جهت روشن شدن معناي تأويل و سير تحول آن، اين واژه را در کتب لغت به ترتيب تاريخي مورد بررسي قرار مي دهيم.

محي الدين بن عربي از جمله عارفان گران مايه اسلامي است. تأليفات او نشان از تبحّرش در علوم ظاهري و باطني دارد. برخي، ملاحظاتش را در بسياري از موارد، فصل الخطاب محذورات و مکاشفاتش کشف الحجاب مستورات شمرده...

روش تفسير باطني که گاه با عناويني چون اشاري، عرفاني، شهودي، رمزي، صوفي و ... از آن نام برده مي شود، از جمله روش هايي است که مباحث پردامنه اي پيرامون آن درگرفته و همواره موافقان و مخالفان بسياري داشته است....

مراد از نظر کردن به خداي تعالي نظرکردنِ حسي که با چشم انجام مي شود نيست چون برهان قاطع مبني بر محال بودن ديدن خداي تعالي وجود دارد. بلکه مراد، ديدن قلب به وسيله حقيقت ايمان است. همان طور که براهين عقلي...

ملاصدرا يا صدرالدين محمد شيرازي ( 1050 هـ. ق ) فيلسوف بزرگ شرق و مؤسس حکمت متعاليه است. او علاوه بر فلسفه، دستي توانا در کلام و عرفان و تفسير قرآن و حديث دارد. شيخ آقابزرگ تهراني در الذريعه افزون بر هفتاد...

برخي از انواع کاربردهاي عقل در تفسير قرآن مورد استفاده همه مفسران است و برخي کاربردها تنها از سوي فرق و مذاهب خاصي مطرح و دنبال شده است . کاربردهاي مورد اتفاق عبارتند از:

روش تفسير عقلي از جايگاه ويژه اي در ميان روش هاي تفسير قرآن برخوردار است. توجه به اين روش از آن جهت اهميت دارد که مسئله عقل و وحي و محدوده نفوذ و ميزان قابليت عقل در فهم دين از مباحث پرآشوب و چالش برانگيز...

پيشينه استفاده از روش ادبي در تفسير قرآن به عصر نزول برمي گردد. پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) علاوه بر شرح معنا به توضيح غوامض الفاظ قرآن نيز مي پرداخت و اصحاب و تابعين نيز براي بعضي از دشواري هاي...

اين روش از کهن ترين روش ها و عمده ترين شيوه هاي تفسير به مأثور است روش تفسير روايي بر اين مبنا شکل گرفت که فهم حقيقي قرآن به دليل آن که کلام الهي است، تنها از عهده انسان هاي برگزيده الهي که همان پيامبر...

استفاده از اين روش، سابقه اي به قدمت خود قرآن دارد. پيامبراکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و ائمه اطهار (عليهم السلام) از اين روش در تفسير قرآن استفاده مي کردند و همين رويه توسط مفسران صحابه و تابعين نيز...