ویژگیهای حکومت و کارگزاران حضرت مهدی(عج) در قرآن و حدیث

در روایات اسلامی آمده است که در فرهنگ و عدل جهانی و حکومت جهانی مهدویت(ع) این واقعیت نوید داده می‏شده که آن حضرت رفاه اقتصادی را همراه با عدالت اجتماعی به‏گونه‏ای گسترده و فراگیر، فراهم خواهد آورد .
و نیز در حدیث دیگر نقل شده که آن حضرت در پرتو مدیریت شایسته و سالم و برنامه‏های جامع و سیاستهای واقع‏نگر، زمینه شکوفایی استعدادها فراهم می‏آید، تلاش و کوشش مردم با انگیزه‏های معنوی در می‏آمیزد و بهره‏گیری از منابع طبیعی و خدادادی دوچندان می‏شود.
در حدیث دیگر فرموده: «کار وجهه‏ی عبادت و تکلیف به خود می‏گیرد نیروهای بالقوه و پنهان میدان بروز و ظهور می‏یابند، خلق‏وخوی مردم دوستی و خدمتگزاری در بین مردم، رشد می‏کند.
در چنین جامعه‏ای زندگی اقتصادی، چهره نوینی پیدا می‏کند و همگان از زندگی سالم و به دور از تشویش خاطر و نگرانی و اضطراب بهره‏مند می‏شوند.
بواسطه‏ی پیشرفت علم و صنعت تکنولوژی در زمان آن حضرت منابع جدید و ناپیدا کشف می‏شوند، و زمین آنچه در درون خود دارد بیرون می‏افکند و بهره‏برداری از آن آغاز می‏شود.»
براساس روایات در حکومت جهانی مهدویت(ع) فرآورده‏هایی به جامعه عرضه می‏شود که تا آن روز بر بشر ناشناخته بوده است. راههای تولید سالم و توزیع عادلانه به‏عنوان ارزش وظیفه ایمانی و دینی نمودار می‏شود و در نتیجه، اقتصاد جامعه، در پرتو مدیریت صحیح آن حضرت شکوفا می‏شود و برکت و فراوانی نعمت، سرتاسر جهان را فرا می‏گیرد و همه از نعمت الهی به آسانی استفاده می‏برند .
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ینعم امّتی فی زمن المهدی(عج) نعمةً لم یتنعّموا قبلها قطّ، یرسل السماء علیهم مدراراً ولا تدع الارض شیئاً من نباتها الاّ اَخرجته». فرمود: پیروان من در زمان حکومت جهانی مهدی(عج) به آسایش و به نعمتهایی دست می‏یابند که بیش از آن در هیچ دوره‏ای از حکومتهای گذشته به آن دست نیافته‏اند. در آن دوره آسمان باران فراوان می‏بارد و زمین نیز تمام روییدنیهایش را بیرون می‏اندازد.
قرآن در این‏باره می‏فرماید:
«ولو ان اهل القری آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض؛ اگر مردم قریه‏ها ایمان آورده و پرهیزگاری پیشه کنند، برکات آسمان‏ها و زمین را به رویشان می‏گشائیم ».
براساس این آیه و آیات دیگر معیارهای قرآنی، تقوا و خویشتن‏داری، نیکوکاری و عدالت‏گستری ... و زمینه‏های نزول و ریزش رحمت‏ها و برکات از سوی پروردگار می‏شود اگر فضای جامعه، فضایی معنوی و الهی باشد و زبان‏های دعاگو، آلوده به گناه نگردد و لقمه‏ها حلال و قصد نیّت‏ها خدایی، بی‏شک رزق و روزی‏ها فراوان‏تر می‏گردد.
روشن است هنگامی که پیوند انسانها بر پایه عدالت و نیکی شکل می‏گیرد، بینوایان و مستمندان از یاد نمی‏روند و هر کسی مرز خود را می‏شناسد و به حقوق دیگران، دست دراز نمی‏کند.
در چنین جامعه‏ای نعمت‏ها و بخشش‏های پروردگار بر مردمان فرو می‏ریزد و بسیاری از گرفتاریهای اجتماعی، برطرف و بن‏بست‏های اقتصادی گشوده می‏شود و راه برای پیشرفت هموار می‏گردد.
