روش هاى حفظ آسان قرآن
منبع:روزنامه جوان
حفظ قرآن آمادگى و مقدماتى را نياز دارد كه به برخى اشاره مى شود:
۱- قصد و اراده: تصميم اولين محرك هر شخص براى دستيابى به مقامات بالا است.
نيت هر فردى در زمينه حفظ قرآن ابتدا فقط بايد خدا باشد و با استمداد از عنايت الهى وارد حفظ قرآن شود.
۲- پشتكار قوى: اراده و تصميم جدى وقتى با همت و پشتكار همراه گشت، زمينه ساز پيشرفت و تكامل مى گردد.
۳- توكل به خدا: من يتوكل على الله فهم حسبه؛ هر كس به خدا توكل كرد، خدا او را كفايت مى كند.بعد از قصد و نيت خداجويانه و تلاش و پشتكار مهم ترين عامل موفقيت، توكل به خدا است.
۴- دعا: براى كسب موفقيت بيشتر در زمينه حفظ قرآن و هر امر ديگرى انسان نيازمند به ارتباط خدا و راز و نياز با او است.
۱- قرآن انتخابى: انتخاب يك نوع قرآن معى با چاپ مرغوب، عامل موثرى در سهولت و افزايش سرعت حفظ است.
۲- برنامه ريزى دقيق و منظم: عالم چون نظم دارد، هستى و بقا دارد. خداوند نظم آفرين، اهميت نظم را در دستگاه آفرينش با تعبيرات مختلفى بيان كرده است و از اين طريق انسان را به داشتن نظم و رعايت ميزان و عدالت( كه به معنى نظم و قرار دادن هر چيزى در جايش مى باشد) دعوت كرده است.اگر در همه امور زندگى مخصوصا در فعاليت هاى علمى و حفظ قرآن و برنامه روزمره دقيق و حساب شده و منظمى وجود داشته باشد، زودتر و آسان تر مى توان به هدف رسيد و شاهين پيروزى را به پرواز درآورد. وقت و شرايط مناسب را خود انسان بايد به وجود آورد، نه اين كه در انتظار پيش آمدن فرصت ها بنشيند.
در برنامه ريزى نكاتى را بايد مدنظر قرار داد از جمله:
۱- مبناى برنامه ر ِيزى صفحات قرآن باشد، نه آيات، چون طول آيات يكسان نيست.
۲- حفظ قرآن در برنامه هر روز بايد قرار گيرد و هيچ وقت از آن تخلف نشود.
۳- براى اين كه برنامه ريزى با واقعيت هاى زندگى هماهنگ باشد لازم است در برنامه، حداقل فاصله زمانى براى حفظ در نظر گرفته شود، ولى حداكثر آن مشخص نباشد تا برنامه قابل انعطاف گردد.
۴-براى اين كه حفظ از عمق بيشترى برخوردار باشد و ديرتر از خاطر انسان برود بهتر است برنامه حفظ را در چهار مرحله در هر شبانه روز تنظيم نمايد:
مرحله اول، با دقت و تمركز به آيات نگاه مى كنيم.
مرحله دوم: با دقت بيشتر و با توجه به ترجمه و معناى آياتى كه بايد حفظ كنيم، مى نگريم.
مرحله سوم: شروع مى كنيم به حفظ كردن.
مرحله چهارم: خودآزمايى. بهترين زمان براى خودآزمايى پيش از خوابيدن است آنچه را كه در روز حفظ كرده ايم شب پيش از خواب از خود امتحان مى گيريم.
۳- زمان مناسب: مساله زمان را از دو جهت بايد در نظر داشت:
اولا: در ساعات ثابت و معينى باشد. همان گونه كه هنگام فرا رسيدن شام يا ناهار به علت ترشحات معده، احساس گرسنگى مى كنيم، يعنى معده خود را براى دريافت غذا آماده ساخته است، اگر حفظ مطالب نيز در زمان و ساعت مشخصى انجام گيرد، حافظه انسان به تدريج خود را آماده پذيرش آيات جديد مى نمايد.
ثانيا: ساعات معين براى حفظ و مطالعه را چه زمانى انتخاب كنيم؟
بى گمان يكى از مناسب ترين وقت ها براى حفظ و مطالعه، ساعات شروع روز است كه ذهن بعد از استراحت شبانه، آمادگى بيشترى براى فعاليت دارد. تجربه ثابت كرده است كه سحرگان و صبحگاهان بهترين زمان براى فعاليت هاى علمى و حفظ است. مشكل بيدارى با مقاومت چند روز حل مى گردد و بعد از چند روز لذت و شيرينى سحرخيزى را تحصيل خواهد نمود. بعد از صبح و سحر، هر زمانى كه انسان آمادگى و شرايط لازم را براى حفظ داشته باشد، مناسب ترين زمان است.
