نقش لِگوها در رشد همه ‏جانبه کودک

لِگُو معمولاً از جنس پلاستیک ساخته می‏شود. ساختمان اجزای لگو به طریقی است که از متصل کردن قطعات به یکدیگر شکل مورد نظر به دست می‏آید. لگو معمولاً در اندازه‏ها و فرمهای گوناگون ساخته می‏شود. در این بازی، کودک معمولاً باید دقایق بسیاری را صرف ساختن شی‏ء مورد نظر کند. البته اهمیت این بازی در این است که یادگیری کودک هیچ وقت جنبه تکراری و خسته‏کننده پیدا نمی‏کند و به وسیله قطعات لگو می‏توان اشکال مختلف و جدید درست کرد. قطعات آن به سهولت روی هم سوار می‏شوند و به آسانی شکل می‏گیرند، به همین دلیل مورد توجه و علاقه کودکان بوده و می‏توانند هر روز چیز جدیدی بسازند و از آن لذت ببرند.(1)

نحوه ارائه لگو به کودک

با توجه به سن کودک قطعات مناسب را در اختیار وی قرار می‏دهیم هرچه سن کودک کمتر باشد بایستی قطعات محدودتر و اندازه آن بزرگتر باشد. در سن دو سالگی به دلیل اینکه انگشتان و مچ دست کودک مهارت چندانی ندارد این وسایل باید بزرگ باشد تا کودک خسته و مأیوس نشود. ابتدا کودک را با رنگ لگو آشنا می‏کنیم؛ مثلاً از او می‏خواهیم قطعات سفید، قرمز، آبی را جدا کند، قطعات هم‏شکل را جدا کند و کنار بگذارد و ستونهایی از قطعات هم‏رنگ یا هم‏شکل بسازد. طریقه استفاده از هر قطعه را به کودک یاد می‏دهیم، سپس قطعات بزرگتر مثل در، پنجره، چرخ ماشین، نرده و ... را به وی داده و طرز کار و چگونگی استفاده را به وی می‏آموزیم، سپس کودک را آزاد می‏گذاریم به بازی دلخواه خود ادامه دهد. زمانی که کودک مشغول ساختن چیزی است از او سؤالاتی در باره ساخته‏اش می‏کنیم؛ مثلاً کودکی که قطار ساخته است از او می‏پرسیم انواع قطارها را نام ببرد، قطار با ماشین چه تفاوتی دارد، قطار برای سوخت چه چیزی مصرف می‏کند و ... در بعضی موارد کودک پیشرفتی را نشان نمی‏دهد و قطعات را بدون هدف روی هم می‏گذارد در این حالت می‏توان به طور غیر مستقیم به وی ایده داد تا جایی که خود قادر به بازی شود.

