آيه اول،آيه ي 105 از سوره ي مباركه ي انبياء
نويسنده:خدامرلد سلیمیان
منبع:درسنامه مهدویت1-ص33تاص36
منبع:درسنامه مهدویت1-ص33تاص36
وَلقَدْ كَتَبْنا فِي الزّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذّكْرِ أنّ الارضَ يرِثُها عِبادِيَ الصّالِحُونَ؛1
«وهمانا، در زبور پس از ذکر نوشتيم كه زمين را بندگان شايستة من، به ارث خواهند برد».
در اين آيه به يكي از روشنترين پاداشهاي دنيوي صالحان (حكومت روي زمين)، اشاره شده است. در رواياتي چند، اين رويداد مهم، در عصر ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) دانسته شده است.
واژگان آيه
ـ «زبور» داود ( يا به تعبيرکتابهاي عهد قديم مزامير داود) عبارت است از: «مجموعهاي از مناجاتها و نيايشها و اندرزهاي داود پيامبر(صلي الله عليه و آله وسلم) ».
ـ «ذكر»، در اصل به معناي چيزي است كه مايه تذكر و ياد آوري باشد؛ ولي در اين آيه ـ به قرينه معرفي آن قبل از زبور ـ به كتاب آسماني حضرت موسي(عليه السلام)، (تورات) تفسير شده است.
ـ «ارض»، به مجموع كره زمين گفته ميشود؛ مگر اينكه قرينه خاصّي در كار باشد.
ـ «ارث»؛ يعني، چيزي كه بدون معامله و داد و ستد، به كسي انتقال مييابد. در قرآن كريم گاهي به معناي تسلط و پيروزي يك قوم صالح، بر قوم ناشايست و در اختيار گرفتن موهبت ها و امكانات آنها گفته شده است.2
با توجه به اضافه شدن «بندگان» به «خدا»، ايمان و توحيد آنان روشن ميشود و با توجه به كلمه «صالحون»، همه شايستگيها به ذهن ميآيد: عمل و تقوا، علم و آگاهي، قدرت و قوت، و تدبير و نظم و درك اجتماعي.
هنگامي که بندگان با ايمان، اين شايستگي ها را براي خود فراهم سازند، خداوند نيز ياري مي كند تا آنان بر مستكبران غلبه يابند، دست هاي آلودةشان را از حكومت بر روي زمين كوتاه كنند و دارندة ميراث هاي آنها گردند.
بنا براين، تنها «استضعاف» دليل بر پيروزي بر دشمنان و حكومت بر روي زمين نيست؛ بلكه وجود ايمان و كسب شايستگيها بايسته است و مستضعفان جهان تا زماني كه اين دو اصل را زنده نكنند، به حكومت روي زمين نخواهند رسيد.
نكتهها
1.آل محمد (صلي الله عليه و آله وسلم)
در تفسير آية شريفه از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است: «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَيعِزُّهُمْ وَ يذِلُّ عَدُوَّهُمْ»؛3 «اين بندگان صالح، همانا آل محمد هستند كه خداوند، مهدي آنان را پس از كوشش ايشان مبعوث ميکند. پس ايشان را عزّت داده، دشمنانشان را ذليل خواهد كرد».
روشن است مفهوم اين روايت، انحصار نيست؛ بلكه بيان يك مصداق عالي و آشكار است و اين تفسيرها، هرگز عموميت مفهوم آيه را محدود نمي کند. بنا براين در هر زمان و در هر جا بندگان صالح خدا قيام كنند، پيروز و موفق خواهند بود و سرانجام وارث زمين و حكومت آن خواهند شد.
2. بشارت حكومت صالحان در مزامير داود
در مزامير داود تعبير ياد شده و يا مشابه آن، در چند مورد ديده ميشود و نشان مي دهد با تمام تحريفات موجود در اين كتابها، اين قسمت همچنان از دستبرد مصون مانده است.
2ـ1. «... شرّيران منقطع ميشوند و اما متوكلان به خداوند، وارث زمين خواهند شد و حال اندك است كه شرير نيست ميشود؛ هر چند مكانش را استفسار نمايي، ناپيدا خواهد شد»4.
2ـ2. «اما متواضعانه وارث زمين شده، از كثرت سلامتي شادکام خواهند شد»5.
2ـ3. « متبركان خداوند، وارث زمين خواهند شد؛ اما ملعونان وي منقطع خواهند شد...»6.
2ـ4. «صديقان وارث زمين شده، هميشه در آن ساكن خواهند بود»7.
2ـ5. «خداوند روزهاي صالحان را ميداند و ميراث ايشان ابدي خواهد شد»8.
در اين عبارتها، عنوان «صالحان» كه در قرآن آمده، با همان تعبير در مزامير داود به چشم ميخورد. علاوه بر اين تعبيرات ديگري نيز مانند صديقان، متوكلان، متبركان و متواضعان، در جملههاي ديگر ذكر شده است. اين تعبيرها، دليل بر عموميت حكومت «صالحان» است و با احاديث قيام حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) تطبيق مي كند .
3. حكومت صالحان يكي از قوانين آفرينش
بايد دانست تمام اين حكومتها، بر خلاف جهت آفرينش و قوانين جهان خلقت است و آنچه با آن هماهنگ است، همان حكومت صالحان با ايمان است. نظام آفرينش، دليل روشني بر پذيرش يك نظام صحيح اجتماعي در آينده است و اين همان چيزي است كه از آيه ياد شده و احاديث مربوط به قيام مصلح بزرگ جهاني استفاده ميشود9.
