جزیره پهناور قشم با مساحتی نزدیک به ۱۵۰۰ کیلومتر مربع نه تنها بزرگترین جزیره ایران بلکه از بسیاری از کشورهای مستقل جهان نیز بزرگتر است . این جزیره همچون یک دولفین زیبا و بزرگ در تنگه استراتژیک هرمز واقع شده است و فاصله آبی شهر قشم از بندر عباس ۲۲ کیلومتر و نزدیکترین فاصله آبی جزیره قشم با سرزمین ما در ۷۸ کیلومتر د ر حد فاصل بندر لافت و روستای پهل از توابع بندر خمیر است.

● جمعیت

جزیره قسم افزون بر ۸۵ هزار سکنه بومی دارد که مردمانی متدین ، میهمان نواز ، زحمتکش و پایبند به آداب و رسوم سنتی زیبای خود هستند. لباس سنتی زنان و مردان ، موسیقی بومی، صنایع دستی و گویش محلی از جلوه های فرهنگی ویژه این جزیره مرزی است. گزینش نامهایی چون دیرستان رمکان، درگهان، سوزا، رمچاه، دولاب ، کانی و ... برای شهرها و روستاها همه یادآور علاقه و توجه عمیق مردم این بخش از کشورمان به فرهنگ و تمدن دیرپای ایران زمین است. مردم جزیره قشم همه مسلمانند.

● آداب و رسوم

آداب و رسوم سنتی و اعتقادی مردم قشم برخاسته از تاریخی پر فراز و نشیب و سراسر حادثه، مبارزه و پایداری آنها است. جلوه هایی از اصالت قشمی ها را می توان در آیین های زیبای عروسی ، عبادت و عزاداری، موسیقی بومی، معماری ویژه با بهره گیری از بادگیرها، صنایع دستی ، پوشاک زنان و مردان و بسیاری از رفتارهای سنتی این مردم مشاهده کرد.

● دیدنی‌های جزیره قشم

جنگل دریایی حرا. گونه حرا درختچه ای است در اندازه های متفاوت ۳ تا ۶ متر با شاخ و برگ سبز روشن .

حرا درختی است آب شورزی که به هنگام مدد دریا تا گلوگاه در آب فرو می رود و به کمک خاصیت تصفیه ای که در پوست آن است بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند. در تنگه خوران بین جزیره قشم و بخشی از سواحل استان هرمزگان جنگل دریایی حرا در گسترده ای معادل ۹ هزار هکتار پدید آمده که از تنوع زیستی بالایی برخوردار است و زیستگاهی امن برای انواع پرندگان مناطق گرمسیری و مهاجر به شمار می رود.

کوههای قشم : در جزیره قشم کوههای کم ارتفاع فراوان است . سطح این کوهها را لایه های مرجانی ، اسفنجی و دو کفه ای پوشانده که خود موجب حفاظت خاکهای نرم و شنیست و مارن زیر سطح مرجانی شده است. وجود بادها ، بارانها و توفانهای بارانزا که تقریباً موازی و با زواویه کمی از زمین می وزند موجب فرسایش تنه کوهها و فروریختن پوشش های مرجانی می شوند. بر اثر این فعل و انفعالهای طبیعی ، نمادها و تندیس های دیدنی و زیبایی در سراسر جزیره پدید آمده که از این نظر نیز جزیره قشم و جزایر اطراف آن از دیگر جزایر خلیج فارس ممتاز و به راستی استثنایی است.

درخت انجیر معابد: از رستنی های شگفت انگیز مناطق حاره بویژه جزایر خلیج فارس درخت همیشه سبز « لور» ( معروف به انجیر معابد) است که تاجی بسیار بزرگ با ریشه های هوایی متعدد دارد و میوه رسیده نارنجی رنگ آن مطبوع و خوراکی است.

یکی از زیباترین ایت درختان در روستای تم سنیتی منطقه توریان قرار دارد و در نزدیکی آن بقعه ای دیدنی با طرح معماری کهن با نام زیارت پیر واقع است.

غار نمک: بخشی از کوههای جزیره قشم به دلیل انباشتگی و رسوب نمک موجود در آب دریا در گسل های عمیق تبدیل به کوهها و غارهای نمکی شده اند. کوه نمکدان در جنوب غربی جزیره با دیگر معادن و غارهای نمکی جزیره از یک جنس هستند. قندیلها و بلورهای نمک در داخل غارهای بزرگ و جریان آب نمک آلوده در بیرون غار منظره دلپذیری به غارها و کوههای نمکی جزیره قشم بخشیده اند.

بیشتر بخوانید:«خرید بلیط ارزان هواپیما از سایت کارناوال»

غارهای خربس: به فاصله ۱۱ کیلومتر از شهر قشم ( در جاده مجاور ساحل جنوبی) غارهای خربس بر سینه کوهی مشرف به دریا و دشتی میانکاسه قرار گرفته است خربس از غارهای دریایی است که بر اثر گرداب و تخلیه ماسه ها از حفره سنگها به وجود آمده است. عمر غار بسیار طولانی است اما در دوره های پیش از اسلام با افزودن به وسعت غار و بشخهای تالار و دهلیزهای انشعابی به احتمال زیاد از آن برای پناهنگاه کودکان ، زنان و سالخوردگان به هنگام یورش دشمن استفاده می شده است.

