فقه-اصول فقه
محمد علی برغانی قزوینی

(ح 1175- ح 1269 ق)، عالم دینى، فقیه و عارف. معروف به حاج ملا على برغانى. در برغان كرج به دنیا آمد و نزد پدر مقدمات علوم را آموخت و «قرآن» و «نهج‏البلاغه» را حفظ كرد. سپس به قزوین رفت و سطوح را نزد دو برادر بزرگتر خود، شهید ثالث و ملا محمد صالح برغانى، تلمذ كرد. آن گاه به اصفهان رفت و فلسفه را از ملا ...

محمد تقی برغانی قزوینی

(1264/1263 -1184 ق)، فقیه و عالم امامى. مشهور به شهید ثالث. در برغان كرج به دنیا آمد. در آغاز در قزوین به تحصیل مقدمات و ادبیات مشغول شد و پس از آن به قم رفت و در مجلس درس میرزاى قمى، صاحب «قوانین»، حاضر شد. سپس به اصفهان رفت و در محضر علمایى آن شهر به ادامه تحصیل پرداخت. او از آنجا به عتبات مشرف شد ...

عبدالوهاب برغانی قزوینی

(وف 1294 ق)، فقیه، مجتهد، متكلم، حكیم، واعظ و شاعر. پس از فراگیرى مقدمات و ادبیات، فقه و اصول را از پدرش و عمویش شهید ثالث فراگرفت. آن گاه به اصفهان رفت و حكمت و فلسفه را در حوزه‏ى درس آخوند ملاعلى نورى آموخت و پس از وفات ملاعلى نورى به حوزه درس ملاآقا حكمى قزوینى پیوست و از شاگردان درجه اول او به حساب ...

عبدالحسین برغانی علوی قزوینی

(وف ح 1290 ق)، فقیه و حكیم. در قزوین به دنیا آمد و همان جا نشو و نما یافت. پس از فراگیرى مقدمات، فقه و اصول را نزد پدرش ملاعلى برغانى و عمویش، شهید ثالث و عموى دیگرش ملا محمد صالح برغانى آموخت. حكمت و فلسفه را نیز در محضر ملا آقا حكمى و آخوند ملا یوسف حكمى و آخوند ملاصفر على لاهیجى تلمذ كرد. سپس به عتبات ...

بدیع الزمان هرندی

(س دهم و یازدهم ق)، فقیه و محدث. شیخ الاسلام یزد در عصر شاه عباس صفوى بود. از آثارش: «ریاض العابدین فى شرح صحیفة سید الساجدین»، به فارسى است، شرحى ترجمه‏وار و ترجمه‏اى شرح گونه است که به نام شاه صفى تصنیف کرده است.

مصطفی بدیع اصفهانی

(وف 1318 ق)، عالم، فقیه، مدرس، ادیب و شاعر. به مناسبت سكونت در محله درب امام، به درب امامى مشهور بود. پدرانش عموما از دانشمندان اصفهان به حساب مى‏آمدند. او نزد حاج ملاحسینعلى تویسركانى و میرسید محمد شهشهانى و آقا میرزا محمد باقر چهارسوقى و حاج شیخ محمد باقر نجفى درس خواند و اجازه اجتهاد گرفت. حاج سید ...

بخاری، علاءالدین، محمد

(841 -779 ق)، فقیه حنفى. در خراسان به دنیا آمد و در بخارا نشو و نما یافت. فقه را نزد پدر و عمویش آموخت و ادبیات و علوم عقلى را از سعد تفتازانى و دیگران فراگرفت. سپس به هند سفر كرد و از آنجا به مكه رفت و سرانجام در مصر اقامت گزید و پرآوازه گشت. در اواخر عمر به دمشق رفت و تا پایان عمر در آنجا ماند و در ...

ظهیرالدین ابوبکر محمد بخاری

(وف 619 ق)، فقیه و قاضى حنفى. در بخارا قاضى و محتسب بود و از بزرگان مذهب حنفى. از آثارش: «الفتاوى الظهیریة»؛ «فوائد على الجامع الصغیر الحسامى»، در فقه، كه به نام «الفوائد الظهیریة» مشهور است. ...

افتخارالدین طاهر بخاری

(542 -482 ق)، فقیه حنفى. در بخارا به دنیا آمد و در سرخس از دنیا رفت. از آثار وى: «خلاصة الفتاوى» كه خلاصه‏ى «خزانة الواقعات» و «النصاب» خودش است؛ «خزانة الفتاوى». ...

ابو عبدالله محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیره بن بردزبه یزدبه بخاری

(256 -194 ق)، حافظ، محدث، فقیه و مورخ. وى ثقه‏ترین محدث اهل سنت است. بردزبه زرتشتیى بود كه اسلام آورد. ابو عبدالله در بخارا به دنیا آمد و در طلب حدیث به خراسان و عراق و مصر و شام سفر كرد، و از بسیارى مشایخ چون، ابوعاصم و انصارى و مكى بن ابراهیم و عبیدالله بن موسى و ابوالمغیرة حدیث شنید. او از حدود یك ...