۴- مكان مناسب: برخى از ويژگى هاى مكان مناسب براى مطالعه و حفظ كردن عبارتند از:
۱- خلوت، ساكت، ساده و بى پيرايه: هر مكانى كه در تمركز حواس اختلاف ايجاد كند، مكان مناسبى نيست.
۲- محيط هايى كه داراى هواى سالم و آزاد و لطيف باشند و گرايش به برودت و سردى داشته باشد، زيرا هواى گرم علاوه بر اين كه كسالت آور و خسته كننده و همراه با خواب آلودگى است، توان حافظه را كاهش مى دهد و تمركز حواس را از بين مى برد.
۳- نور و رنگ كافى و متعادل باشد.
۴- تمركز حواس و تقويت اراده: با تقويت اراده، حواس خود را متمركز كنيد و از نفوذ افكار خارجى و خاطره هاى تلخ و شيرين كه ذهن را به خود مشغول مى كند، جلوگيرى نماييد.
كليه عواملى را كه مى توانند باعث پراكندگى افكار شوند، مثل گرسنگى، تشنگى، خستگى، اضطراب، نگه داشتن ادرار ويا به كسى قول دادن يا انتظار كشيدن از بين ببرد.
۵- دوست گيرى در حفظ: حافظ قرآن، فردى را كه از جهات اخلاقى و رعايت نظم و قول و وعده، اهل رعايت و تقوا است، به عنوان دوست حفظ قرآن برگزيند و هماهنگ قرآن را حفظ كنند و زمانى را براى تمرين و پرسش هم ديگر تعيين نمايند.
۶- تكرار: هر آيه اى را تا به خوبى حفظ نكرده ايم، براى حفظ آيه بعدى اقدام نكنيم. پس از حفظ كردن، اقلا پنج بار تكرار كنيم. پس از حفظ پنج آيه، مجددا هر پنج آيه را با هم تكرار كنيد.هر هفته يك بار آن چه را كه در طول هفته حفظ كرده ايد، تكرار نماييد و براى اين كه آيات در ذهنتان استقرار پيدا كنند و هيچ گاه فراموش نشود. هر ماه يك بار آن چه كه حفظ كرده ايد، تكرار كنيد.امام صادق (ع) فرمود: «الحافظ القرآن، العامل به، مع السفره الكرام البرره؛ كسى كه قرآن را حفظ كند و به آن عمل نمايد، در قيامت رفيق فرشتگان و سفراى الهى خواهد بود. كسى كه قرآن را با زحمت و بسيار خواندن حفظ كند، خداوند دو برابر پاداش حفظ قرآن را به وى مى دهد.
۱- قصد و اراده: تصميم اولين محرك هر شخص براى دستيابى به مقامات بالا است.
نيت هر فردى در زمينه حفظ قرآن ابتدا فقط بايد خدا باشد و با استمداد از عنايت الهى وارد حفظ قرآن شود.
۲- پشتكار قوى: اراده و تصميم جدى وقتى با همت و پشتكار همراه گشت، زمينه ساز پيشرفت و تكامل مى گردد.
۳- توكل به خدا: من يتوكل على الله فهم حسبه؛ هر كس به خدا توكل كرد، خدا او را كفايت مى كند.بعد از قصد و نيت خداجويانه و تلاش و پشتكار مهم ترين عامل موفقيت، توكل به خدا است.
۴- دعا: براى كسب موفقيت بيشتر در زمينه حفظ قرآن و هر امر ديگرى انسان نيازمند به ارتباط خدا و راز و نياز با او است.
عواملى كه در سهولت حفظ قرآن موثرند:
امورى كه حفظ قرآن را آسان مى سازند و موجب مى شوند كه انسان زودتر به مقصد برسد، عبارتند از:۱- قرآن انتخابى: انتخاب يك نوع قرآن معى با چاپ مرغوب، عامل موثرى در سهولت و افزايش سرعت حفظ است.
۲- برنامه ريزى دقيق و منظم: عالم چون نظم دارد، هستى و بقا دارد. خداوند نظم آفرين، اهميت نظم را در دستگاه آفرينش با تعبيرات مختلفى بيان كرده است و از اين طريق انسان را به داشتن نظم و رعايت ميزان و عدالت( كه به معنى نظم و قرار دادن هر چيزى در جايش مى باشد) دعوت كرده است.اگر در همه امور زندگى مخصوصا در فعاليت هاى علمى و حفظ قرآن و برنامه روزمره دقيق و حساب شده و منظمى وجود داشته باشد، زودتر و آسان تر مى توان به هدف رسيد و شاهين پيروزى را به پرواز درآورد. وقت و شرايط مناسب را خود انسان بايد به وجود آورد، نه اين كه در انتظار پيش آمدن فرصت ها بنشيند.
در برنامه ريزى نكاتى را بايد مدنظر قرار داد از جمله:
۱- مبناى برنامه ر ِيزى صفحات قرآن باشد، نه آيات، چون طول آيات يكسان نيست.
۲- حفظ قرآن در برنامه هر روز بايد قرار گيرد و هيچ وقت از آن تخلف نشود.
