تداوم بحران در عراق با رد شروط مالکى توسط صدر
نويسنده: على موسوى خلخالى
در حالی که گروههای سیاسی عراقی با حمایت از دولت نوری مالکی درعراق تلاش دارند، جنگهای خونین جاری میان ارتش این کشور با شبه نظامیان جیشالمهدی را پایان دهند، روز گذشته جریان صدری شروط نوری مالکی، نخست وزیر عراق، را نپذیرفت تا تمام تلاشها برای پایان دادن به این درگیریها به بنبست رسیده باشد.
مالکی جمعه شب در گفت و گو با شبکه العربیه چهار شرط برای مصالحه با جیش المهدی تعیین کرد که عبارت بودند از کنار گذاشتن تسلیحات سنگین و سبک از سوی شبه نظامیان جیش المهدی، دخالت نکردن در کارهای دولتی، دخالت نکردن در کارهای پلیس و عملیات ارتش عراق در هر نقطه کشور اعم از شهرک صدر و بصره و تسلیم افراد تحت تعقیبی که در 25 مارس یعنی زمان آغاز درگیریها میان ارتش عراق با جیش المهدی در بصره علیه دولت جنگیده بودند.
نخست وزير عراق با اشاره به شبه‌نظاميان تحت رهبرى مقتدى صدر، از روحانيان عراق گفت:« ما تنها تقاضا داريم و نه بيشتر که همه آنها نیز پيرامون خلع سلاح شبه‌نظاميان است. آنها بايد از اين درخواست تبعيت کنند.»
نوری مالکی در ادامه افزود:« جيش‌المهدى نبايد در وظايف مربوط به پليس و عمليات ارتش در هر نقطه از عراق و شهرک صدر و بصره دخالت کند. »
صالح العبیدی، سخنگوى مقتدى صدر در نجف اشرف، ضمن آن که شرایط مالکی را غیر منطقی دانست، نخست وزير عراق را متهم کرد که به جاى استفاده از گفت و گو براى حل و فصل اين مشکل در تلاش است تا از طريق فشار به اهداف خود برسد.
این در حالی است که در یک اقدام حیرتانگیز جریان صدری از ایاد علاوی، نخستوزیر اسبق عراق، تقاضا کردند میان آنان با نوری مالکی، نخستوزیر فعلی عراق، وساطت کرده تا شاید بحران جاری میان آنان حل و فصل شود.
ایاد علاوی اواخر هفته گذشته با اعلام این خبر ابراز امیدواری کرد، بتواند برای بحران پیش آمده با دولت و ارتش عراق چارهاندیشی کند.
این در حالی است که ایاد علاوی خود از مخالفان جریان صدری است و در زمان نخستوزیریش سرکوب آنان را تا حرم حضرت علی ( ع ) در نجف اشرف پیگیری کرد. این اتفاق که به وساطت آیتالله سیستانی به پایان رسید و جریان صدری توانست به واسطه آن به حیات سیاسی خود باز گردد، کینهعمیقی در دل طرفداران مقتدی صدر ایجاد کرد، به گونهای که تا مدتها بیانیههای شدیداللحن علیه ایاد علاوی صادر میکردند.
گویا اکنون ورق برگشته است. این واقعه عجیب از آن جهت شگفتیساز است که در وهله نخست ایاد علاوی خود با دولت مالکی مشکل دارد و دائما اعضای دولت را به عدم پاسخگویی به نیازهای ائتلاف العراقیه که خود رهبری آن را بر عهده دارد، متهم میکند.
وی در آخرین گفت و گویش با شبکه العربیه گفت:« دولت مالکی تاکنون به هیچ کدام از نیازهای ما عمل نکرده و هیچ اعتنایی به درخواستهای ما نداشته است. من نمیدانم چرا دولت اعتنایی به ما نمیکند. هنگامی که موضعگیری آنها به این گونه است ما چرا باید به فکر بازگشت به کابینه باشیم.»
وی در پاسخ به این پرسش که جبهه توافق العراقیه خود را برای بازگشت به کابینه آماده میکند در حالی که شما همچنان بر قطع رابطه با دولت پافشاری میکنید، گفت:« برادران جبهه توافق حقشان است که بخواهند به فکر بازگشت به کابینه باشند. اغلب خواستههای آنها جامه عمل پوشیده است. اما برای ما چنین اتقاقی رخ نداده و ما از این رفتار دولت مالکی کاملا شگفتزدهایم.»
