فقه-اصول فقه
علی اصغر جزایری شوشتری

(وف 1348 /1342 ق)، عالم دینى، فقیه و نویسنده. معروف به حكیم. جدش سید على یار دمساز و وصى شیخ انصارى بود بطورى كه از او به مراد شیخ تعبیر مى‏كردند. سید على‏اصغر از مروجین دین و از نویسندگان اسلامى بود. آثار بسیارى دارد كه از آن جمله: «مختصر مغنى اللبیب»؛ شرح «عیون الاخبار» شیخ صدوق؛ ترجمه‏ى «لآلى الاخبار» ...

عبداللَّه جزایری شوشتری

(وف 1173 ق)، ادیب، محدث، مورخ و فقیه شیعى. یكسر مذهب اخبارى داشت و منكر طریقه‏ى اجتهاد بود. وى از مشایخ اجازه‏ى روایت سید نصراللَّه مدرس بود و خودش نیز از پدرش و سید امیر محمدحسین خاتون آبادى روایت مى‏كرد. از آثار وى: «الاجازة الكبیرة»؛ «اجوبة مسائل السید على نهاوندى»؛ «الانوار الجلیة»؛ «التذكرة فى التاریخ ...

عبدالکریم جزایری شوشتری

(وف 1215 ق)، فقیه عارف و شاعر. از نوادگان سید نعمت‏اللَّه جزایرى بود. در كودكى نزد جدش، سید عبداللَّه، درس خواند و پس از مرگ او از عموهاى خود بهره جست. سید عبدالكریم از علامه وحید بهبهانى و علامه بحرالعلوم اجازه‏ى عامه داشت. وى در سفرش به مشهد از میرزا مهدى شهید خراسانى نیز استفاده حكمیات نمود و اجازه ...

احمد جزایری شوشتری

(1384 -1291 ق)، عالم دینى و فقیه شیعى. معروف به سید آقا. از نوادگان سید نعمت‏اللَّه جزایرى بود. در شوشتر به دنیا آمد. پدرش مرجع دینى مردم شوشتر بود. سید احمد پس از تحصیل مقدمات به نجف رفت و در حوزه‏ى درس آخوند خراسانى و آقا سید محمدكاظم یزدى به تكمیل تحصیلات خود پرداخت. از مشایخ روایت او كمال‏الدین دولت‏آبادى، ...

جمال الدین جرجانی

(ز 929 ق)، دانشمند، فقیه، متكلم، ادیب و محدث امامى. وى در استرآباد به دنیا آمد و مقدمات علوم را در این شهر فراگرفت، سپس به هرات رفت و نزد ملاحسن حسابى به تحصیل علوم دینى پرداخت و شرح «اللوامع» و كتابهاى دیگرى را در محضر درس او فراگرفت. وى چندى به وزارت رسید، گویا با امیر غیاث‏الدین منصور دشتكى شیرازى ...

تاج الدین حسن جرجانی

(ز 935 ق)، عالم و فقیه امامى. ملقب به تاج‏الدین. وى پس از اخذ فنون ادب و علوم متداول، مدارج عالى اجتهاد را نزد محقق كركى پیمود. در كاشان مى‏زیست و به تدریس و فتوا اشتغال داشت. از مشهورترین شاگردان جرجانى، مولى شاه‏على یزدى است كه داراى اجازه روایت از وى بود. صاحب «ریاض العلماء» وى را از افاضل عصر خویش ...

علی جراذینی رازی

(س چهارم ق)، متكلم، فقیه و محدث امامى. وى از مردم خراذین یا جراذین رى بود. از زندگى وى و روزگارى كه در آن بوده، چیزى نمى‏دانیم. نجاشى (م 450 ق)، با چهار واسطه از وى روایت مى‏كند. بیشتر رجال‏نویسان شیعه وى را به غلو متهم و نكوهش كرده‏اند و احادیثى را كه از وى روایت شده ضعیف دانسته‏اند. علامه حلى نام وى ...

محمدحسن جاپلقی

(س دوازدهم ق)، فقیه امامى. وى از مردم شفت گیلان بود. در جوانى به اصفهان رفت و در خدمت بعضى از استادان این شهر چون میرزا حبیب‏الله و میرزا هدایت‏الله به تكمیل تحصیلات پرداخت. پس از چندى كه استادان وى به فرمان نادرشاه متصدى امور شرعى جاپلق شدند، او نیز در روستاى دره‏باغ مسكن گزید. محمدحسن در جاپلق با دختر ...

عبدعلی جاپلقی

(س یازدهم ق)، فقیه. پدر وى از شاگردان برجسته‏ى محقق كركى بود. عبدعلى از ایران به هند رفت و در آنجا ساكن شد. وى مدتى در خدمت سلطان سلیمان میرزا بود و متولى آستان قدس رضوى. محمدباقر داماد از وى روایت كرده است. از جمله آثار وى شرح بر «الفیه» شهید است كه آن را به درخواست سلیمان میرزا، فرزند شاه طهماسب صفوى، ...

علی اصغر جاپلقی

(1313 -1231 ق)، فقیه، مدرس و محدث امامى. در روستاى جاپلق به دنیا آمد و چون پدرش از دانشمندان بزرگ دینى حوزه‏ى علمى بروجرد بود، مقدمات علوم را در جاپلق آموخت، سپس به بروجرد رفت و در آن شهر فقه و اصول و حدیث و رجال و تفسیر و منطق و كلام و حكمت و درایه را نزد پدر و حجه‏الاسلام بروجردى و شیخ مرتضى انصارى ...

