ضرورت آماده‌باش دائمی منتظران مهدی علیه السلام

انتظار، شعار پایداری و بیرق ایمان به طلوع خورشید زندگی است. طلوعی که با درخشش انوار ایزدی، پرده‌های تیرة ستم و نومیدی، از هم دریده شده، و جهانی آکنده از داد و دادگری و روزگار طلایی ارزش‌های جاوید بشری پدیدار خواهد شد. بدیهی است که چنین انتظاری، شورآور، امیدبخش و تحرک آفرین ‌باشد. منتظران ظهور مهدی(عج) با آرزوی برپایی عدالت در گستردة گیتی، در انتظاری هوشیارانه، با تهذیب نفس خود و با تزکیة جامعه در فراهم آمدن قیام «مهدی موعود» تلاشی‌ سترگ و با صلابت در پیش گرفته‌اند.منتظران مهدی، در انتظار ظهور «قائم» به «قیام انفسی» و «قیام آفاقی» می‌پردازند و ابتدا بر اساس آنچه از بزرگان توشه گرفته‌اند، در انتظار «مصلح» سعی می‌کنند خود، «صالح» باشند و لذا در تهذیب نفس خود، همتی وافر ‌دارند تا خود را بر اساس احکام حیات‌بخش اسلام تربیت نمایند. در نتیجه وقتی در «قیام انفسی» خود به پیروزی رسیدند و خود را شایستة الزام رکاب پیشوای «قائم» خود دیدند، آن‌گاه در «قیام آفاقی» با به دوش کشیدن پرچم پایداری و بیداری، در خط حماسه‌ها به راه افتاده؛ سلاح بر کف گرفته، هر لحظه گوش به ندای آن منادی آسمانی می‌مانند تا ظهور دولت یار را نوید دهد. آنان با دل‌هایی استوار، با اندیشه‌هایی روشن و عقلی کامل و با چهره‌هایی نورانی، هماره چشم در راهند و هر صبح و شام، تعجیل در ظهورش را از خداوند درخواست می‌کنند.

آماده‌باش دائم

این انتظار عظیم و شکوهمند، ابعاد گوناگونی دارد: بعد پارسایی، بعد تقید مکتبی و بعد آمادگی نظامی1 که از اهمیت خاصی برخوردار است.بنابراین بحث ما در این گفتار، بیشتر بر روی آمادگی نظامی منتظران متمرکز می‌باشد. چون ابعاد دیگر را بسیاری از بزرگان و شیفتگان حضرت مهدی(ع) مطرح کرده و بر آمادگی‌های معنوی منتظران، به طور جدّی تأکید نموده‌اند. بدین ترتیب ما، مرحلة نهایی آمادگی‌های منتظران را مطرح کرده و یقین داریم که منتظران با ایجاد معنویات لازم، خود را شایستة برخورداری از پیشرفته‌ترین تشکیلات و سلاح‌های نظامی نموده‌‌اند، چرا که فرد صالح، می‌داند که کاربرد سلاح نظامی، در دفاع از مظلومان تاریخ و برای ایجاد عدالت اجتماعی است.اینک منتظران ظهور دولت یار، همیشه خود را آمادة استقبال از موکب همایونی دلدار خود می‌بینند، و در حقیقت در یک آماده‌باش دائم به سر می‌برند. اینان منتظر قیامی بزرگ و حرکتی عظیم در جهانِ آکنده از ظلم بیدار و تاریکی‌ها و سردی‌ها هستند، تا به یمن این قیام، سپیده دمیده و طلوع فجر، آفاق را بشکافد و خورشید رهایی سر زند.
