به گزارش راسخون؛ تیم ملی بانوان ایران مقابل همتای اردنی خود در ضربات پنالتی به برتری رسیده بود و بلافاصله بعد از این بازی رئیس فدراسیون فوتبال اردن با ارسال نامه‌ای به AFC در مورد جنسیت یکی از بازیکنان تیم ایران شکایت کرده بود، بعد از درخواست فدراسیون اردن از AFC به بررسی جنسیت یکی دروازه‌بان تیم ملی فوتبال بانوان ایران در نهایت AFC پاسخ این اتهام اردنی‌ها را داد و گفت: زهره کودایی دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایران جنسیت زن دارد و شکایت اردنی‌ها رد است.

این ماجرا در فضای مجازی بازتاب زیادی داشت و بسیاری آن را توهین‌آمیز قلمداد کردند. در این باره کتایون خسرویار سرمربی سابق تیم ملی ایران نیز ادعای اردنی‌ها علیه دروازه‌بان تیم ذوب آهن را رد کرده و گفته است: «ما با هم، هم‌تیمی بودیم و ۸ سال با او زندگی کردم. او یکی از دوستان صمیمی من است. او همچنین در گرفتن ضربات پنالتی مهارت دارد.»

کاربری در توئیتر خود نوشت: زهره کودایی که با گرفتن ۳ پنالتی اردنی‌ها، برای اولین بار تیم ملی زنان کشورمون رو به مرحله نهایی جام ملت‌ها برده با کثیف‌ترین حملات اردنی‌ها مواجه شده. تیتر‌های کثیف شبکه‌های عربی درباره چهره زهره کودایی و درخواست اردن برای تعیین جنسیت‌اش چندش‌آوره… زهره کودایی زیبا… ممنونیم ازت

دیگری در توئیتر خود نوشت: دقت کردین هیچ کدوم از فمنیست‌های داخلی سر سوزن حرفی یا اعتراضی درباره رفتار فدراسیون اردن در قبال دروازبان تیم ملی زنان ایران نکرده است؟

کاربر دیگر نوشت: حمله به‌دروازه‌بان تیم ملی زنان ایران از طرف اردن (به خاطر اینکه بیان جنسیتی او «زنانه» دیده نشده) علاوه بر اینکه زن‌ستیزانه است، دارای وجوه ترنس‌ستیزانه نیز هست به خاطر اینکه بیان‌های جنسیتی متفاوت در میان زنان را نمی‌بیند. زنان همیشه قرار نیست ان «ظریف اندامان» دنیای مرد باشند. اینکه با وجود خبر‌های هر روزه در مورد خشونت به زنان، فمینسیت‌ها برای پرداخت به خبر به این مهمی نیاز به «زمان» داشته باشند انقدر عجیب نیست، اما انکسی که از ابتدا قصدش مثل کیوان امام، عوض کردن جای قربانی و جانی باشد، همیشه از جنبش فمینیستی طلبکارست. یکی از وجوه شدید زن‌ستیزی، در ساختن تصویری «ظریف» و «کوچک» و «شکستنی» از زن است، به همین‌دلیل «مورد سوال» جامعه مردسالار قرار میگیرند.

کاربر دیگر در این رابطه نوشت: از فمنیستای ما که صدایی درنمیاد، ولی بزنید رو هشتگ #زهره_کودایی ببنید کاربرای لبنانی و عراقی چقدر ازش حمایت کردن

دیگری نوشت: اسد حنا با گذاشتن عکس دروازه بان تیم ملی فوتبال زنان ایران او را یک مرد جاعل خواند. آقای اسد! کاشکی توضیح میدادید چگونه با این نتیجه رسیدید که او یک مرد است؟ تنها از روی ظاهرش و مو‌های کوتاه در عکسش؟ شما نه ایران که تنها هویت جنسی یک انسان را زیر سوال برده اید.

