مسیر جاری :
آیات قرآن معطوف به رابطهی علی میان خدا و جهان
در این دسته از آیات، دو واژهی «خلق» و «امر» دربارهی خلقت جهان به کار رفته است؛ نظیر «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ» (اعراف: 54)، «وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ» (اعراف:...
مبانی معرفت شناختیِ فلسفهی ملاصدرا
به رغم گستردگی مباحث مربوط به معرفت شناسی، آنچه برای ما در تبیین مبانی تعلیم و تربیت اهمیت بیشتری دارد، نظریهی صدرا دربارهی «مساوقت علم با وجود»، «ارتباط علم با عالم»، «انواع یا مراتب علم» و «رابطهی...
امتیاز انسان بر دیگر موجودات در حکمت متعالیه
اختصاصیترین خصیصهی انسان تصور کردن معناهای غیرمادی یا مجرد از ماده است؛ به عبارت دیگر، فصل انسان از موجودات حیوانی که تحقق انسانیت و فعلیت آن بدان بسته است، همانا علم است و عینیت هویت انسانیِ انسان در...
آزادی ذاتی انسان در حکمت متعالیه
وجود ویژهی انسانی که سرحد عالم جسمانیت است، در مراتب گوناگون هستی گسترده است. این وجود پخش و گسترده از امکان حرکت مستمر در درجات عالم جسم و ماورای جسم برخوردار است. تمام موجودات مرتبهی وجودشناختی
حرکت جوهری انسان در حکمت متعالیه
حرکت جوهری در فلسفهی صدرا از ارکان وجودشناسی است که به حوزهی انسانشناسی او نیز نفوذ کرده است؛ ولی به دلیل موقعیت تأثیرگزاری که حرکت جوهری انسان در مبانی انسانشناختی این پژوهش داشته است، تبیین نظریهی...
حقیقت انسان در حکمت متعالیه
انسانشناسی صدرا همچون دیگر بخشهای فلسفه او از تبیین نگرشهای مشهور که به طور عمده نظریات ابنسینا، سهروردی و ابن عربی همچنین عناصری از تفکرهای یونانی است، آغاز میشود و در پی بررسی، نقد و گاه آمیزش آرای...
وحدت شخصیه وجود در فلسفه
وجودشناسی در فلسفهی صدرا یا حکمت متعالیه خود به طور مداوم تعالی یافته است. صدرا که در ابتدا از طرفداران و شارحان اصالت ماهیت بود، در گام اول اصالت وجود را بنیاد فلسفهی خویش قرار داد؛ سپس نظریهی وحدت...
امکان فقری چیست؟
تعبیر امکان فقری تا قبل از صدرا سابقه نداشته است و این واژه از ابداعات اوست. البته، نظریهی امکان فقری ریشههای خود را از مباحث فلسفی گذشته گرفته است؛ زیرا این نظریه از لوازم مبحث علیت و بلکه پیامد مستقیم...
توضیحی دربارهی وجودت تشکیکیهی وجود
تنگنای ایجاد شده توسط ظهور گسترده و اغماض ناپذیر کثرت همراه با الزامات فلسفی اعتقاد به اصالت وجود سبب شده است که مسئلهی «وحدت و کثرت وجود» پس از بحث اصالت وجود بالاترین مقام را در حکمت متعالیه اشغال کند؛...
بنیاد فلسفهی صدرایی
اصالت وجود که بنیاد فلسفهی صدرایی است، یکی از نظریاتی است که در پاسخ به کهنترین و رایجترین سؤال فلسفه دربارهی اساس واقعیت تدوین شده است، زیرا همواره مباحث فلسفی به خصوص در حوزهی وجودشناسی از بحث