نویسنده: أعظم طیرانی
آیا می دانید كه در تمام دنیا، گذشته از نسل و نژاد، فرهنگ و تربیت، مملكت و ملیت، انسانهایی زندگی می كنند كه در بدترین شرایط روحی- روانی به سر می برند. این اشخاص از بدو تولد، تا روزی كه فردی به داد آنها برسد، مثل یك پرنده در قفس برای رهایی از موقعیت دشواری كه دارند خود را به میله های آهنین آن می كوبند تا شاید در باز شود و بتوانند پرواز كنند.
حمید یكی از این افراد است، افرادی كه در علم روانپزشكی آنها را با نام «ترانس سكسوال» می شناسیم.او را اولین بار در دفتر یكی از وكلای دادگستری ملاقات كردم. در نگاه اول به سختی می توانستم قبول كنم كه تا چند ماه پیش او یك زن بوده است.خودش می گوید: طی سالها بزرگترین مشكل من در زندگی عدم تطابق روح و جسمم با هم بود. درست برخلاف خواهر دوقلویم. یادم می آید از وقتی كه موقعیت انتخاب لباس و اسباب بازی داشتم، همیشه با پوشیدن دامن، پیراهن و لباسهای دخترانه مخالف بودم و به جای عروسك، تفنگ، شمشیر و اسباب بازیهای پسرانه را ترجیح می دادم. علاقه ای به بازی با دخترهای همسن و سالم حتی خواهر دوقلویم نداشتم. در عوض تمام دوستان دوران كودكی ام، پسر بچه ها بودند. به این ترتیب تا قبل از رسیدن به سن تكلیف، مشكل چندانی احساس نمی كردم، اما از آن به بعد به ناچار منزوی شدم. هر چه بیشتر می گذشت، بیشتر احساس می كردم، مردی هستم زندانی در پیكر یك زن كه نه تنها زیباییها و لطافتهای زنانه بلكه تحصیلات دانشگاهی، شغل مناسب و حتی ازدواج هم، او را از این تعارض عذاب آور خلاص نمی كند. در واقع ازدواج موجب شد من بیشتر خودم را بشناسم و دیگر در این كه واقعاً یك مرد هستم تردیدی نداشتم. هر چه خانواده، همسرم و حتی جلسات پی در پی مشاوره روانشناسی و روانپزشكی، بیشتر تلاش می كردند كه من همان جنسیت جسمی كه در آن بودم را بپذیرم، مقاومت من بیشتر می شد كه به آنها بفهمانم كه واقعاً یك مرد هستم... گر چه دوران بسیار سختی بود، اما سرانجام موفق شدم و حالا خوشحالم از این كه اكنون می توانم یك زندگی آرام، یعنی بدون تعارض و اضطراب داشته باشم، چون حالا یك هویت واقعی دارم. یك مرد هستم مثل همه مردها....
حمید درست می گوید، او نمی توانست روحش را سركوب كند و یا این كه جسمش را آن گونه كه بود، بپذیرد. به همین دلیل برای رهایی از این تعارض ناچار به عمل تغییر جنسیت بود، تا بتواند یك زندگی طبیعی و یك هویت جنسی قابل قبول از نظر خود داشته باشد....
نقش جنسی نیز الگوی رفتاری بیرونی است كه منعكس كننده احساس درونی و اعلام جنسیتی است كه فرد به آن تعلق دارد. یعنی انتقال تصویر مرد بودن در مقابل زن بودن به دیگران. از همین رو در شرایط طبیعی، هویت جنسی و نقش جنسی هماهنگی دارند، یعنی اگر زنی احساس زن بودن می كند، با رفتارش این احساس را به دنیای بیرونی انتقال می دهد، همچنین مردی كه خود را به عنوان یك مرد قبول دارد، مردانه عمل كرده و با گفتار و رفتارش مرد بودن خود را ابراز می كند.
به گفته این متخصص پزشكی قانونی، نقش جنسی از بدو تولد یعنی از هنگام اسم گذاری كودك آغاز می شود و رفتارهای متناسب با جنس كودك شكل می گیرد، پس از همین زمان مرد یا زن بودن كودك مشخص شده و به طور مستمر آراستن كودك بر حسب جنسیت وی تداوم می یابد، از جمله لباس پوشیدن، روش كوتاه كردن مو، مسایل تربیتی متناسب با جنس كودك واز همه مهمتر این كه والدین نسبت به رفتارهای جنس مخالف در كودكان واكنش نشان می دهند. از همین رو حتی پاداش و تنبیه كودك هم متناسب با جنس او انجام می شود. پس از هیچ طریقی نمی توان متغیرهای محیطی و بیولوژیكی را كه از لحظه تولد و شاید قبل از آن بر هم تأثیر می گذارند، نادیده گرفت.برخی از روانشناسان معتقدند كه مصرف هورمونها در دوران بارداری نیز در بروز «اختلال هویت جنسی» جنین مؤثر است، به طوری كه در صورت ترشح زیاد تستسترون در دوران بارداری، در مغز جنین دختر، هسته اولیه مردانگی به وجود می آید و در صورت كاهش آن در جنین پسر، وی به سمت دختر بودن گرایش پیدا می كند.
درمان ترانس سكسوال
دكتر تلافیان درباره درمان این بیماران خاطرنشان كرد: پس از تشخیص اختلال مزبور توسط یك تیم متشكل از روانشناس و روانپزشك، رفتار درمانی فرد مبتلا به صورت شش ماه مداوم، «هر دو هفته یك بار» انجام و تلاش می شود، وی در همان نقش جنسی كه از نظر فیزیولوژیكی و جسمی دارد، باقی بماند، اما اگر پس از گذراندن این دوره «رفتار درمانی» بیمار متقاعد نشد در نقش جنسی كه قرار دارد، باقی بماند، آن گاه توسط پزشكی قانونی مجوز عمل تغییر جنسیت برای او صادر می شود.دكتر كاهانی نیز در این مورد معتقد است: درمان این نوع بیماران آزمون زندگی واقعی است، به طوری كه طی مدت انجام این آزمون از بیمار درخواست می شود برای مدت یك تا دو سال به طور تمام وقت در نقش جنس مقابل زندگی كند، یعنی هم در محیط كار و هم در محیط تحصیل در نقش جنس مقابل باشد. در این دوره بیمار به صورت آشكار آرزوی خود برای تعلق به جنس مقابل را به اعضای خانواده و دوستان نشان می دهد، زیرا این مسأله موجب بروز اضطراب در بیمار شده و احساس طرد شدن در بسیاری از امور زندگی خود را تجربه می كند و در عمل تغییر جنسیت نیز افشای این مسأله می تواند آسیب رسان باشد، بویژه اگر فرد مبتلا متأهل و صاحب فرزند نیز باشد.
دكتر كاهانی در ادامه می افزاید: مسلماً درخواست بیمار برای تعلق به جنس مقابل فشار زیادی بر اعضای خانواده تحمیل می كند، اما اگر اعضای خانواده اش او را درك و از خواسته اش حمایت كنند، همدلی آنها در كاهش تعارض و اضطراب بیمار بسیار مفید خواهد بود.