بدیهی است قیامی که برای برپایی عدالت در جامعه‌ای آکنده از بی‌عدالتی، انجام خواهد گرفت، رودررویی‌هایی با جبهة کفر و باطل خواهد داشت.لذا آماده‌باش برای چنین انقلابی جهانی، به آمادگی قوی و پرصلابتی نیاز دارد. همان گونه که در احادیث خوانده‌ایم:
«وی نبرد مسلحانة خود را تا نابودی و اضمحلال کامل حکومت‌های جابر دنبال می‌کند.» و البته «به وسیلة مبارزان و همچنین ترسی که خداوند در دل دشمنان ایجاد می‌کند یاری می‌شود.» در نتیجه «به هیچ سرزمینی روی نمی‌آورد مگر آنکه پرچم اسلام در آنجا به اهتزاز درآید.»2
بنابراین مسلمانان بر اساس تعلیمات پیشوایان خود، همیشه بر آمادگی نظامی و تقویت نیروی سلحشوری خویش، اقدام می‌کنند تا به هنگام طلوع طلیعة حق، به صف پیکارگران رکاب مهدی(ع) بپیوندند و در آن نبرد بزرگ حق و باطل، حماسه آفرینند و حضوری فعال داشته باشند.در روایات «انتظار» دستوری انقلابی از رئیس مذهب شیعه، امام جعفر صادق(ع)، به «منتظران» صادر گردیده که همیشه چون منشوری آسمانی، بر پرچم سپاه آنان تحریر شده است. این دستور فرماندهی، سلحشوران منتظر را به آماده‌باش دائمی و نیرومند و مسلح بودن فرا می‌خواند:
باید هر یک از شما برای خروج قائم اسلحه تهیه کند، اگر چه یک نیزه.3 به همین دلیل، می‌بینیم در گذشته، شیعیان به این امر توجه بیشتری داشته‌اند و هر کدام سلاحی تهیه می‌کردند و خود را آمادة شرکت در استقرار عدل بزرگ می‌نمودند. این مطلب قابل توجه است که انتظار فرج، از مقولة گفتار نیست، بلکه انتظاری عملی، با ایمانی محکم و خروشی در برابر ستم، و بیداد و غریوی در آفاق است:
1. قاسم‌بن زکریا می‌گوید:من در خانه عبّادبن یعقوب رواجنی (م.250 ق)، شمشیر به دیوار آویخته‌ای دیدم. پرسیدم: این برای کیست؟ او گفت: این را آماده کرده‌ام تا با آن در رکاب حضرت مهدی(عج) بجنگم.4
این دقیقاً، اجرای دستور فرماندهی شیعه ـ امام جعفر صادق(ع) ـ است. در فرازی از زیارت «سرداب مقدس» آمده است:
أللّهم کما جعلت قلبی بذکره معموراً، فاجعل سلاحی بنصرته مشهوراً.
خداوندا! همچنان‌که دل مرا، با یاد حجّت خود، مهدی، آباد و زنده ساختی، سلاح مرا نیز در راه یاری او آماده و آخته ساز!
و در ادامة زیارت، از خدا درخواست می‌کنیم که:
اگر چنان شد که مرگ، مرا از درک حضور مهدی(ع) محروم ساخت، خدایا! تو مرا به هنگام ظهور او، زنده کن تا از گور خویش سر بر آورم، و کفن بر بندم و در رکاب او جنگ کنم.5
می‌بینیم که در این زیارت نیز از «سلاح مشهور» (شمشیر آخته) و جنگ در رکاب مهدی سخن می‌رود و این به معنای آماده‌باش دائمی منتظران دولت مهدوی است.