دیگر این که جریان ایاد علاوی هیچ گاه حتی برای یک بار اهداف سیاسیشان با جریان صدری همخوانی نداشته و میتوان گفت، کاملا در تضاد هم هستند. به گونهای که جریان صدری ایاد علاوی و یارانش را مزدوان ایالات متحده آمریکا میدانند.
این تقاضای جریان صدری دو نکته را یادآوری میکند. نخست این که این جریان به اندازهای ضعیف و ضربهپذیر شده که دست به دامان دشمن دیروز خود شده است. دیگر آن که به نظر میرسد، مالکی و متحدانش قصد دارند تا آخر به این راه خود ادامه دهند و ظاهرا قصد دارند تا زمانی که جریان صدری به خواستههای آنها تن نداده، برخورد با آنان را متوقف نکنند.
در این تجمع نزدیک به 80 نماینده مجلس عراق شرکت کردند که بیشتر آنها از جریان صدری و احزاب نزدیک به آنها بودند. شرکت نکردن نمایندگان حزب دعوت اسلامی و مجلس اعلای شورای اسلامی عراق از نکات مهم این تجمع بود.
آنها در این تجمع که نزدیک به سه ساعت به طول انجامید، نسبت به وضعیت نا به سامان انسانی شهر که در پی محاصره تقریبا سه هفتهای آن بوجود آمده، بشدت اعتراض کرده و خواستار پایان دادن به محاصره و درگیریها شدند.
انتصار العلى، نماينده پارلمانى گروه صدر، تاکيد کرد، تمام احزاب پارلمان خواهان لغو محاصره عليه شهرک صدر هستند. نمايندگان از دولت و نيروهاى چند مليتى میخواهند هر چه سريعتر با لغو محاصره به وضعيت نامناسب اين شهرک رسيدگى کنند.
العلى در خصوص مذاکرات در حال جريان بين دولت و گروه صدر براى حل بحران بوجود آمده گفت:« هياتى از گروه صدر به نمايندگى صلاح العبيدى و وليد الکريماوى، از رهبران گروه صدر، با جلال طالبانى، رييس جمهوری عراق، ديدار کرده و به بررسى راهکارهاى موجود برای حل و فصل بحران موجود پرداختند.»
اين مقام گروه صدر تصريح کرد، اميدواريم محمود مشهدانى، رييس پارلمان نيز هياتى از نمايندگان را براى ديدار با نورى المالکى نخست وزير عراق و معاونانش جهت بررسى بحران شهرک صدر اعزام کند.
فلاح شنشل، نماينده صدر در پارلمان عراق نيز گفت:« هدف از تحصن نمايندگان عراقى توقف عمليات نظامى عليه شهرک صدر و لغو محاصره آن است.»
وى اين محاصره را نوعى سياست مجازات گروهى توصيف کرد و انجام مذاکرات بدور از اقدامات خشونت آميز را براى حل اين بحران خواستار شد.
شنشل تاکيد کرد، چنانچه دولت به درخواست تحصن کنندگان پاسخ ندهد ما تحصن ديگرى برگزار خواهیم کرد.
نمايندگان جریان صدری در پارلمان عراق همچنين بر ضرورت انجام تحقيقات جهت روشن شدن موارد نقض حقوق بشر در عمليات نيروهاى عراقى به پشتيبانى نظاميان آمريکايى در شهرک صدر تاکيد کردند.
از سوى ديگر جلال طالبانی، رييس جمهوری و محمود المشهدانی، رييس مجلس عراق، در نشستى بر اهميت پيگيرى اوضاع انسانى در شهرک صدر و ارايه کمک‌هاى ضرورى به شهروندان اين شهرک تاکيد کردند.
دو طرف هم چنين ادامه تلاشها برای حل بحران بوجود آمده بين دولت عراق و گروه صدر را از طريق راهکارهاى مسالمت آميز خواستار شدند.
طالبانى و مشهدانى هم چنين بر ضرورت وجود يک ارتش قدرتمند ملى در عراق که بتواند از دستاورد‌هاى بوجود آمده در اين کشور حمايت کرده و نظم و امنيت را در سراسر عراق برقرار کند، تاکيد کردند.
