لوازم بسط عدالت در جامعه از نگاه امیرالمؤمنین علی(ع)
حضرت امیرالمومنین علی(ع) نقص در هر یک از لوازم عدالتگستری را نقص عدالت در جامعه میدانند و به ما میآموزند که برای جامعهای عادل باید خودمان، مدیران و نخبگان و نیز قدرت سیاسی، همگی عدالتدوست و عدالتخواه باشیم.
پنجشنبه، 12 اسفند 1400
تخمین زمان مطالعه:
بارگذار :
تحریریه راسخون
موارد بیشتر برای شما
حتی آنان که جزو طبقات بالاتر بودند حقشان توسط قدرتمندترها پایمال میشد ولی دلشان به این خوش بود که به افراد ضعیفتر دسترسی دارند و از این ناحیه میتوانند کسریهای خود را جبران کنند. البته این وضعیت همیشه با اعتراض انسانهایی مواجه شده و روشهایی برای برهم زدن این نظم طبقاتی توسط آنان پیش گرفته میشد. آنها یا از مردم قدرت مادی میگرفتند تا صادقانه یا غیرصادقانه، حق و حقوقشان را با جنگ به آنان بازگردانند یا قدرت معنوی میگرفتند تا با مباحث علمی، آگاهی بخشی، اطلاعرسانی و وضع قوانین احقاق حق کنند. افرادی که با مباحث علمی قصد حرکت به سمت ایجاد موازنه و عدالت داشتند شروع کردند به بررسی زندگی انسانها و اتفاقات مختلف تا با کسب تجربه عدالت را در زندگی انسانها ایجاد کنند. البته در میان آنان همیشه کسانی بودند که راه را اشتباه میرفتند و در استدلالهای علمی مرتکب خطا میشدند.
خداوند که خالق انسانهاست برای رفع ظلم و عدم پایمال شدن حق انسانها پیامبرانش را فرستاد تا مردم را با «علم زندگی» آشنا کنند اما بیشتر انسانها راه نافرمانی و جهالت را پیش گرفتند تا بتوانند در مسیر قبل حرکت کنند. در کل انسان برای عمل به هر چیزی علم آن را نیاز دارد؛ آن هم علم کامل و صحیح. پس برای این کار سعی کرد به توان خود تکیه کند نه توانی که خداوند در اختیارش قرار داده بود. ما معتقدیم در کسب علم برای دوری از ظلم و بیعدالتی باید به دین و تبیین ائمه اطهار(ع) مراجعه نماییم. زیرا ایشان مانند انسانهای دیگر نیستند که نیاز به استادی داشته باشند یا سعی کنند با توسل به آزمون و خطا یک مسئله علمی را ایجاد یا حل کنند. پیامبر خدا(ص) و اهل بیت طاهرش(ع) خودشان علم هستند نه اینکه در محضر کسی درس خوانده باشند و پس از تلاشهای مجدانه به موضوع آنهم مختصر علم پیدا کرده باشند. بههمین جهت است که میگوییم انسانها برای شناخت زندگی باید به سمت ایشان حرکت میکردند.
در مورد عدالت و احقاق حق میتوان به بیانات معصومین(ع) مراجعه کنیم و از محضر آنان بیاموزیم تا به اسم ایجاد عدالت دچار بسط بیعدالتی نشویم. امیرالمؤمنین(ع) که الگوی عدالت در رفتار و حکومت برای ما است بیانات شریفی در این خصوص دارند که فقط قطرهای از دریای آن را میتوانیم در این چند جمله بررسی کنیم. ایشان عدالت و مواسات و ایجاد موازنه در زندگی بشر را اول تعریف فرموده و بعد اهمیت آن را و بعد لوازم آنرا و بعد نیازمندیهای آن را بهما معرفی میفرمایند. امام(ع) در تعریف عدالت میفرمایند: «عدل، ستم نکردن و انصاف است و احسان، نیکویى کردن و بخشش است.»(قصارالحکم، ص231) حضرت علی(ع) عدل را «رستگاری و کرامت»، «برترین فضایل»، «بهترین خصلت» و «بالاترین موهبت الهی» و «مأنوس خلایق» و موجب «افزایش برکات» ذکر میفرمایند.( شرح غررالحکم، ج1، ص11) به نظر امام(ع) «جوهره و هسته اصلی ایمان، عدالت است و تمام نیکوییها از آن سرچشمه میگیرند.»
