مقدمه:
از آنجائی که خداوند سرشت انسان را خداپرست آفریده و خداشناسی و خداگرایی فطری است، لذا بشر در طول تاریخ همواره به دنبال پرستش و عبادت معبودی بوده است که مظهر و نمود عینی آن عبادت در ادیان الهی در نماز تجلّی یافته است.
در این مقاله از آداب نماز حضرت موسی(علیه السلام) و نماز در آئین یهود و پیمان بنی اسرائیل، اقامه نماز در کنیسه ها، وجود نماز در روایات ، چگونگی اقامه نماز و شرایط نماز یهودیان و اوقات نماز یهودیان با استناد از قرآن و روایات و کتاب تورات (عهد عتیق) و نویسندگان و مورّخان صاحبنظر استشهاد می‌کنیم..
حضرت موسی علیه السلام از همان آغاز رسالتش از سوی خداوند، به برپایی نماز مأمور می شود. وقتی حضرت موسی علیه السلام با همسرش از مدین عازم مصر می شود و در تاریکی و ظلمت شب نوری را در کنار طور مشاهده می کند.
و چون به سوی آن می رود تا شعله ای را از آن برگیرد و به سوی خانواده اش بازگردد
وقتی حضرت موسی (علیه‌السلام) در راه رسالت الهی با همسرش از وطن هجرت نمود و سر به بیابان گذاشت و در تاریکی و ظلمت شب، به طوفان و باران برخورد کرد.
و به خاطر سختی‌ها و مشکلات فراوان دستخوش اضطراب و ناراحتی گشت، پروردگار مهربان برای آرامش او به او وحی نمود که: «اننی انّا اللّه لا اله الاّ انا فاعبدنی و اقم الصلوة لذکری»(5)
یعنی همانا من اللّه هستم و معبودی جز من نیست، پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من بپادار.در این آیه پس از بیان عبادت خدای یکتا به حضرت موسی مساله نماز یاد آوری شده است.
این آیه علاوه بر نمازگزاری بر انس و حضور قلب و نماز در آیین یهود دلالت دارد. که برپاداشتن نماز برای خدا با نماز بدون روح که همراه انس و حضور قلب نیست منافات دارد.
این آیه بر نمازگزاری همراه با انس، در آیین یهود دلالت دارد. در منابع معتبر و اصیل دینی یهود نیز بر این موضوع تأکید شده است.(6)
در آیه‌ای دیگر «أوصینا الی موسی و أخیه... و اقیموا الصلاه؛ به موسی و برادرش وحی کردیم... و نماز بگذارید.»(7) به موسی و برادرش هارون دستور داده شده که:
«شما و پیروانتان در مصر منزل گیرید و خانه‌هایتان را قبله و معبد قرار دهید و نماز به پا دارید.»(8) در این آیه هم، خطاب به موسی و هارون به پا داشتن نماز مطرح گردیده است.
پیمان بنی اسرائیل
همچنین قرآن در آیه ۷۷ سوره بقره ضمن اشاره به پیمانی که از بنی اسرائیل گرفته شده نماز را به عنوان یکی از ارکان و موادّ این پیمان شمرده است».
«و اذ اخذنا میثاق بنی اسرائیل لاتعبدون الاّ اللّه و بالوالدین احساناً...و اقیموا الصلوة» و هنگامی که از بنی اسرائیل ما پیمانی گرفتیم که جز او را نمی‌پرستید و به پدر و مادر نیکی کنید..و نماز را به پا دارید.
این آیه به طور آشکار از نماز به عنوان میثاق و پیمانی یاد کرده که از بنی اسرائیل، دوشادوش مساله عبادت خداوند یکتا و نیکی به پدر و مادر و غیره گرفته شده است، که این خود بیانگر اهمیت مساله نماز و شدّت اهتمام به آن در شریعت آسمانی حضرت موسی (علیه‌السلام) است.