روزنامه آفتاب یزد نوشت: اما این پایان ماجرا نیست چرا که در فضای خبری این طور گفته شده است که زهره کودایی به خاطر اتهامی که فدراسیون فوتبال اردن به او زده درخواست غرامت یک میلیون دلاری داشته است. فدراسیون فوتبال اردن هم نسبت به این خبر که دروازه بان تیم ملی فوتبال بانوان ایران درخواست غرامت یک میلیون دلاری از آن‌ها به خاطر اتهامی که به وی وارد کرده اند، داشته است، واکنش نشان داد.

یک منبع درفدراسیون فوتبال اردن در این باره به خبرنگار سایت الکوره گفت: «فدراسیون فوتبال هیچ درخواستی برای پرداخت غرامت به بازیکن ایران دریافت نکرده و بر خلاف شایعاتی که در فضای مجازی و رسانه‌ای مطرح شده مکاتبه‎ای در این خصوص با این فدراسیون انجام نشده است. آنچه ما انجام دادیم ارسال درخواست رسمی به کنفدراسیون فوتبال آسیا جهت تعیین و اعلام رسمی جنسیت دروازه‌‎بان تیم ملی ایران بوده که تا کنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم. این اولین بار نیست که جنسیت بازیکنان تیم ملی بانوان ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و پیش از این در سال ۲۰۱۵ هم برخی از فدراسیون‌های دیگر چنین درخواستی را مطرح کرده بودند.»

یکی از کاربران در این باره نوشته است: «اگه اروپا یا آمریکا بود میتونست به خاطر صدمه روحی بابت تهمت غرامت بگیره، ولی اینجا بعید میدونم». کاربر دیگری گفته است: «مگه خود afc همه مدارک رو قبلش از تیم‌ها نمیگیره؟ بررسی مجدد معنی نداره و فقط ضعف خودشون رو نمایان میکنه». دیگری نوشت: «اگه هر کی هر کیه فدراسیون ایرانم درخواست تست از چند بازیکن اردن رو مطرح کنه!» یکی دیگر از کاربران اینطور می‌نویسد: «خوب فدراسیون باید این کار رو بکنه و بابت این قضیه حداقل اعتراض کنه. یجوری که هر دفعه با کسی بازی کرد دیگه لازم نباشه همه آزمایش بدن».

بعد از این ماجرا انتظار می‌رفت فدراسیون فوتبال واکنش نشان داده و به نوعی جواب رئیس فدراسیون فوتبال اردن را بدهد، اما هیچ خبری نشد

زهره کودایی کیست؟

زهره کودایی در سال ۱۳۶۸ در شهر باغملک بدنیا آمد. کودایی دروازبان اول تیم ملی فوتبال زنان ایران است.

کودایی از سال ۲۰۰۹ به ترتیب در تیم‌های باشگاهی شهرداری بم، شهرداری سنندج، پاس همدان، سپاهان و ذوب آهن بازی کرده است.

زهره کودایی در مسابقات انتخابی جام ملت‌های زنان آسیا ۲۰۲۲ توانست کلین شیت کند. وی در جریان بازی ایران و اردن توانست با مهار دو ضربه پنالتی تیم ملی فوتبال زنان ایران را تاریخ سازی کند. و به دور نهایی جام ملت‌های آسیا راه یابد.

سایت کنفدراسیون فوتبال آسیا دربارهٔ درخشش فوتبالیست دختر ایرانی و صعود آنها به جام ملت‌های آسیا نوشت: زهره کودایی برای ایران قهرمان بود. او دو پنالتی را مهار کرد تا نتیجه ای تاریخی برای فوتبال زنان ایران به دست آورد.

بعد از ادعای واهی سران فدراسیون فوتبال اردن علیه زهره کودایی، دروازه‌بان تیم ملی زنان ایران و رد این ادعا از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا، سایت اسپورت ۲۴ روسیه خبر داد این دروازه‌بان ایرانی قصد دارد از سران فدراسیون فوتبال اردن شکایت کند و نسبت به این موضوع اعاده حیثیت کند.