عدالت کاربرد پیچیدهای در زندگی انسان داشته و در تمام عناصر زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی جریان دارد. انسانی که بخواهد عدالت داشته باشد نهتنها خود را مکلف در برابر انسانها میبیند، بلکه در مورد تمامی موجودات و مخلوقات عدالت را جز اصول خود برمیشمارد. امیرمؤمنان(ع) در حیات سیاسیشان ما را به نکته مهمی در مورد عدالت میرساند و آن اینکه برای بسط عدالت در جامعه اول نیاز به حکومتی دارای اندیشه عدالتخواهانه داریم و عواملی پاکدست که حکومت را برای رسیدن به عدالت کمک کنند و نفسی که عدالتخواه باشد. ایشان در بیاناتشان مهترین عامل قدرت سیاسی را عدالت میدانند و میفرمایند: «هیچچیزی همانند عدالت، دولتها را محافظت نمیکند.»(شرح غررالحکم، ج5، ص70) و «رعایت عدل، موجب تداوم قدرت و اقتدار نظام سیاسی میگردد.» (همان، ج2، ص172) حیات فردی، اجتماعی و سیاسی به عدل است. زیرا اگر عدالت وجود نداشته باشد زندگی شکل نمیگیرد، رشد امکانپذیر نمیشود و توسعه اتفاق نمیافتد.
این حکومت نیاز به کارفرمایی دینشناس هم دارد که بتواند محافظ و مراقب عدالت باشد. امام(ع) اولا حکومت کردن را شایسته کسانی میداند که توانمند هستند و فرمانپذیر خداوند. دوما زمامداران سالم. ایشان میفرمایند: «کار مردم جز به شایستگی زمامداران سامان نمییابد.»(نهجالبلاغه، خ216) و نیز «آفت کارها ناتوانی کارکنان است.» کارکنانی که هم متقی هستند و هم متخصص میتوانند عدالتگستر باشند. بههمین دلیل طلحه و زبیر را شایسته مسئولیت ندیدند چون سلامت نفس نداشتند.(تاریخ طبری، ج3، ص459) ایشان نقص در هر یک از لوازم عدالتگستری را نقص عدالت در جامعه میدانند و به ما میآموزند که برای جامعهای عادل باید خودمان، مدیران و نخبگان و نیز قدرت سیاسی، همگی عدالتدوست و عدالتخواه باشیم.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های اخبار
دندان مصنوعی
کامپوزیت دندان چیست؟ آیا از اثرات مخرب آن روی دندان خبر دارید؟
امکانات تفریحی و ورزشی هتل شایان
بله همراه با حجاج در سرزمین وحی
محمد نهضت: نهاد وقف؛ مظهر تکافل اجتماعی دانش بنیانها
از مزایای ادامه تحصیل در اروپا چه می دانید؟
جایگاه تعلیم در اسلام و برخی اصول آن
گزارش چهارمین نمایشگاه دستاوردهای وقف
برخورد با اعتراضات دانشجویی بر علیه رژیم فاسد
ذکاوت ایران در «اقتصاد جنگ» و «جنگ اقتصادی»
بیشترین بازدید هفته
تنظیم دستی فرکانس در گیرنده های دیجیتالی برای شبکه های صدا و سیما
اسامی تمام بازیگران مختار به همراه نقش آنها
ماجرای فروش کفش زنانه در سایت دیوار چیست؟!
داستانک های زیبا از امام رضا علیه السلام
۱۱۴ آیه پرکاربرد قرآن با ترجمه کاملا درست و البته متفاوت!
نام مادر امام جواد علیه السلام چیست؟
داستانک هایی از حضرت معصومه | ماجرای وقف پل آهنچی قم
علت دستگیری و آزادي همسر مهدی هاشمی رفسنجانی
زیارت حضرت زینب سلام الله علیها + ترجمه
بيوگرافي هنرمندان سريال فاصله ها
موارد بیشتر برای شما
حکمت | محبت، مودت و رحمت در خانواده / استاد رفیعی
حجتالاسلام قرائتی: هر کاری که دشمن را عصبانی کند، عمل صالح است
راه حل مشکل غرب آسیا
جلوگیری افسران پلیس سعودی از عکس گرفتن یک زن با پرچم فلسطین مقابل کعبه
دیده شدن ٢٠ شی نورانی در آسمان ایران
ترفند ساده برای تیز کردن تیغه چرخ گوشت (فیلم)
ماجرای عجیب بار الکتریکی گل ها و زنبور عسل
پاسخ کوبنده دبیرکل جنبش
طراحی نیمکت مواج برای اتاقهای انتظار
گلزنی جنجالساز داور مسابقه در لیگ اروپا!
مستندی از ابتکار تاریخی نیروی دریایی سپاه برای تسلط مطلق بر آبهای خلیج فارس
ممنوعیت استفاده از واژه اسرائیل در رسانههای عراق
ابلاغ منطق قرآنی برائت به جهانیان
اگر کمک آمریکا نبود رژیم صهیونیستی قدرت و جرات این رفتارهای وحشیانه را داشت؟
حج امسال، حج برائت است