۳- براى اين كه برنامه ريزى با واقعيت هاى زندگى هماهنگ باشد لازم است در برنامه، حداقل فاصله زمانى براى حفظ در نظر گرفته شود، ولى حداكثر آن مشخص نباشد تا برنامه قابل انعطاف گردد.
۴-براى اين كه حفظ از عمق بيشترى برخوردار باشد و ديرتر از خاطر انسان برود بهتر است برنامه حفظ را در چهار مرحله در هر شبانه روز تنظيم نمايد:
مرحله اول، با دقت و تمركز به آيات نگاه مى كنيم.
مرحله دوم: با دقت بيشتر و با توجه به ترجمه و معناى آياتى كه بايد حفظ كنيم، مى نگريم.
مرحله سوم: شروع مى كنيم به حفظ كردن.
مرحله چهارم: خودآزمايى. بهترين زمان براى خودآزمايى پيش از خوابيدن است آنچه را كه در روز حفظ كرده ايم شب پيش از خواب از خود امتحان مى گيريم.
۳- زمان مناسب: مساله زمان را از دو جهت بايد در نظر داشت:
اولا: در ساعات ثابت و معينى باشد. همان گونه كه هنگام فرا رسيدن شام يا ناهار به علت ترشحات معده، احساس گرسنگى مى كنيم، يعنى معده خود را براى دريافت غذا آماده ساخته است، اگر حفظ مطالب نيز در زمان و ساعت مشخصى انجام گيرد، حافظه انسان به تدريج خود را آماده پذيرش آيات جديد مى نمايد.
ثانيا: ساعات معين براى حفظ و مطالعه را چه زمانى انتخاب كنيم؟
بى گمان يكى از مناسب ترين وقت ها براى حفظ و مطالعه، ساعات شروع روز است كه ذهن بعد از استراحت شبانه، آمادگى بيشترى براى فعاليت دارد. تجربه ثابت كرده است كه سحرگان و صبحگاهان بهترين زمان براى فعاليت هاى علمى و حفظ است. مشكل بيدارى با مقاومت چند روز حل مى گردد و بعد از چند روز لذت و شيرينى سحرخيزى را تحصيل خواهد نمود. بعد از صبح و سحر، هر زمانى كه انسان آمادگى و شرايط لازم را براى حفظ داشته باشد، مناسب ترين زمان است.
۴- مكان مناسب: برخى از ويژگى هاى مكان مناسب براى مطالعه و حفظ كردن عبارتند از:
۱- خلوت، ساكت، ساده و بى پيرايه: هر مكانى كه در تمركز حواس اختلاف ايجاد كند، مكان مناسبى نيست.
۲- محيط هايى كه داراى هواى سالم و آزاد و لطيف باشند و گرايش به برودت و سردى داشته باشد، زيرا هواى گرم علاوه بر اين كه كسالت آور و خسته كننده و همراه با خواب آلودگى است، توان حافظه را كاهش مى دهد و تمركز حواس را از بين مى برد.
۳- نور و رنگ كافى و متعادل باشد.
۴- تمركز حواس و تقويت اراده: با تقويت اراده، حواس خود را متمركز كنيد و از نفوذ افكار خارجى و خاطره هاى تلخ و شيرين كه ذهن را به خود مشغول مى كند، جلوگيرى نماييد.
كليه عواملى را كه مى توانند باعث پراكندگى افكار شوند، مثل گرسنگى، تشنگى، خستگى، اضطراب، نگه داشتن ادرار ويا به كسى قول دادن يا انتظار كشيدن از بين ببرد.
۵- دوست گيرى در حفظ: حافظ قرآن، فردى را كه از جهات اخلاقى و رعايت نظم و قول و وعده، اهل رعايت و تقوا است، به عنوان دوست حفظ قرآن برگزيند و هماهنگ قرآن را حفظ كنند و زمانى را براى تمرين و پرسش هم ديگر تعيين نمايند.
۶- تكرار: هر آيه اى را تا به خوبى حفظ نكرده ايم، براى حفظ آيه بعدى اقدام نكنيم. پس از حفظ كردن، اقلا پنج بار تكرار كنيم. پس از حفظ پنج آيه، مجددا هر پنج آيه را با هم تكرار كنيد.هر هفته يك بار آن چه را كه در طول هفته حفظ كرده ايد، تكرار نماييد و براى اين كه آيات در ذهنتان استقرار پيدا كنند و هيچ گاه فراموش نشود. هر ماه يك بار آن چه كه حفظ كرده ايد، تكرار كنيد.امام صادق (ع) فرمود: «الحافظ القرآن، العامل به، مع السفره الكرام البرره؛ كسى كه قرآن را حفظ كند و به آن عمل نمايد، در قيامت رفيق فرشتگان و سفراى الهى خواهد بود. كسى كه قرآن را با زحمت و بسيار خواندن حفظ كند، خداوند دو برابر پاداش حفظ قرآن را به وى مى دهد.