محمد مهدی بحر العلوم

(1212 -1155 ق)، فقیه، محدث، مفسر و مجتهد. وى در كربلا به دنیا آمد. هنوز به هفت سالگى نرسیده بود كه خواندن و نوشتن را فراگرفت و سطوح اولیه را در مدت سه یا چهار سال تمام كرد و هنوز، به دوازده سالگى نرسیده بود كه در محضر والدش به تحصیل خارج اصول پرداخت و از محضر وحید بهبهانى و شیخ یوسف بحرانى نیز استفاده ...

علی بحرانی

(شهادت 1319 ق)، فقیه امامى. در بحرین به دنیا آمد. نخست شاگرد پدر دانشمند خویش بود. وى به مطرح منتقل شد و در آن شهر رهبر دینى مردم گشت و طائفه حیدرآبادیه را تحت ارشاد خود قرار داد. سپس به بندر لنگه رفت و مقیم این شهر شد، تا آنكه او را زهر دادند و شهید كردند. از آثار وى: «لسان الصدق»؛ در رد «میزان الحق»، ...

هاشم بحرانی

(وف 1109 /1107 ق)، فقیه، مفسر، محدث و رجالى امامى. معروف به علامة البحرین. در كتكان از توابع بحرین به دنیا آمد. نسب او را به سید مرتضى علم الهدى و از او به امام موسى كاظم (ع) مى‏رسانند. او محدثى متتبع بود و در كثرت تتبع او را ثانى مجلسى مى‏دانند. دامنه مرجعیت او از بحرین فراتر رفت و در بیشتر شهرهاى شیعه‏نشین ...

ماجد بحرانی

(ز 1097 ق)، متكلم، فقیه، ادیب و شاعر امامى. پس از فراگیرى مقدمات علوم و ادبیات عربى و فارسى، مدارج عالى‏تر را نزد پدر خود كه جامع علوم و شیخ الاسلام شیراز بود فراگرفت و به درجه اجتهاد نایل شد. بحرانى پس از كناره‏گیرى پدرش، مدتى قاضى و شیخ الاسلام شیراز بود. سپس به اصفهان رفت و در آنجا نیز به كار قضاوت ...

احمد بحرانی

(وف 1102 ق)، فقیه، محدث، ادیب و شاعر امامى. به جهت انتساب به دو تألیف گرانسنگ خویش «خمائل» و «ریاض الدلائل» او را گاهى فاضل الخمائل و زمانى فاضل الدلائل نیز گفته‏اند. وى در روستاى مقابى بحرین به دنیا آمد. او براى پیمودن مدارج عالى اجتهاد به اصفهان رفت، و در سلك شاگردان مجلسى درآمد. مجلسى در اجازه‏ى خود ...

ابوالحسن سلیمان بحرانی

(ح 1121 -1075 ق)، فقیه، محقق، محدث، خطیب و شاعر امامى. معروف به محقق بحرانى. در ماحوز بحرین به دنیا آمد. در هفت سالگى «قرآن» را حفظ كرد. او در محضر درس علماى بحرین حاضر شد. شیخ سلیمان بن على بن سلیمان بحرانى و شیخ سلیمان بن على شاخورى و شیخ صالح بن عبدالكریم در تكوین حیات علمى وى نقش بسزایى داشتند. وى ...

حسن بجنوردی

(1395 -1316 ق)، فقیه، ادیب و نویسنده. در شهرستان بجنورد به دنیا آمد و همان جا تحصیلات مقدماتى كرد و سپس به مشهد رفت و در آنجا علوم عقلى و نقلى را نزد حاج فاضل خراسانى و آقا بزرگ حكیم و آقازاده‏ى خراسانى و آیت الله قمى، و ادبیات را نزد ادیب نیشابورى اول فراگرفت. سپس به نجف رفت و در محضر آیت الله اصفهانى ...

یوسف باقری بنابی

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، عالم دینى، فقیه و مدرس. در بناب به دنیا آمد. پس از فراگیرى مقدمات قسمت عمده‏ى سطوح را نیز در شهر بناب و حوزه‏ى علمیه تبریز خواند. وى بقیه سطوح را در نجف در محضر آیت الله مشكینى و آیت الله اهرى فراگرفت. آن گاه در درس خارج علامه نایینى و آقا ضیاءالدین عراقى و حاج شیخ عبدالله مامقانى ...

ابومحمد عبدالله بافی خوارزمی

(وف 398 ق)، ادیب، نحوى، شاعر و فقیه شافعى. نسبتش به باف از توابع خوارزم مى‏رسد. خطیب بغدادى گوید كه اصل وى از بخارا است، لذا، به وى بافى بخارى نیز مى‏گویند. او شاگرد ابوعلى بن ابى‏هریره مروزى و ابواسحاق مروزى است. بافى شاعرى ماهر بود و در فنون ادب مهارت داشت و فصیح، بدیهه‏گو و نیكو محضر نیز بود. وى متصدى ...

ابوالحسن بافقی یزدی

(وف قبل از 1244 ق)، عالم دینى، فقیه، محدث و رجالى. از شاگردان علامه وحید بهبهانى و سید على طباطبایى، صاحب «ریاض»، است. بافقى در جنگ روس و ایران شركت داشت. از آثارش: «الوجیزة فى الدرایة»، مرتب بر مقدمه و شش فصل است كه به گفته‏ى شیخ آقا بزرگ تهرانى از این كتاب مهارت علمى مؤلف در حدیث و رجال و دیگر علوم ...