طبری در تفسیر خود در ذیل این آیه حدیثی را نقل می‌کند از قول امام باقر (علیه‌السلام) که فرمودند: «احبار یهود و منافقین، مردم را به اقامه نماز و دادن زکات فرمان می‌دادند ولی خود انجام نمی‌دادند پس خداوند فرمان داد به آنها که با مسلمانان تصدیق کننده پیامبر باشند و اقامه نماز کنند و...» (9)
اقامه نماز در کنیسه ها
در تایید این مطالب که یهودیان باید نمازهایشان را در معابد شان اقامه کنند در کتاب «گنجینه تلمود» (تلمود به معنی تعلیم دیانت یهود و آداب آنهاست و در تاریخ ادبی و فکری قوم یهود کتاب تلمود بزرگترین و جامع تری کتاب شمرده شده است.
که این کتاب در قرن پنج میلادی «یوخاس» نامی از روحانیون و خاخام‌های یهود و با همکاری کاهنان یهودی دو کتاب «میشنا و گمارا» را با هم ترکیت و تلفیق کردند و چند کتاب کوچک دیگر به ان افزودند و در نتیجه کتاب ترکیبی را به نام تلمود خواندند) (10)
یهودیان برای نماز باید طاهر باشند؛ یعنی وضو بگیرند یا غسل کنند.(11) در آیین یهود نیز، مانند اسلام، نماز به صورت جماعت هم برپا می شود.(12)
آمده است که: «علاوه بر عبادت‌ها و نمازهای فردی و خصوصی که انسان به وسیله آن حاجات خود را از خدا می‌طلبد نمازهای جماعتی نیز هستند که افراد موظّف هستند در آن شرکت جویند.اهمیّت نماز جماعت در گفته‌هایی مورد تایید قرار گرفته است.
که در اینجا برای نمونه مطلبی را به نقل از براخوت ـ ۶ الف آورده: «دعا و نماز انسان فقط در صورتی مورد اجابت قرار می‌گیرد که در کنیسه خوانده شود.» (13)
و درباره برگزاری نماز جماعت در کنیسه گفته شده است «هر آن کس که در شهر او کنیسه‌ای وجود دارد و برای خواندن نماز بدانجا نمی‌رود وی را همسایه بد می‌خوانند و با شدّت، این همسایگان بد را مورد نکوهش و مذمت قرار می‌دهد.»(14)
وجود نماز در روایات
بعد از بیان آیاتی چند از کلام اللّه مجید درباره نماز در آئین یهود، در روایاتی هم که از ائمه ـ (علیهم‌السّلام) ـ به ما رسیده وجود نماز را در این شریعت آسمانی تایید می‌کند که به بیان چند مورد از آنها اکتفا می‌کنیم.
از جمله، روایتی است در ارشاد القلوب دیلمی که می‌گوید: «خداوند سبحان به حضرت موسی بن عمران (علیه‌السلام) وحی فرمود:
ای موسی!...اگر ببینی آن کسانی را که نماز می‌خوانند در تاریکی شب و خود را به من نزدیک می‌نمایند به حدی که گویی مرا می‌بینند و با من خطاب و تکلّم می‌کنند، من به آنها جلال و عزّت می‌دهم.» (15)
و نیز در روایتی دیگر آمده است که خداوند به حضرت موسی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «علیک بالصلوة فانّها لی به مکان و لها عهد وثیق»(16) «بر تو باد نماز! زیرا آن جایگاهی خاصّ نزد من دارد و نزد من پیمانی محکم دارد.»
چگونگی اقامه نماز
در مورد چگونگی اقامه نماز در میان بنی اسرائیل، در کتاب اشعیا فصل چهل و پنجم آیه ۲۴ معیّن شده، در بنی اسرائیل معمول بوده است که رکوع و سجود و تشهد و خم کردن زانویی نداشته و ندارند.
و جمیعاً عباداتشان قاعدا، مربّع نشسته و می‌نشینند و بسیار دو زانو نشستن را بد دارند و اعراض کرده و می‌کنند و بچّه‌ها را از ابتدا از نشستن دو زانو منع می‌کنند، زیرا که مشتبه به صورت عبادت ما مسلمانان بوده است.(17)
در پایان این بحث به نمونه‌ای از دعاهایی که دانشمندان تلمود نقل کرده‌اند و اکنون بخشی از نماز آنهاست اشاره می‌کنیم.