زیرا در قرآن وعده داده شده: «من عمل صالحاً من ذکرٍ او انثی و هو مؤمن فلنحیینَّه حیوة طیبةً و لنجزینّهم اجرهم باحسن ما کانوا یعملون» حکومت حضرت مهدی(عج)، حیات طیّبه، بر پایه ایمان و عمل صالح رخ می‏نماید. از یک‏سو طمع‏های زاید مهار می‏گردد. مساوات و عدالت دامن می‏گستراند. بخل و تنگ‏چشمی، دامن بر می‏چیند و از سوی دیگر، انگیزه‏ها برای تلاش بیشتر و خالص‏تر می‏شود. و استفاده‏ی بهتر و سالم‏تر از طبیعت آماده می‏گردد. طبیعی است که زمینه‏ی فراوانی نعمت‏ها و رونق مسائل اقتصادی نیز پدید آید و گسترش یابد.
امام علی(ع) در این باب می‏فرماید: «و تخرج له الارض اَفالید کبدهها و تلقی الیه سلماً مقالیدها فیریکم کیف عدل السّیرة و یحیی میّتَ الکتاب والسنَّة». زمین گنجینه‏های خود را برون اندازد و کلیدهای خویش را از دَر آشتی، تسلیم او سازد، پس روش عادلانه را به شما بنماید و آنچه از کتاب و سنت مرده است زنده کند.

رشد عقل و گسترش دانش

در نظام و حکومت اسلامی، عقل جایگاه ویژه‏ای دارد و رکن حرکت و تلاش به‏شمار می‏رود عقل ستون نیمه‏ی دین است و بدون عقل دین جایگاه حقیقی خود را پیدا نمی‏کند. اساساً دین بدون عقل شناخته نمی‏شود و مجهول می‏ماند. عقل است که گوهر و جوهر دین را می‏شناسد و به انسان می‏فهماند و دستور می‏دهد در برابر آن سر فرود آورد، و به فرمانهایش گردن نهد. خلاصه، عقل، راهنمای انسان است به‏سوی زیبائیها، خوبیها، ارزشها، راستی‏ها و پرهیزدهنده از خطرها . از این‏رو در قرآن از عقل به خِردورزی، اندیشیدن به علم و دین آگاه شدن و فرزانگی سفارش بسیار شده است، و در فقه اسلامی نیز عقل یکی از منابع چهارگانه اجتهاد به‏شمار می‏رود که اجتهاد بدون در نظر گرفتن این رکن مهم و پایه استوار، ناتمام است. امام صادق(ع) درباره‏ی پرسش شد جایگاه عقل در زندگی بشر چگونه است؟ حضرت در پاسخ می‏فرماید: «العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان». یعنی عقل چیزی است که به آن خداوند عبادت می‏شود و بهشت به‏دست می‏آید. سپس سؤال‏کننده پرسید: آنچه معاویه در زندگی خود به کار بست چه بود؟ حضرت در پاسخ فرمود: «تلک النکراء، تلک الشیطنة و هی شبیهة بالعقل و لیست بالعقل» یعنی آنچه معاویه داشت، نیرنگ، فریب و شیطنت بود و آن مانند عقل بود نه خود عقل .
در حکومت اسلامی مهدویت(ع) عقل و بندگی، عقل و اخلاق، عقل و ارزش و عقل و تقوا پیوند ناگسستنی دارند. هرگاه عقل با یکی از اینها که برشمردیم و صدها ارزش والای دیگر، همراه نبود از مدار خارج می‏شود و جامعه به نیرنگ می‏آلاید و هرگونه سودجویی، استثمار، استعمار و به بردگی واداشتن دیگران، خردورزی نام می‏گیرد. علم و تکنولوژی که دستاورد عقل و خرد است، اگر با عقل سالم، عقل به دور از هوی و هوس و اگر عقل به دور از آلودگی‏ها به‏کار گرفته نشود، فاجعه به بار می‏آورد، همان فاجعه‏ای که امروز شاهد آن هستیم .