اهداف و فواید لگوها

* سبب رشد و هماهنگی مهارتهای بدنی و ارتباطات فضایی می‏شود. * به هنگام بازی تصورات و تخیلات کودک تحریک می‏شود.(2) * موجب پرورش عضلات ظریف انگشتان و مچ دست می‏شود. * مفاهیمی مانند «جلو»، «عقب»، «زیر»، «روی»، «داخل»، «خارج» می‏تواند با استفاده از یک تصویر نمایشی و خانه‏ای ساخته شده با لگوها به کودکان آموزش داده شود. دستورات ساده‏ای مانند «عروسک یا سرباز را در جلوی خانه بگذار» یا «آنها را پشت خانه قرار بده» کودک را به یادگیری این مفاهیم برمی‏انگیزاند.(3) * پرورش قدرت بیان و داستان‏سازی: وقتی کودک شروع به ساختن می‏کند، داستان‏سازی می‏کند، لغات جدید یاد می‏گیرد، جمله‏سازی می‏کند و در نتیجه قدرت بیانش پرورش می‏یابد.(4) * کودک با لگوها چیزی می‏سازد، آن را مشاهده می‏کند و هر زمانی که دوست داشت آن را بدون ترس و واهمه خراب می‏کند، چون کودک در ساختن و خراب کردن آزادی عمل دارد احساس خستگی نمی‏کند. * اشکال هندسی را می‏تواند با بعضی از لگوها بسازد و از این طریق پی به مفاهیم هندسی می‏برد. * چون لگوها در رنگهای مختلف تهیه شده‏اند می‏تواند کودکان را در شناسایی و آموزش رنگها یاری دهد. * وقتی کودک در اتصال قطعات موفق می‏شود و چیزی می‏سازد، احساس غرور و پیروزی می‏کند که در اعتماد به نفس کودک بسیار مؤثر است. * کودک در نتیجه اتصال قطعات و خراب کردن آن با مفاهیم تجزیه و ترکیب اجسام بیشتر آشنا می‏شود. * نکته بااهمیت در لگو این است که یادگیری و کار کودک جنبه تکراری و خسته کننده پیدا نمی‏کند و به وسیله مهره‏های لگو هر بار می‏تواند شکل جدیدی درست کند. * زمینه تطابق و هماهنگی چشم و دست را فراهم می‏آورد. * زمینه همکاری و رشد مهارتهای اجتماعی کودک را گسترش می‏دهد. * همه کودکان به تناسب سن و هوش می‏توانند از این اسباب‏بازی استفاده کنند، کودک باهوش یک ساختمان پیچیده می‏سازد و کودک با بهره هوشی پایین‏تر ممکن است با قرار دادن چند قطعه لگو بر روی یکدیگر برج یا ساختمان ساده بسازد. * کودک دست به خلاقیت و ابتکار می‏زند و چیزهای جدید می‏سازد که در رشد خلاقیت و توانایی‏های ذهنی او مؤثر است. * به قدرت تفکر منظم و سازماندهی کودک کمک می‏کند. * اگر کودک به طور ناگهانی پایش را روی لگو بگذارد به راحتی نمی‏شکند و خراب نمی‏شود. * از طریق بازی با لگوها کودک کثیف نمی‏شود و به همین دلیل والدین کودکان را به طرف این گونه بازیها تشویق می‏کنند.

رعایت نکات ایمنی در تهیه لگو

* برای کودکان خردسال (سه سال به پایین) لگوهایی با قطعات بزرگ خریداری شود چون کودک تا سه سالگی اشیا را از طریق دهان آزمایش می‏کند و ممکن است لگوهایی که کوچک باشد توسط کودک بلعیده شود. * ترکیبات به کار رفته در اسباب‏بازیها به دلیل حساسیت مصرف کنندگان باید از مواد درجه یک و مرغوب باشد. متأسفانه بعضی از اسباب‏بازی‏فروشی‏ها، پلاستیک‏فروشی‏ها، خرازیها، اسباب‏بازی‏هایی (لگوها، عروسک، ماشین و ...) را در معرض فروش گذاشته‏اند که از مواد بازیافتنی و کهنه می‏باشد که احتمال انتقال بعضی از بیماریها توسط این اسباب‏بازیها زیاد است. رنگهایی که در ساخت لگوها استفاده می‏شود بهتر است زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور باشد چون ثابت شده است که رنگهای شیمیایی در درازمدت عوارض خطرناکی همچون ناراحتی‏های کبدی، تنفسی و مسمومیتهای خطرناک را در پی خواهند داشت.

پی نوشت:

1 ـ ترکمان، منوچهر، مقدم، مصطفی، بازیهای آموزشی، ص39.
2 ـ احمدوند، محمدعلی، روان‏شناسی بازی، ص117.
3 ـ سینگر، وروتی، رونسن، تریسی.آ، مقدمه‏ای بر پیاژه کودک چگونه فکر می‏کند، ص129.
4 ـ طباطبانی‏نیا، سیدمهدی، اسباب‏بازی آموزش و درمان، ص11.

منبع:پیام زن