مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
در شمال آمریکا، 85% از لیکوپن غذایی از محصولات گوجه فرنگی همچون آب گوجه فرنگی و رب آن بدست می‌آید. برای بدن بطور یکسان استفاده از لیکوپن موجود در هم مکملها و هم مواد غذایی آسان است. این مقاله اطلاعاتی را در خصوص منابع، فوائد و عوارض جانبی این مکملها فراهم ساخته است.
لیکوپن رنگدانه‌ای بوده که در میوه و سبزیجاتی مانند هندوانه، گریپ فروت صورتی، و گوجه فرنگی یافت می‌شود به طوریکه که رنگ ویژه‌ی قرمز را به آنها می‌بخشد. این میوه و سبزیجات سرشار از این ترکیب دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی می‌باشند. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند افرادی که این مواد غذایی را مصرف می‌کنند، در معرض خطر کمتری در ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی و سرطان پروستات قرار دارند. این رنگدانه همچنین به شکل مکمل وجود داشته که در هر داروخانه‌ای در دسترس می‌باشد.
منابع غذایی
این ترکیب به طور طبیعی در بدن وجود ندارد؛ با این حال می‌تواند از طریق مصرف مکملها و یا مواد غذایی سرشار از این ترکیب بدست آید. گوجه فرنگی حاوی مقدار زیادی از این ترکیب بوده، در نتیجه، می‌توان از آن جهت تهیه سس پیتزا، سس کچاپ، آب گوجه فرنگی، و سس اسپاگتی استفاده نمود. در صورتی که ترجیح می‌دهید از گوجه فرنگی تازه استفاده نکنید، این ترکیب همچنین می‌تواند از طریق غذاهای فرآوری شده‌ی بدست آمده از گوجه فرنگی خصوصاً به هنگام پخته شدن آن بدست آید. در واقع، عمل پخت دیواره‌ی سلولی را ضعیف کرده در نتیجه جذب آن را برای بدن آسانتر می‌سازد. در مقایسه با چهار گوجه فرنگی خام، میزان این ترکیب در نصف فنجان سس اسپاگتی بالا می‌باشد. میزان ایده‌آل مصرف روزانه‌ی این ترکیب توسط بدن 20 میلی‌گرم است. گریپ فروت صورتی و هندوانه نیز سرشار از این ترکیب می‌باشند، هرچند این محتوا در مقایسه با گوجه فرنگی کمتر می‌باشد.فوائد
فوائد مختلفی از این ترکیب وجود دارد، با این حال، برترین آنها خواص آنتی اکسیدانی لیکوپن می‌باشد. اعتقاد بر این است که لیکوپن یک آنتی اکسیدان قوی از خانوده‌ی کاروتنوئید است. آنتی اکسیدانها ترکیباتی هستند که به محافظت از بدن در برابر آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد کمک می‌کنند. وجود آنها برای بدن حیاتی است به این دلیل که رادیکالهای آزاد بسیار سریع توسط بدن تولید می‌شوند. این رادیکالهای آزاد بسیار واکنش پذیر بوده و می‌توانند به سلولها با سرعت بسیار بالا آسیب رسانده منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای در سلامت از جمله تصلب شرایین، سرطان و پیری زودرس شوند. مطالعات محدودی که بر روی مکملهای آن انجام شده، فوائد آنتی اکسیدانی آنها را نشان می‌دهند، با این حال، آزمایشات بسیاری بر روی سطوح این ترکیب در بدن انجام شده و یا بر روی گوجه فرنگی و یا محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی بجای مکملهای آن متمرکز بوده‌اند. در نتیجه، محققان شواهد کافی را جهت اثبات اثرات بالقوده این ترکیب به تنهایی ارائه نداده‌اند.بعضی بر این باورند که می‌توان با مصرف مواد غذایی فوق‌الذکر از رشد سریع سلولهای سرطانی خصوصاً در سرطان پروستات جلوگیری کرد. به علاوه لیکوپن همچنین در پیشگیری از سایر انواع سرطان مانند سرطان ریه، معده، سینه، پانکراس، راست روده، کولون یا روده بزرگ و مری مفید است. این ترکیب به منظور پی بردن به خواص جلوگیری کننده‌ی آن در سرطان پروستات مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته و نتایج مختلفی از آن بدست آمده است. شاهد و مدرک قوی در جهت حمایت از خواص ضد سرطانی این ترکیب وجود ندارد.
این ترکیب همچنین به عنوان خواص مقاومتی برای کاهش آسم ناشی از ورزش، سطوح بالای کلسترول، و احتمال ابتلا به انسداد سرخرگها در نظر گرفته می‌شود. با این حال، ارتباط میان مصرف این ترکیب و کاهش خطر بروز بیماری عروق کرونر هنوز به اثبات نرسیده است. پژوهش‌های موجود نتایج متناقضی داشته و اکثر مطالعات از درمانهای متشکل از چند مواد تشکیل دهنده استفاده می‌کنند.
عوارض جانبی
اگرچه هیچ عارضه‌ی جانبی شناخته شده‌ای از این ترکیب وجود ندارد، با این وجود نمونه‌هایی از واکنشهای آلرژیک از آن وجود داشته است. توصیه می‌شود که زنان باردار نبایستی از مواد غذایی سرشار از این ترکیب استفاده کنند، با وجود آنکه هیچ گونه شواهد علمی از هرگونه عوارض جانبی ناشی از آن وجود ندارد. در برخی موارد، مصرف این ترکیب منجر به بروز نفخ، گاز، سوء هاضمه، اسهال، استفراغ و تهوع می‌شود. چنانچه در طی مدت زمان طولانی مصرف شود، بعضی افراد دچار واکنشهایی همچون تغییر رنگ پوست به نارنجی می‌شوند که در صورت عدم ادامه‌ی مصرف آن پوست رنگ طبیعی خود را پس از سه هفته بدست می‌آورد.در صورتی که این ترکیب همراه با مواد غذایی سرشار از بتاکاروتن مصرف شود، ممکن است عوارض جانبی بر روی بدن بجای گذارند. برخی مطالعات اخیر صورت گرفته، نشان می‌دهند که این ترکیب می‌تواند اثرات داروهای پایین آورنده‌ی کلسترول مانند لواستاتین را افزایش دهد. بهتر است که پیش از مصرف این مکملها با پزشک مشورت نمایید خصوصاً در صورتی که تحت درمان دارویی قرار داشته باشید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
