دارای کلکسیونی از مسائل و چالش‌های تاریخی و مزمن است. از دهه ۷۰ به این سو می‌توان به دفعات اعتراضات مردمی را در این استان مشاهده کرد. وضعیت آب شرب، وضعیت گردوخاک و ریزگردها، وضعیت آب مورد نیاز برای کشاورزی، احساس تبعیض و بی‌عدالتی در کنار گسترش صنایع بالادستی و پایین‌دستی بخصوص نفت و فولاد از جمله مسائلی بوده که پیش از این باعث اعتراضات مردم بوده است.
به‌رغم آنکه تمام جلگه مسکون در استان خوزستان از توپوگرافی، شیب و اقلیم نسبتاً یکسانی برخوردار است، توزیع نابرابر منابع آب و خاک در سطح جلگه خوزستان بر توزیع نابرابر جمعیت و مراکز اقتصادی در سطح استان تأثیر گذاشته است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ حدود ۷۵ درصد جمعیت شهرنشین استان در نیمه غربی استان و تنها حدود ۲۵ درصد در نیمه شرقی ساکن بوده‌اند. فرایند خودبه‌خودی سامان‌یابی جمعیت، فقدان دخالت اداری و فقدان برنامه‌ریزی مناسب فضایی و آمایشی، این روند خودبه‌خودی را تثبیت کرده. به‌علاوه استقرار صنایع در جنوب استان به دلیل وجود ذخایر عظیم نفتی و گازی و شرایط مناسب جهت سایر فعالیت‌های اقتصادی، این توزیع نابرابر را تشدید کرده است. خوزستان هم‌اکنون رده دوم کشور در بخش حاشیه‌نشینی را به خود اختصاص داده است. به عبارتی معادل ۲۵ درصد از جمعیت این استان در حاشیه شهر‌ها و با امکانات محدود زندگی می‌کنند. بیش از ۱۵۰ هزار هکتار مساحت حاشیه‌نشینی در اهواز وجود دارد. مناطق حاشیه‌ای به صورت کمربندی از شمال غربی تا جنوب شرقی شهر را در برگرفته است. این معضل که در طول جنگ به دلیل تخریب روستا‌های مرزی به صورت مهاجرت‌های وسیع صورت گرفت با ساخت سد‌ها و به زیر آب رفتن روستا‌ها و بهره‌وری پایین کشاورزی در سال‌های بعد از جنگ ادامه یافت.
بحران‌های پنج‌گانه پیش‌گفته - در بند ۲ - نیز به صورت هم‌بسته و هم‌افزا در خوزستان خودنمایی کرده‌اند. استان خوزستان به عنوان استانی که لوکوموتیو اقتصاد کشور است بیشترین تأثیر را از تحریم‌های گسترده علیه کشور دچار شده است. به عنوان نمونه پروژه آبرسانی شمال شرق خوزستان که در شورای اقتصاد نیز تصویب شده بود و در صورت اجرا آب شرب ۱۶ شهر و ۶۰۰ روستا را تأمین می‌کرد و ۱۹ هزار هکتار هم به زیر کشت مدرن می‌رفت، به دلیل تحریم‌ها متوقف شد. برای این طرح مناقصه انجام شد و یک شرکت نروژی برنده شد، اما پس از تحریم‌ها این شرکت عقب نشست. برنده دوم که یک شرکت ایرانی با همکاری شرکت چینی بود به دلیل عدم تمایل طرف چینی عقب‌نشینی کرد. اقتصاد خوزستان نیز نظیر اقتصاد بنادر بشدت متأثر از تحریم‌هاست. بحران دیگر اعتماد و سرمایه اجتماعی است. طبق گزارش مرکز بررسی‌های ریاست جمهوری و مستند به بررسی داده‌های پیمایش‌های ملی که در سال‌های ۹۴ و ۹۵ انجام شده است نشان می‌دهد وضعیت شاخص‌های سرمایه اجتماعی در سطوح کلان، میانه و خرد در استان خوزستان با رتبه هجدهم، مناسب نیست. در این چهارچوب ضروری است بررسی عوامل و شرایط مؤثر بر ضعف سرمایه اجتماعی در استان، به درستی بررسی شود.
هدف من از این مقاله تبیینی ساختاری از مسائل استان خوزستان است و راه‌حل‌های بنیادی نیز با نگاهی به عوامل پیش‌گفته به دست خواهد آمد و این امر به معنای عدم توجه و تکاپوی دولت در هشت‌سال گذشته در این استان نبوده است. بیان این نکته که تحریم‌ها بر اقتصاد خوزستان بشدت اثرگذار بوده است این امر به این معنا نیست که دولت در این استان دست روی دست گذاشته بوده بلکه پروژه‌ها، سیاست‌ها و اقدامات زیادی در این سال‌ها در خوزستان صورت گرفته است. بهره‌برداری از فاز اول طرح ۵۵۰ هزار هکتاری با یک و نیم میلیارد دلار اعتبار که کمک شایانی به معیشت کشاورزان کرده از جمله این اقدامات بوده است.
افتتاح پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ با بیش از ۳ میلیارد دلار اعتبار از جمله دیگر طرح‌های بزرگی است که در خوزستان در دولت تدبیر به بهره‌برداری رسید. افتتاح پتروشیمی مسجد سلیمان، بهره‌برداری از پروژه آبرسانی غدیر (که اگر این پروژه نبود حتماً در ایام خشکسالی باعث افزایش تنش شدید در شهر‌هایی نظیر شادگان، دشت آزادگان، بستان و هویزه می‌شد) و تأمین ۵۰ میلیون دلار از محل صندوق توسعه برای موضوع فاصلاب اهواز که توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) در حال اجرا است از دیگر طرح‌های مهمی است که در خوزستان در این دولت به بهره‌برداری رسید. با این وصف در شرایط فعلی وجود یک رویکرد همه‌جانبه‌نگر با پرهیز از رویکرد تقلیل‌گرایانه و شناخت دقیق از فرصت‌ها و تهدید‌ها برای بهبود وضع استان ضروری است.