«ای خداوند خدای ما، میل و رضای تو بر این تعلّق گیرد که به ما عمری دراز عطا فرمایی، عمری مشحون از صلح و سلامت، پر از نیکی و رحمت، آکنده از برکت، با معیشت و روزی حلال، همراه با تندرستی و نیروی جسمانی، قرین با ترس از خطای عمری که در آن خجالت و شرمندگی یافت نشود، عمری توام با ثروت و عزّت و سعادت، که در آن عشق به تورات و علم و دانش و ترس از خدادل و جان ما را پر کند، و تو در آن، همه آرزوهای قلبی ما را به خوبی و خوشی بر آورده سازی». (18)
بالاخره در کتاب گنجینه تلمود چنین نتیجه گیری شده: «دانشمندان یهود دعا و نماز را چیزی بزرگتر و والاتر از در خواستی برای رفع احتیاجات مادّی می‌دانند در عین حال که تقاضای زندگی جسمانی را از یاد نبرده‌اند.
ایشان دعا و نماز را به عنوان واسطه‌ای برای ارتباط با خدا و گسترش پاک‌ترین و عالی‌ترین احساسات و انگیزه‌های طبیعی انسان به کار می‌برند.در نظر ایشان عبادت و خواندن دعا و نماز ورزشی روحانی است برای افزودن قدرت روان، بدین نیّت که روح، نیروی فرمانده زندگی و ارباب و سرور جسم شود.(19)
در کتاب مقدس یهود در مورد اصل وجوب(20) اهمیت نماز و دعا، (21) چگونگی برپایی نماز، (22) و مکان(23) و زمان نماز(24) مطالبی بیان شده است.
نماز در یهودیت و در جمع تفیلیم یا تفیلوت خوانده می‌شود. توضیحات دقیق در باب آنها را می‌توان در سیدور یا بخش‌های میشنا کتب سنتی دعای دیانت یهودی جست.
شرایط نماز یهودیان
و برای نمازهای خود شرایطی هم ذکر می کنند که در موقع خواندن نماز این شرایط باید رعایت شود:
1. اذکار مخصوص در نماز باید بدون فاصله گفته شود.
2. هنگام خواندن نماز باید پاها به هم چسبیده شود و چشمها به پائین نگاه کند یا به کتابی که در دست دارد.
3. اگر کتابی در دست ندارد باید دستها را روی پائین سینه روی هم بگذارد.
4. به چیزی یا به کسی تکیه نکند. و از جلو او کسی عبور نکند.
5. نه سلام دهد و نه جواب سلام و غیر اینها.
و می گویند هر نمازی مورد قبول خداوند است ولی بهتر است که نماز به صورت جماعت خوانده شود و در جماعت باید حداقل ده مرد عاقل یهودی حضور داشته باشند، و بعضی از نماز ها را فقط با جماعت می خوانند که غیر از نمازهای یومیه است[(25).
اوقات نماز یهودیان
معمولا در هر روز سه نماز می‌خوانند و در روز شبات شنبه و سایر روزهای مقدس فرقه‌های ارتدکس و محافظه کار یک نماز اضافی هم به نام موسف خوانده می‌شود.
1. نماز: یهودیها روزی سه بار نماز می خوانند(26) و در بعضی از کتب خود به چگونگی و اوقات نماز پرداخته اند که به قرار زیر می باشد: برای هر فرد یهودی لازم است که روزی سه نوبت نماز بخواند:
الف: نماز اوّل یا نماز سحری (شحریت) از سحرگاه تا طلوع خورشید خوانده می شود. در این نماز دست دعا به سوی خداوند یکتا دراز شده و از او می خواهند که به آنها سلامتی و روزی و عقل و فهم عطا کند.
ب: نماز دوّم (مینحا) از نیم بعد از ظهر تا پیش از غروب خورشید خوانده می شود .
