نزول قرآن

قـرآن مجموعه آيات و سوره هاى نازل شده بر پيامبر اسلام - صلي‌الله‌عليه ‌وآله- است كه پيش ازهجرت و پس از آن در مـناسبت هاى مختلف و پيش آمدهاى گوناگون به طور پراكنده نازل شده است سپس گردآورى شـده و بـه صورت مجموعه كتاب درآمده است نزول قرآن تدريجى , آيه آيه و سوره سوره , بوده و تا آخـريـن سال حيات پيامبر - صلي‌الله‌عليه ‌وآله- ادامه داشته است در دوران حيات پيامبر - صلي‌الله‌عليه ‌وآله- هرگاه پيش آمدى رخ مى داد يا مسلمانان بامشكلى روبرو مى شدند, در ارتباط با آن پيش آمد يا براى رفع آن مشكل يا احـيانا پاسخ به سؤال هاى مطرح شده , مجموعه اى از آيات يا سوره اى نازل مى شد اين مناسبت ها و پـيـش آمـدهـا را اصـطـلاحا اسباب نزول يا شان نزول مى نامند, كه دانستن آن ها براى فهم دقيق بـسـيارى از آيات ضرورى است اين نزول پراكنده , قرآن را ازديگر كتب آسمانى جدا مى سازد زيرا صـحف ابراهيم و الواح موسى يك جا نازل شد و همين امر موجب عيب جويى مشركان گرديد: و قـال الـذين كفروا لولا نزل عليه القرآن جملة واحدة , كسانى كه كفر ورزيده اند گفتند: چرا قرآن يك جا بر او نازل نگرديده ؟ .
در جواب آنان آمده : كذلك لنثبت به فؤادك و رتلناه ترتيلا[1]؛ ايـن بـه خـاطـر آن است كه قلب تو را به وسيله آن استوار گردانيم و (ازاين رو) آن را به تدريج بر تو خـوانديم.
در جـاى ديـگـر مـى گـويـد: و قرآنا فرقناه لتقراه على الناس على مكث ونزلناه تنزيلا[2]؛ قرآنى كه آياتش را از هم جدا كرديم تا آن را با درنگ بر مردم بخوانى و آن را به تدريج نازل كرديم. بـه طـورى كـه از قـرآن اسـتـنـباط مى شود, حكمت تدريجى بودن نزول قرآن آن است كه پيامبر اكـرم - صلي‌الله‌عليه ‌وآله- و مـسـلمانان احساس كنند هم واره مورد عنايت خاص پروردگارقرار دارند و پيوسته رابطه آنان با حق تعالى استوار است و اين تداوم نزول باعث دل گرمى و تثبيت آنان را فراهم سازد : واصبر لحكم ربك فانك باعيننا[3] ؛ و دربرابر دستور پروردگارت شكيبا باش چرا كه مورد عـنايت كامل ما قرار دارى . اين قبيل دل گرمى هاى مداوم براى پيامبر اسلام فراوان بوده است و در قرآن در مواردبسيارى بدان اشاره شده است.

پي نوشت ها:
 

[1]. فرقان 25: 32.
[2]. اسرا 17: 106.
[3]. طور 52: 48.