سید محمد حبیبی؛ روانشناس بالینی، نیز در مورد این اختلال می گوید: اختلال هویت جنسی، اختلالی كاملاً شناخته شده، و در طبقه بندی اختلالات روانی گنجانده شده است، اما ویژگیهای این بیماران به گونه ای است كه مخصوصاً دختران از اظهار آن احساس ناراحتی كرده و نمی توانند آن را مطرح كنند، اما در هر صورت آنان اطلاعات كاملی در مورد این مسأله به دست می آورند، به ویژه دخترهای تحصیل كرده و دانشگاهی كه از طریق مراجعه به مراكز مشاوره این احساس و تعارضاتی را كه با آن مواجه هستند را عنوان و برای درمان آن اقدام می كنند.
به گفته این روانشناس، این اختلال از دوران كودكی آغاز شده و از همان ابتدا افراد مبتلا، علاقه شدیدی دارند كه در قالب نقش جنس مخالف باشند. به عنوان مثال اغلب این افراد از همان دوران كودكی یعنی در سنین مهد كودك و پیش دبستانی، تمایل به پوشیدن لباسهای جنس مخالف دارند و معمولاً لباسهایی بین دو پوشش را انتخاب می كنند.
همچنین گرایش‌های جنسی این افراد در دوران راهنمایی - اوایل نوجوانی- شروع می شود، یعنی ضمن این كه با همجنسهای خودش سر و كار دارد، از بعضی همكلاسیهایش خوشش می آید، اما این موضوع را مطرح نمی كند، ولی اذیت می شود و از این احساس فوق العاده در رنج و عذاب است، به طوری كه حتی ممكن است دیگران نیز متوجه چنین احساسی شوند، با این حال این افراد نسبت به اخلاقیات بسیار پایبند هستند. از همین رو دوره هایی از تعارض و اضطراب را می گذرانند كه دوره های بسیار سخت و غیر قابل تحملی است.
حبیبی در ادامه می افزاید: تعارضات روحی- روانی این افراد در دوره دبیرستان نیز ادامه دارد به طوری كه اگر جرأتش را داشته باشند، این موضوع را با خانواده خود مطرح می كنند و متأسفانه در برخی موارد، از خانواده طرد می شوند.
به گفته این روانشناس، در زندگی این دخترها و پسرها نكات مشترك زیادی مشاهده می شود و آنان تجارب تلخ مشابهی را تجربه كرده اند، زیرا عنوانهای بد زیادی به آنها داده اند. بعضی از خانواده ها با این چنین فرزندانی حتی برخورد فیزیكی هم دارند و ناخواسته آنان را وادار به فرار از خانه و خانواده و آواره كوچه و خیابان می كنند، چه بسا ممكن است افراد مزبور توسط مأموران انتظامی دستگیرشوند، از آن جایی كه اكثر افراد درباره این اختلال اطلاعی ندارند، متأسفانه این بیماران را خواه یا ناخواه دچار مشكلاتی می كنند و برچسبهای اشتباهی به آنان می زنند و متأسفانه مشكلات آنان را چند برابر می كنند.
وی در ادامه می افزاید: گر چه این عمل یك جراحی منطقی نیست و عمل منطقی ترانس سكسوال، عملی است كه تغییراتی در آن مركز جنس و جنسیت كه در مغز این افراد وجود دارد صورت گیرد تا هویت واژگون شده آنان را به شكل مطلوب و هماهنگ با جسمشان درآورد، اما به دلیل این كه چنین اقدامی فعلاً میسر نیست، به ناچار از جراح درخواست می شود كه بدن شخص مذكور را تا آن حدودی كه ممكن است از راه جراحی تغییر جنسیت و هورمون درمانی با هویتی كه او از خود دارد، هماهنگ سازد.
سهرابی مهر می گوید: در قوانین مدون این موضوع مورد بررسی واقع نشده و كاملاً مسكوت مانده است، ولی با توجه به اصل 167 قانون اساسی می توانیم با مراجعه به منابع معتبر فقهی نظر فقها را جویا شویم.
حضرت امام خمینی(ره) در كتاب تحریرالوسیله به این موضوع پرداخته اند، كه براساس نظر ایشان موارد ذیل بیان می شود.
ایشان در خصوص تغییر جنسیت، مجوز شرعی این عمل را به روشنی بیان می كنند و در مسأله اول قسمت مربوط به تغییر جنسیت، می فرمایند كه: «در ظاهر آن است كه تغییر جنس مرد به زن به سبب عمل و برعكس آن، حرام نیست وهمچنین این عمل در خنثی حرام نیست تا ملحق به یكی از دو جنس شود، اما آیا اگر زن در خود تمایلاتی از سنخ تمایلات مرد یا بعضی از آثار رجولیت را می بیند یا مرد در خود تمایلات جنس مخالف یا بعضی از آثار را می بیند تغییر آن واجب است؟ ظاهر آن است كه واجب نیست.»
وی در ادامه می افزاید: با توجه به فرمایش امام خمینی(ره) تغییر جنسیت حرام نیست، اما اگر شخصی فكر كند چنین احساس متعارضی دارد، آیا ضروری است كه حتماً عمل تغییر جنسیت انجام دهد؟ ایشان می فرمایند كه واجب نیست و می تواند همان طور زندگی كند.
حال با توجه به داشتن مجوز شرعی، فرض كنیم فردی با اختلال هویت مواجه است، یعنی روح وی منطبق با جسمش نیست و با مراجعه به روانپزشكان نیز این امر مورد تأیید واقع شده است. اقدامات عملی كه باید در این زمینه انجام شود تا بتواند تغییر جنسیت دهد را می توان این گونه بیان كرد.
به گفته سهرابی مهر، ابتدا این فرد جهت كسب مجوز از مراجع قضایی برای عمل جراحی باید به دادستان حوزه قضایی محل سكونت خود مراجعه كند و اگر در آن حوزه قضایی دادستان، دارای معاون در امور سرپرستی باشد، می تواند به این قسمت مراجعه و نامه معرفی به پزشكی قانونی را جهت اعلام نظر این مرجع بگیرد.
در مراجعه به پزشكی قانونی، متقاضی به یكی از روانپزشكان معرفی می شود تا با نظر وی، در فاصله زمانی حدود شش ماه تا دو سال پزشك مربوطه نظر خود را به پزشكی قانونی و پزشكی قانونی نیز پاسخ مرجع قضایی را برای تأیید، یا عدم تأیید اختلال هویتی متقاضی اعلام كند.
چنانچه پزشكی قانونی این ناهماهنگی را تأیید كرد، با اجازه دادستان، فرد حق دارد به مركز تخصصی جراحی عمل تغییر جنسیت مراجعه نماید و با ارایه مجوز اخذ شده مورد عمل جراحی قرار گیرد. البته بعضی از ادارات دولتی از جمله سازمان بهزیستی مساعدت لازم را با این افراد به عمل می آورد و در صورت نیاز جهت كمك هزینه عمل جراحی، وام قرض الحسنه به این افراد پرداخت می كند.
این وكیل پایه یك دادگستری اضافه می كند: پس از عمل تغییر جنسیت، فرد باید گواهی انجام عمل جراحی را از مركزی كه عمل را انجام داده، اخذ كند.به گفته وی، درست است كه از این به بعد روح در كالبد واقعی اش قرار گرفته و فرد از تعارض ناشی از این اختلال راحت شده، اما این شخص مسایل اجتماعی فراوانی را پیش رو خواهد داشت. اولین مشكل حقوقی، تعارض مدرك شناسایی فرد با جنسیت جدیدش می باشد و بناچار باید با مراجعه به مراجع قضایی این مسایل را حل كند كه قطعاً كار آسان و سریعی نخواهد بود.