۴. برای بهبود وضعیت استان خوزستان و غلبه بر نگرانی‌های موجود باید گفتوگوی اجتماعی وسیعی را با مردم سامان داد و از شکل‌گیری نهاد‌های مدنی و کنشگری مدنی حمایت شود. توسعه در استان از دل رویکرد سیاست‌های کوتاه مدت، مرکزگرایانه و حل سطحی مسائل نیست. رویکرد به استان باید در قالب رویکردی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سامان یابد. باید همدلی و وفاق نخبگان در سطح منطقه‌ای و پیوستگی نخبگان استانی و نخبگان ملی شکل بگیرد. این مسائل نباید باعث شود هزینه کنشگری سیاسی مدنی در خوزستان افزایش یابد و از تأسیس نهاد‌های مدنی محلی حمایت شود. امروز هم نباید ساده‌انگارانه با مشکلات مواجه شویم. دولت در کوتاه مدت عوامل کم‌آبی را دنبال کرده است و تا آخرین ساعات کاری خود آن را ادامه خواهد داد. در میان‌مدت دنبال کردن طرح‌های بزرگ اقتصادی هشت سال اخیر در بخش کشاورزی و صنعتی با رویکرد اجتماعی کردن آنها و توجه عمیق به مسأله نابرابری و نیز توانمندساختن جوامع محلی برای برخورداری از مواهب توسعه ضروری است و در درازمدت نه فقط برای خوزستان عزیز بلکه در بسیاری از مناطقی که آنها نیز با سه مشکل سرمایه اجتماعی، تحریم و کرونا هم مواجه هستند، باید به سمت سیاست‌های مناسب ملی و منطقه‌ای حرکت کنیم. *دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس‌جمهوری و سخنگوی دولت
روزنامه شرق
خوزستان، آزمونِ سخت تاریخ/احمد غلامی
گفتم همین‌جا. ترمز زد و نگه داشت. جاده خاکی باریکی بود که به کرخه‌کور می‌رفت. رودخانه باریکی که اندکی آب در بستر آن جاری بود و نبود. شاید از همین‌رو به آن کرخه‌کور می‌گفتند، نمی‌دانم شاید هم اسمی بود که هنگام جنگ روی آن گذاشته بودند، همین و بس. کنار جاده نگه داشت، جاده سوسنگرد-اهواز. ناصر حامد‌اختری می‌رفت سوسنگرد. توی اهواز همدیگر را دیده بودیم، باورم نمی‌شد با او روزی اینگونه ساده و بی‌ریا آن‌هم توی یک رستوران درجه سه با کباب‌های چرمی همسفره شویم. ناصر بزرگ‌تر از ما بود، یکی، دو نسل جلوتر از ما. بزرگ‌تر محله بود و همه از او حساب می‌بردند. باورم نمی‌شد او را توی لباس نظامی ببینم آن‌هم در گروه چمران. گفتم: «عجب پیراهن قشنگی داری!» خودش را برانداز کرد و لبخند زد، مثل همان لبخندی که آخرین بار در قاب پنجره ماشین زده بود. از شیب جاده پایین می‌رفتم که صدایم زد. برگشتم، پیراهن را از تنش درآورده بود و تکان می‌داد. گفت: «بیا مال تو!» پیراهن را توی هوا قاپیدم، خواستم چیزی بگویم که حرفم را قطع کرد و گفت: «تن تو باشه بهتره. شاید دیگه برنگردم!» پایش را از روی کلاچ برداشت و ماشین در چشم برهم‌زدنی توی جاده سوسنگرد گم شد.ناصر برنگشت و پیراهن سال‌ها تنم بود. سال‌ها توی هوای شرجی جنوب، توی جبهه‌های طراح، حمیدیه، پاسگاه زید و خیلی جا‌های دیگر. خیلی جا‌هایی که دیگر فقط اسم نبودند و نیستند و با سرنوشت بسیاری از آدم‌ها گره خورده‌اند. از همین‌رو است که دیگر خرمشهر یک شهر نیست، همین‌طور آبادان، سوسنگرد، حمیدیه فقط یک شهر نیستند، پاره‌ای از وجود بسیاری‌اند که دیگر سال‌ها در آن سرزمین‌ها زندگی نمی‌کنند، اما اسم آنجا که به گوششان می‌خورد وجودشان پَر می‌کشد برای آن دیار. خوزستان دیگر خوزستان نیست. نوستالژی دورانی فراموش‌نشدنی است. از همین‌رو جریان‌های سیاسی، نیرو‌های نظامی و امنیتی که تعلق خاطری به آن نوستالژی داشته باشند، در این روز‌ها که خوزستان با حوادثی تلخ روبه‌روست رو در روی خود قرار می‌گیرند.
خوزستان بخشی لاینفک از وجود آنان شده بود، اما از پس سال‌ها آن را فراموش کرده بودند. اینک مردم خوزستان را می‌توان از این منظر دید، از منظر جهان پیرامونی که آدم‌هایش فراموش شده‌اند و به شمار نمی‌آیند. آدم‌هایی که پس از جنگ در هیچ محاسبه‌ای به حساب نیامده‌اند، اما اینک آنان بازگشته‌اند، از طریق امر عینی و ملموس. هیچ امری عینی‌تر و ملموس‌تر از احتیاجات اولیه زندگی آدم‌ها نیست و حق حیات و آب از بدیهی‌ترین این احتیاجات است، اما خوزستان بیش از آنکه تشنه آب باشد که هست، تشنه سیاست مبتنی بر عدالت و برابری است. به حساب آمدن در شمارش افرادی که منافعی برابر با دیگران دارند. این مطالبه، خاص و مختص خوزستان نیست، فقط تجلی آن امروز خوزستانی شده است و شکل نمادین آن در آب پیداست. مردم، تشنۀ سیاست و عدالت‌اند و به‌سرعت آب را نمادین کرده‌اند.
اینک این امر نمادین، کارکرد سیاست و عدالت‌خواهانه پیدا کرده و به خلق مردمی تازه منجر شده است، مردمی که صرفا برای احتیاجات اولیه گام به میدان نگذاشتند. آنان تصویر تازه‌ای از سرزمینی‌اند که زخم‌های بسیار بر تن دارد. آنان معنای خیابان را از محل تردد به محل دادخواهی سیاسی تغییر دادند. اینک آب، امری نمادین برای دادخواهی است و برای متفرق‌ساختنِ دادخواهان آن نباید پاسخ نمادین به آن داد. مردم پاسخ عینی و ملموس می‌طلبند. اعتراضات خیابانی، به این دلیل سیاسی نیست که در جغرافیا و موضعی مشخص در حال وقوع است، از آن‌رو سیاسی است که برداشتِ ما از امر محسوس را دچار بحران می‌کند. مردم خوزستان می‌خواهند جهانی را در معرض دید همگان قرار دهند که پیش از این جهانی قابل رؤیت نبوده است، و مردمی که در حالت عادی قابلِ دیدن نبودند، به حساب نمی‌آمدند. آنان در پی آنند که دیده شوند، مطالبات‌شان شنیده شود.