ج: نماز سوّم ( عرویت) که بعد از غروب آفتاب تا نیمة شب خوانده می شود. این سه تا نماز از نمازهای یومیّة یهودیان است.
امّا نمازهایی هم هست که در روزها و اعیاد مخصوص می خوانند. مانند نماز (سوسف) که در روزهای شنبه و اعیاد دینی که بعد از نماز سحر با خواندن فصلی از تورات آن را بجا می آورند. (27)
نتیجه:از آنجائی که خداوند سرشت انسان را خداپرست آفریده و خداشناسی و خداگرایی فطری است، لذا بشر در طول تاریخ همواره به دنبال پرستش و عبادت معبودی بوده است که مظهر و نمود عینی آن عبادت در ادیان الهی در نماز تجلّی یافته است.
در این مقاله از آداب نماز حضرت موسی(علیه السلام) و نماز در آئین یهود و پیمان بنی اسرائیل، اقامه نماز در کنیسه ها، وجود نماز در روایات ، چگونگی اقامه نماز و شرایط نماز یهودیان و اوقات نماز یهودیان با استناد از قرآن و روایات و کتاب تورات (عهد عتیق) و نویسندگان و مورّخان صاحبنظر استشهاد می‌کنیم..
آداب نماز حضرت موسی(علیه السلام)
خدا به حضرت موسی(علیه السلام) وحی می‌کرد که می‌دانی چرا تو را برگزیدم؟ و از میان خلق تو را کلیم خود گردانیدم؟ موسی گفت: نمی‌دانم پروردگار من. فرمود:
برای آنکه بر احوال بندگان خود نظر کردم و در میان ایشان کسی ندیدم نزد من از تو ذلیل‌تر باشد به درستی که تو چون از نماز فارغ می‌شوی دو طرف روی خود را بر خاک می‌گذاری.
یهودیان نمازشان دارای مقدمات خاصی است؛ از جمله این که در حال جنابت نمی توان نماز خواند و بدن و لباس باید از هرگونه کثافت و پلیدی پاک باشد و دست ها و صورت را باید شسته و به سمت بیت المقدس، با خضوع و خشوع نماز را برپاداشت.(1)
در روایات نیز به جایگاه ممتاز نماز در آیین یهود اشاره شده است. در برخی روایات از نماز به عنوان پیمان محکم(2) آیین یهود یاد می شود.
امام علی علیه السلام حضرت موسی علیه السلام را به خاطر نماز خواندن و گونه بر زمین نهادن به هنگام نماز به عنوان هم سخن با خود برمی گزیند(3)
و در حدیث دیگر، از مباهات خداوند نزد فرشتگان به واسطه نمازگزاری در آیین یهود سخن به میان آمده است.(4)
نماز در آئین یهودبرای آنکه بر احوال بندگان خود نظر کردم و در میان ایشان کسی ندیدم نزد من از تو ذلیل‌تر باشد به درستی که تو چون از نماز فارغ می‌شوی دو طرف روی خود را بر خاک می‌گذاری.
یهودیان نمازشان دارای مقدمات خاصی است؛ از جمله این که در حال جنابت نمی توان نماز خواند و بدن و لباس باید از هرگونه کثافت و پلیدی پاک باشد و دست ها و صورت را باید شسته و به سمت بیت المقدس، با خضوع و خشوع نماز را برپاداشت.(1)
در روایات نیز به جایگاه ممتاز نماز در آیین یهود اشاره شده است. در برخی روایات از نماز به عنوان پیمان محکم(2) آیین یهود یاد می شود.
امام علی علیه السلام حضرت موسی علیه السلام را به خاطر نماز خواندن و گونه بر زمین نهادن به هنگام نماز به عنوان هم سخن با خود برمی گزیند(3)
و در حدیث دیگر، از مباهات خداوند نزد فرشتگان به واسطه نمازگزاری در آیین یهود سخن به میان آمده است.(4)
حضرت موسی علیه السلام از همان آغاز رسالتش از سوی خداوند، به برپایی نماز مأمور می شود. وقتی حضرت موسی علیه السلام با همسرش از مدین عازم مصر می شود و در تاریکی و ظلمت شب نوری را در کنار طور مشاهده می کند.