2. ابن بطوطه در سفرنامة خود، ذیل عنوان «ندبة شیعیان حلّه برای امام زمان» آورده است که:
در نزدیکی بازار بزرگ شهر، مسجدی قرار دارد که بر در آن پردة حریری آویزان است و آن‌جا را مسجد صاحب‌الزمان می‌خوانند. شب‌ها پس از نماز، صد نفر مرد مسلح با شمشیرهای آویخته اسبی یا استری را گرفته و به سوی همان مسجد روانه می‌شوند. سایر مردم از طرفین این دسته حرکت می‌کنند و چون به مسجد می‌رسند در برابر در ایستاده، آواز می‌دهند که: «بسم‌الله ای صاحب الزمان بسم‌الله! بیرون آی که تباهی روی زمین را فرا گرفته و ستم فراوان گشته، وقت آن است که برآیی تا خدا به وسیلة تو حق را از باطل جدا کند.»6
3. یاقوت حموی، مورخ معروف قرن هفتم هجری می‌نویسد: در سال‌های نخست تسلط مغولان بر ایران، مردم شهر کاشان، هر روز هنگام سپده‌دم، از دروازه خارج می‌شدند و اسب زین کرده‌ای را یدک می‌بردند، تا حضرت مهدی(ع) در صورت ظهور بر آن اسب سوار شوند.7
4. «قزوینی» در کتاب اخبار العباد و آثار البلاد نوشته:
شیعیان قم و کاشان هر صبح جمعه مسلّح و مجهز با اسبان سواری از شهر بیرون می‌آیند و در بیابان، حالت انتظار دارند که مهدی موعود(ع) بیاید و اینان در رکابش باشند، وقت می‌گذرد و اینان برمی‌گردند اما با تأسف می‌گویند: این جمعه هم نیامد.8
5. در زمان فرمانروایی سربداران نیز نظیر همین عمل در شهر سبزوار معمول بوده است به طوری که میرخواند در روضة الصفا می‌نویسد: «هر بامداد و شب، به انتظار صاحب الزمان(ع) اسب کشیدندی.9» آری، مهدی طلبان، این شیعیان بیداردل و هوشیار، همیشه آماده بودند و عملاً آمادگی خود را ابراز می‌نمودند. شمشیر خود را آماده کرده و مسلحانه منتظر ظهور امام زمان، ارواحنا فداه بوده‌اند.البته این اعلام آمادگی‌ها در تاریخ منتظران نیز مشاهده می‌شود:
1. مرحوم آیت‌الله سید حسین صدر (1354ـ 1272 ق) ضمن شرح حال سید رضا موسوی آملی می‌نویسد: «من کسی را ندیدم که بیشتر از او یاد حضرت صاحب‌الزمان بکند. در نزد او شمشیری بود که آن‌را خریداری کرده بود تا با آن جهاد کند».10
2. مرحوم آیت‌الله سید محمد طاهر شیرازی
(م 1345 ق) روزی که در شیراز چشم از جهان فرو بست، سه قبضه شمشیر داشت: یکی بزرگ و دو شمشیر متوسط، که اولی را برای خود و آن دو را جهت دو فرزندش گذارده بود. به این امید که به هنگام ظهور و فرج بقیةالله با آن شمشیر در رکاب حضرتش با دشمنان خدا به ستیز و جنگ بپردازد.11
3. در خانة مرحوم آیت‌الله سید صادق آل محمد اولین امام جمعة اهر (م 1364.ش)، شمشیری بر بالای طاق کتابخانه‌ای آویزان بود. از بعضی بزرگان منطقه و منسوبین آن مرحوم، شنیدم که مرحوم حضرت آیت‌الله آل محمد نیز در اجرای دستور تعلیمی امام صادق(ع)، این شمشیر را همیشه در خانه داشتند تا به هنگام ظهور آقا اما زمان (عج) بتوانند در رکاب معظم‌له قرار گیرند.»
هر چند بعضی‌‌ها، این نوع سلاح‌ و حرکت‌های حماسی و تجهیز اسب و شمشیر را نوعی کار نمادین و تمثیلی می‌دانند، امّا این نوع کارها خود، تأثیری بسزا در زنده نگه داشتن اعتقاد به انتظار و یادآوری دعا و تلاش برای تعجیل فرج و ظهور حضرت مهدی(ع) داشته است و انقلاب‌های مختلف شیعیان در طول تاریخ، این را ثابت کرد که همة آن کارها، نمادین و تمثیل نبوده است و در موقع خود، همان سلاح‌ها و اسب‌ها، در حرکت‌های انقلابی شیعه، حماسه آفریده‌اند.
فرمایش حضرت امام خمینی(ره) به جوانان بسیجی که فرمود: من در 17 سالگی تفنگ داشتم»، تأییدکنندة امر است که مسلمان باید همیشه آماده باشد و خود را در مقابل دشمنان تجهیز نماید. که البته امروزه، با ایجاد حکومت‌ اسلامی، امر تهیه و آموزش سلاح بر عهدة حکومت می‌باشد و سپاس خدای را که به خوبی انجام می‌گیرد.
در «زیارت اربعین» می‌خوانیم:
و نصرتی لکم معدّة...
ای پیشوایان دین! من همیشه آماده یاری شما هستم.
و این ابراز صریح آماده بودن مسلمانان است و این آمادگی قطعاً باید با کردار باشد و شیعه در این آمادگی، حتماً باید قدرت دفاعی خود را بیشتر نماید.