دولت عراق و دیگر دولتمردان عراقی همواره شبه نظامیان جیش المهدی را عامل اصلی این حملات دانستهاند. بنا به گزارشها عمده این حملات از شهرک صدر به سمت منطقه سبز شلیک میشده است. در ابتدا جیش المهدی این اتهامها را رد میکرد اما پس از مدتی در قبال این اتهامها سکوت اختیار کرد تا این که به تدریج ثابت شد واقعا جیش المهدی این حملات را به منطقه سبز انجام میدهد.
منطقه سبز مهمترین منطقه امنیتی عراق است که در آن تمام ادارهها و سازمانهای دولتی، پارلمان، مقر احزاب اصلی، وزارتخانهها، ساختمان دولت و سفارتخانهها قرار گرفته است.
در همین حال کشف دو گور دست جمعی تازه در نزدیکی روستای جوبه در استان دیالی در شمال عراق، نگرانیهای تازهای را بوجود آورده است.
تقریبا پس از عبور عراق از مرز جنگ داخلی، دیگر گور دسته جمعی در عراق یافت نشده است.
در این گورها نزدیک به یک صد تن با اثر شلیک گلوله در سرشان یافت شدهاند که تا کنون هیچ کس مسئولیت این فاجعه را بر عهده نگرفته است.
سازمان « تلاش برای مدیریت بحرانها » در فنلاند که از تنظیمکنندگان این نشست بود، با صدور بیانیهای در این باره اعلام کرد، حاضران در این نشست توافق کردند، مجموعهای از راهکارهای اصلی برای رسیدن به یک فعالیت مشترک با ابزارهای اجرایی آن با هدف تقویت آشتی ملی در عراق تهیه کنند و به گفت و گوهای سیاسی خود برای پایان دادن به منزاعات سیاسی مقتدرانه ادامه دهند.
شیخ همام حمودی، از نمایندگان حاضر در این جلسه و از اعضای مجلس اعلای اسلامی عراق، رضایت خود را از پیشرفت موجود در این نشست ابراز داشت و ابراز امیدواری کرد در ماههای آینده بتوان به پیشرفتهای خوبی در زمینه آشتی ملی در عراق دست یافت.
شرکتکنندگان این نشست توافق کردند، نشست مشابه دیگری را ظرف سه ماه آینده در بغداد برگزار کنند.
مالکی جمعه شب در گفت و گو با شبکه العربیه چهار شرط برای مصالحه با جیش المهدی تعیین کرد که عبارت بودند از کنار گذاشتن تسلیحات سنگین و سبک از سوی شبه نظامیان جیش المهدی، دخالت نکردن در کارهای دولتی، دخالت نکردن در کارهای پلیس و عملیات ارتش عراق در هر نقطه کشور اعم از شهرک صدر و بصره و تسلیم افراد تحت تعقیبی که در 25 مارس یعنی زمان آغاز درگیریها میان ارتش عراق با جیش المهدی در بصره علیه دولت جنگیده بودند.
نخست وزير عراق با اشاره به شبه‌نظاميان تحت رهبرى مقتدى صدر، از روحانيان عراق گفت:« ما تنها تقاضا داريم و نه بيشتر که همه آنها نیز پيرامون خلع سلاح شبه‌نظاميان است. آنها بايد از اين درخواست تبعيت کنند.»
نوری مالکی در ادامه افزود:« جيش‌المهدى نبايد در وظايف مربوط به پليس و عمليات ارتش در هر نقطه از عراق و شهرک صدر و بصره دخالت کند. »
صالح العبیدی، سخنگوى مقتدى صدر در نجف اشرف، ضمن آن که شرایط مالکی را غیر منطقی دانست، نخست وزير عراق را متهم کرد که به جاى استفاده از گفت و گو براى حل و فصل اين مشکل در تلاش است تا از طريق فشار به اهداف خود برسد.
این در حالی است که در یک اقدام حیرتانگیز جریان صدری از ایاد علاوی، نخستوزیر اسبق عراق، تقاضا کردند میان آنان با نوری مالکی، نخستوزیر فعلی عراق، وساطت کرده تا شاید بحران جاری میان آنان حل و فصل شود.
