قضاى روزه فقط
منبع: مجله پرسمان
چرا از خانمها در مواردى نماز خواسته نشده، ولى در تمام موارد روزه طلب شده است؟
طبق رواياتى كه از ائمه اطهار (ع) گزارش شده، كيفيت عبادت خانمها در مواردى خاص (عذر شرعى مثل ايام عادت) دچار تغيير مىشود; از جمله اين تغييرات، عدم وجوب قضاى نمازها و وجوب به جاى آوردن قضاى روزه است . البته بايد توجه داشت:
الف) برطرف شدن موقتى نماز، به معناى عدم جواز هر گونه عبادت ديگر نيست . زنها مىتوانند در آن چند روز مخصوص هنگام نماز وضو گرفته، بر سجاده نماز بنشينند و به گفتن اذكار و خواندن ادعيه بپردازند; حتى كراهت قرائت قرآن در اين ايام نيز به معناى كمتر بودن ثواب آن است . پس: عبادت تعطيل نمىشود، فقط دچار تغيير كمى و كيفى مىگردد .
ب) نماز، معراج مؤمن و عمود دين است; اما چه نمازى؟ آيا هر نمازى مىتواند اين قابليت را داشته باشد؟ واقعيت آن است كه انسان بايد به گونهاى كه رضايتخدا در آن است، با خدا رابطه برقرار كند; مثلا همين نماز باعظمت و اثرساز را نمىتوان از دو ركعتبه سه ركعت تغيير داد; چون رابطه با خدا، رابطهاى دو طرفه است . تنظيم كيفيت و چگونگى ساختار رابطه به دست طرفين رابطه است و هر چه اين رابطه عاشقانهتر باشد، ميزان محوريت نظر و خواست معشوق بيشتر شده، عاشق سعى مىكند آن طور كه معشوق مىپسندد رابطه برقرار كند . پس به حكم «پسندم آنچه را جانان پسندد» خدا نماز دو ركعتى مىپسندد نه سه ركعتى . همچنين خداوند عبادت زنها در موارد خاص را در قالب اذكار، ادعيه، نيايش و توسل مىپسندد نه در قالب نماز .
بنابراين، ايجاد تغيير در ساختار عبادت زنها نه به معناى پست و ناقابل دانستن آنها است و نه به معناى عدم نيازشان به عبادت; تنها علت اين تغيير، حكمت و مصلحتبينى خدا است و دستورهاى او، به حكم مهربان بودنش، همگى، جلوهاى از رحمت و مهربانى او است .
پس از توجه به نكات ياد شده، براى درك علت عدم وجوب قضاى نماز و وجوب انجام قضاى روزه عنايتبه روايت زير سودمند است:
حضرت امام صادق (ع) فرمود: روزه ماه مبارك رمضان در تمام سال يك ماه بيشتر نيست، اما نماز هر روز و شب به جاى آورده مىشود . چون جبران كردن آن همه نماز موجب سختى و آزار زن است، خداوند به جهت راحتى و رفع سختى قضاى نماز را نخواسته است; ولى روزه در سال يك ماه بيشتر نيست و زن نيز حداكثر ده روز از اين مدت را، به خاطر عادت، روزه نمىگيرد; بنابراين، در انجام قضاى روزه تصور سختى و مشقت راه ندارد . حتى اگر نياز باشد بيش ازده روز نيز جبران گردد، باز مشكلى در كار نخواهد بود . (1) پس سبب وجوب قضاى روزه آن ايام مخصوص، عدم دشوارى آن و علت عدم وجوب قضاى نماز و سختى و دشوارى آن است .
طبق رواياتى كه از ائمه اطهار (ع) گزارش شده، كيفيت عبادت خانمها در مواردى خاص (عذر شرعى مثل ايام عادت) دچار تغيير مىشود; از جمله اين تغييرات، عدم وجوب قضاى نمازها و وجوب به جاى آوردن قضاى روزه است . البته بايد توجه داشت:
الف) برطرف شدن موقتى نماز، به معناى عدم جواز هر گونه عبادت ديگر نيست . زنها مىتوانند در آن چند روز مخصوص هنگام نماز وضو گرفته، بر سجاده نماز بنشينند و به گفتن اذكار و خواندن ادعيه بپردازند; حتى كراهت قرائت قرآن در اين ايام نيز به معناى كمتر بودن ثواب آن است . پس: عبادت تعطيل نمىشود، فقط دچار تغيير كمى و كيفى مىگردد .
ب) نماز، معراج مؤمن و عمود دين است; اما چه نمازى؟ آيا هر نمازى مىتواند اين قابليت را داشته باشد؟ واقعيت آن است كه انسان بايد به گونهاى كه رضايتخدا در آن است، با خدا رابطه برقرار كند; مثلا همين نماز باعظمت و اثرساز را نمىتوان از دو ركعتبه سه ركعت تغيير داد; چون رابطه با خدا، رابطهاى دو طرفه است . تنظيم كيفيت و چگونگى ساختار رابطه به دست طرفين رابطه است و هر چه اين رابطه عاشقانهتر باشد، ميزان محوريت نظر و خواست معشوق بيشتر شده، عاشق سعى مىكند آن طور كه معشوق مىپسندد رابطه برقرار كند . پس به حكم «پسندم آنچه را جانان پسندد» خدا نماز دو ركعتى مىپسندد نه سه ركعتى . همچنين خداوند عبادت زنها در موارد خاص را در قالب اذكار، ادعيه، نيايش و توسل مىپسندد نه در قالب نماز .
بنابراين، ايجاد تغيير در ساختار عبادت زنها نه به معناى پست و ناقابل دانستن آنها است و نه به معناى عدم نيازشان به عبادت; تنها علت اين تغيير، حكمت و مصلحتبينى خدا است و دستورهاى او، به حكم مهربان بودنش، همگى، جلوهاى از رحمت و مهربانى او است .
پس از توجه به نكات ياد شده، براى درك علت عدم وجوب قضاى نماز و وجوب انجام قضاى روزه عنايتبه روايت زير سودمند است:
حضرت امام صادق (ع) فرمود: روزه ماه مبارك رمضان در تمام سال يك ماه بيشتر نيست، اما نماز هر روز و شب به جاى آورده مىشود . چون جبران كردن آن همه نماز موجب سختى و آزار زن است، خداوند به جهت راحتى و رفع سختى قضاى نماز را نخواسته است; ولى روزه در سال يك ماه بيشتر نيست و زن نيز حداكثر ده روز از اين مدت را، به خاطر عادت، روزه نمىگيرد; بنابراين، در انجام قضاى روزه تصور سختى و مشقت راه ندارد . حتى اگر نياز باشد بيش ازده روز نيز جبران گردد، باز مشكلى در كار نخواهد بود . (1) پس سبب وجوب قضاى روزه آن ايام مخصوص، عدم دشوارى آن و علت عدم وجوب قضاى نماز و سختى و دشوارى آن است .
پىنوشت:
1 . جهت آگاهى بيشتر ر . ك: علل الشرايع، ج1، بابا224، حديث2 .
