ضعف جامعه در فرهنگ خرید کالای ایرانی، هشداری در راه حفظ غرور ملی در سال جهش تولید
در سال های گذشته احتمالا در صدا و سیما و اخبار و مجلات مختلف بسیار شنیده و دیده اید که می گویند باید از کالای داخلی حمایت کنیم و به نوعی باید فرهنگ خرید کالای ایرانی را در خودمان ایجاد نماییم. اما چند سوال در این بین به وجود می آید. اولا چرا باید اصلا ما اقدام به خرید کالای ایرانی کنیم یا به طور واضح تر اگر بخواهیم بگوییم، چرا در مقایسه با کالای خارجی باید سراغ خرید کالای ایرانی برویم؟سوال دوم این است که چرا در کشور، ضعف فرهنگی خرید کالای ایرانی وجود دارد؟ و سوال سومی که می تواند مطرح شود این است که چه کار هایی باید صورت بگیرد تا اقبال نسبت به خرید کالای ایرانی بیشتر شود تا با خرید بیشتر و حمایت بیشتر از کالای ایرانی موجبات جهش تولید را فراهم بیاوریم؟ در این مقاله می خواهیم به نوعی به تک تک این سوالات به طور مفصل پاسخ دهیم.
هدف ما به طور کلی در این مقاله پیدا کردن راه مناسب برای فرهنگ سازی در خرید کالای ایرانی است اما برای پیدا کردن این راه ابتدا باید نقاط ضعف این مسیر شناسایی و برطرف شوند. از این رو ابتدا باید بدانیم که چرا ما باید کالای ایرانی بخریم و در مرحله دوم بدانیم که با وجود منافع شخصی و گروهی که خرید کالای ایرانی دارد چرا اقبال کمی در این زمینه وجود دارد و در مرحله آخر با توجه به گفته های صورت گرفته بتوانیم بهترین راه حل را پیدا کنیم.
نکته مهمی که در این مسیر باید آن را در خاطر داشته باشید این است که درست است که ما به عنوان یک ایرانی این مقاله را نگارش کرده ایم، اما برای حل مشکل لازم است که بدون تعصب، مشکلات را بررسی کنیم. از این رو دید ما به صورت کلی از زاویه اقتصادی است و مبحث را از زوایای سیاسی مورد بررسی قرار نداده ایم.
چرا باید کالای ایرانی خرید؟
اولین مرحله ای که باید از آن بگذریم تا بتوانیم مسئله ضعف فرهنگی خرید کالای ایرانی و تاثیر آن در جهش تولید را بررسی و حل کنیم، این است که بدانیم اصلا چه نیازی به خرید کالای ایرانی وجود دارد؟ یعنی ما چرا باید دست به خرید و انتخاب کالای ایرانی بزنیم وقتی می توانیم که کالای خارجی بخریم؟از چند جنبه می شود به این مسئله نگاه کرد. جنبه اول از دید یک انسان عادی که اصلا مسئله تولید ملی و... برایش مهم نیست و به عنوان یک خریدار حق دارد که کیفیت بهتر با قیمت کمتر را انتخاب و خریداری کند. متاسفانه در ایران این گونه افراد بیشتر تمایل به استفاده از کالای خارجی دارند. یعنی آن ها همیشه معتقد هستند که کیفیت کالای خارجی در هر برند و رنگ و طرحی که می خواهد باشد و هرچقدر هم که گران تر از کالای مشابه داخلی باشد، ارزش خرید دارد.
اما اقتصاد حرف دیگری می زند. در اقتصاد یک اصل وجود دارد و آن این که اگر کالایی صرفه بیشتری برای شما دارد، آن را انتخاب کنید. در ایران متاسفانه بینشی وجود دارد که همیشه کالای خارجی کیفیت برتری دارد. از این رو بسیاری از تولید کنندگان داخلی معمولا تلاش می کنند که محصولات باکیفیت خودشان را با نام و برند کالای خارجی در بازار عرضه کنند و این می تواند یک فاجعه ملی باشد!
اما از جنبه کلان اگر به این موضوع نگاه کنیم متوجه یک واقعیت می شویم و آن واقعیت این است که خرید کالای داخلی باعث ایجاد گردش مالی در داخل کشور می شود و این گردش مالی می تواند جیب خودمان را پر پول کند. در کلام بهتر سیستم اقتصادی هر کشوری تحت هر شرایطی که باشد، درست مانند یک ماشین یا خودرو است که از چرخ دنده های متعددی تشکیل شده است.