ایاد علاوی اواخر هفته گذشته با اعلام این خبر ابراز امیدواری کرد، بتواند برای بحران پیش آمده با دولت و ارتش عراق چارهاندیشی کند.
این در حالی است که ایاد علاوی خود از مخالفان جریان صدری است و در زمان نخستوزیریش سرکوب آنان را تا حرم حضرت علی ( ع ) در نجف اشرف پیگیری کرد. این اتفاق که به وساطت آیتالله سیستانی به پایان رسید و جریان صدری توانست به واسطه آن به حیات سیاسی خود باز گردد، کینهعمیقی در دل طرفداران مقتدی صدر ایجاد کرد، به گونهای که تا مدتها بیانیههای شدیداللحن علیه ایاد علاوی صادر میکردند.
گویا اکنون ورق برگشته است. این واقعه عجیب از آن جهت شگفتیساز است که در وهله نخست ایاد علاوی خود با دولت مالکی مشکل دارد و دائما اعضای دولت را به عدم پاسخگویی به نیازهای ائتلاف العراقیه که خود رهبری آن را بر عهده دارد، متهم میکند.
وی در آخرین گفت و گویش با شبکه العربیه گفت:« دولت مالکی تاکنون به هیچ کدام از نیازهای ما عمل نکرده و هیچ اعتنایی به درخواستهای ما نداشته است. من نمیدانم چرا دولت اعتنایی به ما نمیکند. هنگامی که موضعگیری آنها به این گونه است ما چرا باید به فکر بازگشت به کابینه باشیم.»
وی در پاسخ به این پرسش که جبهه توافق العراقیه خود را برای بازگشت به کابینه آماده میکند در حالی که شما همچنان بر قطع رابطه با دولت پافشاری میکنید، گفت:« برادران جبهه توافق حقشان است که بخواهند به فکر بازگشت به کابینه باشند. اغلب خواستههای آنها جامه عمل پوشیده است. اما برای ما چنین اتقاقی رخ نداده و ما از این رفتار دولت مالکی کاملا شگفتزدهایم.»
دیگر این که جریان ایاد علاوی هیچ گاه حتی برای یک بار اهداف سیاسیشان با جریان صدری همخوانی نداشته و میتوان گفت، کاملا در تضاد هم هستند. به گونهای که جریان صدری ایاد علاوی و یارانش را مزدوان ایالات متحده آمریکا میدانند.
این تقاضای جریان صدری دو نکته را یادآوری میکند. نخست این که این جریان به اندازهای ضعیف و ضربهپذیر شده که دست به دامان دشمن دیروز خود شده است. دیگر آن که به نظر میرسد، مالکی و متحدانش قصد دارند تا آخر به این راه خود ادامه دهند و ظاهرا قصد دارند تا زمانی که جریان صدری به خواستههای آنها تن نداده، برخورد با آنان را متوقف نکنند.
تحصن در شهرک صدر
در این تجمع نزدیک به 80 نماینده مجلس عراق شرکت کردند که بیشتر آنها از جریان صدری و احزاب نزدیک به آنها بودند. شرکت نکردن نمایندگان حزب دعوت اسلامی و مجلس اعلای شورای اسلامی عراق از نکات مهم این تجمع بود.
آنها در این تجمع که نزدیک به سه ساعت به طول انجامید، نسبت به وضعیت نا به سامان انسانی شهر که در پی محاصره تقریبا سه هفتهای آن بوجود آمده، بشدت اعتراض کرده و خواستار پایان دادن به محاصره و درگیریها شدند.
انتصار العلى، نماينده پارلمانى گروه صدر، تاکيد کرد، تمام احزاب پارلمان خواهان لغو محاصره عليه شهرک صدر هستند. نمايندگان از دولت و نيروهاى چند مليتى میخواهند هر چه سريعتر با لغو محاصره به وضعيت نامناسب اين شهرک رسيدگى کنند.
العلى در خصوص مذاکرات در حال جريان بين دولت و گروه صدر براى حل بحران بوجود آمده گفت:« هياتى از گروه صدر به نمايندگى صلاح العبيدى و وليد الکريماوى، از رهبران گروه صدر، با جلال طالبانى، رييس جمهوری عراق، ديدار کرده و به بررسى راهکارهاى موجود برای حل و فصل بحران موجود پرداختند.»
