جوش یا بثورات پوستی در اثر آلرژی به مواد غذایی

آلرژی یا حساسیت به مواد غذایی در اثر پاسخ سیستم ایمنی بدن نسبت به مواد غذایی خاصی رخ می‌دهد. سیستم ایمنی بدن این مواد غذایی را به عنوان مواد ناشناخته (خارجی یا بیگانه) در نظر گرفته و آنتی بادی‌هایی را جهت نابود کردن آنها تولید می‌کند.

این مقاله اطلاعاتی در خصوص علائم مختلف، علل و گزینه‌های درمانی موجود این وضعیت را در اختیارتان قرار می‌دهد.

آلرژی غذایی در میان بسیاری از مردم و حتی نوزادان و کودکان شایع است. حساسیت غذایی به طور عمده به معنی واکنش منفی بدن نسبت به مصرف مواد غذایی خاصی است. در میان علائم مختلف آلرژی غذایی، جوش یا بثورات پوستی (Rash) شایع‌ترین آنها است.

اگرچه میزان حساسیت هر فرد (بسته به سن و واکنش‌های کلی بدن) به مواد غذایی مختلف متفاوت است، اما چند آلرژن (ماده‌ی حساسیت‌زا) مشترک وجود دارد که باعث به وجود آمدن جوش یا بثورات پوستی می‌شوند. در این بخش انواع مواد غذایی را که می‌توانند موجب بروز واکنش‌ آلرژیک در فرم و شکل جوش شوند، برخی علائمی که ممکن است به شما در تشخیص این آلرژن کمک کنند و روند درمانی برای آن را مورد بحث قرار می‌دهیم.

علائم

خاطر نشان می‌شود که جوش‌های پوستی ممکن است به دلایل مختلفی بروز کنند، بنابراین بایستی زمانی که بثورات پوستی ظاهر می‌شود را مورد بررسی قرار دهید. جوش‌های پوستی ناشی از آلرژی غذایی ممکن است به علائمی از اگزما و یا درماتیت (التهاب پوست) پیش روند. برخی از نشانه‌های چنین بثورات پوستی عبارتند از:

1.  التهاب پوست
2. قرمزی پوست
3.  خارش، که باعث می شود پوست پس از خاراندن ضخیم شود
4.  برآمدگی‌های قرمز رنگ در قسمت‌های مختلف بدن
5.  تکه‌های خشک پوست
6. تورم دستها و پاها
7.  ورم پلک‌ها و تورم زیر چشم
8.  تورم زبان
9.  کهیر

بسیاری از افراد چنین علائمی یعنی خشکی و خارش پوست را در اطراف دهان تجربه می‌کنند. این امر ممکن است به این علت باشد که گاهی زمانی که ماده‌ی غذایی بخصوصی را مصرف می‌کنید، این ماده‌ی غذایی با دهان شما تماس داشته و می‌تواند موجب واکنش آنی شده و به علائمی مانند پوسته پوسته شدن پوست و تکه‌های خشک اطراف دهان منجر شود.

مواد غذایی که ممکن است موجب ایجاد بثورات پوستی شوند

ممکن است کار دشواری باشد که بتوانید اشاره‌ی دقیقی به ماده‌ی غذایی داشته باشید که موجب بروز بثورات پوستی می‌شود، به این دلیل که اکثر آلرژن‌های متداول، مواد غذایی بوده که ممکن است روزانه از آنها مصرف ‌می‌کنیم. نمونه‌هایی از چنین مواد غذایی عبارتند از:
• کره بادام زمینی
• آجیل
• گندم (آلرژی ناشی از گلوتن)
• شیر
• دیگر محصولات لبنی
• سویا
• سخت پوستان
• مخمر (در نان و سایر نان‌های شیرینی)
• نارگیل
• شکلات
• خردل
• قند
• گوجه فرنگی
• انواع توت
• میوه‌های خانواده مرکبات
• نخود فرنگی
• دارچین و سایر ادویه جات

گاهی اوقات میوه‌های نامتعارفی مانند کیوی، و مواد غذایی لذیذی مانند خاویار نیز ممکن است موجب بروز بثورات پوستی ناشی از واکنش آلرژیک شوند.

بثورات پوستی در کودکان و نوزادان

رایج‌ترین آلرژن‌های غذایی نیز ممکن است موجب ایجاد بثورات پوستی در نوزادان شوند. با این حال، هفت ماده‌ی غذایی بخصوص به عنوان شایع‌ترین مقصران این مشکل مورد شناسایی قرار گرفته‌اند.
• محصولات لبنی
• سویا
• سخت پوستان
• گندم
• آجیل‌های درختی
• بادام زمینی
• سفیده تخم مرغ