و چون به سوی آن می رود تا شعله ای را از آن برگیرد و به سوی خانواده اش بازگردد
وقتی حضرت موسی (علیه‌السلام) در راه رسالت الهی با همسرش از وطن هجرت نمود و سر به بیابان گذاشت و در تاریکی و ظلمت شب، به طوفان و باران برخورد کرد.
و به خاطر سختی‌ها و مشکلات فراوان دستخوش اضطراب و ناراحتی گشت، پروردگار مهربان برای آرامش او به او وحی نمود که: «اننی انّا اللّه لا اله الاّ انا فاعبدنی و اقم الصلوة لذکری»(5)
یعنی همانا من اللّه هستم و معبودی جز من نیست، پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من بپادار.در این آیه پس از بیان عبادت خدای یکتا به حضرت موسی مساله نماز یاد آوری شده است.
این آیه علاوه بر نمازگزاری بر انس و حضور قلب و نماز در آیین یهود دلالت دارد. که برپاداشتن نماز برای خدا با نماز بدون روح که همراه انس و حضور قلب نیست منافات دارد.
این آیه بر نمازگزاری همراه با انس، در آیین یهود دلالت دارد. در منابع معتبر و اصیل دینی یهود نیز بر این موضوع تأکید شده است.(6)
در آیه‌ای دیگر «أوصینا الی موسی و أخیه... و اقیموا الصلاه؛ به موسی و برادرش وحی کردیم... و نماز بگذارید.»(7) به موسی و برادرش هارون دستور داده شده که:
«شما و پیروانتان در مصر منزل گیرید و خانه‌هایتان را قبله و معبد قرار دهید و نماز به پا دارید.»(8) در این آیه هم، خطاب به موسی و هارون به پا داشتن نماز مطرح گردیده است.
پیمان بنی اسرائیل
همچنین قرآن در آیه ۷۷ سوره بقره ضمن اشاره به پیمانی که از بنی اسرائیل گرفته شده نماز را به عنوان یکی از ارکان و موادّ این پیمان شمرده است».
«و اذ اخذنا میثاق بنی اسرائیل لاتعبدون الاّ اللّه و بالوالدین احساناً...و اقیموا الصلوة» و هنگامی که از بنی اسرائیل ما پیمانی گرفتیم که جز او را نمی‌پرستید و به پدر و مادر نیکی کنید..و نماز را به پا دارید.
این آیه به طور آشکار از نماز به عنوان میثاق و پیمانی یاد کرده که از بنی اسرائیل، دوشادوش مساله عبادت خداوند یکتا و نیکی به پدر و مادر و غیره گرفته شده است، که این خود بیانگر اهمیت مساله نماز و شدّت اهتمام به آن در شریعت آسمانی حضرت موسی (علیه‌السلام) است.
طبری در تفسیر خود در ذیل این آیه حدیثی را نقل می‌کند از قول امام باقر (علیه‌السلام) که فرمودند: «احبار یهود و منافقین، مردم را به اقامه نماز و دادن زکات فرمان می‌دادند ولی خود انجام نمی‌دادند پس خداوند فرمان داد به آنها که با مسلمانان تصدیق کننده پیامبر باشند و اقامه نماز کنند و...» (9)
اقامه نماز در کنیسه ها
در تایید این مطالب که یهودیان باید نمازهایشان را در معابد شان اقامه کنند در کتاب «گنجینه تلمود» (تلمود به معنی تعلیم دیانت یهود و آداب آنهاست و در تاریخ ادبی و فکری قوم یهود کتاب تلمود بزرگترین و جامع تری کتاب شمرده شده است.