عقل سالم، محور جامعه انسانی و حکومت اسلامی است که راهنما به سوی نیکی‏ها، زیبائیها و ارزشهاست . عقل است که با اخلاق همراه و هم‏خانه و همزاد است و جدایی بین آنها در پندار نگنجد.
در آموزه‏های دینی، بویژه شیعی، به پیوند عقل و اخلاق توجه ویژه شده است.
امام صادق(ع) می‏فرماید: «انّا لحبّ من کان عاقلاً، عاملاً، فهماً، فقیهاً، حلیماً، مداریاً، صبوراً، صدوقاً و وفیا». ما دوستار کسانی هستیم که عقل، دانش، فهم، فقاهت، بردباری، نرمش و صبر دارند و اهل وفا و راستی‏اند.
امام صادق(ع) فرمود: «العلم سبعة و عشرون حرفاً فجمیع ما جاءت به الرّسل حرفان فلم یعرف الناس الیوم غیر حرفین، فاذا قام قائمنا اخرج خمسة والعشرین حرفا فبثها فی النّاس و ضمّ الیها الحرفین حتّی یبثّها سبعة و عشرین حرفا». علم و دانش بیست و هفت بخش دارد، که بشر تاکنون دو بخش از آن را آموخته است. به‏هنگام حکومت جهانی مهدویت(عج) بیست‏وپنج باب دیگر بر آن افزوده خواهد شد و در میان جامعه گسترش می‏یابد.
روشن است که با پیشرفت علم به رهبری پیشوای عالم و عادل، زمینه توسعه همه‏سویه و بهبود زندگی مردمان فراهم خواهد آمد و تغییر عمیق پیدا خواهد شد.
از آنجا که علم، تیغ دو دم است، اگر به دست نااهل سپرده شود، ویران‏گری به بار می‏آورد در برنامه‏ی آن حضرت «حضرت مهدی(عج)» تکامل اخلاقی، در کنار تکامل علوم نیز پیش‏بینی شده است.
امام باقر(ع) فرمودند: «اذا قائم قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد فجمع به عقولهم و اکمل به اخلاقهم». در حکومت جهانی مهدویت دست محبت و امامت بر سر بندگان می‏نهد.
رشد عقلانی همراه با رشد اخلاقی، جامعه‏ای رشید به‏وجود می‏آورد که شایستگی اداره تمام جهان را پیدا می‏کند.
امام علی(ع) در این باب می‏فرماید: «یعطف الهوی علی الهدی اذ عطفوا الهدی علی الهوی و یعطف الرأی علی القرآن اذا عطفوا القرآن علی الرأی» خواهش نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، و آن هنگامی است که ـ مردم ـ رستگاری را تابع هوی ساخته‏اند و رأی آنان را پیرو قرآن کند، و آن هنگامی است که قرآن را تابع رأی خود کرده‏اند.
بنابراین از متون و روایات چند چیز حاصل شد:
1 - معلوم شد که روح حکومت جهانی اصلاحی امام زمان(عج) که دورنمایی از حکومت والا و متعالی الهی قرآن است که تربیت و انسان‏سازی را با عقلانیت و سیاست سازش داده است و نتیجه‏ی آن رهایی انسانهای گرفتار در بند هوا و هوس و راهنمایی و ارشاد آن به‏سوی فضایی روشن و سعادت همه‏جانبه است.
2 - و نیز معلوم شد، که در فرهنگ و حکومت مزبور عقل و اخلاق طوری به‏هم پیچیده شده که جداسازی آن‏دو از یکدیگر کاری است ناشدنی . خردورزی و تکامل مادی و معنوی، کامل‏کننده و یاری‏رسان یکدیگرند.
3 - و نیز معلوم گشت که بدون دین و ارزشهای دینی و اخلاقی، بنیان‏های مدینه و حکومت هم سست و ناپایدار است .
4 - و نیز روشن شد: مدینه فاضله‏ی حکومت جهانی مهدویت(عج)، سرشار از شکوفایی و بالندگی عقل‏ها و اندیشه‏ها است، علوم و فنون تکامل می‏یابد و بشر هر روز به شناخت‏های تازه و نویی دست می‏یابد، دانایی و دانش بر جهل و غفلت، غلبه می‏یابد. تکنیک و صنعت در مسیر انسانیت قرار می‏گیرد آن حضرت با نفس قدسی و پاک خویش بستر گسترش دانش‏ها و ارزش‏ها را فراهم می‏سازد و بازدارنده‏ها و موانع را از سر راه بشر دور می‏سازد.