سهرابی مهر ادامه داد: برای این كار فرد باید دادخواستی با خواسته اثبات جنسیت و تغییر نام، به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه اش، تقدیم دادگاه عمومی محل اقامتش كند تا با ارایه مدارك تغییر جنسیت دادگاه این مسأله را اثبات و حكم به تغییر نام او بدهد و پس از تغییر نام در شناسنامه اش، بتواند تمام مدارك خود از جمله گواهینامه رانندگی، گذرنامه و غیره را نیز تغییر دهد.البته اگر خانمی، مرد شده باشد، وضعیت نظام وظیفه او برای این تغییرات مشكلی است كه باید حل شود. بنابراین او پس از تغییر نام با شناسنامه اش به اداره نظام وظیفه مراجعه می كند و چون با توجه به قوانین موجود، این افراد از انجام خدمت وظیفه معاف می باشند، كارت معافیت پزشكی برایشان صادر خواهد شد.
سهرابی مهر تأكید می كند: مطابق نظر حضرت امام خمینی(ره) از تاریخ تغییر جنسیت، تزویج باطل می شود بدون این كه احتیاجی به قرائت «صیغه طلاق» باشد و نكاح منعقده سابق، منحل می گردد و به فرض آن كه در ایام عده، زن عمل تغییر جنسیت را انجام داده باشد الباقی ایام عده طلاق یا حتی وفات، ساقط می شود.
وضعیت مهریه نیز به این صورت است كه اگر بعد از نزدیكی عمل تغییر جنسیت روی دهد، كماكان مرد باید تمام مهریه را به زنش كه هم اكنون مرد شده، بدون كم و كاست بپردازد، اما در صورتی كه قبل از نزدیكی، زن تغییر جنسیت دهد، امام خمینی(ره) می فرمایند: بر ذمه شوهر است كه تمام مهریه را بپردازد.
در مورد اقربیت نیز مسأله به این شكل است كه اگر خواهری عمل تغییر جنسیت انجام دهد، انتساب وی با اعضای خانواده قطع نمی شود و برادر محسوب می گردد. این حكم در مورد عمو كه پس از عمل، عمه خواهد شد نیز جاری است. همچنین در مورد سایرین هم به همین شكل می باشد، اما موضوع مهمتر این كه آیا محرمیت نیز كماكان برقرار خواهد بود، به عنوان مثال پدری كه عمل كرده و پس از عمل، مادر پسرش محسوب نمی شود، آیا به پسرش محرم خواهد بود؟ كه محل تردید واقع شده و امام خمینی(ره) می فرمایند: بعید نیست كه محرم باشند (در مواردی كه مطرح شد).
سهرابی مهر تأكید می كند، كه این افراد دارای حقوق قانونی و شرعی مشخص هستند و این احكام در صورتی پس از عمل جراحی، بر شخص بار می شود كه عمل جراحی تغییر جنسیت وی كاشفیت داشته باشد و در حقیقت جنس را منطبق با روح كرده باشند.
دكتر تلافیان نیز می گوید: بررسیها نشان می دهد، هنگامی كه افراد «T.S» به سن بلوغ می رسند، چون نیازهای جنسی آنان با آناتومی بدنشان هماهنگ نیست در انتخاب شریك جنسی، از دیدگاه دیگران ممكن است غیر طبیعی به نظر برسند، یعنی با دیگر اختلالات جنسی از جمله «هموسكسوالها» یا «همجنس گرایان» اشتباه گرفته شوند. در صورتی كه «ترانس سكسوالها» اصلاً انحراف جنسی ندارند و این یكی از مهمترین مسایلی است كه باید هم خانواده بیمار و هم افراد جامعه به طور واضح و روشن بدانند و با چنین افكار اشتباهی موجب رنج و عذاب بیشتر این بیماران نشوند.
این متخصص پزشكی قانونی در مورد مشكلات فردی «S.T»ها به درگیری و تناقض جسم و روان آنان اشاره می كند و می گوید: مشكلات خانوادگی كه آنان دچارش هستند، عدم قبول چنین نقص و عیبی است. همچنین به دلیل وجود دیدگاههای فرهنگی، اجتماعی و جنبه های تعصبی والدین مقاومت به خرج می دهند، كه حتی منجر به ضرب و شتم و راندن چنین افرادی از كانون خانواده می شود.
وی در مورد مشكلات اجتماعی «S.T»ها نیز معتقد است: انزوا و طرد اجتماعی این افراد موجب اخراج از مدرسه، آزار و اذیت توسط همسالان، سوءاستفاده افراد خاطی در جامعه، ناامیدی، احساس پوچی و در نهایت افسردگی شدید و عوارض ناشی از آن می شود.
دكتر كاهانی تأكید می كند: به طور حتم اگر مشكلات فردی، خانوادگی و اجتماعی ذكر شده از طریق درمان روانی و خانوادگی، آگاه ساختن مردم از این پدیده به عنوان یك بیماری و درمان روانی، آزمون زندگی واقعی و سپس عمل جراحی برطرف نشود، به هیچ عنوان نمی توانیم آرامش واقعی را در فرد مزبور ایجاد كنیم.
حمید یكی از این افراد است، افرادی كه در علم روانپزشكی آنها را با نام «ترانس سكسوال» می شناسیم.او را اولین بار در دفتر یكی از وكلای دادگستری ملاقات كردم. در نگاه اول به سختی می توانستم قبول كنم كه تا چند ماه پیش او یك زن بوده است.خودش می گوید: طی سالها بزرگترین مشكل من در زندگی عدم تطابق روح و جسمم با هم بود. درست برخلاف خواهر دوقلویم. یادم می آید از وقتی كه موقعیت انتخاب لباس و اسباب بازی داشتم، همیشه با پوشیدن دامن، پیراهن و لباسهای دخترانه مخالف بودم و به جای عروسك، تفنگ، شمشیر و اسباب بازیهای پسرانه را ترجیح می دادم. علاقه ای به بازی با دخترهای همسن و سالم حتی خواهر دوقلویم نداشتم. در عوض تمام دوستان دوران كودكی ام، پسر بچه ها بودند. به این ترتیب تا قبل از رسیدن به سن تكلیف، مشكل چندانی احساس نمی كردم، اما از آن به بعد به ناچار منزوی شدم. هر چه بیشتر می گذشت، بیشتر احساس می كردم، مردی هستم زندانی در پیكر یك زن كه نه تنها زیباییها و لطافتهای زنانه بلكه تحصیلات دانشگاهی، شغل مناسب و حتی ازدواج هم، او را از این تعارض عذاب آور خلاص نمی كند. در واقع ازدواج موجب شد من بیشتر خودم را بشناسم و دیگر در این كه واقعاً یك مرد هستم تردیدی نداشتم. هر چه خانواده، همسرم و حتی جلسات پی در پی مشاوره روانشناسی و روانپزشكی، بیشتر تلاش می كردند كه من همان جنسیت جسمی كه در آن بودم را بپذیرم، مقاومت من بیشتر می شد كه به آنها بفهمانم كه واقعاً یك مرد هستم... گر چه دوران بسیار سختی بود، اما سرانجام موفق شدم و حالا خوشحالم از این كه اكنون می توانم یك زندگی آرام، یعنی بدون تعارض و اضطراب داشته باشم، چون حالا یك هویت واقعی دارم. یك مرد هستم مثل همه مردها....
حمید درست می گوید، او نمی توانست روحش را سركوب كند و یا این كه جسمش را آن گونه كه بود، بپذیرد. به همین دلیل برای رهایی از این تعارض ناچار به عمل تغییر جنسیت بود، تا بتواند یك زندگی طبیعی و یك هویت جنسی قابل قبول از نظر خود داشته باشد....