آنان دادخواستی برای شنیدن دارند: «دادخواستی که سیاست به میانجی آن وجود دارد». البته اگر سیاست را به تعبیر رانسیر به معنای اختلاف بگیریم: «سیاست، اختلاف میان رویارویی منافع یا عقاید نیست. اختلاف تجلی امر محسوس در خودش است. تجلی و بیان سیاسی آن چیزی را که هیچ دلیلی برای دیده‌شدن ندارد قابل دیدن می‌سازد. یک جهان را درون جهان دیگری جای می‌دهد». خوزستان جهانِ پیرامونی رؤیت‌پذیر‌شده است در برابر دیدگان جهان مرکزی. این جهان با امری محسوس، سیاست را شکل تازه می‌بخشد. سیاستی که پاسخ سیاسی درخوری می‌طلبد. کژراهه آن است که سیاست را اعمال قدرت بگیریم، این برداشت از سیاست ما را وادار می‌سازد تا صدای سوژه‌های سیاسی را به‌وضوح نشنویم و دادخواهی‌شان را نادیده بگیریم. خوزستان فصل دیگری از سیاست برای نهاد‌های رسمی نظامی است. راه گریزی از تاریخ خوزستان نیست. خوزستان نوستالژی افتخاراتشان است و اینک رو در‌رویشان ایستاده و آنان را به آزمونی تازه می‌طلبد. آزمونی که می‌تواند تاریخ پرافتخارشان را مخدوش سازد یا دوباره آن را رستگار کند.
اخبار ویژه شنبه ۲ مرداد
روزنامه کیهان
گزارش شرق از ابهامات فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی
اعلام فهرست جدید دریافت‌کنندگان ارز دولتی، موجب ابهامات تازه در این زمینه شده است. روزنامه شرق درگزارشی در این‌باره خاطرنشان کرد: در چند هفته گذشته ایرانیان بار‌ها شاهد افزایش شدید قیمت برخی اقلام ضروری زندگی خود بودند که این افزایش قیمت حتی فراتر از تورم و میزان رشد هرروزه یا هفتگی قیمت‌ها بود و به همین دلیل هم خبرساز شد؛ یکی از این موارد پرحاشیه، افزایش قیمت برخی دارو‌های بدون نسخه و حتی ناپدید شدن آنها از بازار بود که بعدتر اعلام شد دلیل این افزایش، تغییر در شرایط اختصاص ارز دولتی است. ماجرای ارز دولتی و خبرسازی آن البته به چند ماه گذشته و یک یا دو ماجرای خاص برنمی گردد و این موضوع در سال‌های گذشته همواره شائبه‌برانگیز بوده است.خلاصه بحث این روز‌ها و خواسته فعالان اقتصادی و همچنین رسانه‌ها را می‌توان در یک مطالبه بیان کرد و آن هم شفافیت این فهرست است. تامین ارز واردات این روز‌ها با، اما و اگر‌های بسیاری همراه است؛ جایی که حتی مسئولان مربوطه در حوزه تجارت هم درباره آن چندان تفاهمی ندارند. تجار از عدم تامین به‌موقع و تبعیض در تامین ارز کالای اساسی گلایه دارند. از سوی دیگر آمار هم ابهاماتی دارد که اعلام صریح بانک مرکزی درباره لیست دریافت‌کنندگان ارز ۴۲۰۰ و شفاف‌سازی جزئیات تامین ارز می‌تواند تا حدی پاسخگوی این ابهامات باشد. در این بین تامین ارز واردات به‌ویژه از سال ۱۳۹۷ و با اعمال محدودیت‌های ارزی و ورود ارز ۴۲۰۰ تومان از چالش‌های اصلی بوده است، جایی که به‌تدریج ارز ترجیحی از حالت عمومی در واردات خارج شد و حداقل یک سالی است که به شش قلم که عمدتا نهاده‌های تولید هستند به همراه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی محدود شد، ولی برای همین میزان محدود هم مدیریت مناسبی اعمال نمی‌شود و از عوامل اصلی انباشت و رسوب کالا در گمرک و بنادر به‌شمار می‌رود.
یک پرسش اساسی دراین باره غیرشفاف بودن عبارت «سایر» در فهرست‌هاست. به عنوان مثال بانک مرکزی در گزارش خود اعلام کرده بود که ۱۳۰ میلیون دلار ارز ترجیحی برای «سایر» پرداخت شده، ولی مشخص نکرده بود که سایر، منظور کدام بخش‌ها هستند، چراکه ارز ترجیحی به‌طور خاص برای این شش قلم کالای اساسی به اضافه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی باید پرداخت شود که سهم تامین ارز بخش بهداشت و درمان هم جداگانه ۹۲۶ میلیون دلار اعلام شده است. علاوه براین نگاهی به جدیدترین آمار گمرک ایران در رابطه با وضعیت واردات کالا‌های اساسی و ارز پرداختی به آن در دوره‌ای که بانک مرکزی اعلام کرده تامین ارز ۵/۵ میلیارد دلاری انجام داده است، نشان می‌دهد که اعداد چندان با یکدیگر منطبق نیست.
آمار حاکی از آن است که آنچه بانک مرکزی برای اقلام شش‌گانه ارز ترجیحی تامین کرده عمدتا بیش از آنی است صورت گرفته است. از سویی مجموع تامین ارز شش قلم به اضافه دارو و تجهیزات پزشکی در بانک مرکزی ۵/۵ میلیارد دلار اعلام شده در حالی که مجموع این دو گروه در گزارش گمرک به حدود ۳/۷ میلیارد دلار می‌رسد که اختلاف ۱/۸ میلیارد دلاری با یکدیگر دارد. جمع‌بندی این اطلاعات و چندین گزارش اقتصادی، از نبود اطلاعات دقیق و همچنین برخی پرسش‌های جدی درباره این اعداد و ارقام حکایت دارد و این ابهامات ضرورت شفاف‌سازی بانک مرکزی را بیشتر نشان می‌دهد.
نیوزویک: بایدن همان روند ترامپ را درباره برجام ادامه می‌دهد
مجله نیوزویک تأکید کرد دولت آمریکا باید خسارت‌های ایران در اثر نقض برجام را جبران کند، اما بایدن همان روند ترامپ را ادامه می‌دهد و نمی‌خواهد به برجام برگردد.این مجله آمریکایی می‌نویسد: دولت بایدن به جای این که از فرصت برای احیای روابط با ایران استفاده کند، عموما همان روند تجاوزکارانه ترامپ را ادامه داده است هرچند بایدن به عنوان معاون اوباما، نقش اساسی در جلب حمایت کنگره از برجام داشت، اما اکنون خیلی‌ها پیرامون بازگشت آمریکا به توافق با وجود ریاست‌جمهوری بایدن تردید دارند. رویکرد دولت بایدن برای بازگشت به توافقی که همتای قبلی‌اش از آن خارج شد در بهترین حالت پیچیده شده است. بسیاری از مقامات دولت او پیرامون بازگشت به توافق، دیدگاه‌های بدبینانه‌ای داشته‌اند.
