شعار سال 99 فرصتی برای دولت مهار تورم از طریق افزایش درآمد دولت در سال جهش تولید

تورم، مسئله بزرگ و ترسناک سال های اخیر کشورمان است. این معضل، نه تنها بر اقتصاد کشور تاثیر منفی گذاشته است، بلکه آرامش مردم را هم از بین برده است. متاسفانه، در سال های اخیر به دلیل گرانی، مردم بیش از گذشته با بیماری هایی همچون افسردگی، سکته قلبی و مغزی و غیره دست و پنجه نرم کرده و جان خود را از دست داده اند.

از جمله دلایل اصلی تورم، کسری مزمن بودجه است!

در سال های اخیر معضل تورم بیش از گذشته خود را نشان داده است، می توان این را به راحتی از طریق افزایش قیمت اجناس و کالاهایی که مردم از بازار خریداری می کنند، متوجه شد. متاسفانه اقتصاددان، سیاستمداران و دولتمردان هم در حال حاضر راه حلی برای کاهش تورم کشور پیدا نکرده اند. به دلیل اقتصاد بیمار کشور و دزدی های مالی کلانی که هر روز در کشور صورت می گیرد، اصطلاح این شرایط امری دشوار به نظر می رسد.

عدم پرداخت مالیات شرکت های خصوصی و دولتی، دزدی های مالی کلان، تحریم کشورهای خارجی، عدم فروش نفت داخلی، کاهش تجارت های خارجی و غیره همگی جزو علت هایی هستند که منجر به افزایش تورم در کشور شده اند. اما علت اصلی تورم فعلی کشور را می توان در کسری بودجه دولت یافت، معمولا کشورهای خارجی این کسری بودجه را از طریق رونق کسب و کارهای خصوصی، بهبود وضعیت مشاغل دولتی و ارائه وام های مردمی تامین می کنند.

متاسفانه، به دلیل وجود شرایط سختی همچون تحریم ها، گرانی، وجود سیاستمداران و اقتصاددانان ناکارآمد و غیره راه اندازی کسب و کارهای خصوصی و تجارت با کشورهای خارجی به امری دشوار تبدیل شده است که می توان نتیجه آن را در اقتصاد تضعیف شده کشور مشاهده کرد. (1)

اما اقتصاددانان ایرانی دقیقا چه فاکتورهایی را از دلایل اصلی تورم می دانند؟ در پاسخ به این سوال می توان به سه مورد ذیل اشاره داشت:

1.عدم برنامه ریزی صحیح و مناسب بودجه کشوری

برخی سازمان بودجه و برنامه ریزی کشور را عاملی برای افزایش تورم در سال های اخیر می دانند، به عنوان مثال کسری مزمن بودجه که در حال حاضر چیزی حدود 180 میلیارد تومان برآورد می گردد، از جمله عوامل اصلی تورم در کشور است. (2)

2.کارکرد نادرست بانک مرکزی

بعضی دیگر، کارکرد نادرست بانک مرکزی را عاملی برای افزایش تورم کشور، شناسایی کرده اند. به عنوان مثال، بسیاری از اقتصاددانان و افراد باتجربه در مسائل مالی و اقتصادی علت تورم سال اخیر را افزایش چندین درصدی ارزش ارز خارجی عنوان کرده اند. (2)

3.اصول و قوانین اشتباه در مدیریت اقتصاد کشور

اما عده بیشتری از اقتصاددانان بر این باور هستند که علت تورم بالای 50% فعلی کشور به دلیل برنامه ریزی های نادرست و اشتباه اقتصادی در کشور است. عواملی همچون اقتصاددانان و کارکنان دولتی ناکارآمد، فقدان نظارت و کنترل بر بانک مرکزی و سازمان های اقتصادی، عدم پرداخت مالیات سرمایه گذاران بزرگ و شناخته شده و غیره در کنار یکدیگر شرایط اقتصادی کشور را به شرایطی منفی و خطرناک تبدیل کرده اند. (2)

آزاد سازی قیمت ها، راهی برای افزایش درآمد دولت

در پاراگراف فوق به برخی از علل افزایش تورم همچون کسری بودجه مزمن دولت، کارکرد نادرست بانک مرکزی و غیره اشاره کردیم، حالا به راهکارهایی برای کاهش تورم از طریق افزایش درآمد دولت اشاره می کنیم. همانطور که گفتیم، کسری مزمن بودجه به معنای عدم وجود تعادل بین درآمد و مخارج دولت است.