هویت جنسی چیست؟
هویت جنسی حالتی روانشناختی است كه احساس درونی شخص را از مرد یا زن بودن منعكس می كند. نگرش جنسی نیز بر یك رشته نگرشها، الگوهای رفتاری و سایر صفاتی كه معمولاً با مردانگی و زنانگی مربوطند و توسط فرهنگ خاص افراد تعیین می شوند متكی است، پس شخصی كه از نظر هویت جنسی سالم باشد با اطمینان می تواند بگوید «من یك مرد هستم» یا «من یك زن هستم».نقش جنسی نیز الگوی رفتاری بیرونی است كه منعكس كننده احساس درونی و اعلام جنسیتی است كه فرد به آن تعلق دارد. یعنی انتقال تصویر مرد بودن در مقابل زن بودن به دیگران. از همین رو در شرایط طبیعی، هویت جنسی و نقش جنسی هماهنگی دارند، یعنی اگر زنی احساس زن بودن می كند، با رفتارش این احساس را به دنیای بیرونی انتقال می دهد، همچنین مردی كه خود را به عنوان یك مرد قبول دارد، مردانه عمل كرده و با گفتار و رفتارش مرد بودن خود را ابراز می كند.
جنسیت
محمدعلی سهرابی مهر، وكیل پایه یك دادگستری در مورد جنسیت افراد می گوید: هر انسان دارای 23 جفت كروموزوم است كه یك جفت آن را كروموزومهای جنسی تشكیل می دهند و چنانچه دو كروموزوم ایكس (X) زن و مردی در زمان انعقاد، با هم تركیب شود، جنس ژنتیكی فرزند مؤنث و به صورت XX خواهد بود و اگر كروموزوم Y مرد با كروموزوم X زن تركیب شود، فرزند مذكر و نمایش كروموزومی وی به صورت XY خواهد بود، همچنین با بررسی غدد هورمونی فرد می توان پی به جنسیت وی برد، ضمن این كه از بدو تولد، شرایط ظاهری وی است كه به راحتی جنسیت او را مشخص می كند، اما آنچه اخیراً روانشناسان به آن پرداخته اند تشخیص جنسیت فرد براساس خلق و خو، رفتار و كردار و همچنین روابط اجتماعی وی می باشد. در صورتی كه تشخیص جنسیت فرد، در چهار مورد مذكور هماهنگ باشد، مشكلی وجود ندارد، اما اگر در هر یك از این موارد فرد دچار ناهماهنگی یا اختلالی باشد، در حیطه روانپزشكی جزو مبتلایان به اختلالات روانی- جنسی محسوب می شود.انواع اختلالات جنسی
دكتر محمدرضا تلافیان، روانپزشك و عضو كمیسیون روانپزشكی و پزشكی قانونی درباره اختلال دو جنسی می گوید: اصطلاحی تحت عنوان «هرمافرودیسم» یا «دوجنسی» وجود دارد و شامل انواع سندرمها هستند كه افرادی با جنبه های تشریحی و فیزیولوژیكی بارز جنس مقابل به وجود می آورند. همچنین یك سری سندرمهایی شناخته شده اند كه سندرمهای ژنتیكی محسوب می شوند و تقریباً می توان گفت كه درمان قطعی برای آنها تاكنون نداشته ایم.سندرم ترنر
به گفته دكتر تلافیان، مبتلایان به این اختلال به جای 46 كروموزوم دارای 45 كروموزوم می باشند كه در زمان تقسیمهای سلولی در دوران جنینی، ساختار كروموزومی آنها یك كروموزوم جنسی كم دارد، یعنی به جای XX46 دارای XO45 یا «X صفر» می باشند.در این افراد هورمون جنسی مهمی (زنانه یا مردانه) در زندگی جنینی و پس از تولدشان تولید نمی شود، به همین دلیل حالات جنسی ثانویه در آنان پدیدار نخواهد شد، چون كروموزوم X دوم، كه به نظر می رسد مسؤول زنانگی كامل است، وجود ندارد و همواره با كمبود استروژن مواجه هستند. از ویژگیهای دیگر این افراد می توان به گردن پرده دار، پایین بودن خط رویش مو، قامت كوتاه و ظریف و... اشاره كرد و با توجه به این كه این نوزادان با ظاهر جنسی مؤنت و طبیعی متولد می شوند، بدون تردید به جنس مؤنث منسوب و در همین نقش پرورش می یابند و به دختران «ناهمجنس گرای معمولی» تبدیل خواهند شد.سندرم كلاین فلتر
این متخصص می گوید: مبتلایان به اختلال مزبور، پسرهایی هستند كه یك كروموزوم جنسی اضافه دارند، یعنی به جای XY46 دارای XXY47 می باشند. ویژگیهای این پسرها را می توان قد بلند، لاغر و دارای رفتارهای جهش یافته به طرف رفتارهای زنانه برشمرد، همچنین ممكن است از لحاظ هوشی كمی ضعیف تر از همسالان خود باشند.وی می افزاید: افراد مبتلا به این سندرم دارای كروموزوم جنسی XYY47 هستند كه مردانی دارای قد بسیار بلند، قدرت بدنی، قیافه خشن و دارای هوشبهری پایین تر از افراد طبیعی می باشند.اختلال هویت جنسی یا ترانس سكسوال
به اعتقاد دكتر تلافیان، اختلال هویت جنسی، یك اختلال روانپزشكی است كه هم آناتومی و هم فیزیولوژی هورمونی و فرمول كروموزومی جنسی فرد هماهنگ، و همچنین ظاهرش هم در همان جنسی است كه فرمول ژنتیكی وی می باشد، اما از نظر روانی از آن نقش جنسی كه در آن است، در عذاب شدید می باشد.دكتر علیرضا كاهانی، متخصص پزشكی قانونی نیز درباره اختلال هویت جنسی می گوید: این اختلال یعنی احساس مبرم ناراحتی از ساخت آناتومیك بدن خود و آرزوی مبرم از خلاصی ظاهر جنسی خویش و زندگی كردن در نقش جنس مقابل. به عبارتی «ترانس سكسوالیسم» حالت كسی است كه دارای شخصیت مشخص و معین باشد. ولی قویاً معتقد به تعلق داشتن به جنس مخالف است. به گفته دكتر كاهانی، اختلال هویت جنسی شدیدترین درجه اختلال جنسی می باشد، زیرا از نظر جنسی بین جسم و فكر تناقض و مغایرت وجود دارد، بنابراین شخص سعی می كند در اجتماع به صورت جنس مقابل ظاهر شده و با استفاده از درمان هورمونی و جراحی، ظاهر بیولوژیكی جنس مقابل را احراز نماید. به عبارتی اختلال هویت جنسی، وضعیتی است كه فرد میل وافر به گذراندن تمام اوقات حیات خود در نقش جنس مخالف را دارد، یا به عبارتی مردانی كه روح و روان زنانه در جسم مردانه دارند و زنانی كه روح و روان مردانه درجسم زنانه دارند.تشخیص فرد ترانس
دكتر تلافیان در این مورد اظهار می دارد: در اختلال هویت جنسی كه شایعترین آن ترانس سكسوال «T.S» است، فرد باید به مدت دو سال مداوم و مستمر از آناتومی بدن خود و نقش جنسی كه در جامعه و خانواده دارد، شدیداً احساس و ابراز نارضایتی كند و به طور مستمر برای تغییر جنسیت ظاهری خود كوشش و اصرار بورزد.به گفته دكتر تلافیان، میزان شیوع این اختلال در كل جمعیت از هر 30 هزار مرد یك نفر و از هر 100 هزار زن یك نفر می باشد. پس به طور كلی میزان شیوع این اختلال در مردها سه برابر زنهاست.سبب شناسی اختلال