شما وقتی یک کالای ایرانی خریداری می کنید، در حقیقت سرمایه خود را از طریق یکی از این چرخ دنده ها وارد اقتصاد کشور می کنید. این سرمایه شما بین فروشنده، کارخانه دار، کارگران، فروشنده های مواد اولیه و سایر تولیدی ها و چرخ دنده ها می چرخد. از این رو عملا سرمایه شما با ایجاد چرخش در یک چرخ دنده موجب شد که به طور کلی تمام چرخ دنده ها به حرکت دربیاید.
اما نکته جالب تر این جاست که درآمد خود شما هم به نوعی به یکی از انواع این چرخ دنده ها در این ماشین اقتصادی متصل است، از این رو عملا شما با خرید کالای ایرانی باعث ایجاد چرخش در چرخ دنده های ماشین اقتصاد کشور خواهید شد که خود شما هم از حرکت آن منفعت و سود خواهید برد.
بنابراین عملا خرید کالای ایرانی تا زمانی که سرمایه حاصل از فروش آن در داخل کشور چرخش داشته باشد و در دل اقتصاد داخلی بچرخد، در واقع موجب قدرت گرفتن اقتصاد و پر پول شدن جیب تمام افراد جامعه می شود. در این بین دولت به عنوان متولی کشور موظف است که مواظب این گردش پول باشد تا مطمئن شود سرمایه در داخل این چرخه می ماند. (1)
چرا در کشور، ضعف فرهنگی در مورد خرید کالای ایرانی وجود دارد؟
تا این جای کار به خوبی دانستیم که از نظر اقتصادی چرا بهتر است کالای داخلی خریداری کنیم و به طور کلی دانستیم که با خرید کالای داخلی از نظر اقتصادی چه منفعت شخصی و گروهی خواهیم داشت. حال سوال اصلی این است که با توجه به این منفعت اقتصادی چرا ایران دچار ضعف فرهنگی عمیقی در مورد خرید کالای ایرانی است؟یعنی با وجود این که ایرانی ها می توانند با خرید کالای داخلی به اقتصاد کشور کمک کنند، چرا تمایل چندانی به این خرید ندارند و اگر امروز برخی از کالاهای خارجی بدون گمرک و با قیمت اصلی وارد بازار ایران شود عملا بسیاری از تولیدی ها و کارخانه های داخلی از رده خارج می شوند و عملا کسی نیز سراغ خرید آن ها نمی رود. پس به جای این که بخواهیم راه ورود وسایل و محصولات خارجی را به کشور ببندیم و عملا بازار ایران را از محصولات داخلی اشباع کنیم، باید نگاه دقیق به این مشکل بیاندازیم.
زیرا این مشکل مشخصا یک مشکل ریشه ای است. از طرف دیگر با بستن راه ورود کالاهای خارجی به کشور همیشه مسئله قاچاق پر رونق تر می شود و این بار کسانی که دست به قاچاق کالا می زنند سود اصلی را می برند. پس به جای بستن راه کالاهای خارجی باید روی نیازهای داخلی و تفکر داخلی تمرکز کرد.
به غیر از اهمیت کیفیت کالای تولید شده، اولین مسئله ای که به نظر تاثیر مستقیم در دید منفی افراد نسبت به کالای داخلی دارد، تبلیغات صدا و سیما است. در واقع این تبلیغات بسیار ناشیانه و کاملا ابتدایی طراحی شده اند. ذهن انسان یا مخاطب پیچیدگی های خاص خودش را دارد که امروزه بر اساس این پیچیدگی ها برندهای بزرگ دست به تبلیغات خلاقانه ای می زنند. در تلویزیون ما تنها با نشان دادن پرچم ایران، سرودی هیجان انگیز و نشان دادن چرخ دنده های یک کارخانه و همچنین با انجام چند مصاحبه الکی انتظار دارند که فرهنگ خرید کالای ایرانی در مردم ایجاد شود.