که این کتاب در قرن پنج میلادی «یوخاس» نامی از روحانیون و خاخام‌های یهود و با همکاری کاهنان یهودی دو کتاب «میشنا و گمارا» را با هم ترکیت و تلفیق کردند و چند کتاب کوچک دیگر به ان افزودند و در نتیجه کتاب ترکیبی را به نام تلمود خواندند) (10)
یهودیان برای نماز باید طاهر باشند؛ یعنی وضو بگیرند یا غسل کنند.(11) در آیین یهود نیز، مانند اسلام، نماز به صورت جماعت هم برپا می شود.(12)
آمده است که: «علاوه بر عبادت‌ها و نمازهای فردی و خصوصی که انسان به وسیله آن حاجات خود را از خدا می‌طلبد نمازهای جماعتی نیز هستند که افراد موظّف هستند در آن شرکت جویند.اهمیّت نماز جماعت در گفته‌هایی مورد تایید قرار گرفته است.
که در اینجا برای نمونه مطلبی را به نقل از براخوت ـ ۶ الف آورده: «دعا و نماز انسان فقط در صورتی مورد اجابت قرار می‌گیرد که در کنیسه خوانده شود.» (13)
و درباره برگزاری نماز جماعت در کنیسه گفته شده است «هر آن کس که در شهر او کنیسه‌ای وجود دارد و برای خواندن نماز بدانجا نمی‌رود وی را همسایه بد می‌خوانند و با شدّت، این همسایگان بد را مورد نکوهش و مذمت قرار می‌دهد.»(14)
وجود نماز در روایات
بعد از بیان آیاتی چند از کلام اللّه مجید درباره نماز در آئین یهود، در روایاتی هم که از ائمه ـ (علیهم‌السّلام) ـ به ما رسیده وجود نماز را در این شریعت آسمانی تایید می‌کند که به بیان چند مورد از آنها اکتفا می‌کنیم.
از جمله، روایتی است در ارشاد القلوب دیلمی که می‌گوید: «خداوند سبحان به حضرت موسی بن عمران (علیه‌السلام) وحی فرمود:
ای موسی!...اگر ببینی آن کسانی را که نماز می‌خوانند در تاریکی شب و خود را به من نزدیک می‌نمایند به حدی که گویی مرا می‌بینند و با من خطاب و تکلّم می‌کنند، من به آنها جلال و عزّت می‌دهم.» (15)
و نیز در روایتی دیگر آمده است که خداوند به حضرت موسی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «علیک بالصلوة فانّها لی به مکان و لها عهد وثیق»(16) «بر تو باد نماز! زیرا آن جایگاهی خاصّ نزد من دارد و نزد من پیمانی محکم دارد.»
چگونگی اقامه نماز
در مورد چگونگی اقامه نماز در میان بنی اسرائیل، در کتاب اشعیا فصل چهل و پنجم آیه ۲۴ معیّن شده، در بنی اسرائیل معمول بوده است که رکوع و سجود و تشهد و خم کردن زانویی نداشته و ندارند.
و جمیعاً عباداتشان قاعدا، مربّع نشسته و می‌نشینند و بسیار دو زانو نشستن را بد دارند و اعراض کرده و می‌کنند و بچّه‌ها را از ابتدا از نشستن دو زانو منع می‌کنند، زیرا که مشتبه به صورت عبادت ما مسلمانان بوده است.(17)
در پایان این بحث به نمونه‌ای از دعاهایی که دانشمندان تلمود نقل کرده‌اند و اکنون بخشی از نماز آنهاست اشاره می‌کنیم.
«ای خداوند خدای ما، میل و رضای تو بر این تعلّق گیرد که به ما عمری دراز عطا فرمایی، عمری مشحون از صلح و سلامت، پر از نیکی و رحمت، آکنده از برکت، با معیشت و روزی حلال، همراه با تندرستی و نیروی جسمانی، قرین با ترس از خطای عمری که در آن خجالت و شرمندگی یافت نشود، عمری توام با ثروت و عزّت و سعادت، که در آن عشق به تورات و علم و دانش و ترس از خدادل و جان ما را پر کند، و تو در آن، همه آرزوهای قلبی ما را به خوبی و خوشی بر آورده سازی». (18)
بالاخره در کتاب گنجینه تلمود چنین نتیجه گیری شده: «دانشمندان یهود دعا و نماز را چیزی بزرگتر و والاتر از در خواستی برای رفع احتیاجات مادّی می‌دانند در عین حال که تقاضای زندگی جسمانی را از یاد نبرده‌اند.