به عقیده این متخصص روانپزشكی، علت این اختلال هنوز به طور قطع مشخص نشده است و سبب شناسی آن به چند عامل نسبت داده می شود، اما به احتمال زیاد، مهمترین عامل آن علل ژنتیكی است.با این حال دكتر كاهانی در مورد سبب شناسی اختلال هویت جنسی معتقد است: در این مورد فرضیات متعددی وجود دارد و علت اصلی آن كماكان ناشناخته است.به گفته وی، گروهی علت اصلی آن را بیولوژیكی و در تفاوتهای ساختمانی مغز می دانند و گروه دیگر نظریه یادگیری اجتماعی و برخی نیز عوامل روانی- اجتماعی را دخیل می دانند.دكتر كاهانی همچنین می افزاید: برخی از محققان، سرشت در مقابل تربیت را مطرح می كنند و معتقدند كه هویت جنسی بستگی به چگونگی تولد، رشد كودك و نحوه تربیت او دارد. آنان همچنین در شكل گیری خصوصیات جنسی كودك نقش اجتماعی را هم مؤثر می دانند، زیرا اجتماع را می توان شامل خانواده، گروه همتاها و همسالان، مسؤولان مدرسه و همچنین فرهنگی كه كودك در آن رشد می یابد، و وسایل ارتباط جمعی نظیر تلویزیون دانست. البته در این بین خانواده نقش بسیار مهمی در رشد هویت جنسی كودك دارد، از جمله آن كه معلوم شده است، غیبت پدر یا تسلط مادر در خانواده می تواند در افزایش زنانگی یا كاهش مردانگی در پسرها مؤثر باشد.به گفته این متخصص پزشكی قانونی، نقش جنسی از بدو تولد یعنی از هنگام اسم گذاری كودك آغاز می شود و رفتارهای متناسب با جنس كودك شكل می گیرد، پس از همین زمان مرد یا زن بودن كودك مشخص شده و به طور مستمر آراستن كودك بر حسب جنسیت وی تداوم می یابد، از جمله لباس پوشیدن، روش كوتاه كردن مو، مسایل تربیتی متناسب با جنس كودك واز همه مهمتر این كه والدین نسبت به رفتارهای جنس مخالف در كودكان واكنش نشان می دهند. از همین رو حتی پاداش و تنبیه كودك هم متناسب با جنس او انجام می شود. پس از هیچ طریقی نمی توان متغیرهای محیطی و بیولوژیكی را كه از لحظه تولد و شاید قبل از آن بر هم تأثیر می گذارند، نادیده گرفت.برخی از روانشناسان معتقدند كه مصرف هورمونها در دوران بارداری نیز در بروز «اختلال هویت جنسی» جنین مؤثر است، به طوری كه در صورت ترشح زیاد تستسترون در دوران بارداری، در مغز جنین دختر، هسته اولیه مردانگی به وجود می آید و در صورت كاهش آن در جنین پسر، وی به سمت دختر بودن گرایش پیدا می كند.
درمان ترانس سكسوال
دكتر تلافیان درباره درمان این بیماران خاطرنشان كرد: پس از تشخیص اختلال مزبور توسط یك تیم متشكل از روانشناس و روانپزشك، رفتار درمانی فرد مبتلا به صورت شش ماه مداوم، «هر دو هفته یك بار» انجام و تلاش می شود، وی در همان نقش جنسی كه از نظر فیزیولوژیكی و جسمی دارد، باقی بماند، اما اگر پس از گذراندن این دوره «رفتار درمانی» بیمار متقاعد نشد در نقش جنسی كه قرار دارد، باقی بماند، آن گاه توسط پزشكی قانونی مجوز عمل تغییر جنسیت برای او صادر می شود.دكتر كاهانی نیز در این مورد معتقد است: درمان این نوع بیماران آزمون زندگی واقعی است، به طوری كه طی مدت انجام این آزمون از بیمار درخواست می شود برای مدت یك تا دو سال به طور تمام وقت در نقش جنس مقابل زندگی كند، یعنی هم در محیط كار و هم در محیط تحصیل در نقش جنس مقابل باشد. در این دوره بیمار به صورت آشكار آرزوی خود برای تعلق به جنس مقابل را به اعضای خانواده و دوستان نشان می دهد، زیرا این مسأله موجب بروز اضطراب در بیمار شده و احساس طرد شدن در بسیاری از امور زندگی خود را تجربه می كند و در عمل تغییر جنسیت نیز افشای این مسأله می تواند آسیب رسان باشد، بویژه اگر فرد مبتلا متأهل و صاحب فرزند نیز باشد.
دكتر كاهانی در ادامه می افزاید: مسلماً درخواست بیمار برای تعلق به جنس مقابل فشار زیادی بر اعضای خانواده تحمیل می كند، اما اگر اعضای خانواده اش او را درك و از خواسته اش حمایت كنند، همدلی آنها در كاهش تعارض و اضطراب بیمار بسیار مفید خواهد بود.
سید محمد حبیبی؛ روانشناس بالینی، نیز در مورد این اختلال می گوید: اختلال هویت جنسی، اختلالی كاملاً شناخته شده، و در طبقه بندی اختلالات روانی گنجانده شده است، اما ویژگیهای این بیماران به گونه ای است كه مخصوصاً دختران از اظهار آن احساس ناراحتی كرده و نمی توانند آن را مطرح كنند، اما در هر صورت آنان اطلاعات كاملی در مورد این مسأله به دست می آورند، به ویژه دخترهای تحصیل كرده و دانشگاهی كه از طریق مراجعه به مراكز مشاوره این احساس و تعارضاتی را كه با آن مواجه هستند را عنوان و برای درمان آن اقدام می كنند.
به گفته این روانشناس، این اختلال از دوران كودكی آغاز شده و از همان ابتدا افراد مبتلا، علاقه شدیدی دارند كه در قالب نقش جنس مخالف باشند. به عنوان مثال اغلب این افراد از همان دوران كودكی یعنی در سنین مهد كودك و پیش دبستانی، تمایل به پوشیدن لباسهای جنس مخالف دارند و معمولاً لباسهایی بین دو پوشش را انتخاب می كنند.
همچنین گرایش‌های جنسی این افراد در دوران راهنمایی - اوایل نوجوانی- شروع می شود، یعنی ضمن این كه با همجنسهای خودش سر و كار دارد، از بعضی همكلاسیهایش خوشش می آید، اما این موضوع را مطرح نمی كند، ولی اذیت می شود و از این احساس فوق العاده در رنج و عذاب است، به طوری كه حتی ممكن است دیگران نیز متوجه چنین احساسی شوند، با این حال این افراد نسبت به اخلاقیات بسیار پایبند هستند. از همین رو دوره هایی از تعارض و اضطراب را می گذرانند كه دوره های بسیار سخت و غیر قابل تحملی است.
حبیبی در ادامه می افزاید: تعارضات روحی- روانی این افراد در دوره دبیرستان نیز ادامه دارد به طوری كه اگر جرأتش را داشته باشند، این موضوع را با خانواده خود مطرح می كنند و متأسفانه در برخی موارد، از خانواده طرد می شوند.