جدا از میز مذاکره، بایدن اساسا همان رویکرد خصمانه دولت ترامپ را ادامه می‌دهد. ایالات‌متحده تاکنون چندین حمله به اهداف شبه‌نظامیان ایران در عراق و سوریه داشته و اعتقاد بر این است که اسرائیل هم حملاتی به اهداف ایرانی ترتیب داده است. به علاوه، بایدن تقریبا همه تحریم‌های سخت‌گیرانه ترامپ را حفظ کرده است. تحریم‌ها همچنین خرید دارو و مراقبت‌های بهداشتی را برای ایران سخت کرده است. اوضاع وخیم اقتصادی، ارائه کمک‌های مالی و تعطیلی مشاغل را دشوار کرده است. در ماه ژوئن دولت بایدن اعلام کرد که تحریم‌های مرتبط با ارائه کمک‌های بهداشتی برای مبارزه با ویروس کرونا را کاهش می‌دهد. با این حال، اقدامات سریع‌تر می‌تواند جان افراد بیشتری را نجات دهد.
دولت بایدن به جای استفاده از فرصت‌ها، رویکرد تهاجمی دولت قبلی را ادامه داده و تحمل وضعیت اقتصادی را برای مردم ایران سخت کرده است. ایالات متحده باید فورا چرخشی در رویکرد خود داشته باشد و مسئولیت خسارت‌هایی که تحمیل کرده را به عهده بگیرد. دولت بایدن باید به جای نظامی‌گری و فشار اقتصادی بلکه بر ارج نهادن به مردم ایران تمرکز کند، قبل از آنکه خیلی دیر شود. این تحلیل مجله نیوزویک با استناد به واقعیات در حالی است که آقای روحانی طی چند هفته اخیر به جای اعتراض به دولت بایدن، ادعا می‌کند که آمریکا موافق لغو تحریم‌هاست و این مجلس است که نمی‌گذارد تحریم‌ها برداشته شود؟!
راغفر: مسیر پرسنگلاخی پیش پای دولت رئیسی است
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) تصریح کرد: راه اقتصادی پرسنگلاخی پیش پای دولت سیزدهم است. حسین راغفر که در گذشته از حامیان دولت بوده، در روزنامه آرمان نوشت: افزایش نقدینگی بر اقتصاد و تورم تجربه نشده در کشور طی ماه‌های آینده هشداری از سوی برخی فعالان اقتصادی است. نقدینگی‌ای که مولفه‌های مختلفی دارد و باید دید در کجا متورم شده؟ بیشترین میزان نقدینگی توسط خود بانک‌های خصوصی و بنیاد‌ها و توسط خود همین بازار سهامی که درست کرده بودند و درآمد‌های بادآورده‌ای که پیامدش بود، ایجاد شد و مهم‌تر از همه افزایش قیمت ارز بود که موجب افزایش نقدینگی طی دو سال گذشته شد.در حقیقت تمام سیاست‌هایی که بخش‌های خصوصی و دولت اتخاذ کردند، امروز این مشکلات را برای کشور به وجود آورده و طبیعتا سبب خواهد شد با توجه به اینکه نقدینگی به سمت تولید حرکت نمی‌کند و وارد خرید و فروش کاغذ به اسم سهام و سفته‌بازی و سوداگری می‌شود، تورم را به جد افزایش دهد. کاری که به نظر می‌رسد دولت سیزدهم باید انجام دهد برای اینکه بتواند وضعیت را تا حدود زیادی کنترل کند، این است که در ابتدای کار اصلاح بودجه سال ۱۴۰۰ و کاستن از مخارج دولت را در دستور کار قرار دهد.
دوم، کاهش شدید قیمت ارز و سوم، کنترل بانک‌ها و به خصوص بانک‌های بخش خصوصی است برای اینکه از خلق پول توسط این بانک‌ها ممانعت به عمل آورد و یکی از اقداماتی که قطعا دولت باید انجام دهد، همانا ادغام بسیاری از بانک‌های خصوصی است. بانک‌هایی که خودشان اغلب ورشکسته هستند و از طریق نرخ‌های بهره بسیار بالا به سپرده‌گذاران و همین‌طور فعالیت در بازار‌های سفته‌بازی و سوداگری به وضعیت موجود دامن می‌زنند؛ بنابراین دولت از جمله اقداماتی که می‌کند باید برخورد خیلی قاطع با متخلفان در این حوزه باشد.
تنها راه حل برای مواجهه با فقر؛ کنترل فساد، کاهش هزینه‌های دولت و اخذ مالیات از ثروتمندان و حذف معافیت‌های مالیاتی است و همه این‌ها از جمله اقداماتی است که دولت می‌تواند خیلی سریع نسبت به آنها وارد عمل شود و درآمد‌هایی برای کمک به مردم به ویژه به تولید فراهم کند. در حقیقت اقداماتی مثل پخش پول که دولت دوازدهم به این دسته از اقدامات متوسل شد، جواب نمی‌دهد و باید که اقدامات اساسی‌تری صورت بگیرد و طی دو، سه سال آینده یک وضعیت اضطراری اعلام شود. دولت‌ها با واگذاری مسئولیت اجتماعی مسئول اصلی بحران کنونی هستند؛ بنابراین یک تغییر جهت اساسی باید در جهت‌گیری‌های دولت سیزدهم به وجود آید.
روحانی، رکورد رکود و تورم را با هم شکست!