باور کنید مسئله تبلیغات مسئله بسیار مهمی است که متاسفانه در کشور ما توجه کمی به آن می شود، در کلام بهتر در دنیای اقتصاد امروز اصلی وجود دارد مبنی بر این که شما باید جنس و کالای خود را به مشتری بفروشید و منتظر انتخاب او نمانید. این سخن یعنی این که تبلیغات باید به قدری قوی و قدرتمند باشد که در ذهن مخاطب تاثیر بگذارد. در این باره بیشتر در ادامه صحبت خواهیم کرد. (2)
چگونه فرهنگ خرید کالای ایرانی را ایجاد کنیم؟
همانطور که در بالاتر گفته شد مهمترین ضعفی که امروزه باعث شده است فرهنگ خرید کالای ایرانی بسیار ضعیف باشد، مسئله تبلیغات است. این مسئله به قدری اهمیت دارد که با افزایش کیفیت کالاهای داخلی و همچنین مناسب بودن قیمت ها هنوز مسئله خرید کالای ایرانی چندان در بین افراد جامعه رواج ندارد. این مسئله تنها و تنها به دست تبلیغات می تواند حل شود.تبلیغات عامل مهمی است که متاسفانه در ایران تنها ساده ترین و معمولی ترین انواع آن معمولا مورد استفاده قرار می گیرد. در حالی که دنیای اقتصاد امروز وابستگی زیادی به انواع تبلیغات مدرن دارد.
در تبلیغات نوین مخاطبین به خوبی تحت شست و شوی مغزی قرار می گیرند و ناخودآگاه دست به انتخاب و خرید محصول می زنند! بنابراین چرا نباید از این ویژگی ها و توانایی های استفاده کرد و همیشه مانند ده ها سال قبل از ساده ترین وبه واقع پایین ترین سطح تبلیغات استفاده کنیم؟
برای این که بتوانیم تبلیغات درستی داشته باشیم باید یک کار اساسی کنیم و آن این که مخاطب را به درستی بشناسیم. بسیاری از ما و حتی طراحان تبلیغاتی ایرانی نمی دانند که ذهن انسان دو بخش مهم دارد. بخش اول ذهن منطقی و بخش دوم ذهن ناخودآگاه! تمام تبلیغات ایرانی اصولا بر پایه این است که استدلال های مختلفی بیاورد تا ذهن منطقی انسان ها و مخاطبین خودشان را تحریک کنند اما آن ها نمی دانند که حتی در صورت تحریک شدن این ذهن، سریع استدلال ها از حافظه پاک می شود؛ زیرا این ویژگی اصلی ذهن منطقی است.
اما در مورد ذهن ناخودآگاه داستان فرق می کند. امروزه تمام برند های بزرگ با استفاده از انواع ترفند های مختلف در تلاش هستند تا ذهن ناخودآگاه مخاطب خودشان را تحت کنترل دربیاورند. آن ها به خوبی می دانند که با به دست آوردن ذهن ناخودآگاه مخاطب می توانند برای همیشه آن ها را به عنوان مشتری خود نگه دارند. این فرق اساسی بین تبلیغات ما و آن هاست! برای این کار باید معجونی از شناخت، طراحی درست و همچنین خلاقیت استفاده کرد.
به طراحان آزادکار که عموما به صورت پروژه ای برای برند های داخلی و به صورت خصوص کار می کنند فرصت طراحی برای تبلیغات عمومی و تلویزیونی بدهیم؛ آن ها می توانند تاثیرات خوبی داشته باشند.
نتیجه گیری و جمع بندی
بنابراین اگر بخواهیم به صورت خلاصه و در یک جمله مسئله و مشکل ضعف فرهنگی در خرید کالای ایرانی را مورد بررسی قرار دهیم و راه حل مناسبی برای آن ارائه دهیم، تمام آن در یک کلمه می تواند خلاصه شود، در تبلیغات! برای داشتن تبلیغات درست هم شما باید بتوانید مخاطب خودتان و ذهن وی را بشناسید و راه ورود به ذهن مخاطب را بدانید و یاد بگیرید که چگونه می توانید در ذهن ناخودآگاه مخاطب تاثیر بگذارید. در این صورت نه تنها کالای ایرانی، بلکه هر کالا و خدمات دیگری را که بخواهید می توانید بفروشید! (3)پی نوشتها
- www.investopedia.com.
- www.britannica.com
- www.smallbusiness.chron.com