ایشان دعا و نماز را به عنوان واسطه‌ای برای ارتباط با خدا و گسترش پاک‌ترین و عالی‌ترین احساسات و انگیزه‌های طبیعی انسان به کار می‌برند.در نظر ایشان عبادت و خواندن دعا و نماز ورزشی روحانی است برای افزودن قدرت روان، بدین نیّت که روح، نیروی فرمانده زندگی و ارباب و سرور جسم شود.(19)
در کتاب مقدس یهود در مورد اصل وجوب(20) اهمیت نماز و دعا، (21) چگونگی برپایی نماز، (22) و مکان(23) و زمان نماز(24) مطالبی بیان شده است.
نماز در یهودیت و در جمع تفیلیم یا تفیلوت خوانده می‌شود. توضیحات دقیق در باب آنها را می‌توان در سیدور یا بخش‌های میشنا کتب سنتی دعای دیانت یهودی جست.
شرایط نماز یهودیان
و برای نمازهای خود شرایطی هم ذکر می کنند که در موقع خواندن نماز این شرایط باید رعایت شود:
1. اذکار مخصوص در نماز باید بدون فاصله گفته شود.
2. هنگام خواندن نماز باید پاها به هم چسبیده شود و چشمها به پائین نگاه کند یا به کتابی که در دست دارد.
3. اگر کتابی در دست ندارد باید دستها را روی پائین سینه روی هم بگذارد.
4. به چیزی یا به کسی تکیه نکند. و از جلو او کسی عبور نکند.
5. نه سلام دهد و نه جواب سلام و غیر اینها.
و می گویند هر نمازی مورد قبول خداوند است ولی بهتر است که نماز به صورت جماعت خوانده شود و در جماعت باید حداقل ده مرد عاقل یهودی حضور داشته باشند، و بعضی از نماز ها را فقط با جماعت می خوانند که غیر از نمازهای یومیه است[(25).
اوقات نماز یهودیان
معمولا در هر روز سه نماز می‌خوانند و در روز شبات شنبه و سایر روزهای مقدس فرقه‌های ارتدکس و محافظه کار یک نماز اضافی هم به نام موسف خوانده می‌شود.
1. نماز: یهودیها روزی سه بار نماز می خوانند(26) و در بعضی از کتب خود به چگونگی و اوقات نماز پرداخته اند که به قرار زیر می باشد: برای هر فرد یهودی لازم است که روزی سه نوبت نماز بخواند:
الف: نماز اوّل یا نماز سحری (شحریت) از سحرگاه تا طلوع خورشید خوانده می شود. در این نماز دست دعا به سوی خداوند یکتا دراز شده و از او می خواهند که به آنها سلامتی و روزی و عقل و فهم عطا کند.
ب: نماز دوّم (مینحا) از نیم بعد از ظهر تا پیش از غروب خورشید خوانده می شود .
ج: نماز سوّم ( عرویت) که بعد از غروب آفتاب تا نیمة شب خوانده می شود. این سه تا نماز از نمازهای یومیّة یهودیان است.
امّا نمازهایی هم هست که در روزها و اعیاد مخصوص می خوانند. مانند نماز (سوسف) که در روزهای شنبه و اعیاد دینی که بعد از نماز سحر با خواندن فصلی از تورات آن را بجا می آورند. (27)
از مجموع آنچه گفته شد به خوبی می‌توان دریافت که نماز در آئین یهود از دستورات قطعی و واجبی بوده که توسّط حضرت موسی (علیه‌السلام) به مردم ابلاغ شده است.و خود آن حضرت اهتمام زیادی بر انجام آن داشته‌اند.
تکته دیگر اینکه ما مسلمانات باید بدانیم نماز مربوط به اسلام نیست که اشکال کنیم یا غقلت کنیم که جرا اسلام تکلیف سنکین بر عهده پیروان خودش قرا داده است.
