صنعتگران
غلامحسین میناکار باشی

(س چهاردم ق)، میناساز. از نقاشان و میناسازان معروف دوره‏ى مظفرى بود و از آن پادشاه لقب میناكارباشى داشت. از آثار وى: سرقلیان طلایى و مینایى استادانه‏اى كه در وسط مدالیون بزرگ آن تصویر بسیار شبیه مظفرالدین‏شاه و در پشت سرش فرمانفرما ترسیم شده است. از طرفین و كناره‏ها نیز تصاویر گوناگون و مناظر گل و مرغ ...

علی محمد کاشی پز اصفهانی

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش و كاشى‏كار. اهل اصفهان و نقاش كاشى‏كار بود كه در نزدیكى دروازه شاه عبدالعظیم تهران كارخانه‏ى كاشى‏پزى داشت. از آثار رقم‏دار وى كه به تزیینات زیبایى آراسته شده، كاشى بزرگى است كه نقوش متنوعى دارد و در وسط آن، تصویر كلنل رابرت مورداك اسمیت جلب نظر مى‏كند. حواشى كاشى به نقش ...

علی گچ بر

(س ششم ق)، معمار و گچ‏بر. از آثار به جا مانده‏ى وى، آجركارى و گچ‏بریهاى متنوع مسجد فریومد در ناحیه‏ى میامى، از توابع شهرستان شاهرود است. ...

علیقلی جباردار

(س یازدهم و دوازدهم ق)، نقاش و قملدان‏ساز. این هنرمند به نامهاى علیقلى‏بیگ فرنگ و علیقلى جبه‏دار عباسى و علیقلى آرنااوت و علیقلى‏بیگ ارناوت نادرى اصفهانى در هنر تصویرسازى ایران شهره بوده است. وى مسیحى و از مردم آرنااوت (آلبانى) بود كه در زمان شاه‏عباس دوم صفوى (1077 -1052 ق) به ایران آمد و تغییر مذهب ...

علیرضا قمصری

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. در كاشان ساكن و نقاش آبرنگ‏كار دوره‏ى ناصرى بود و اغلب به شیوه‏ى پدر نقش مى‏آفرید. از آثار وى قلمدان مرغش ساده‏اى است كه به طلاى ناب، تصاویر گل و مرغى دارد، با رقم: «علیرضا 1312». ...

علاءالدین بیرجندی

(ز 908 ق)، فلزكار. اهل بیرجند بود و در فلزكار و طلا و نقره‏كوبى دست پرمهارتى داشت. اثر رقم‏دار وى، مصنوع فلزى پرمهارتى است، با رقم: «عمل اقل العباد علاءالدین بن شمسى محمد البیرجندى فى غره شهر رمضان المبارك سنه ثمان و تسعمائه». ...

عثمان زنجانی

(س هفتم ق)، فلزكار و قلمدان‏ساز. هنرمند شهر زنجان و از استادان آن دیار بود. از آثار ارزنده‏ى وى، قلمدان برنجى با مهارتى است كه به خطوط و نقوش متنوع اسلیمى آرایش یافته و به خط كوفى تزیینى رقم «العز و الاقبال... مقرب عثمان بن ابوبكر زنجانى» دارد. ...

عبدالوهاب مذهب باشی شیرازی

(س سیزدهم ق)، نقاش، مذهب و قلمدان‏ساز. هنرمند ماهر شیرازى بود كه از طرف ناصرالدین شاه مفتخر به لقب مذهب‏باشى شد. وى در تمام شیوه‏هاى طلاكارى و تذهیب و تشعیر و افشان و حل‏كارى و ترصیع الوان سرلوحها، استادى تمام عیار بود. همچنین در آبرنگ و قلمدان و جلدسازى نیز استاد بود و در گل و مرغ و تصویر و شبیه‏پردازى ...

عبدالوهاب حمزوی شیرازی

(س چهاردهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. از سادات حمزوى شیراز بود و در چهره‏سازى گل و مرغ دست توانایى داشت. از آثار وى قلمدان زیبایى است كه در وسط رویه آن، تصویر دخترى با لباسهاى رنگى ترسیم شده و پایین و بالاى آن با گل و مرغ زیبا آراسته شده و حواشى قلمدان نیز منظره‏ى گل و مرغ ساده دارد، با رقم: «عبدالوهاب حمزوى ...

عبدالمومن نقاش خویی

(س هفتم ق)، طراح فلزات. اهل خوى بود و در طرح و ترسیم نقوش اسلامى بر روى فلزات سخت، مهارت بسزایى داشت. اثر زیباى وى، در نقره‏كوبى استادانه‏اى است كه در نقوش زیباى اسلیمى و طرح هندسى به عمل آمده، با رقم: «عمل عبدالمؤمن بن محمد النقاش خوئى». ...