به گفته این روانشناس، در زندگی این دخترها و پسرها نكات مشترك زیادی مشاهده می شود و آنان تجارب تلخ مشابهی را تجربه كرده اند، زیرا عنوانهای بد زیادی به آنها داده اند. بعضی از خانواده ها با این چنین فرزندانی حتی برخورد فیزیكی هم دارند و ناخواسته آنان را وادار به فرار از خانه و خانواده و آواره كوچه و خیابان می كنند، چه بسا ممكن است افراد مزبور توسط مأموران انتظامی دستگیرشوند، از آن جایی كه اكثر افراد درباره این اختلال اطلاعی ندارند، متأسفانه این بیماران را خواه یا ناخواه دچار مشكلاتی می كنند و برچسبهای اشتباهی به آنان می زنند و متأسفانه مشكلات آنان را چند برابر می كنند.
واژگونی كامل هویت جنسی!
پروفسور بهرام میر جلالی، جراح و فوق تخصص G.R.S درباره این اختلال معتقد است: این پدیده یك بیماری محسوب نمی شود، بلكه یك ناهماهنگی روحی و جسمی است كه می توان آن را «روان دگر جنسی» و یا همان ترانس سكسوالیسم نامید، كه یك واژگونی كامل هویت جنسی می باشد.یعنی آگاهی و اطمینانی كه فرد از جنس خودش پیدا كرده، دقیقاً برعكس واقعیتهای ژنتیك، آناتومیك و فیزیولوژیكی اوست. مثلاً؛ فردی كه باید مرد باشد تمام خصوصیات روانی و تمایلات ذهنی او زنانه است یعنی تمام خواسته ها و رفتارش از كودكی دخترانه بوده است.به گفته پروفسور میر جلالی، چنین فردی بدنش را متعلق به خودش نمی داند و اطمینان دارد كه طبیعت درباره او اشتباه كرده است. به طوری كه یك ناهماهنگی كامل بین روح، روان و جسم او حاكم است. البته تعدادی از این ناهماهنگیها همیشه در تمام جوامع وجود داشته و دارد، به طوری كه از لحاظ آماری بین 2 تا 6 نفر برای هر 100 هزار نفر تخمین زده می شود.اگر كوششها بی ثمر باقی ماند...!
پروفسورمیر جلالی، اظهار می دارد: تشخیص اختلال هویت جنسی فقط در كار و تخصص روانپزشكان است كه باید این اشخاص را از اختلالات جنسی دیگر تفكیك و تاریخچه زندگی وی را به خوبی بررسی كنند. همچنین تمام سعی خود را بر این داشته باشند كه فرد مزبور بدن و جسم خود را قبول كند و از این واژگونی هویت جنسی رهایی یابد، اما اگر این كوششها بی ثمر باقی ماند، بهتر است صلاحیت عمل تغییر جنسیت را یك روانپزشك با تجربه در امور اختلالات جنسی تعیین كند، تا از این طریق آخرین درمان صورت گیرد.وی در ادامه می افزاید: گر چه این عمل یك جراحی منطقی نیست و عمل منطقی ترانس سكسوال، عملی است كه تغییراتی در آن مركز جنس و جنسیت كه در مغز این افراد وجود دارد صورت گیرد تا هویت واژگون شده آنان را به شكل مطلوب و هماهنگ با جسمشان درآورد، اما به دلیل این كه چنین اقدامی فعلاً میسر نیست، به ناچار از جراح درخواست می شود كه بدن شخص مذكور را تا آن حدودی كه ممكن است از راه جراحی تغییر جنسیت و هورمون درمانی با هویتی كه او از خود دارد، هماهنگ سازد.
تولدی دوباره
بنا به گفته پروفسور میر جلالی، این عمل بسیار مشكل فقط یك شبیه سازی است، به طوری كه این اشخاص قادر به باروری نیستند و برای پیدا كردن شرایط دلخواه خود همواره باید تحت درمان هورمونی باشند و با عوارض این عمل بسازند، و از همه مهمتر این كه احتیاج به یك متخصص روان درمانگر جنسی و روانپزشك دارند.با وجود این مشكلات عمل جراحی برای «S.T»ها «تولدی دوباره» است، یعنی فرار از زندان جسم خود، زیرا آنان بعد از عمل تغییر جنسیت راحت تر زندگی و تعادل بیشتری برای سازگاری اجتماعی پیدا می كنند. ضمن این كه از تعارضی كه قبلاً دچار آن بوده اند نجات می یابند. البته این مزایا در صورتی حاصل می شود كه افراد مذكور از حمایتهای لازم خانوادگی برخوردار بوده و تبدیل به مجموعه ای از بیماریهای عصبی و روحی- روانی نشده باشند.آثار تأخیر در معالجه
حسین زمانی نظامی؛ تكنسین پروفسور میر جلالی و مسؤول «درمانگاه G.R.S» كه وظیفه پذیرش، آمادگی قبل از عمل، ارایه كمك به هنگام عمل و مراقبتهای بعد از آن، همچنین راهنمایی بیماران و خانواده آنها برای معرفی به بهزیستی را عهده دار است، نیز درباره ترانس سكسوالها می گوید: یكی از مشكلاتی كه بیماران ایرانی با آن مواجه اند این است كه در سنین بالا برای درمان مراجعه می كنند، البته علت این مسأله را می توان در ناآگاهی خانواده ها و اشتباه كردن آن با سایر اختلالات روانی- جنسی و فشارهای اجتماعی دانست. به همین دلیل سازگاری اجتماعی این بیماران پس از «عمل تغییر جنسیت» روند سخت تری پیدا می كند.وی می افزاید: در گذشته این بیماران ناچار بودند برای معالجه به كشورهای دیگر مراجعه كنند و در نتیجه متحمل هزینه و دردسرهای زیادی شوند، اما اكنون درمان این اختلال در ایران امكان پذیر است، ضمن این كه بیماران، هزینه های كمتری را متقبل می شوند و از شرایط بهتری برخوردارند.به گفته وی، تاكنون در «درمانگاه G.R. S میرداماد» 530 مراجعه كننده خواستار تغییر جنسیت بوده اند كه 425 نفر آنها «از هر دو جنس» تغییر جنسیت داده اند - البته تعدادی از آنان از كشورهای دیگر مراجعه كرده اند- جالب آن كه در این تعداد از «S.T»ها، مورد پشیمان از عمل تغییر جنسیت نداشته ایم و تعداد ناراضی از عمل (به دلیل عوارض پس از عمل جراحی) 10 درصد می باشد كه بیشتر آنها قابل اصلاح و ترمیم می باشند، ولی خوشبختانه اكثر آنان زندگی طبیعی دارند و ازدواج هم كرده اند.تغییر جنسیت از دیدگاه فقهی و قانونی
محمدعلی سهرابی مهر، كارشناس ارشد حقوق خصوصی، در مورد مسایل فقهی و حقوقی مترتب بر موضوع تغییر جنسیت در كشورمان می گوید: قانونگذار بر اساس نوع جنسیت هر فرد در مواردی تفاوتهایی قایل شده كه اساس این موارد از «شرع انور» اتخاذ شده است. نمونه آن را در زمینه ادای شهادت در دادگاهها، پرداخت مبلغ دیه در مورد زن و مرد، نحوه تقسیم ارثیه در مورد فرزندان دختر و پسر، عدم قصاص پدر در صورت قتل فرزند و عكس آن درباره مادر و... می توان مشاهده كرد.ضمن آن كه در حقوق خانواده، ولایت فرزند مشترك نیز با پدر و جد پدری است و مادر در آن نقشی ندارد. همچنین ریاست خانواده و حق طلاق هم ضمن پرداخت حقوق مالی زن با مرد است. بنابراین نقش غیر قابل انكار جنسیت در قوانین ما به وضوح مشخص است، به همین دلیل بحث «تغییر جنسیت» از موارد بسیار مهمی است كه تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته و به نظر می رسد وضع قوانین خاص مربوط به آن امری كاملاً ضروری باشد.نظر حضرت امام خمینی(ره) چیست؟
به گفته این وكیل پایه یك دادگستری، در بحث تغییر جنسیت دو فرض متصور است، فردی كه زن است و به مرد تغییر جنس می دهد و شخصی كه مرد است و به زن تغییر جنس می دهد. در این راستا حقوق و تكالیف فرد براساس این تغییر جنسیت دچار تحول خواهد شد، پس لازم است به طور مشخص وضعیت حقوقی این افراد مورد بررسی قرار گیرد.سهرابی مهر می گوید: در قوانین مدون این موضوع مورد بررسی واقع نشده و كاملاً مسكوت مانده است، ولی با توجه به اصل 167 قانون اساسی می توانیم با مراجعه به منابع معتبر فقهی نظر فقها را جویا شویم.