روحانی ضمن رکوردشکنی تورم درباره قیمت اقلام مختلف، دولت را با بالاترین نرخ تورم در ۲۵ سال اخیر تحویل رئیسی می‌دهد. روزنامه خراسان ضمن یک بررسی اقتصادی می‌نویسد: بررسی داده‌های قیمتی از اقتصاد هشت سال دولت روحانی، تصویری در مجموع تاریک را پیش رو قرار می‌دهد. اگرچه دولت یازدهم و دوازدهم به مدد رکود اقتصادی و نیز نتیجه موقتی برجام، توانست پای به محدوده تورم تک‌رقمی بگذارد، اما در ادامه، موجب شکل‌گیری سونامی قیمت‌ها در سه سال پایانی این دولت شد. در واقع اشکال کار اینجا بود که در سایه ساختار‌های نامناسب اقتصادی، متوقف شدن رشد نقدینگی از منظر کنترل پایه پولی و متوقف شدن بخش مسکن، به قیمت قفل شدن اقتصاد تمام شد.اما باز این تمام ماجرا نبود. جدای از کنترل رکودزای تورم، اقتصاد با یک تهدید دیگر نیز در دولت روحانی روبه‌رو شد و آن، فعال شدن بمب تورم با چاشنی نرخ ارز بود. دلاری که نرخ آن سال‌ها به مدد ارزپاشی‌های دولت به طور مصنوعی کنترل شده بود، آماده آن بود تا با یک شوک، سونامی خطرناکی از تورم، با اهرم رشد هزینه‌های تولید را به راه بیندازد. متاسفانه همین واقعه نیز رخ داد و این زخم پنهان اقتصاد در سال ۹۷ سر باز کرد. در پی این رویداد، ابتدا کالا‌هایی که به طور مستقیم با نرخ ارز مرتبط بودند مانند کالا‌های وارداتی با جهش قیمت و کمبود مواجه شدند. سپس به مرور زمان، دیگر کالا‌ها تب افزایش قیمت به خود گرفتند.
در این میان، دولت با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی تلاش زیادی کرد تا شوک قیمت هرچه بیشتر از مردم دور بماند، اما فاصله بسیار زیاد این سیاست با اصول مدیریت علمی اقتصاد از یک‌سو و نیز وجود عواملی نظیر حفره‌های سفته‌بازانه اقتصاد (که درمان مالیاتی آن هم با توجیهاتی نظیر پرهیز از سرک کشیدن به حساب‌های مردم کنار گذاشته شده بود) از سوی دیگر عملا تدبیر دولت برای کنترل قیمت اقلام اساسی را ناکام گذاشت، مفسده‌های بزرگ رانت را در اقتصاد ایران درست کرد. در هر حال، دولت دوازدهم در شرایطی اقتصاد را تحویل دولت بعد می‌دهد که با تب تورمی بی‌سابقه در ۲۵ سال اخیر یعنی ۴۳ درصد در خرداد روبه‌رو شده است. مهم‌تر از آن، عقب‌ماندگی قدرت خرید کالا‌های اساسی و بادوام، ازدواج جوانان، معیشت عمومی جامعه و توسعه منابع انسانی کشور را با خطر جدی مواجه کرده است. معضلی که حل آن، نیازمند اقدام اساسی در ساختار‌های اقتصاد و بازنگری در بدنه سیاستگذاری و اجرای دولت بعدی است.
آرمان: افزایش حقوق بدون تامین منابع، تورم‌زاست
یک روزنامه حامی دولت می‌گوید: افزایش حقوق بازنشستگان در ماه‌های پایانی دولت روحانی، بدون در نظر گرفتن ۱۵۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی مورد نیاز آن انجام گرفته و می‌تواند برای صندوق بازنشستگی خسارت‌بار باشد.روزنامه آرمان می‌نویسد: همســان‌ســازی حقــوق بازنشستگان در حالی در سال ۹۹ مصوب شد و در مهرماه سال گذشته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز اجرای آن را بلاغ کرد که بر این اساس قرار بود تا مرحله دوم همسان‌سازی در سال ۱۴۰۰ به مرحله اجرا گذاشته شود و در این راستا دولت در لایحه بودجـــه ۱۴۰۰ برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، ۹۰ هزارمیلیارد تومان منابع در نظر گرفته بود که در کمیسیون تلفیق با افزایش ۶۰ هزارمیلیاردی به ۱۵۰ هزارمیلیاردتومان رسید، اما با گذشت ۴ ماه از سال و با وجودی که تورم ۵۰ درصدی شکاف طبقاتی و خط فقر را به ۱۰ میلیون تومان رسانده همچنان این مرحله از همسان‌سازی محقق نشده است.
البته هیات وزیران در تیرماه امسال به‌منظور برقراری عدالت در نظام پرداخت و رفع دغدغه و بهبود معیشت بازنشستگان و مستمری‌بگیران، لایحه دائمی شدن متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان را به تصویب رساند و این لایحه نیز در مجلس به تصویب رسید؛ بنابراین همسان‌سازی حقوق از این پس در تمامی دولت‌ها الزامی خواهد شد در واقع اگرچه این قانون می‌تواند بخشی از نگرانی‌های بازنشستگان را مرتفع کند، اما آنچه مسلم است تعویق اجرای این طرح به افزایش مشکلات این بخش از جامعه دامن خواهد زد. موضوعی که به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل تعویق آن را باید در کسری بودجه دولت و مشخص‌نبودن منابع اجرای این مصوبه جست‌وجو کرد.
یک کارشناس رفاه و تامین اجتماعــی، در این زمینه مــی‌گوید: بحث صندوق‌های بازنشستگی بحث بسیار پیچیده‌ای برای کشور شده است؛ ۲ صندوق بــازنشستگی کشوری و لشکــری در سال ۹۹، ۹۰ هزار میلیارد تومـــان و امسال حدود ۱۲۷ هزار میلیارد تومان از دولت دریافت کردند و این جدای از رقمی است که برای متناسب‌سازی تخصیص داده شــد که با احتســاب آن، دریافتی آنها امســال به بالای ۲۶۶ هزار میلیارد تومان رسید و درسال ۹۹، به ۱۴۰ هزار میلیارد رسید.
در حالی که باید به سمت اصلاحات در نظام بازنشستگی برویم، اما طرح همسان‌سازی اجرا شد و جهش بدی در نظام صندوق‌های بازنشستگی ایجاد کرد. اصلاحاتی که برای صندوق‌ها نیاز است باید خواه ناخواه انجام شود و این فرصتی بود که این طرح به بسته‌ای تبدیل شود که هم یارانه در آن باشد و هم اصلاحات، اما دوستان بدون هیچ برنامه‌ریزی اقدام به انجام اینکار کردند که این فرصت از دست رفت. خود بازنشسته‌ها هم از تبعات این موضوع مستثنا نیستند، چون درست است که حقوقشان افزایش یافته، ولی بار مالی این طرح، قدرت خریدشان را در آینده کاهش خواهد داد، زیرا منابع درستی برای این طرح در نظر گرفته نشده است. منابعی که برای صندوق‌ها در نظر گرفته شده، قابل دسترس نیست، همین الان هم سازمان تامین اجتماعی می‌گوید بسیاری از شرکت‌هایی مانند هپکو که به ما داده شد بورسی نبودند که بتوانیم آنها را بفروشیم و فرآیند بورسی‌شدن آنها یکی دو سال طول می‌کشد، اما صندوق‌ها باید سرماه حقوق بازنشستگان را پرداخت کنند. تلاش‌هایی که برای دائمی‌شدن انجام می‌شود به ضرر خود بازنشسته‌ها است، چون منابع آن تامین‌نشده و اگر به این شکل دائمی شود خودش یک مصرف دائمی برای بودجه ایجاد خواهد کرد که منجر به کسری بودجه می‌شود و جبرانش از محل تورم خود قدرت خرید بازنشستگان را کاهش خواهد داد.