محمدهاشم ثقه الاسلامی

(1352 -1280 ق)، فقیه و مورخ امامى. وى در مشهد به دنیا آمد و پس از فراگرفتن مقدمات علوم رهسپار نجف شد و در آن شهر از مجلس درس استادانى چون آخوند خراسانى و سید اسماعیل صدر اصفهانى بهره‏مند گردید. پس از بازگشت به مشهد به حوزه‏ى درس آیت‏الله سید على حایرى یزدى پیوست. وى در مشهد درگذشت. از آثار وى: «رساله‏ى ...

علی ثقه الاسلام تبریزی

(1277- شهید 1330 ق)، عالم امامى، مجتهد و شاعر. اصل وى خراسانى بود اما در تبریز در خانواده‏اى اهل علم متولد شد. او در ایران و كربلا و نجف كسب علم كرد و در فقه و اصول و حكمت سرآمد شد. وى به زبانهاى فارسى، عربى، تركى و فرانسه مسلط بود. از جمله استادانش فاضل اردكانى و شیخ مازندرانى و شیخ على یزیدى بفرویى ...

محمدعلی ثقه الاسلام اصفهانی

(1318 -1271 ق)، فقیه امامى. وى در خانواده‏اى كه بیشتر آنها عالم دینى بودند به دنیا آمد. نیاى او صاحب «هدایه المسترشدین» بود. ثقه‏الاسلام مقدمات علوم و بخشى از سطح و خارج را در خدمت پدرش و برخى علماى اصفهان فراگرفت. حدود سال 1288 ق رهسپار عراق شد و در نجف و سامراء در خدمت استادانى چون میرزا حبیب‏الله ...

شفیع ثقه الاسلام

(1301 -1218 ق)، مدرس و مجتهد. در تبریززاده شد. در سال 1342 ق براى تكمیل معلومات خویش به عراق رفت، و در نجف، از حوزه‏ى درس شیخ محمدحسن اصفهانى، صاحب «جواهر الكلام»، و شیخ على، نواده‏ى شیخ جعفر، فقه و اصول را آموخت، سپس در پاى درس سید كاظم رشتى، پیشواى شیخیه، علوم حدیث و تفسیر را تحصیل و تكمیل كرد و از ...

محمد ثقفی

(1405 -1313 ق)، فقیه، مفسر و شاعر امامى. وى در تهران به دنیا آمد و در آن شهر نشو و نما یافت. مقدمات علوم را در خدمت استادانى چون آقامیرزا كوچك، آقا شیخ آقا بزرگ اخوان ساوجیان فراگرفت. در سال 1341 ق رهسپار قم شد و به مجلس درس شیخ عبدالكریم حایرى یزدى پیوست. نزدیك هفت سال كه در قم بود یك دوره معقول و منقول ...

ابواسحاق احمد ثعلبی

(وف 437/427/426 ق)، قارى، مفسر، حافظ، مورخ، فقیه، ادیب و محدث. از اهالى نیشابور بود. وى از ابوطاهر بن خزیمه و ابوبكر بن مهران مقرى و ابومحمد مخلدى و همطبقه‏ى آنان روایت كرده است. استادان بسیار دیده و احادیث بسیار شنیده است. ابوالحسن واحدى تفسیر را از او روایت كرده است. در علم قرآن او را یگانه‏ى زمان ...

جواد تهرانی

(1368 -1283 ش)، عالم دینى. در تهران به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتى در تهران، در عصر آیت‏الله حایرى رهسپار قم شد و سطوح نهایى «مكاسب» و «كفایه» را در محضر آیت‏الله مرعشى نجفى و مدرسان دیگر فراگرفت. به نجف رفت و در آنجا از محضر آیت‏الله حاج شیخ مرتضى طالقانى و آیت‏الله حاج شیخ محمدتقى آملى ...

حسن تهامی

(1385 -1314 ق)، مجتهد و فقیه. یكى از مراجع بزرگ عالم تشیع در منطقه بیرجند و قاینات و قهستان بود. او از برجسته‏ترین مفاخر حوزه‏ى علمیه‏ى نجف و نخبه‏ى شاگردان آیت‏الله نایینى بود. وى از آیت‏الله نایینى و سایر آیات و حجج آن زمان به دریافت بهترین تصدیق نایل آمد. ...

محمد نبی تویسرکانی

(وف ح 1320 ق)، فقیه شیعى. در اصفهان و تهران در خدمت استادانى چون محمد جعفرآباده‏اى، ملاحسین على تویسركانى، ملا عبدالرحیم اصفهانى، ملا على‏كنى، سید اسماعیل موسوى بهبهانى و عده‏ى دیگرى از علما درس خواند و از همه‏ى آنها اجازه‏ى اجتهاد گرفت. وى پس از فراغت از تحصیل در تهران ساكن شد و سرانجام همان جا درگذشت. ...

محمدشریف تویسرکانی

(1322 -1242 ق)، فقیه و مجتهد شیعه. وى پس از تكمیل مقدمات علوم و سطوح نزد افاضل تویسركان، به عتبات هجرت كرد. در كربلا به حوزه‏ى درس شیخ زین‏العابدین مازندرانى حایرى رفت و بعد در نجف از حوزه‏ى درس شیخ ملاعلى خلیلى و سید على آل بحرالعلوم و شیخ محمدحسین كاظمى و سید حسین كوه كمرى كسب فیض كرد. تویسركانى از ...