حضرت امام خمینی(ره) در كتاب تحریرالوسیله به این موضوع پرداخته اند، كه براساس نظر ایشان موارد ذیل بیان می شود.
ایشان در خصوص تغییر جنسیت، مجوز شرعی این عمل را به روشنی بیان می كنند و در مسأله اول قسمت مربوط به تغییر جنسیت، می فرمایند كه: «در ظاهر آن است كه تغییر جنس مرد به زن به سبب عمل و برعكس آن، حرام نیست وهمچنین این عمل در خنثی حرام نیست تا ملحق به یكی از دو جنس شود، اما آیا اگر زن در خود تمایلاتی از سنخ تمایلات مرد یا بعضی از آثار رجولیت را می بیند یا مرد در خود تمایلات جنس مخالف یا بعضی از آثار را می بیند تغییر آن واجب است؟ ظاهر آن است كه واجب نیست.»
وی در ادامه می افزاید: با توجه به فرمایش امام خمینی(ره) تغییر جنسیت حرام نیست، اما اگر شخصی فكر كند چنین احساس متعارضی دارد، آیا ضروری است كه حتماً عمل تغییر جنسیت انجام دهد؟ ایشان می فرمایند كه واجب نیست و می تواند همان طور زندگی كند.
حال با توجه به داشتن مجوز شرعی، فرض كنیم فردی با اختلال هویت مواجه است، یعنی روح وی منطبق با جسمش نیست و با مراجعه به روانپزشكان نیز این امر مورد تأیید واقع شده است. اقدامات عملی كه باید در این زمینه انجام شود تا بتواند تغییر جنسیت دهد را می توان این گونه بیان كرد.
به گفته سهرابی مهر، ابتدا این فرد جهت كسب مجوز از مراجع قضایی برای عمل جراحی باید به دادستان حوزه قضایی محل سكونت خود مراجعه كند و اگر در آن حوزه قضایی دادستان، دارای معاون در امور سرپرستی باشد، می تواند به این قسمت مراجعه و نامه معرفی به پزشكی قانونی را جهت اعلام نظر این مرجع بگیرد.
در مراجعه به پزشكی قانونی، متقاضی به یكی از روانپزشكان معرفی می شود تا با نظر وی، در فاصله زمانی حدود شش ماه تا دو سال پزشك مربوطه نظر خود را به پزشكی قانونی و پزشكی قانونی نیز پاسخ مرجع قضایی را برای تأیید، یا عدم تأیید اختلال هویتی متقاضی اعلام كند.
چنانچه پزشكی قانونی این ناهماهنگی را تأیید كرد، با اجازه دادستان، فرد حق دارد به مركز تخصصی جراحی عمل تغییر جنسیت مراجعه نماید و با ارایه مجوز اخذ شده مورد عمل جراحی قرار گیرد. البته بعضی از ادارات دولتی از جمله سازمان بهزیستی مساعدت لازم را با این افراد به عمل می آورد و در صورت نیاز جهت كمك هزینه عمل جراحی، وام قرض الحسنه به این افراد پرداخت می كند.
این وكیل پایه یك دادگستری اضافه می كند: پس از عمل تغییر جنسیت، فرد باید گواهی انجام عمل جراحی را از مركزی كه عمل را انجام داده، اخذ كند.به گفته وی، درست است كه از این به بعد روح در كالبد واقعی اش قرار گرفته و فرد از تعارض ناشی از این اختلال راحت شده، اما این شخص مسایل اجتماعی فراوانی را پیش رو خواهد داشت. اولین مشكل حقوقی، تعارض مدرك شناسایی فرد با جنسیت جدیدش می باشد و بناچار باید با مراجعه به مراجع قضایی این مسایل را حل كند كه قطعاً كار آسان و سریعی نخواهد بود.
سهرابی مهر ادامه داد: برای این كار فرد باید دادخواستی با خواسته اثبات جنسیت و تغییر نام، به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه اش، تقدیم دادگاه عمومی محل اقامتش كند تا با ارایه مدارك تغییر جنسیت دادگاه این مسأله را اثبات و حكم به تغییر نام او بدهد و پس از تغییر نام در شناسنامه اش، بتواند تمام مدارك خود از جمله گواهینامه رانندگی، گذرنامه و غیره را نیز تغییر دهد.البته اگر خانمی، مرد شده باشد، وضعیت نظام وظیفه او برای این تغییرات مشكلی است كه باید حل شود. بنابراین او پس از تغییر نام با شناسنامه اش به اداره نظام وظیفه مراجعه می كند و چون با توجه به قوانین موجود، این افراد از انجام خدمت وظیفه معاف می باشند، كارت معافیت پزشكی برایشان صادر خواهد شد.
وضعیت تأهل بعد از عمل جراحی
بنابر نظر همین وكیل دادگستری، مسأله دیگری كه پس از عمل تغییر جنسیت مطرح است، وضعیت تأهل شخص می باشد. اگر فرد مجرد بود كه احتیاج به اقدام دیگری ندارد، چون در صفحه توضیحات شناسنامه، مجوز تغییر نام كه اثبات كننده تغییر جنسیت نیز می باشد قید می شود، اما اگر فرد متأهل بود، اقدامات وی باید در دادگاه خانواده نیز پیگیری شود.سهرابی مهر تأكید می كند: مطابق نظر حضرت امام خمینی(ره) از تاریخ تغییر جنسیت، تزویج باطل می شود بدون این كه احتیاجی به قرائت «صیغه طلاق» باشد و نكاح منعقده سابق، منحل می گردد و به فرض آن كه در ایام عده، زن عمل تغییر جنسیت را انجام داده باشد الباقی ایام عده طلاق یا حتی وفات، ساقط می شود.
وضعیت مهریه نیز به این صورت است كه اگر بعد از نزدیكی عمل تغییر جنسیت روی دهد، كماكان مرد باید تمام مهریه را به زنش كه هم اكنون مرد شده، بدون كم و كاست بپردازد، اما در صورتی كه قبل از نزدیكی، زن تغییر جنسیت دهد، امام خمینی(ره) می فرمایند: بر ذمه شوهر است كه تمام مهریه را بپردازد.