عبدالمطلب

(وف 1321 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. ملقب به مطلب‏خان و مستشار پستخانه. دختر وى یكى از زنان ناصرالدین‏شاه بود. در دوران كودكى از اصفهان به تهران آمد و تحت نظر استادان فن به تكمیل هنر پرداخت. ابتدا قلمدان‏سازى مى‏كرد و گاهى آبرنگ نیز مى‏ساخت و چون علاقه‏ى خود را به رنگ و روغن زیادتر دید، به این شیوه روى آورد ...

عبدالله مصور اصفهانی

(وف ح 1350 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. در اصفهان به دنیا آمد و همان جا درگذشت. وى در قلمدان‏سازى و آبرنگ و در رنگ و روغن و تذهیب‏كارى مهارت داشت. از آثار او: تصویر حضرت على (ع) به رنگ و روغن، با رقم: «عبدالله مصور 1330»؛ قلمدان جعبه‏اى كه در رویه آن و رد داخل مدالیونهاى متعدد، تصاویرى از عرفا و دراویش را ...

عبدالعلی جزایی

(س دوازدهم ق)، اسطرلاب‏ساز. از طراحان نقوش هندسى و تزیینى روى فلزات بود و در ترسیم و گرده‏سازى و كنده‏كارى بر روى اسطرلابها مهارت داشت. در «تاریخ اصفهان» نام وى تحت عنوان عبدالعلى جزى آورده شده است. از آثارش: اسطرلابى است كه با همكارى برادر خود، محمد باقر، براى شاه سلطان حسین صفوى تهیه كرده و در نهایت ...

عبدالعزیز تبریزی

(س هشتم ق)، حكاك و فلزكار. از آثار رقم‏دار وى، جام فلزى پایه‏دار برنزى است كه در اسلیمى‏هاى گوناگون، تصویر و حكاكى شده و با خطوط ثلث و كوفى تزیینى، آرایش شده است، با رقم: «عمل عبدالفقیر الى الله الغنى استاد عبدالعزیز بن استاد شرف‏الدین تبریزى». ...

عبدالرحیم نقاش باشی اصفهانی

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش و میناساز. اهل اصفهان بود. در قلمدان‏سازى و میناسازى و پخت آن نیز صاحب ذوق بود. وى ابتدا معلم نقاشى قورخانه بود و لقب نقاش‏باشى داشت. از آثار او قلمدان تابوتى است كه مجلس عقد و عروسى به زیبایى نقش شده و عروس نیم‏تاج مرصعى به سر گذاشته و خود را به شیوه‏ى قاجارى آرایش داده ...

عباسعلی

(س سیزدهم ق)، میناساز. از هنرمندان زبردست بود كه در چهره‏نگارى و شبیه‏سازى و ارائه‏ى گل و مرغ و پرندگان استعداد فراوان داشت. از آثار وى سر قلیانى است كه در حاشیه و كناره‏هاى آن، تصاویر زنان و دخترانى به شیوه‏ى فرنگى آرایش یافته است. در بین تصاویرى كه در مدالیونهاى متعدد انجام یافته، مرغى دیده مى‏شود ...

عباس شیرازی

(س سیزدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. از هنرمندان دوره‏ى ناصرى است. وى یكى از شاگردان برجسته‏ى دارالصنایع ابوالحسن‏خان غفارى صنیع الملك بود كه براى تحصیل فنون نقاشى به اروپا رفت و سالها نقاشیهاى نقاشان ایتالیا را تمرین و تتبع كرد، اما خود ابداع‏كننده‏ى سبكى متناسب با ذوق ایرانى بود. این هنرمند درتصویر و شبیه‏سازى ...

حاج طایر طایر

(س سیزدهم ق)، سازنده‏ى ساز و شاعر، متخلص به طایر. از صنعتكاران دارالصنایع و از نظر زمانى بر استاد فرج الله، مقدم بود. وى سازهاى مختلفى مى‏ساخته و از میان كارهاى او سه‏تارهایش ممتاز و معروف است. حاجى طایر تعمیركار ماهرى بود و سه‏تارهاى یحیاى اول را سرمشق كار خود قرار مى‏داد و اهل ذوق و شعر نیز بود. ...

صنیعی

(س سیزدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. هنرمند گمنام دوره‏ى ناصرى بود كه در قلمدان‏سازى و كارهاى روغنى دست داشت. از آثار وى قلمدان زیبایى است كه در رویه‏ى آن تصایور چند دختر جلب‏نظر مى‏كند و فرشته‏اى با پرهاى طلایى خود رد مقابل آنها نشسته و با آنها صحبت مى‏كند. در طرفین صحنه وسط، دو درخت موزون كه یكى برگهاى ...

عبداللطیف صنیع همایون

(س چهاردهم ق)، قلمدان‏ساز. از هنرمندانى است كه در گل و مرغ و جانورسازى مهارت داشت. از آثار وى، قلمدان گل و مرغى خوش طرحى است كه به شیوه‏ى آقا ابراهیم ترسیم شده با رقم: «عمل كمترین عبداللطیف صنیع همایون 1341». ...