روزنامه وطن امروز
آمریکا یک شهروند کانادا را به اتهام نقض تحریم‌های ایران محکوم می‌کند
وزارت دادگستری آمریکا در بیانیه‌ای مدعی شد یک شهروند کانادا اتهام خود را در نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران از طریق تلاش برای صادر کردن کالا‌های آمریکایی به ایران پذیرفته است. به گزارش فارس، وزارت دادگستری آمریکا، آرش یوسفی‌جم را که ۳۳ سال دارد، به نقض «قانون اختیارات اضطراری اقتصادی» و «مقررات مبادلات و تحریم‌های ایران» متهم کرده است. آرش یوسفی‌جم متهم است به همراه چند نفر دیگر کالا‌هایی را از ۳ شرکت آمریکایی تهیه و آنها را به ایران ارسال کرده است. مطابق مستندات دادگاه، متهمان کالا‌ها را ابتدا از ایالات‌متحده به امارات منتقل کرده و سپس آن را به ایران ارسال کرده‌اند تا بتوانند مقصد نهایی این کالا‌ها را پنهان کنند. در بیانیه وزارت دادگستری آمریکا آمده حکم آرش یوسفی قرار است ۱۱ صبح روز ۱۴ اکتبر اعلام شود. وی ممکن است به تحمل حداکثر ۵ سال حبس و ۲۵۰ هزار دلار جریمه نقدی محکوم شود.معاریو: تلاش‌های نتانیاهو برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران شکست خورد
تحلیلگران رسانه‌های اسرائیلی اعتراف کردند اقدامات بنیامین نتانیاهو علیه برنامه هسته‌ای ایران نتایج معکوسی در پی داشته است. به گزارش تسنیم، تحلیلگران روزنامه معاریو در ۲ یادداشت جداگانه که طی چند روز گذشته منتشر شد به نقد عملکرد نتانیاهو در قبال برنامه هسته‌ای ایران پرداخته و آن را شکست‌خورده توصیف کردند. «یتسحاق بن نیر» تحلیلگر این روزنامه عبری‌زبان در یادداشتی تحت عنوان «به‌رغم اقدام نتانیاهو علیه توافق هسته‌ای... چرا ما به چنین شرایطی رسیدیم؟» نوشت: با وجود تمام اقدامات نتانیاهو، امروز دولت ایران از لحاظ فناوری هسته‌ای پیشرفته‌تر و از لحاظ قدرت قوی‌تر و به تبع آن برای اسرائیل خطرناک‌تر شده است.«الون بن دیوید» دیگر تحلیلگر اسرائیلی هم چند روز قبل در همین باره نوشته بود: برنامه هسته‌ای ایران را در زمان ورود بنیامین نتانیاهو به دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در ۱۲ سال پیش و شرایط و نقطه‌ای که امروز به آن رسیده بسنجید تا بدانید نتانیاهو در ۱۲ سال چه می‌کرده است؟ او اعتراف کرد به‌رغم تمام اقدامات (ادعایی) اسرائیل، جمهوری اسلامی ایران در بعد هسته‌ای به پیشرفت‌های زیادی رسیده است. او در این رابطه نوشت: سال ۲۰۰۹ زمانی که ایهود اولمرت نخست‌وزیری را به بنیامین نتانیاهو تسلیم کرد، ایران به طور بالفعل برنامه هسته‌ای خود را آغاز کرده بود، اما این برنامه در شرایط اولیه آن قرار داشت؛ ایران حدود یک هزار سانتریفیوژ از نوع تقریبا کم‌سرعت در اختیار داشت که اورانیوم را در سطوح بسیار پایینی غنی‌سازی می‌کردند. این تحلیلگر در ادامه ضمن پرداختن به اقدامات ادعایی اسرائیل در دوره اولمرت و بعد از آن یعنی در دوره نتانیاهو، اعتراف کرد ترامپ با وجود تمام اقداماتش حاضر نشد به ایرانی‌ها حمله کند تا آنکه ایران سال ۲۰۱۸ به‌رغم تمام تحریم‌های اعمال‌شده، به برنامه هسته‌ای خود سرعت بخشید و سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر خود را وارد مدار کرد تا ۳ تن مواد غنی شده تا سطح ۶۰ درصد را تولید و ذخیره کند.
سفارت روسیه: وجود ایران و هند برای تسهیل مذاکرات صلح افغانستان مهم است
سفارت روسیه در دهلی‌نو با اشاره به حمایت منطقه‌ای از صلح افغانستان اظهار داشت وجود ایران و هند برای تسهیل مذاکرات صلح در تروئیکای توسعه‌یافته می‌تواند تاثیرگذار باشد. به گزارش تسنیم، «دیمیتری سولدوف» سخنگوی سفارت روسیه در دهلی‌نو گفت پیشنهاد مسکو برای حضور ایران و هند در تروئیکای توسعه‌یافته برای تسهیل مذاکرات صلح افغانستان، ظرفیت این گروه را افزایش می‌دهد. وی در ادامه همچنین از دعوت ایران و هند برای پیوستن به تروئیکای این کشور خبر داد.مسکو در قالب تروئیکا که اعضای آن شامل روسیه، چین، پاکستان و آمریکاست، تلاش می‌کند این گروه را توسعه ببخشد. به گزارش اسپوتنیک، سولدوف خاطرنشان کرد که روسیه در همکاری با هند درباره سازوکار مذاکرات با محوریت صلح افغانستان متعهد است. سخنگوی سفارت روسیه در هند ادامه داد با توجه به شرایط رو به وخامت افغانستان، مأموریت شکل دادن به یک اجماع منطقه‌ای جهت حمایت از مذاکرات بین‌الافغانی ضروری‌تر شده است. پیشنهاد مسکو برای پیوستن ایران و هند به‌عنوان اعضای جدید تروئیکای توسعه‌یافته، چند روز پس از آن است که «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در تاشکند گفته بود در حال گفتگو درباره وارد شدن بازیگران خارجی بانفوذ دیگری در این گروه است.