ولایت بر فرزندان
این كارشناس ارشد حقوق در خصوص مسأله ولایت بر فرزندان، زمانی كه پدر تغییر جنسیت می دهد، می گوید: در این فرض پدر با تغییر جنسیتش از باب ولایت، دیگر پدر محسوب نمی شود و مادر هم كه حق ولایت ندارد، پس ولایت فقط با جد پدری فرزند خواهد بود و با فقدان او ولایت با حاكم است، بنابراین اذن در ازدواج ولی دختر در اینجا فقط با جد پدری است و پدری كه تغییر جنسیت داده در این خصوص هیچ نقشی نخواهد داشت، در این فرض، اگر مادر تغییر جنسیت داده و پدر هم تغییر جنسیت داده باشد ولایت به مادری هم كه تغییر جنسیت داده و مرد شده است، داده نخواهد شد. اما در مورد وضعیت نكاح زن و شوهری كه تغییر جنسیت می دهند، اگر این عمل همزمان باشد، حضرت امام خمینی(ره) می فرمایند: اگر چه بقای نكاحشان بعید نمی باشد، ولی بهتر است مجدداً بین این دو فرد صیغه عقد نكاح قرائت شود و اگر زن پس از عمل خواست با مرد دیگری ازدواج كند، بهتر است با اذن ایشان (مردی كه قبل از عمل تغییر جنسیت شوهر او محسوب می شده است) صیغه طلاق قرائت شود.وضعیت ارث «S.T»
سهرابی مهر معتقد است: وضعیت ارث نیز از موارد حایز اهمیت در این زمینه است. گر چه در خصوص تغییر جنس فرزندان، مشكل زیادی وجود ندارد، چون ایشان براساس جنس پس از عمل، ارث خواهند برد، اما آنچه جای بحث دارد، در مورد پدر و مادری است كه تغییر جنسیت داده اند، چون نه پدر محسوب می شوند ونه مادر. پس رسیدن ارث به ایشان محل تردید واقع شده است، البته می توان ملاك تقسیم ارث را زمان انعقاد نطفه فرزندشان در نظر گرفت و با توجه به این كه در آن زمان، كدام پدر بوده و كدام مادر، ارث تقسیم می شود، در این باره حضرت امام خمینی(ره) می فرمایند: بهتر است بین ورثه مسأله با مصالحه حل شود.در مورد اقربیت نیز مسأله به این شكل است كه اگر خواهری عمل تغییر جنسیت انجام دهد، انتساب وی با اعضای خانواده قطع نمی شود و برادر محسوب می گردد. این حكم در مورد عمو كه پس از عمل، عمه خواهد شد نیز جاری است. همچنین در مورد سایرین هم به همین شكل می باشد، اما موضوع مهمتر این كه آیا محرمیت نیز كماكان برقرار خواهد بود، به عنوان مثال پدری كه عمل كرده و پس از عمل، مادر پسرش محسوب نمی شود، آیا به پسرش محرم خواهد بود؟ كه محل تردید واقع شده و امام خمینی(ره) می فرمایند: بعید نیست كه محرم باشند (در مواردی كه مطرح شد).
سهرابی مهر تأكید می كند، كه این افراد دارای حقوق قانونی و شرعی مشخص هستند و این احكام در صورتی پس از عمل جراحی، بر شخص بار می شود كه عمل جراحی تغییر جنسیت وی كاشفیت داشته باشد و در حقیقت جنس را منطبق با روح كرده باشند.
مبدل پوشها
به گفته سهرابی مهر، گروهی معروف به «مبدل پوشها» در جامعه هستند كه با وجود سلامت جسمی، روانی و جنسی، صرفاً نوع پوشش ظاهر جنس مخالف را ترجیح می دهند. به عنوان نمونه مردهایی كه با نحوه آرایش زنانه و موی بلند در جامعه ظاهر می شوند و یا زنهایی كه با پوشش و سبك موی مردانه در مجالس و مهمانیها شركت می كنند كه البته «مبدل پوشها» اغلب اهداف متفاوتی دارند، یا می خواهند با نوع پوشش خود وابستگی شان را به خرده فرهنگ خاصی مشخص كنند یا این كه دوست دارند با سایرین متفاوت باشند و از این طریق خود را مطرح كنند، اما گروهی از مبدل پوشها دچار اختلال شخصیت هستند و به طور ناخودآگاه این رفتار را انجام می دهند كه در هر صورت با «ترانس سكسوالها» متفاوت بوده و نباید آنان را با هم اشتباه كرد.دكتر تلافیان نیز می گوید: بررسیها نشان می دهد، هنگامی كه افراد «T.S» به سن بلوغ می رسند، چون نیازهای جنسی آنان با آناتومی بدنشان هماهنگ نیست در انتخاب شریك جنسی، از دیدگاه دیگران ممكن است غیر طبیعی به نظر برسند، یعنی با دیگر اختلالات جنسی از جمله «هموسكسوالها» یا «همجنس گرایان» اشتباه گرفته شوند. در صورتی كه «ترانس سكسوالها» اصلاً انحراف جنسی ندارند و این یكی از مهمترین مسایلی است كه باید هم خانواده بیمار و هم افراد جامعه به طور واضح و روشن بدانند و با چنین افكار اشتباهی موجب رنج و عذاب بیشتر این بیماران نشوند.
نقش خانواده در ایجاد آرامش
دكتر كاهانی، هم می گوید: هنوز در عملكرد خانواده بر روی این بیماران اطلاعات زیادی موجود نیست، ولی پژوهشهای علمی متفاوتی انجام شده كه بر نقش خانواده و محیطی كه اختلال هویت جنسی در آن به وجود آمده، رشد یافته و شكل گرفته تأكید كرده است، بنابراین حمایت خانوادگی و پذیرش فرد «ترانس سكسوال» از سوی خانواده در موفق بودن درمان، حتی درمان جراحی تغییر جنسیت بسیار مفید و مؤثر است، چون در هر حال این افراد دچار مشكلات فردی، اجتماعی و خانوادگی عدیده ای هستند.این متخصص پزشكی قانونی در مورد مشكلات فردی «S.T»ها به درگیری و تناقض جسم و روان آنان اشاره می كند و می گوید: مشكلات خانوادگی كه آنان دچارش هستند، عدم قبول چنین نقص و عیبی است. همچنین به دلیل وجود دیدگاههای فرهنگی، اجتماعی و جنبه های تعصبی والدین مقاومت به خرج می دهند، كه حتی منجر به ضرب و شتم و راندن چنین افرادی از كانون خانواده می شود.
وی در مورد مشكلات اجتماعی «S.T»ها نیز معتقد است: انزوا و طرد اجتماعی این افراد موجب اخراج از مدرسه، آزار و اذیت توسط همسالان، سوءاستفاده افراد خاطی در جامعه، ناامیدی، احساس پوچی و در نهایت افسردگی شدید و عوارض ناشی از آن می شود.
دكتر كاهانی تأكید می كند: به طور حتم اگر مشكلات فردی، خانوادگی و اجتماعی ذكر شده از طریق درمان روانی و خانوادگی، آگاه ساختن مردم از این پدیده به عنوان یك بیماری و درمان روانی، آزمون زندگی واقعی و سپس عمل جراحی برطرف نشود، به هیچ عنوان نمی توانیم آرامش واقعی را در فرد مزبور ایجاد كنیم.
منبع: روزنامه قدس