زهره از اردنی‌ها شکایت می‌کند

بعد از ادعای واهی سران فدراسیون فوتبال اردن علیه زهره کودایی، دروازه‌بان تیم ملی زنان ایران و رد این ادعا از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا، سایت اسپورت ۲۴ روسیه خبر داد این دروازه‌بان ایرانی قصد دارد از سران فدراسیون فوتبال اردن شکایت کند و نسبت به این موضوع اعاده حیثیت کند. در صورت تایید شکایت دروازه‌بان ایرانی از سوی اردنی‌ها، کنفدراسیون فوتبال آسیا می‌تواند فدراسیون فوتبال اردن را با جریمه روبه‌رو کند.

جنجال‌های تعیین جنسیت زنان ورزشکار/ از قهرمان دو جنسیتی تا مدال‌آور پرش ارتفاع زنان که مرد بود

ادعای اخیر فدراسیون فوتبال اردن درباره یکی از بازیکنان تیم ملی زنان ایران، باعث شده باز هم ماجرای بحث جنسیتی ورزشکاران زن تبدیل به یکی از مهم‌ترین سوژه‌ها شود. بعد از ادعای واهی سران فدراسیون فوتبال اردن علیه زهره کودایی، دروازه‌بان تیم ملی زنان ایران و رد این ادعا از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا، سایت اسپورت ۲۴ روسیه خبر داد این دروازه‌بان ایرانی قصد دارد از سران فدراسیون فوتبال اردن شکایت کند و نسبت به این موضوع اعاده حیثیت کند.

در هر صورت، از سال ۲۰۱۱ فیفا تمام تیم‌ها را ملزم به امضای اظهارنامه‌ای کرده که نشان می‌دهد تمام بازیکنان از جنسیتِ اعلام شده هستند.

پروتکل جنسیتی

پروتکل جنسیتی در ۱۸ صفحه تنظیم شده است. در بخشی از توضیحات سایت فیفا آمده است که: «مسابقات فیفا برای گروه‌های خاصی بر اساس سن و جنسیتِ مشخص، تعریف می‌شود تا از اینکه تمام بازیکنان در یک سطح بازی می‌کنند اطمینان حاصل شود. هورمون‌های آندروژنیک دارای اثرات افزایش‌دهنده عملکرد، خصوصاً روی قدرت و سرعت هستند که ممکن است مزیتی در فوتبال ایجاد کند و بر نتیجه بازی اثر بگذارد. با توجه به یکپارچگی فوتبال باید تضمین شود که بازیکنان از معیارهای مربوطه برخوردارند. این مسئولیت اصلی انجمن‌ و تیم پزشکی است که از جنسیت صحیح بازیکنان خود اطمینان حاصل کنند.

جنسیت ناشی از فرایند پیچیده رشد جسمانی و روانی است و تمایز واضح بین زن و مرد از نظر ظاهری ممکن است در شرایط خاص دشوار باشد. بنابراین در کنار تضمین فراهم آوردن یک سطح برابر برای تمام بازیکنان، هدف اصلی مقررات تأیید جنسیت فیفا این است که از حریم خصوصی و حیثیت بازیکنان حفاظت کند. برای این منظور، در صورت وجود شک و تردیدهای مستدل، آیین‌نامه روش مدیریتی استانداردی برای تأیید جنسیت فوتبالیست‌ها در هر دو جنسیت تعریف می‌کند.»

در ادامه این آیین‌نامه به تشریح روال و اینکه در واقع چه کسی می‌تواند شکایت رسمی داشته باشد، می پردازد که اگر شکایت رسمی صورت گیرد باید با دلیل و مدرک باشد و اگر فاقد اعتبار باشد ممکن است طرف معترض مشمول تحریم شود.

با این حال، «اگر یک پرونده تأیید جنسیت باز شود، رویکرد گام به گام به این گونه است: پزشک تیم مربوطه باید مدارک مورد نیاز برای بررسی‌های بیشتر مانند سابقه پزشکی، سطح هورمون جنسی، تشخیص‌ها، درمان و یافته‌های فعلی را ارائه دهد. اگر معاینات بیشتری لازم باشد، ممکن است فقط توسط یک پزشک مستقل در کشور میزبان انجام شود. در مواردی که کارشناس نتواند وضعیت را روشن کند هیئت کارشناسی بررسی همه‌جانبه انجام خواهد داد.»