تخت روانچی: از مردم و دولت کوبا حمایت می‌کنیم
نماینده ایران در سازمان ملل گفت: ایران قاطعانه از مردم و دولت کوبا در مبارزه علیه اقدامات غیرقانونی آمریکا حمایت می‌کند. به گزارش ایسنا، مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد طی سخنانی در نشست فوق‌العاده روز چهارشنبه سفرای کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، با اشاره به ماهیت خصمانه و تحریک‌آمیز سیاست‌های آمریکا در قبال کوبا، این سیاست‌ها را نقض آشکار هنجار‌ها و قواعد اساسی حقوق بین‌الملل و تضعیف‌کننده حقوق بشر و دموکراسی دانست و اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران حمایت قاطع و همبستگی خود را با مردم و دولت کوبا در مبارزه علیه اقدامات آمریکا اعلام می‌دارد. وی گفت: «ایالات‌متحده طی چندین دهه تحریم‌های گوناگونی را علیه برخی کشورهای جنبش عدم تعهد حتی در شرایط غم‌انگیز شیوع کرونا اعمال و رنج و سختی‌های ویرانگری را به آنها تحمیل کرده است. آمریکا با اعمال تحریم‌های شدید تجاری، محدودیت‌های مالی، مسدود کردن دارایی‌ها، ممنوعیت سفر و سایر اقداماتی که هدفی جز تضعیف اراده و استقلال کشور‌ها ندارد، این روند را تسریع کرده است که نمونه بارز آن را مشخصا درباره ایران طی ۴۰ سال گذشته شاهد بوده‌ایم.روزنامه خراسان
هشدار کمبود شدید دام و گوشت در ماه‌های آینده
مهر – مدیر عامل اتحادیه سراسری دامداران با اشاره به کشتار گسترده بره‌ها، گفت: بین سه تا شش ماه آینده با کمبود شدید در حوزه عرضه دام و گوشت مواجه می‌شویم. «مجتبی عالی» قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده را برای دامداران ٨٠ هزار تومان دانست و افزود: هم اکنون حداکثر قیمتی که گوسفند را از دامداران می‌خرند، کیلویی ۵٠ هزار تومان است.بازار سیمان کشور در دست ۳۰ واسطه
تسنیم - رئیس انجمن صنفی تولید کنندگان صنعت سیمان با اشاره به مشکلات گرانی و کمبود سیمان گفت: در کل کشور ۳۰ نفر واسطه در بازار سیمان وجود دارند که بیش از ۱۵ سال است بازار را در دست دارند که مصرف کننده و تولید کننده را نابود کرده اند.انگلیس طلا‌های ونزوئلا را بالا کشید
فارس - انگلستان از سال ۲۰۱۹، خوآن گوآیدو را رئیس‌جمهور ونزوئلا می‌داند و از تحویل طلا‌های این کشور به دولت مادورو خودداری می‌کند. به گزارش اسپوتنیک، دولت انگلیس باز هم اعلام کرد، به حمایت از خوآن گوآیدو رئیس‌جمهور خودخوانده ونزوئلا ادامه خواهد داد و از تحویل ۱.۲ تن دلار طلای ونزوئلا که در بانک مرکزی این کشور قرار دارد خودداری خواهد کرد.دور ریز ۲.۵ میلیارد تن مواد غذایی در جهان
ایسنا - یافته‌های یک گزارش جدید نشان می‌دهد بیش از ۲ میلیارد تن مواد غذایی در جهان بدون این که مصرف شوند، دور ریخته می‌شوند. براساس این یافته ها، حدود ۵/۲ میلیارد تن مواد غذایی معادل حدود ۴۰ درصد تولید، در مزارع از بین می‌رود یا توسط فروشندگان و مصرف کنندگان جهان دور ریخته می‌شود.هشدار درباره فساد موز‌های دپو شده در گمرک
ایسنا -گمرک در مکاتبه‌ای با اشاره به حجم چند هزار تنی موز موجود در گمرک، از وزارت جهاد کشاورزی خواسته است تا با توجه به فسادپذیر بودن این کالا و وضعیت جوی که در گمرک‌های جنوبی وجود دارد موضوع بررسی و به قید فوریت نتیجه اطلاع داده شود.روزنامه ایران
راهکاری‌های پیشنهادی استادان دانشگاه‌های کشور برای خوزستان
خبر اول اینکه، گروهی از استادان دانشگاه‌های کشور در بیانیه‌ای خطاب به رؤسای قوا و مردم ایران درباره اتفاقات اخیر خوزستان نوشته‌اند: ما متخصصان علوم مختلف، درخواست می‌کنیم که شورای راهبردی برای حل بحران از بدنه متخصص تشکیل و آمادگی خود را برای ارائه راهکار‌های کارشناسی، جهت کاهش آلام مردم، اعلام می‌داریم و همواره در کنار آنان هستیم.به گزارش «ایران» بخشی از راهکار‌های پیشنهادی استادان دانشگاه به شرح زیر است؛ پرهیز از از هر نوع برخورد خشونت‌آمیز با مردم، پرداخت خسارت به کسب و کار‌های کشاورزی، مشروط بر عدم استفاده آنها از آب، آبرسانی برای شرب جزو اقدام‌های فوری باشد، واگذاری مدیریت مصرف آب به خود مردم و کشاورزان، تمام تونل‌های در دست اقدام، طی یک مصوبه، متوقف و برای همیشه از دستور خارج شوند و انتقال کنونی، مشروط بر انتقال آب شرب باشد.
این بیانیه افزوده: در یک مصوبه، سد گتوند تعیین تکلیف شود، صادرات محصولات با آب‌بری بالا ممنوع شود یا مشروط بر اینکه از طریق گلخانه یا روش‌های بهینه رقابتی آب، تولید شوند و مجوز صادرات اخذ کنند. سرمایه‌گذاری لازم برای کاهش آلودگی و شوری آب، توزیع متناسب آب کشاورزی، مکانیزاسیون و افزایش بهره‌وری آب، اصلاح کشت، کشت‌های مقاوم به شوری، ترمیم فرسودگی کانال‌های آب کشاورزی و خطوط لوله آب شرب، آب‌شیرین‌کن‌ها از دریا و اصلاح و بازسازی فاضلاب‌های شهری، انجام شود. در شیوه حکمرانی آب باید تجدیدنظر اساسی انجام شود. بحران کم‌آبی خوزستان، دیگر استان‌های کشور (از جمله، چهارمحال و بختیاری، گیلان و مازندران) را نیز تهدید می‌کند؛ چون طرح‌های مشابهی برای انتقال آب از سرچشمه‌های رودخانه‌های این استان‌ها نیز اجرا شده است.