● مجموعه تاریخی فرهنگی

لافت: در بندر تاریخی لافت و در کنار قلعه نادری حلقه های چاه آب فراوانی به چشم می خورد که مردم این منطقه با زحمت زیاد در دل سنگهای شیستی کفه انتهای محوطه حفر کرده اند. تل مشرف بر این چاهها با سطح سنگی مرجانی آب باران به گودال محل چاهها هدایت می کند و چون کفه چاهها به لایه های گچی ختم شده است آب برای مدتی طولانی نسبتاً سالم و خنک در آن باقی می ماند می گویند تعداد این چاهها به تعداد ایام سال کبیسه ۳۶۶ حلقه بوده و مردم در هر روز از سال دهانه یکی از آنها را باز و از آن استفاده می کردند. گذشته از چاههای آن یک آب انبار سنتی بزرگ، مسجدهای زیبا، خانه های قدیمی ، درخت نیاز(معروف به خواجه کریم) و بازمانده قلعه نادری همچنین بافت قدیمی لافت با انبوه بادگیرها و کارگاههای لنج سازی از جمله جاذبه های لافت است.

آبگیرها: از سدهای دیدنی و تاریخی قشم یکی سد پی پشت است . تاسیسات تقسیم آب این سد حداقل از دوره ساسانی است و دیگر آبگیر دیدنی جزیره قشم سد «گوران » است.

کارشناسان میراث فرهنگی تاکید دارند که پی اولیه سد از دروه هخامنشی و قسمت بالا و تاج آن از دوره ساسانی است. از جمله آبگیرها و سدهای مهم قشم می توان سدهای « خالصی»، «سیماب» ، «توریان» و « سلماب» را نام برد.

قلعه پرتغالی ها: در سال ۱۵۰۷ میلادی آلبوکرک دریاسالار پرتغالی جزایر دهگانه خلیج فارس را تصرف کرده و از این طریق بر راه بازرگانی دریایی بین هند و اروپا تسلط یافت، چیرگی پرتغالیها بر این آبراه مهم دریایی ۱۱۰ سال طول کشید. در این مدت آنها به شاختن دژها و استحکاماتی پرداختند که از آن جمله دژهای « هرمز» ، «قشم» و «لارک» است.

قلعه قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع از سنگهای آهکی و گچی با ملاط ساروج محلی ساخته شده و طی یک قرن بار استحکام بخشی یافته است. چهار برج در چهار گوشه و بازوهایی بلند دارد که توپ و منجنیق ها بر روی پهنای آن مستقر می شده اند قلعه قشم کاربردی چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دیگر دژها کمک می رسانده است.

سرانجام در سال ۱۶۲۳ میلادی این قلعه و دیگر پایگاهها در دهانه خلیج فارس را یکی از سرداران صفوی متصرف شد و ایرانیان تا امروز بر این پرارزش ترین آبراهه دنیا چیره هستند.

مساجد: در قشم از سالهای اولیه هجری قمری مسجدهایی موجود است که قدیمی ترین آن مسجد « شیخ رخ» در روستای گوشه است که یک بار بر اثر زلزله ویران شده اما در اواخر قرن سوم آن را بازسازی کرده اند. در کنار مسجد «شیخ رخ» زیارت «شیخ رخ» با گنبد ویژه هشت گوش قرار دارد. سنگ گورهای بسیار کهن در گورستان کنار « شیخ رخ» وجود دارد. از دیگر مسجدهای قشم می توان مسجد « هلر» ، در « رمچاه » و « لافت » را نام برد.

شاه شهید: بقعه شاه شهیداز بقاع متبرکه است که بازسازی شده و کوچه آن گسترش یافته است . مردم جزیره درباره شاه شهید داستانهای دل انگیز می گویند.

دره ستاره ها: در غرب روستای برکه خلف دره ستاره ها با تندیس ها و بریدگی های شگفت انگیز طبیعی که بر اثر عوامل فرسایش به مرور زمان به وجود آمده توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. مردم این منطقه بر این باورند که در گذشته های دور ستاره ای از آسمان در این نقطه فرود آمده و موجب شکل یافتن این دره شده است.

قبرستان انگلیسی ها: این قبرستان باقی مانده محل زندگی شماری از انگلیسی ها در زمان فتحعلی شاه است از این مکان که در ۳۵ کیلومتری شهر قشم در بندر با سعید قرار دارد و تنها قبر شماری از ماموران دولت انگلیس ، دکل دیدبانی و قلعه کوچک ساحلی باقی مانده است.

● دره اعجاب انگیز چاهکوه

چاهکوه دره ای با احجام و تندیس های بی نظیر و پوشیده از صدها حفره و کاسه و طاقچه بر بدنه عمومی آن با جوی های سنگی و چاههای آب که از یورش باد، بارش بارانهای تند و تابش آفتاب داغ پدید آمده است.

این دره در ۱۰۰ کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهوی شرقی قرار دارد.