مسیر جاری :
میرزافتحعلی آخوندزاده و فلسفه غرب
اگر قرار باشد فهرستی از اسامی مردان متجدد و ترقیخواه صد و پنجاه سال اخیر ایران تهیه شود، بدون شک نام میرزافتحعلی آخوندزاده به حق جزو پنج نفر اول خواهد بود. شهرت تجددخواهی و اصلاحطلبی آخوندزاده در میان...
نخستین ترجمهی فارسی گفتار در روش دکارت
غالب کسانی که در ایران اهل مطالعه هستند با ترجمهی محمدعلی فروغی از رسالهی گفتار در روش دکارت آشنایی دارند، اما شاید ندانند که از این رساله ترجمهی قدیمتری نیز موجود است که در سال 1279 هـ. ق با اجازهی...
فلسفه در ایران صفوی
شاردن در عصر جدید نخستین جهانگرد اروپایی نیست که به ایران آمده است و نخستین کسی هم نیست که در مورد ایران سفرنامه نوشته است، ولی در هر صورت، در مقایسه با سفرنامههای دیگر، نوشتهی شاردن از جامعترین آنها...
مبلغان مسیحی و متکلمان شیعی در عصر جدید
در عصر جدید عملاً با پیشرفت فنون کشتیرانی و کشف روزافزون سرزمینهای پهناوری که تا آن عصر مورد بهرهبرداری قرار نگرفته بود، اروپاییان اعم از پرتغالی و اسپانیایی و انگلیسی و فرانسوی و روسی و غیره دست به رقابتهای...
معاد در حکمت متعالیه
تفکر و تدبر در مرگ و زندگی پس از مرگ، بقا یا فنا، تداوم و عدم تداوم زندگی بشر، از مسائلی است که ذهن بشر را از ابتدا به خود مشغول ساخته است. این تفکر به نتایجی مغایر هم منجر شده است، به این ترتیب که:
بحث از صادر اول در حکمت متعالیه
بحث از نخستین موجودی که پا به عرصه وجود نهاد، و یا صادر نخستین، از مباحث بسیار مهم فلسفی است که ریشه در روایات اسلامی دارد. نخستین مخلوق نه تنها در روایات تعابیر گوناگونی دارد، در مذاهب مختلف فلسفی نیز...
خیر و شر در حکمت متعالیه
در یک نگاه کلی، حوادث عالم امکان بر دو گونهاند که از گروهی به خیر و از گروهی دیگر به شر تعبیر میشود. به عبارت دیگر انسان بعضی از حوادث را ملایم با طبع خویش و برخی را ناملایم مییابد. از بودن برخی احساس...
صفات حق تعالی در حکمت متعالیه
خداوند، مستجمع جمیع کمالات است و حق تعالی هر چه را که کمال است به نحو اتم و اکمل دارد. او کمال مطلق است و تمام موجودات به خاطر کمالاتش گرایش به سوی او دارند.
توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (2)
این مرتبه از توحید که اساس بقیه مراتب است، به این معنا است که ذات، واحد من جمیع الجهات است. این مرتبه از توحید در دو معنا بحث میشود: یکی بساطت ذات و اینکه ذات متشکل از اجزاء نیست؛ چه اجزاء عقلی و چه خارجی...
توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (1)
پس از اثبات واجب الوجود، بحث در اوصاف ذات حق تعالی است، یکی از این اوصاف، توحید و یگانگی اوست. حضرت امام توحید را به «ارجاع کثرات به وحدت و فناء تعینات در دریای وجود مطلق» تعریف کردهاند. فلاسفه اسلامی...