یکی دیگر از یافته‌های جالب این است که، گاهی اوقات مواد حساسیت‌زا ممکن است از طریق تغذیه با شیر مادر به نوزاد انتقال یابند. در چنین وضعیتی، به منظور محدود ساختن ماده‌ی غذایی که موجب ایجاد واکنش آلرژیک در نوزاد می‌شود، مادر بایستی از مصرف برخی مواد غذایی خودداری نماید. در برخی موارد، معرفی یا دادن غذاهای جامد برای نخستین بار به نوزاد ممکن است موجب بروز بثورات پوستی گردد. بنابراین، ضروری است که پیش از معرفی مواد غذایی جامد به نوزاد، حدود 6 ماه صبر کنید. همچنین این مواد غذایی را به آرامی به نوزاد خود معرفی کرده تا بتوانید علت آلرژی بوجود آمده را تشخیص دهید. انجام این کار در سن مناسب ممکن است به جلوگیری از بروز آلرژی کمک کند. همچنین کودکان ممکن است در طول زمان بر این آلرژی‌ها چیره شوند، با این حال چنانچه این آلرژی‌ها در بزرگسالان رخ دهند، آنگاه دائمی می‌باشند، مگر آنکه تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرند.
 

حقایقی از جوش‌های ناشی از آلرژی غذایی

حقایقی وجود دارند که ممکن است به شما در تشخیص آلرژن‌های غذایی و انتخاب درمان مناسب آن کمک کنند. برخی از آنها عبارتند از:
• ممکن است همیشه بلافاصله پس از مصرف آن آلرژن جوش پوستی ظاهر نشود. جوش ممکن است یک یا سه تا چهار روز بعد ظاهر شود.

• اگر نسبت به ماده‌ی غذایی بخصوصی از یک گروه مواد غذایی آلرژی دارید، احتمال آنکه با مصرف دیگر مواد غذایی متعلق به آن گروه دچار بثورات پوستی شوید وجود دارد. به عنوان مثال چنانچه نسبت به شیر حساسیت دارید، در این صورت همچنین احتمال دارد نسبت به پنیر نیز حساسیت نشان دهید.

• همانطور که پیش از این عنوان شد، میزان حساسیت هر فرد به مواد غذایی مختلف متفاوت است. در حالی که در برخی موارد واکنش ممکن است بثورات پوستی خفیفی بوجود آورد، در بعضی دیگر ممکن است برآمدگی‌های قرمز و خارش در سراسر بدن شدیدتری ایجاد شود.

• مهم است که توجه داشته باشید، اگر کودکی به مواد غذایی خاصی حساسیت دارد، مواد مغذی موجود در آن بایستی به وسیله‌ی دیگر انواع مواد غذایی تأمین شود. آلرژن‌های غذایی نبایستی در نیازهای تغذیه‌ای کودک تداخل ایجاد کنند.

• گاهی اوقات، مقدار ماده‌ی غذایی آلرژی‌زا که مصرف می‌کنید ممکن است شدت واکنش را تعیین نماید. حداقل مقدار مصرف شیر ممکن است واکنشی متفاوت از مصرف یک لیوان کامل شیر ایجاد نماید.

درمان

از آنجا که آلرژن‌های غذایی در میان مواد غذایی بوده که اغلب مصرف می‌کنیم، ممکن است تشخیص مقصر بوجود آورنده‌ی آلرژی کار دشواری باشد. با این حال، همراه با چند آزمایش جهت تشخیص علت بروز این جوش‌ها، راه‌هایی وجود داشته که می‌توان از طریق آنها به علت این وضعیت پی برد.

• از غذای مصرفی روزانه‌ی خود یادداشت بردارید. چنانچه متوجه شدید که اغلب دچار بثورات پوستی می‌شوید، آنگاه این یادداشت روزانه را به مدت یک هفته ادامه داده و علائم مرتبط با ماده‌ی غذایی که آن روز مصرف کرده‌اید را بیابید. با این کار قادر خواهید بود که تشخیص دهید، بسته به میزان ماده‌ی غذایی که مصرف کرده‌اید، چه زمان این علائم خفیف و چه زمان در بالاترین حد خود قرار دارند.

• هر دفعه یک ماده‌ی غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید. به عنوان مثال، به مدت چهار روز نان مصرف نکنید، و ببینید که آیا علائم کاهش پیدا می‌کنند یا خیر. سپس از مصرف شیر خودداری کنید و ببینید همان تأثیر را دارد یا خیر. با این کار قادر خواهید بود آلرژن غذایی را مورد هدف قرار دهید. مواد غذایی مشکوک را پس از مدتی مجدداً مصرف یا معرفی نمایید و ببنید چه تأثیری بر بدن شما دارند.

• چندین آزمایش پوست و خون نیز به منظور تعیین دقیق علت بثورات انجام می‌شود. با این حال، این آزمایشات به ندرت دقیق می‌باشند. بنابراین، زمانی که روش حذف به خوبی عمل نکرد، بایستی به انجام این آزمایشات روی آورید.
 

سخن آخر

در موارد نادر، بثورات ناشی از حساسیت غذایی ممکن است بسیار شدید باشند. در این صورت، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کرده و زمان را به حذف مواد غذایی مشکوک و یا یادداشت برداری از آنها هدر ندهید. همچنین اگر یک غذای سالم بخصوصی موجب دور نگاه داشتن شما از تأمین مواد مغذی مورد نیازتان می‌شود، حتماً پس از مشورت با یک متخصص تغذیه جایگزین مشابه سالمی برای آن بیابید.