موضع‌گیری امریکا درباره وقایع خوزستان
خبر دیگر اینکه، سخنگوی وزارت خارجه امریکا مدعی شد این کشور از روند اعتراضات مسالمت‌آمیز در ایران حمایت می‌کند. به گزارش ایرنا، «ند پرایس» در اظهاراتی مدعی شد: «ما در حال رصد گزارش‌ها در خصوص اعتراض‌های استان خوزستان در ایران هستیم و از تجمعات و اعتراض‌های ایرانی‌ها حمایت می‌کنیم.» همزمان کاخ سفید هم در بیانیه‌ای با اعلام تصمیم رئیس‌جمهوری امریکا برای تمدید وضعیت اضطرار ملی در قبال لبنان، ادعا‌هایی را علیه نقش کشورمان در لبنان مطرح کرد.به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه اینترنتی کاخ سفید، در این بیانیه با مطرح شدن ادعا‌هایی علیه نقش ایران در منطقه آمده است: برخی فعالیت‌های ادامه دار، از جمله انتقال تسلیحات توسط ایران به حزب‌الله که شامل سامانه‌های تسلیحاتی پیچیده‌ای نیز هستند، به تضعیف استقلال لبنان و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی در منطقه کمک کرده و تهدیدی غیرمعمول و خارق‌العاده برای امنیت ملی و سیاست خارجی امریکا ایجاد می‌کنند. همچنین یک مسئول عالیرتبه در وزارت دفاع امریکا مدعی شد که ایران از حملات به نیرو‌های امریکایی در منطقه حمایت می‌کند.
هیچ قراردادی با کویت برای انتقال آب بسته نشده
شنیدیم که، محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر دولت اصلاحات ادعای انتقال آب ایران به کویت با قراردادی ۳۰ ساله را تکذیب کرد. به گزارش جماران، محمدعلی ابطحی در حساب شخصی خود در توئیتر نوشت: «هر وقت تقّی به توقی می‌خورد یک خبر دروغ وایرال می‌شود که در زمان آقای خاتمی قرارداد فروش سی ساله آب با کویت از رود کرخه بسته شده. جهت اطلاع: هیچ قرادادی با کویت در مورد انتقال آب بسته نشده.»دعوت روسیه از ایران و هند برای پیوستن به مذاکرات صلح افغانستان
با خبر شدیم که، «دمیتری سولودوف»، سخنگوی سفارت روسیه در دهلی نو از دعوت ایران و هند توسط مسکو برای پیوستن به مذاکرات صلح افغانستان خبر داد. به گزارش ایسنا، «سولودوف» در این‌باره گفت که وجود تهران و دهلی نو به‌عنوان اعضای گروه بین‌دولتی موسوم به «تروُیکا» برای تسهیل مذاکرات صلح افغانستان، می‌تواند پتانسیل این گروه را بیش از پیش بالا ببرد. به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، وی با بیان اینکه روسیه در همکاری خود با هند درخصوص سازوکار گفتگو حول مسأله افغانستان متعهد و قابل اعتماد است، توضیح داد: «با توجه به شرایط رو به وخامت در افغانستان، مأموریت شکل‌دادن به یک اجماع منطقه‌ای جهت حمایت از مذاکرات درون‌افغانی هر روز حیاتی‌تر می‌شود.» گروه ترویکا اکنون شامل روسیه، چین، پاکستان و امریکا می‌شود.محاکمه شهروند ایرانی-کانادایی به اتهام نقض تحریم‌ها
دست آخر اینکه، امریکا اعلام کرد که یک شهروند ایرانی-کانادایی ساکن کانادا، اتهام خود مبنی‌بر نقض تحریم‌های امریکا از طریق صادرات تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی به ایران را پذیرفته و به جرم خود اعتراف کرده است. به گزارش ایسنا، وزارت دادگستری امریکا پنجشنبه گذشته در بیانیه‌ای نوشت که آرش یوسف جم، یک ایرانی دوتابعیتی ۳۳ ساله که در انتاریو زندگی می‌کند طرح خرید کالا از سه شرکت امریکایی و صادر کردن آنها به ایران را داشته است. به گفته دادگستری امریکا او سعی داشته با ارسال این کالا‌ها به امارات و سپس از آنجا به ایران، مقصد نهایی این کالا‌ها را پنهان کند. حکم این دوتابعیتی در تاریخ ۱۴ اکتبر صادر خواهد شد و ممکن است به حداکثر پنج سال حبس در زندان فدرال امریکا و پرداخت جریمه نقدی ۲۵۰۰۰۰ دلاری محکوم شود.روزنامه شرق
آمریکا وزیر دفاع و یگان ویژه وزارت کشور کوبا را تحریم کرد؛ نخستین گام بایدن در آمریکای لاتین
وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد ژنرال «آلوارو لوپز می‌یرا» وزیر دفاع کوبا و یگان ویژه نیرو‌های وزارت کشور را به‌دلیل «نقض حقوق بشر» در سرکوب اعتراضات ضد‌حکومتی در ماه جاری تحریم کرده است. این نخستین گام عملی دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در راستای اعمال فشار بر دولت کمونیستی کوبا و اعلام همبستگی با معترضان به‌شمار می‌رود. هزاران نفر از مردم کوبا یازدهم و دوازدهم جولای در اعتراض به محدودیت‌های ایجادشده در رابطه با ویروس کرونا، سرعت واکسیناسیون و آنچه بی‌توجهی دولت نامیده‌اند، در خیابان‌های هاوانا، سانتیاگو و دیگر شهر‌های این کشور دست به تجمع زدند و شعار «آزادی» و «مرگ بر دیکتاتوری» سر دادند.این بزرگ‌ترین تظاهرات ضد‌حکومت کمونیستی کوبا ظرف سه دهه گذشته محسوب می‌شود که در جریان آن معترضان خواستار استعفای میگوئل دیاز کانل، رئیس‌جمهوری، شدند. کوبا در دو سال اخیر با بحران اقتصادی عمیقی دست به گریبان بوده است. دولت این کشور ویروس کرونا و تحریم‌های ایالات متحده را عامل اصلی بحران فعلی می‌داند، اما مخالفان می‌گویند که بی‌کفایتی حاکمان و نظام تک‌حزبی کوبا به بروز چنین بحرانی منجر شده است. جو بایدن در بیانیه‌ای گفته است: «این تازه اول راه است. آمریکا به تحریم کسانی که مسئول سرکوب مردم کوبا هستند، ادامه می‌دهد». کاخ سفید پیش از این گروهی را تشکیل داده بود که راه‌های ارسال پول به کوبا را ازسوی بستگان کوبایی- آمریکایی‌شان بررسی کند، بدون اینکه مجبور به تعامل با بانک‌های دولتی کوبا شوند. گفته می‌شود که آمریکا در‌عین‌حال به دنبال راهی است تا دسترسی به اینترنت را در این کشور آزاد نگه دارد.