به همین علت، ضروری است از طریق روش های مخصوصی درآمد دولت را افزایش دهیم که از جمله راه های افزایش درآمد دولت می توان به عاملی همچون آزادسازی قیمت اشاره کرد. حالا ممکن است برایتان سوال پیش آید، آزادسازی قیمت چیست؟ (3)

بگذارید از طریق مثالی توضیح دهیم، تصور کنید در ماه های اخیر قیمت خرید محصول (الف) افزایش 50% پیدا کرده است. حالا، برخی اقتصاددانان و مردم تصور می کنند، دولت از طریق اتخاذ برنامه هایی به منظور کنترل بهتر قیمت محصول الف می تواند به مهار تورم کمک کند.

اما باید گفت این راهکار کارآمد نیست و تاثیر معکوسی دارد. به فرض دولت قیمت محصول الف را کنترل کرد، اما در همان حال قیمت محصولات ب، ف، ع، د و.... افزایش پیدا می کنند، آیا وضعیت به کاهش تورم منتهی می شود؟ باید گفت خیر این وضعیت هیچگونه تاثیر مثبتی در کاهش تورم ندارد، بلکه منجر به افزایش قیمت محصولات دیگر و در نتیجه تورم در بازار می گردد.

حتی، این کنترل قیمت می تواند تاثیر معکوسی داشته باشند و منجر به ورشکستگی کسب و کارهایی که محصول الف را تولید و به بازار عرضه کرده اند، هم شود.

پس کنترل قیمت راه مناسبی برای مهار تورم و افزایش درآمد دولت نیست. اما از طریق آزادسازی قیمت و پشتیبانی از مشاغلی بزرگ و کوچکی که به تازگی راه اندازی شده اند، تشویق جوانان خلاق به کارآفرینی و غیره می توان به کاهش تورم و افزایش درآمد دولت کمک کرد. پس سیاستمداران باید قبل از اتخاذ راهکارهایی مناسب برای کاهش تورم کشور به دنبال روش های مناسبی همچون آزادسازی قیمت (که نتایج آن مثبت است) باشند. (3)

بودجه کشور از طریق چه راه هایی افزایش پیدا می کند؟

متاسفانه در سال های اخیر به دلیل تحریم های سنگین، عدم فروش نفت و مسایل دیگری همچون ویروس کووید 19 اقتصاد کشور با مشکلاتی بدتر از قبل مواجه شده است. به همین منظور دولت در پی آن است که بودجه کشور خود را افزایش دهد. طبق برآوردهای اقتصاددانان معمولا بیشترین میزان کسری بودجه را مردم تامین می کنند. کسری بودجه تاثیرات منفی بسیاری بر اقتصاد مملکتی و زندگی اقشار متوسط و ضعیف جامعه دارد.

از جمله تاثیرات منفی کسری بودجه کشور می توان به افزایش فقر و بیکاری، کاهش قدرت خرید عمومی مردم، افزایش فاصله طبقاتی، ورشکستگی کسب و کارهای جدید و قدیمی، افزایش فشارهای اقتصادی بر زندگی عموم مردم که در نهایت منجر به کاهش خلاقیت، افزایش بیماری های روحی و روانی، افزایش فقر و تنگدستی، افزایش بیکاری و جرم و جنایت و بسیاری مشکلات دیگر می شود.

به همین علت ضروری است، دولتمردان، سیاستمداران و اقتصاددانان برنامه معینی برای تامین کسری بودجه کشور داشته باشند و از طریق به کارگیری و اجرای آن برنامه ها به بهبود بودجه کشور کمک کنند. این برنامه های اصلاحاتی و اجرایی باید فارغ از هرگونه احساسات و عدم بی برنامه گی و بی تدبیری سیاستمداران باشند، تا در نهایت نتیجه مدنظر متناسب با پیش بینی های مثبت اقتصادی باشد.

متاسفانه، بسیاری از سیاستمداران و دولتمردان از طریق به کارگیری برنامه های غلط و نادرست ضربه های مهلکی بر اقتصاد کشور و زندگی مردم وارد کرده اند. البته، اگر این وضعیت تغییری نداشته باشد و همچنان درصد رشد تورم افزایش صعودی پیدا کند، امکان اینکه وضعیت مردم و دولت نامناسب و بدتر از شرایط فعلی شود و کشور درگیر چرخه ای سخت و بحرانی شود، افزایش می یابد. (4)

به همین علت دولتمردان می توانند از طریق برآورد راه هایی برای افزایش بودجه کشور به اصطلاح وضعیت فعلی و کاهش کسری بودجه کشور کمک کنند. در صورت کاهش کسری مزمن بودجه کشور، شرایط اقتصادی بهبود پیدا می کند و مردم و دولت بار دیگر در کنار یکدیگر قرار می گیرند. این دو جناح می توانند از طریق کمک رسانی به یکدیگر در بهبود و شکوفایی اقتصادی ایران نقش داشته باشند.