همچنین در «زیارت جامعه‌» می‌خوانیم:
سلمٌ لمن سالمکم، و حربٌ لمن حاربکم.
ای پیشوایان دین! من در برابر هر کس که با شما از در اطاعت و تسلیم درآمده، در سلم و آشتی هستم، و در برابر هر کس که با شما جنگیده است، در حال جنگم!
این شعارهای شورآور و حماسه‌ساز، تفسیر حقیقی اقدام برای آمادگی نظامی منتظران مهدی(ع) است. این است که باید مسئله آمادگی و «تمرین نظامی» را جدّی گرفت. باید این امر را مهم دانست، خصوصاً در جهان امروز که ظالمان با توسل به زور و خشونت و زرّادخانه‌های خود، به فکر مقابله جدی با مسلمانان می‌باشند و می‌خواهند با قدرت توپ و تفنگ، و بمب و موشک، صدای عدالت‌خواهی و عدالت‌گستری را در گلو خفه نمایند. لذا باید عدالت‌خواهان و عدالت‌‌گستران، بیشتر از قلدران و ظالمان، مجهز و مسلح به پیشرفته‌ترین سلاح‌های نظامی باشند تا با آن‌ها در دل ستمگران، رعب و وحشت ایجاد کنند و از تهدید و تحقیر آنان بشریت، جلوگیری نمایند.
امروز ما خوشحالیم که با پیروزی انقلاب اسلامی، این امر ـ آمادگی دفاعی ـ در بین اکثریت مردم عملی شده و با همت تشکل مقدس بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی میلیون‌ها نفر با آموزش‌های نظامی به جبهة «منتظران آماده» پیوسته‌اند و همیشه آماده در سنگر مبارزه با ذلت‌پذیری و استعمارزدگی، به فراهم نمودن مقدمات تشکیل حکومت حضرت مهدی (عج) مبادرت می‌ورزند و نهادهای نظام اسلامی با ایجاد بسترهای مناسب برای تربیت منتظران مهدی(عج) در تمام ابعاد، برنامه‌ریزی می‌کنند. لیکن باید دانست که آمادگی نظامی ما، فقط و فقط به خاطر دفاع از مظلومان و مستضعفان در قبال زورگویان و ستمگران می‌باشد و دولت مقتدر مهدوی نیز برای رفاه حال بشریت و نجات عدالت و آزادی از چنگ ظالمان، دست به اسلحه می‌برد و بر اساس نص صریح قرآن کریم، مسلمانان با یکدیگر مهربان و با کافران، برخوردی شدید دارند:
محمد رسول‌الله و الذین معه أشدّاء علی‌الکفار رحماء بینهم.12
محمد پیامبر خداست؛ و کسانی که با اویند، بر کافران ‍‌[و] با همدیگر مهربانند.
بالاتر این‌که، باید بدانیم باتشکیل دولت مهدی(عج)، جهانی آکنده از صلح و صفا و صمیمیت ایجاد شده و همة جهانیان از تشکیل این دولت ابراز خوشنودی خواهند نمود و بشر به بیشترین و بهترین آرامش و پیشرفت و علم و اندیشه دست پیدا خواهد کرد و این گونه، آینده از آن مسلمانان عدالت‌گستر خواهد بود.

پی‌نوشت‌ها:

1. حکیمی، محمدرضا، خورشید مغرب، صص 270 تا 273.
2. پایان شب سیه، ص 15.
3. حکیمی، همان، ص 274، به نقل از بحارالانوار ج 52، ص 366.
4. حقوق فراموش شدة امام زمان، ص 43.
5. محدث قمی، مفاتیح الجنان فصل «زیارت‌های حضرت صاحب الامر(ع)».
6. کریمی جهرمی، علی، مهدی، مقتدای مسیح، ص 139.
7. نهضت سربداران خراسان، ص 15 و 16.
8. حقوق فراموش شده امام زمان، ص 44.
9. ویژه‌نامة شمس ولایت، سال 1379، ص 103.
10. حقوق فراموش شده امام زمان، ص 44.
11. همان، ص 45.
12. سوره فتح (48) آیه 29.