فضیلت و ارزش یادگیری و نقل حديث

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: حديث فى حلال و حرام تأخذه من صادق خير لك من الدنيا و ما فيها من ذهب او فضة (1) يك حديث كه در حلال و حرام از راوى راستگوئى فراگيرى برايت بهتر است از دنيا و آنچه در عالم زر و سيم باشد.
نيز فرمود: اعرفوا منازل الناس على قدر روايتهم عنا (منزلت مردم را به قدر روايتشان از ما بدانيد) (2) .
و در حديث ديگر فرمود: مرتبه و منزلت شيعيان ما را به مقدار روايت و معرفتشان بدان.زيرا معرفت هم منوط به فهميدن روايات است چه مؤمن به واسطه فهم روايات به مرتبه نهائى ايمان مى ‏رسد.از حضرت باقر(علیه السلام) رسيده كه فرمود: اعرف منازل الشيعه على قدر روايتهم و معرفتهم.فان المعرفة هى الدراية للرواية.و بالدرايات للروايات يعلو المومن الى افضل درجات الايمان (نوادر فيض ص 31) .پيامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: من حفظ على امتى اربعين حديثا مما يحتاجون اليه فى امر دينهم، بعثه الله يوم القيمة فقيها عالما : كسى كه بر امت من چهل حديث از آنچه مورد نياز آنان در دينشان است حفظ نموده و فرا خواند خداوند او را روز قيامت فقيه و عالم دين مبعوث مى ‏فرمايد) (3) .
و اين معنى از فعل ائمه (علیهم السلام) نيز مشهود است.چنان كه نقل شده حضرت باقر (علیه السلام) از جابر بن عبد الله انصارى تقاضا فرمود، حديث لوح را كه وى نزد حضرت زهرا (علیها السلام) مشاهده نموده بود، بر آن جناب عرضه دارد.و خود به منزل جابر تشريف برده و حديث مزبور را با اصلى كه نزد خود داشت، مطابقت فرمود.
نيز نقل شده: هنگامى خادمه حضرت زهرا (علیها السلام) پارچه حريرى را كه در آن حديثى از پيامبر(صلی الله علیه و آله) ثبت و ضبط شده بود گم كرد، حضرت به وى ضمن تعرض و باز خواست فرمود: (اطلبيها فانها تعدل عندى حسنا و حسينا) (4) نوشته را پيدا كن چه آن پيش من همان ارزش را دارد كه حسن و حسين دارند.
معاوية بن عمار ساباطى كه از بزرگان اصحاب حضرت صادق(علیه السلام) است گويد به آن حضرت عرض كردم آيا مردى كه احاديث زيادى از شما روايت مى ‏كند و بين مردم انتشار مى ‏دهد و به واسطه اشاعه آن، دل مردم و شيعه را به دين محكم مى ‏كند افضل است يا مرد شيعى عابدى كه راوى نباشد؟ فرمود كسى كه به واسطه كثرت روايت موجب محكمى دل شيعيان ما شود از هزار عابد برتر است. (5)
از رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده كه فرمود: خدا جانشينان مرا رحمت كند. عرض شد جانشينان شما كيانند؟ فرمود جمعى كه پس از من آيند و آثار مرا نقل نموده و سنت‏ هاى مرا به مردم بياموزند .در روايت ديگر جمله دعائيه آغاز حديث را سه بار تكرار كرد (رك بحار الانوار) .
نيز فرمود: در طلب علم شتاب كنيد چه يك حديث كه از راستگوئى فرا گيريد بهتر است از دنيا و آنچه در آن مى ‏باشد.
در حديث جابر آمده كه حضرت باقر (علیه السلام) فرمود: لحديث تصيبه من صادق فى حلال و حرام خير لك مما طلعت عليه الشمس حتى تغرب :: حديثى كه از ثقه ‏اى فراگيرى كه متضمن حلال و حرامى باشد بهتر است از آنچه خورشيد بر آن طلوع و غروب كند. (6)
نيز از حضرت صادق (علیه السلام) نقل شده كه فرمود: العلماء ورثة الانبياء و ذلك ان الانبياء لم يورثوا درهما و دينارا و انما ورثوااحاديث عن احاديثهم فمن اخذ بشى‏ء منها فقد اخذ حظا و افرا (7) :: علماى دين وارثان پيغمبران ‏اند زيرا پيامبران كه سيم و زرى نيندوختند تا به ارث گذارند بلكه قسمتى از احاديث آنها براى مردم ماند بنابر اين هر كس بخشى از احاديث را فرا گيرد بهره زيادى برده .
از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رسيده كه فرمود: با يكديگر مذاكره و ملاقات كنيد و سخن دين بگوئيد كه اين گونه سخن جلاى دلهاست. (8)
از پيامبر (صلی الله علیه و آله) رسيده كه فرمود: اگر مؤمنى بميرد و يك ورق نوشته دينى از او بازماند همان ورق بين او و آتش دوزخ حائل مى ‏شود و خداوند بهر حرفى كه در آن ثبت است شهرى باو خواهد داد. (9)
داود جعفرى گويد: كتاب يوم و ليله يونس را در محضر شريف حضرت عسكرى عرضه داشتم فرمود تصنيف كيست؟ گفتم تصنيف يونس مولى آل يقطين فرمود: اعطاء الله بكل حرف نورا بوم القيمه؛ خداوند باو بهر حرفى نورى در قيامت مرحمت كند. (10)

پى ‏نوشت‏ها:

1ـ محاسن برقى 1/ .427
2ـ اصول كافى 1/ .50
3ـ اربعين شيخ بهائى (حديث اول)
4ـ اصول كافى
5ـ مقدمه كافى (چاپ آخوندى) نقل از سفينة البحار
6ـ اين روايات از (وصول الاخيار) ص 6 نقل شد.
7ـ درايه مروج الاسلام، وصول الاخيار ص .117
8ـ ممكن است لفظ (حديث) در اين روايت بمعنى لغوى (يعنى صحبت هاى دوستانه) باشد.
9ـ نوادر فيض ص .9
10ـ نوادر فيض ص .9