از طرف دیگر اگر نماز مسلمانان امروزه به چشم دیگر ادیان کاملا رسانه ای شده است و این آیین را مربوط به مسلمانان می دانند سخت در اشتباه می باشند.زیرا این تکلیف ارآیین آنها به اسلام به ارث رسیده است.
لذا فرقی بین پیروان ادیان در وجوب نماز وجود ندارد.این تکلیف بر همه ی انساانها واجب شده است فقط شرایط اقامه آن فرق دارد.
و با پیشرفت تکنولوژی رسانه ای جهت رسیدن به حق و حقیقت نمی توانیم انسان های حاکم بر کشورهای متعدد را جاهل قاصر در این وجوب الهی فرض کنیم.
پی نوشت
1. اصل و نسب و دین های ایرانیان باستان، ص388.
2. تحف العقول، 492.
3. بحارالانوار، ج13، ص8.
4. لئالی الاخبار، ج4، ص5.
5. طه/سوره۲۰، آیه۱۴.
6. گنجینه تلمود، بخش ایمان و علو نماز، ص100 به نقل از یواموت، 64 الف؛ گنجینه تلمود ص102، به نقل از تعنیت، 8 الف؛ کتاب مقدس (عهد عتیق) 1193، مراثی ارمیاء باب سوم آیه 41؛ گنجینه تلمود، ص102 به نقل از براخوت باب 28 ب؛ گنجینه تلمود ص104 به نقل از مشینا آووت، 18:2.
7. یونس: 87.
8.یونس/سوره۱۰، آیه۸۷.
9. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسر القرآن، ج۱، ص۲۰۳.
10. سیر تحوّل دین یهود و مسیحیّت، ص۱۶۹.
11. وسایل الشیعه، ج1، ص170.
12. گنجینه تلمود، ص 103؛ کتاب اشعیاء بنی باب 5 آیه 2؛ کتاب مقدس (عهد عتیق) 107؛ کتاب ارمیاء بنی باب 12 آیه 4؛ کتاب مقدس، عهد عتیق 1114.
13. آبراهام کهن، گنجینه تلمود، ص۱۰۳.
14. آبراهام کهن، گنجینه تلمود، ص۱۰۳.
15. دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب دیلمی، ج۲، ص۱۹.
16. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۴۹۲.
17. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۲۲۷.
18. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۲۲۷.
19.آبراهام کهن، گنجینه تلمود، براخوت، ۱۷ الف، ص۱۰۶.
20 کتاب مقدس، عهد عتیق شماره 383؛ سفر تکوین باب ششم آیه 13.
21. گنجینه تلمود، ص11 به نقل از براخوت، 32ب.
22. کتاب اشعیاء، فصل 45، آیه 24؛ اقامه الشهود فی ردالیهود (منقول رضایی) ص158.
23. کتاب مقدس، عهد عتیق 1114، کتاب ارمیاء نبی، باب 12باب 4/ کتاب مقدس، عهد عتیق 107، کتاب اشعیاء نبی باب 50، آیه 2.
24.کتاب مقدس، عهد عتیق871، کتاب مزامیر باب 55 آیه 18؛ اصل و نسب و دین های ایرانیان باستان ص388.
25. شرعیّات یهود، به اهتمام: هارا، یدیدیا، آذر حیان، بی نا، و بی تا، صفحه 22 و 25.
26. آل اسحاق، مذاهب و ادیان، انتشارات حوزة علمیة. 1357 شمسی، جلد 1، صفحه 225.
27. فرهنگ و بینش یهود (مقطع ابتدائی و متوسطه)، ناشر: تعلیمات دینی کلیمیان، 1382 شمسی، تهران.
منبع:
سایت اندیشه قم:
http://liturgy.blogfa.com/post/43
http://www.iranjewish.com/Essay/Essay61.htm
https://fa.wikipedia.org/wik
https://www.porseman.com/article/119645
https://rasekhoon.net/article/show/1462891
http://topslavery.blogfa.com/post/62
http://liturgy.blogfa.com/post/43
https://fa.wikifeqh.ir/
کناب :از نمازگزاری تا انس با نماز
*این مقاله در تاریخ 1401/9/13 بروز رسانی شده است.