اين مقام گروه صدر تصريح کرد، اميدواريم محمود مشهدانى، رييس پارلمان نيز هياتى از نمايندگان را براى ديدار با نورى المالکى نخست وزير عراق و معاونانش جهت بررسى بحران شهرک صدر اعزام کند.
فلاح شنشل، نماينده صدر در پارلمان عراق نيز گفت:« هدف از تحصن نمايندگان عراقى توقف عمليات نظامى عليه شهرک صدر و لغو محاصره آن است.»
وى اين محاصره را نوعى سياست مجازات گروهى توصيف کرد و انجام مذاکرات بدور از اقدامات خشونت آميز را براى حل اين بحران خواستار شد.
شنشل تاکيد کرد، چنانچه دولت به درخواست تحصن کنندگان پاسخ ندهد ما تحصن ديگرى برگزار خواهیم کرد.
نمايندگان جریان صدری در پارلمان عراق همچنين بر ضرورت انجام تحقيقات جهت روشن شدن موارد نقض حقوق بشر در عمليات نيروهاى عراقى به پشتيبانى نظاميان آمريکايى در شهرک صدر تاکيد کردند.
از سوى ديگر جلال طالبانی، رييس جمهوری و محمود المشهدانی، رييس مجلس عراق، در نشستى بر اهميت پيگيرى اوضاع انسانى در شهرک صدر و ارايه کمک‌هاى ضرورى به شهروندان اين شهرک تاکيد کردند.
دو طرف هم چنين ادامه تلاشها برای حل بحران بوجود آمده بين دولت عراق و گروه صدر را از طريق راهکارهاى مسالمت آميز خواستار شدند.
طالبانى و مشهدانى هم چنين بر ضرورت وجود يک ارتش قدرتمند ملى در عراق که بتواند از دستاورد‌هاى بوجود آمده در اين کشور حمايت کرده و نظم و امنيت را در سراسر عراق برقرار کند، تاکيد کردند.
استمرار خشونت در عراق
دولت عراق و دیگر دولتمردان عراقی همواره شبه نظامیان جیش المهدی را عامل اصلی این حملات دانستهاند. بنا به گزارشها عمده این حملات از شهرک صدر به سمت منطقه سبز شلیک میشده است. در ابتدا جیش المهدی این اتهامها را رد میکرد اما پس از مدتی در قبال این اتهامها سکوت اختیار کرد تا این که به تدریج ثابت شد واقعا جیش المهدی این حملات را به منطقه سبز انجام میدهد.
منطقه سبز مهمترین منطقه امنیتی عراق است که در آن تمام ادارهها و سازمانهای دولتی، پارلمان، مقر احزاب اصلی، وزارتخانهها، ساختمان دولت و سفارتخانهها قرار گرفته است.
در همین حال کشف دو گور دست جمعی تازه در نزدیکی روستای جوبه در استان دیالی در شمال عراق، نگرانیهای تازهای را بوجود آورده است.
تقریبا پس از عبور عراق از مرز جنگ داخلی، دیگر گور دسته جمعی در عراق یافت نشده است.
در این گورها نزدیک به یک صد تن با اثر شلیک گلوله در سرشان یافت شدهاند که تا کنون هیچ کس مسئولیت این فاجعه را بر عهده نگرفته است.
نشست آشتی ملی در فنلاند
سازمان « تلاش برای مدیریت بحرانها » در فنلاند که از تنظیمکنندگان این نشست بود، با صدور بیانیهای در این باره اعلام کرد، حاضران در این نشست توافق کردند، مجموعهای از راهکارهای اصلی برای رسیدن به یک فعالیت مشترک با ابزارهای اجرایی آن با هدف تقویت آشتی ملی در عراق تهیه کنند و به گفت و گوهای سیاسی خود برای پایان دادن به منزاعات سیاسی مقتدرانه ادامه دهند.
شیخ همام حمودی، از نمایندگان حاضر در این جلسه و از اعضای مجلس اعلای اسلامی عراق، رضایت خود را از پیشرفت موجود در این نشست ابراز داشت و ابراز امیدواری کرد در ماههای آینده بتوان به پیشرفتهای خوبی در زمینه آشتی ملی در عراق دست یافت.
شرکتکنندگان این نشست توافق کردند، نشست مشابه دیگری را ظرف سه ماه آینده در بغداد برگزار کنند.