ویژگی‏های کارگزاران حکومت جهانی مهدویت(عج)

در حدیثی از امام علی(ع) صفات کسانی که با حضرت بیعت می‏کنند و بعد جزء کارگزاران حضرت قرار می‏گیرند، نقل شده، حدیث عبارتست از:
«یبایعون علی اَن لا یسرقوا ولا یزنوا ولا یسبّوا مسلماً ولا یَقتلوا محرّماً ولا یهتکوا حریماً محرما ولایهجموا منزلاً، ولا یضربوا احداً الاّ بالحق، ولا یکنزوا ذهباً ولا فضّة ولا برّاً ولا شعیرا، ولا یأکلوا مال الیتیم، ولا یشهدوا بما لا یعلمون ولا یخربوا مسجداً، ولا یشربوا مسکراً، ولا یلبسوا الخزّ ولا الحریر، ولا یتمنطقوا بالذّهب، ولا یقطعوا طریقاً، ولا یخیفوا سبیلاً، ولا یفسقوا بغلامٍ ولا یحبسوا طعاماً من بُرِّ، ولا شعیرٍ، و یرضونَ بالقلیل، و یشتمونَ علی الطیب، و یکرهونَ النّجاسة، و یأمرون بالمعروف، و ینهونَ عن المنکر و یلبسون الخشنَ من الثیاب و یتوسَدون التّراب علی الخدودِ، و یجاهدون فی الله حقّ جهاده، و یشترط علی نفسهِ لهم: آن یمشیَ حیث یمشونَ، و یلبسَ کما یلبسونَ، و یرکب کما یرکبون، و یکونَ مِن حیث یریدون و یرضی بالقلیل، و یملاَ الارض بعونِ اللهِ عدلاً کما ملئت جوراً یعبُد اللّه حقّ عبادتِه، ولا یأخذ حاجباً ولا بوّاباً .
1 - دزدی نکنند.
2 - زنا نکنند.
3 - به هیچ مسلمانی دشنام ندهند.
4 - خون حرامی نریزند.
5 - آبروی کسی را که احترامش لازم است لگدمال نکنند.
6 - به خانه‏ی کسی حمله نکنند.
7 - کسی را به ناحق کتک نزنند.
8 - طلا و نقره و گندم و جو ذخیره نکنند.
9 - مال یتیم نخورند.
10 - به چیزی که نمی‏دانند، گواهی ندهند.
11 - مسجدی را ویران نکنند.
12 - مشروبات الکلی نخورند.
13 - جامه‏ی حریر و ابریشم نپوشند.
14 - کمربند زرّین نبندند.
15 - راهزنی نکنند.
16 - راهها را ناامن نکنند.
17 - هم‏جنس بازی نکنند.
18 - مواد خوراکی چون گندم و جو را احتکار نکنند.
19 - به مقدار اندک خشنود باشند.
20 - عطر بزنند.
21 - از پلیدیها دوری کنند.
22 - مردم را به نیکیها فرمان دهند.
23 - دیگران را از زشتیها باز دارند.
24 - لباس خشن بپوشند.
25 - خاک را بالش خود قرار دهند.
26 - در راه خدا آن‏گونه که شایسته است جهاد کنند.
همان‏طور که در حدیث فوق آمده در نظام و حکومت مهدوی کارها و پست‏ها، به شایستگان واگذار می‏شود، ثروت‏های غصب شده به صاحبان ثروت برگردانده می‏شود.
بیت‏المال از چنگ غارتگران و حرام‏خواران و خیانت‏پیشه‏گان خارج می‏شود، درهای رفاه و بهره‏مندی سالم از طبیعت و رزق و روزی حلال به روی مردم گشوده می‏شود، دیو فقر و تنگدستی زوزه‏کشان سرزمین حکومت جهانی مهدویت را ترک می‏کند.
همگان در اوج عزّت و به دور از هرگونه منّت و ذلّت، روزگار را می‏گذرانند
منبع: سایت حوزه
/س