تفکر فلسفي را از تخيّلات و افسانه پردازي، تنها با ميزان و مبناي عقلانيت مي توان جدا کرد. هر گزاره اي که باور آن تنها بر اساس تلقين و تقليد بوده و هيچ گونه قرينه و توجيه عقلاني نداشته باشد، افسانه خواهد...

در عصر حاضر، در هيچ دين و مکتبي، موضوع « خدا » به اندازه دين اسلام روشن و عقلاني نيست. تحت تأثير آموزه هاي روشن اسلام، در اين باره، در فلسفه، کلام و عرفان اسلامي نيز، اين موضوع، وضوح و عقلانيت بيشتري داريد.

بسياري از مسائل فلسفه نظري و از جمله مسائل اخلاقي با ظهور حکمت متعاليه صدرايي متحول شد. ملاصدرا با اثبات دو مسئله مهم « جسمانية الحدوث و روحانية البقاء بودن نفس » و « حرکت جوهري » تحول بنياديني در علم...

از آنجا که « هدف فلسفه نخست دانستن حقايق موجودات و بعد عمل بر وفق علم » است، نوشتار حاضر بر آن است تا اثر نظريه ي وجود ربطي بر اخلاق و کردار انساني را در پي ارتباط علم و عمل بررسي نمايد. شدت و عمق اين...

مسئله کرامت انسان از محوريترين مسائل انسان شناسي فلسفي - ديني عصر حاضر است. واژه ي « کرامت » معادل فارسي کامل و جامعي ندارد و مي توان آن را معادل شرافت، شأن، حيثيت، اعتبار، عزت، منزلت و مقام در فارسي و...

آيا افعالي که از انسان صادر مي شود تحت اختيار خود اوست يا از روي جبر و بوسيله علتي خارج از انسان هدايت مي شود؟ اين همان مسئله « جبر و اختيار انساني » است که از ديرباز مورد توجه فلاسفه بوده است. نمونه ي...

صدرالمتألهين بحث تقوي را با معناي لغوي آن شروع مي کند که اصل تقوي از « وقوي » رباعي مجرد بوده و « واو » به « تا » قلب شده است؛ مانند « ورث » که به « تراث » قلب پيدا کرده است. آنگاه مي گويد: هر چند وقايه...

مجموعه مطالعات فلسفي مربوط به اخلاق را مي توان به دو بخش اخلاق هنجاري و اخلاق تحليلي تقسيم کرد. موضوع دسته اول - که آن را اخلاق درجه يک نيز مي نامند - فعل اختياري انسان و مسائل آن تبيين حسن و قبح و بايد...

در طول تاريخ، همواره درباره ي ماهيت انسان سخن گفته شده است و هر يک از انديشمندان براساس نوع نگاه خود تفسير خاصي را از انسان ارائه داده اند. ارسطو بمقتضاي انديه هاي فلسفي خويش، ماهيت انسان را در عقل مي...

اخلاق عبارت است از يک سلسله خصلتها، سجايا و ملکات اکتسابي که بشر آنها را بعنوان اصول اخلاقي مي پذيرد يا بعبارت ديگر قالبي روحي براي انسان است که روح او در آن کادر و طبق آن طرح و نقشه ساخته مي شود. در واقع...