دولتمردان می توانند بودجه کشور را از طریق راه اندازی کسب و کارهای کوچک و بزرگ در عرصه های مختلف و افزایش تولیدات داخلی افزایش دهند. دولت از طریق اتخاذ برنامه های مالی سختگیرانه، مدیریت برنامه های اقتصادی کشور، بهبود روابط خارجی خود با کشورهای دیگر، برخورد با افراد مجرم همچون گروه های پولشویی و اخاذان مالی، افزایش انعطاف پذیری خود در شرایط سخت و بحرانی و... می تواند شرایط را تاحدی به تعادل برگرداند.

قطعا، برای اینکه وضعیت فعلی به تعادل برسد، به سال ها برنامه ریزی اقتصادی و ارائه راهکارهای مدیریتی مناسب نیاز است. اما، نباید تصور کرد تغییر این شرایط ناممکن است، بلکه باید گفت از طریق مدیریت درست و صحیح می توان پس از گذشت چندین دهه شرایط را بهتر کرد. (4)

نقش افزایش بودجه در کاهش تورم

دولتمردان و سیاستمداران می توانند از طریق افزایش بودجه کشوری به کاهش تورم کمک کنند. به همین علت، ضروری است راهکارها و برنامه هایی برای افزایش بودجه کشور اتخاذ شود. توجه داشته باشید، منظور ما از افزایش بودجه، توسعه بودجه مولد کشوری است.

به عنوان مثال، ریزش سرمایه ها و پول های مردمی در سرمایه گذاری غیرمولد (بورس، خرید ملک و...) منجر به نتیجه ای مثبت در اقتصاد کشور نمی شود.

به همین علت ضروری است، سیاست هایی به منظور افزایش بودجه مولد کشور توسط دولتمردان و اقتصاددانان اتخاذ شود. از جمله این سیاست ها می توان به ایجاد شرایطی آسان برای راه اندازی کسب و کارهای کوچک و بزرگ اشاره کرد.

هنگامی که این امکان برای جوانان خلاق و جویای کار فراهم شود تا بتوانند از طریق حمایت و پشتیبانی دولت به راه اندازی کسب و کار خود بپردازند، در نتیجه میزان تولید کالا هم افزایش پیدا می کند که این فرآیند منجر به افزایش فروش و تولیدات داخلی و در نهایت بهبود شرایط اقتصادی کشور می شود.

در واقع، دولتمردان از طریق حمایت و یاری رساندن به جوانان فعال و کوشای کشوری می توانند شرایطی برای رشد و پیشرفت آن ها فراهم کنند. شرایطی که در نهایت به بهبود زندگی جوانان و مردم کشور منجر می شود. اینگونه جوانان متناسب با آرمان ها و رویاهای خود فعالیت می کنند و در صورت مشاهده نتیجه کارهای خود، بیش از قبل انگیزه پیدا کرده و این انگیزه منجر به خلاقیت بیشتر جوانان در عرصه های شغلی و تجاریشان می شود.

این مسئله، به افزایش تولید کالاها و خدمات باکیفیت داخلی، افزایش تجارت های بین المللی، کاهش بیکاری و فقر، افزایش رشد و اشتغال، بهبود شرایط زندگی عموم مردم، کاهش فاصله های اجتماعی و در نهایت جهش تولید منجر می شود. این در حالی است که سرمایه گذاری های غیر مولد، نتایج مثبت زیادی بر زندگی عموم مردم ندارند، بلکه منجر به دستیابی گروه اندکی از سرمایه داران به پول بیشتر می شوند. (5)

جمع بندی و نتیجه گیری

در آخر، ما در مقاله شعار سال 99 فرصتی برای مهار تورم، سعی کردیم شما را با خطرات و فرصت هایی که در حال حاضر شرایط اقتصادی کشور را تهدید کرده و یا به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک می کنند، آشنا کنیم. شما به عنوان فردی که به اقتصاد علاقه مند هستید، یا یک دولتمرد و سیاستمدار می توانید از ترفندهای و نکات ذکر شده فوق متناسب با نقشی که برعهده دارید، بهره ببرید. اینگونه، هر کدام از ما می توانیم به بهبود شرایط اقتصادی مملکت و مهار تورم متناسب با نقش، وظایف و مسئولیت هایی که برعهده داریم، کمک کنیم.

پی نوشتها