«وهمانا، در زبور پس از ذکر نوشتيم كه زمين را بندگان شايستة من، به ارث خواهند برد».
در اين آيه به يكي از روشنترين پاداشهاي دنيوي صالحان (حكومت روي زمين)، اشاره شده است. در رواياتي چند، اين رويداد مهم، در عصر ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) دانسته شده است.
واژگان آيه
ـ «زبور» داود ( يا به تعبيرکتابهاي عهد قديم مزامير داود) عبارت است از: «مجموعهاي از مناجاتها و نيايشها و اندرزهاي داود پيامبر(صلي الله عليه و آله وسلم) ».
ـ «ذكر»، در اصل به معناي چيزي است كه مايه تذكر و ياد آوري باشد؛ ولي در اين آيه ـ به قرينه معرفي آن قبل از زبور ـ به كتاب آسماني حضرت موسي(عليه السلام)، (تورات) تفسير شده است.
ـ «ارض»، به مجموع كره زمين گفته ميشود؛ مگر اينكه قرينه خاصّي در كار باشد.
ـ «ارث»؛ يعني، چيزي كه بدون معامله و داد و ستد، به كسي انتقال مييابد. در قرآن كريم گاهي به معناي تسلط و پيروزي يك قوم صالح، بر قوم ناشايست و در اختيار گرفتن موهبت ها و امكانات آنها گفته شده است.2
با توجه به اضافه شدن «بندگان» به «خدا»، ايمان و توحيد آنان روشن ميشود و با توجه به كلمه «صالحون»، همه شايستگيها به ذهن ميآيد: عمل و تقوا، علم و آگاهي، قدرت و قوت، و تدبير و نظم و درك اجتماعي.
هنگامي که بندگان با ايمان، اين شايستگي ها را براي خود فراهم سازند، خداوند نيز ياري مي كند تا آنان بر مستكبران غلبه يابند، دست هاي آلودةشان را از حكومت بر روي زمين كوتاه كنند و دارندة ميراث هاي آنها گردند.
بنا براين، تنها «استضعاف» دليل بر پيروزي بر دشمنان و حكومت بر روي زمين نيست؛ بلكه وجود ايمان و كسب شايستگيها بايسته است و مستضعفان جهان تا زماني كه اين دو اصل را زنده نكنند، به حكومت روي زمين نخواهند رسيد.
نكتهها
1.آل محمد (صلي الله عليه و آله وسلم)
در تفسير آية شريفه از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است: «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَيعِزُّهُمْ وَ يذِلُّ عَدُوَّهُمْ»؛3 «اين بندگان صالح، همانا آل محمد هستند كه خداوند، مهدي آنان را پس از كوشش ايشان مبعوث ميکند. پس ايشان را عزّت داده، دشمنانشان را ذليل خواهد كرد».
روشن است مفهوم اين روايت، انحصار نيست؛ بلكه بيان يك مصداق عالي و آشكار است و اين تفسيرها، هرگز عموميت مفهوم آيه را محدود نمي کند. بنا براين در هر زمان و در هر جا بندگان صالح خدا قيام كنند، پيروز و موفق خواهند بود و سرانجام وارث زمين و حكومت آن خواهند شد.
2. بشارت حكومت صالحان در مزامير داود
در مزامير داود تعبير ياد شده و يا مشابه آن، در چند مورد ديده ميشود و نشان مي دهد با تمام تحريفات موجود در اين كتابها، اين قسمت همچنان از دستبرد مصون مانده است.
2ـ1. «... شرّيران منقطع ميشوند و اما متوكلان به خداوند، وارث زمين خواهند شد و حال اندك است كه شرير نيست ميشود؛ هر چند مكانش را استفسار نمايي، ناپيدا خواهد شد»4.
2ـ2. «اما متواضعانه وارث زمين شده، از كثرت سلامتي شادکام خواهند شد»5.
2ـ3. « متبركان خداوند، وارث زمين خواهند شد؛ اما ملعونان وي منقطع خواهند شد...»6.
2ـ4. «صديقان وارث زمين شده، هميشه در آن ساكن خواهند بود»7.
2ـ5. «خداوند روزهاي صالحان را ميداند و ميراث ايشان ابدي خواهد شد»8.
در اين عبارتها، عنوان «صالحان» كه در قرآن آمده، با همان تعبير در مزامير داود به چشم ميخورد. علاوه بر اين تعبيرات ديگري نيز مانند صديقان، متوكلان، متبركان و متواضعان، در جملههاي ديگر ذكر شده است. اين تعبيرها، دليل بر عموميت حكومت «صالحان» است و با احاديث قيام حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) تطبيق مي كند .
3. حكومت صالحان يكي از قوانين آفرينش
بايد دانست تمام اين حكومتها، بر خلاف جهت آفرينش و قوانين جهان خلقت است و آنچه با آن هماهنگ است، همان حكومت صالحان با ايمان است. نظام آفرينش، دليل روشني بر پذيرش يك نظام صحيح اجتماعي در آينده است و اين همان چيزي است كه از آيه ياد شده و احاديث مربوط به قيام مصلح بزرگ جهاني استفاده ميشود9.
پي نوشت ها:
1. انبيا (21)، آيه 105.
2. ر. ك: اعراف (7)، آيه137.
3. محمد بن حسن طوسي(ره)، كتاب الغيبة، ص184.
4. مزامير داود، 37، بند 9.
5. همان، بند 11.
6. همان،37، بند 27.
7. همان، بند 29.
8. همان، بند 18.
9. ر.ک: ناصر مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه، ج 13، صص 515 ـ 524.