مردهایی در ورزش زنان؟

مدتی بعد از المپیک ۱۹۳۶ مشخص شد که «دورا راتیِن» که در رشته پرش ارتفاع زنان در این المپیک شرکت کرده بود، در واقع مرد است.

برخی این موضوع را سرگرم‌کننده می‌دانند و برخی دیگر از تبعیض جنسیتی حرف می‌زنند. این موضوع به طور کلی جنجال‌هایی در پی داشته است. زنان تیم آلمان انجام تست‌ها را سرگرم‌کننده دانستند و آن را آنقدرها جدی نگرفتند. برخی دیگر مانند کاپیتان سابق تیم کانادا «گری دانلی» گفت که از شنیدن این قانون حیرت کرده است.

گاهی اوقات زنان ورزشکار بر اساس ظاهرشان قضاوت می‌شوند. دانلی می‌گوید زنان در زمین بازی از نظر ظاهری بازتاب زنان در جامعه هستند. کیتی توراکسون که بازیکن تیم کانادا در جام جهانی ۲۰۰۷ بود با اشاره به تبعیض در زمین بازی و در انجام آزمایش‌ها گفت: «آیا مردان بر روی چمن مصنوعی بازی می‌کنند؟ نه. آیا مردان از نظر تعیین جنسیت تست می‌شوند؟ نه.»

در سال ۲۰۱۳ چند تیم رقیب بازیکن اهل کره‌جنوبی را متهم کردند به اینکه مرد است و درخواست کردند تا پارک یون سون آزمایش ژنتیکی بدهد.

و در سال ۲۰۰۸ «جنووا آنونما» اهل گینه‌استوایی پس از به ثمر رساندن گل پیروزی در مسابقات قهرمانی زنان آفریقا مجبور به انجام معاینات فیزیکی برای تأیید جنسیت شد.

جنجال دیگر بر سر «کستر سمنیا» از آفریقای جنوبی در مسابقات جهانی ۲۰۰۹ در رشته دوی ۸۰۰ متر قهرمان بود. او توسط رقبا به مرد بودن متهم شد و پس از انجام آزمایشات مشخص شد که دارای ویژگی‌های هرمافرودیت (دو جنسیتی) است. اتحادیه بین‌المللی فدراسیون دوومیدانی بعداً به او برای مسابقه دادن به عنوان یک زن، مجوز داد.

ماجرای ورزشکاران زن آلمان شرقی

در طول جنگ سرد، بسیاری از ورزشکاران زن در آلمان شرقی به مرد بودن متهم شدند اما بعداً مشخص شد که از استروئیدها و سایر داروهای سنگین استفاده می‌کنند. سلامت بسیاری از آنها با بالا رفتن سن دچار مشکل شد.

یکی از اولین موارد در این زمینه مربوط به دورا راتیِن بود که بعداً نام «هاینریش» را برای خود به عنوان یک مرد برگزید. دورا که به عنوان یک دختر بزرگ شده بود در المپیک ۱۹۳۶ برلین در رشته پرش ارتفاع شرکت کرد و در سال ۱۹۳۸ در مسابقات قهرمانی دو و میدانی اروپا به مدال طلا دست پیدا کرد و رکورد جهانی ۱.۶۷ متر را به نام خود ثبت کرد. در آزمایشات سال ۱۹۳۹ مشخص شد که دارای ژنتیک مردانه است و از ورزش کنار رفت. فیلم «برلین ۳۶» بر اساس این داستان ساخته شده است.

منبع:
1. همشهری آنلاین/ زندگینامه: زهره کودایی (۱۳۶۸-)
2. برترین ها/ بحث بر سر جنسیت دروازه‌بان تیم ملی زنان!
3. خبر ورزشی/ تصاویر| جنجال اردنی‌ها علیه این فوتبالیست زن ایرانی/ حالا زهره از اردنی‌ها شکایت می‌کند/ اشک‌های مادر کودایی را ببینید
خبر ورزشی/ جنجال‌های تعیین جنسیت زنان ورزشکار/ از قهرمان دو جنسیتی تا مدال‌آور پرش ارتفاع زنان که مرد بود/ زن طلایی آلمان هم مرد بود و داستان «برلین ۳۶» شد!