شناسنامه کتاب:
عنوان: الرسالة العلیه فی الاحادیث النبویه (شرح 40 حدیث)
موضوع: سیره رسول اکرم(ص)
زبان: فارسی
قطع: وزیری
نویسنده: کمال الدین حسین کاشفی بیهقی سبزواری
مترجم/مصحح: سیدجلال الدین ارموی (محدث)
ناشر: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی
محل چاپ: تهران
سال چاپ: 1361
تعداد صفحات: 516 صفحه
معرفی کتاب:
رساله علّیه در احادیث نبویه، کتابی است به فارسی که حسین بن علی کاشفی واعظ بیهقی (در گذشته 910 ه.ق) آن را نوشته است. نویسنده محترم در کتاب، چهل حدیث گردآورده که بیشتر اصول عبادات را در بر می گیرد. آن را بر هشت اصل مرتب ساخته که هر اصلی دارای پنج وصل است. در شرح احادیث، از روایات، آیات، امثال و حکایات آنچه مناسبت داشته است در آن گنجانده است.این اثر را محقق فرزانه سید جلال الدین حسینی ارموی (محدث) به صورت بسیار شایسته تصحیح کرده و سپس تعلیقه‌های ارزشمندی بر آن افزوده است. مطالب کتاب بدین شرح است:
_ مقدمه مصحح در پنج گفتار (در ترجمه نویسنده، در معرفی کتاب، در تجربه کسی که کتاب به نام او نوشته شده است، در اظهار نظر نسبت به مطاوی کتاب و بیان حدّ ارزش آن، در معرفی نسخه هایی است که اساس چاپ کتاب بر آنهاست).
- مقدمه نویسنده
- فهرست کتاب (اصول 8 گانه، که هر کدام مشتمل بر 5 اصل است.)
اصل اول: در توحید، ایمان و اسلام
وصل اول: در توحید (توحید عام، خاص، اخص)
وصل دوم: در ایمان (گردیدن به خدای تعالی، به فرشتگان او، به کتاب‌های او، به روز آخرت، به تقدیر و قضا، حقیقت ایمان، حیا، امانت، در حب فی الله و بغض فی الله.
وصل سوم: در اسلام و ابنیه اسلام (در تعریف اسلام)
وصل چهارم: در نعت پیغمبر اسلام (برتری پیغمبر ما بر سایر انبیا، اسامی پیغمبر اکرم(ص)، در شفاعت، در فضیلت صلوات، اهل بیت(ع)، مناقب علی(ع) و فاطمه(س)، مناقب آل محمد(ص)، در شرف صحابه و...
وصل پنجم: در ذکر اولیا (نعت اولیا، اشعار، مجاهده یا نفس و هوی)
اصل دوم: در عبادات و آنچه متعلق بدان است
وصل اول: در بیان نماز (حضور قلب در نماز، در طهارت، حقیقت طهارت، در اذان، اقسام ندا، مساجد، نماز جماعت، آداب مصاحبت، تعارف ارواح)
وصل دوم: در بیان روزه (در فضایل و فواید روزه، انواع روزه، روزه عموم، روزه خصوص)
وصل سوم: در زکات و اسرار آن (در انواع زکات، در صدقه، در انفاق)
وصل چهارم: در ذکر حج (در فضیلت حج، اهمیت حج، احرام چیست؟، حج عوام و حج خواصّ)
وصل پنجم: در بیان جهاد و بعضی اصرار آن (در جهاد اصغر، جهاد صورت و جهاد منا، جهاد اکبر و اصغر)
اصل سوم: در فضایل قرآن و بعضی از اذکار و معارف
وصل اول: در فضیلت قرآن (در قرائت قرآن، در اسامی قرآن، فضل قرآن و حاملان آن)
وصل دوم: در تسابیح (در تسبیحات اربعه، معنی تسبیحات اربعه، حوقله)
وصل سوم: در ذکر (در مراتب ذکر، کلمه توحید، علل فضیلت آن، در فضیلت تحلیل، در ذکر، در فضیلت تهلیل و در فضیلت ذکر)
وصل چهارم: در دعا (در شرایط و آداب دعا)
وصل پنجم: در دعوات ماثوره در گریه
اصل چهارم: در مکارم اخلاق و محاسن اوصاف
وصل اول: در علم (طلب العلم فریضة علی کلم مسلم و مسلمة، در حلم، عقل، عمل، در کسب و تجارت، در بیان رفق، در حسن خلق، در صبر و...)
وصل دوم: در رحم و شفقت (عاق والدین، نیکی به پدر و مادر، صله رحم، در شفقت بر همسایه، استادان، بی‌کسان و بیچارگان، بیوه زن، یتیمان و غریبان)
وصل سوم: حدیثی از پیغمبر(ص) در امر به معروف و نهی از منکر (در توبه، زهد و تقوا، اخلاص، ریا، توکل، زرق، عزلت، خلوت و رضا، در یقین و...)
وصل چهارم: ادب (در اذن دخول و سلام، مصافحه و قیام، جلوس در مجالس، حقوق اخوان، فتوت، مدارا، عیب‌پوشی و انصاف و رفا)
وصل پنجم: در ردّ سلام و عیادت مریض (در تشییع جنازه و زیارت قبور، اجابت دعوت، عطسه)
اصل پنجم: در اوصاف رویه و رذایل اخلاق
وصل اول: در سکوت و تکلم (در غیبت، دروغ، ضمیمه و سخریه، مفاخرت)
وصل دوم: در بدگمانی (در مذمت مردم آزاری، مکر و طمع، حسد و...)
وصل سوم: در بخل و هوای نفس و عُجب (عجب و بخل، هوای نفس و...)،
وصل چهارم: در شرب شراب (مفاسد شراب و...)،
وصل پنجم: در ذم دنیا (معنی دنیای مذموم، نکوهش حرص)
اصل ششم: در آداب و وظایف اهل حکومت و امارت و ارباب علم
وصل اول: در عدالت (فضیلت عدالت، ذم استبداد و...)
وصل دوم: در آداب امرای وزرا و اهل جاه (فروتنی و تکبر، وزارت و...)
وصل سوم: در آداب و وظایف اهل علم صاحب منصب (علم بی‌عمل، علم و قضا و...)
وصل چهارم: در آداب و وظایف اغنیا و ارباب ثروت (در شکر، سخا، ربا و...)
وصل پنجم: در آداب و وظایف پیشه‌وران (در خیانت اهل ذرع و ترازو... احتکار)
اصل هفتم: در آنچه تعلق به ازمنه، امکنهء، البسه، اطعمه و اشربه دارد
وصل اول: در شرف بعضی از ازمنه، مفهوم عید از نظر اسلام.
وصل دوم: در فضیلت بعضی امکنه، در فضیلت سه مسجد
وصل سوم: در بیان لباس‌ها
وصل چهارم: در بیان اطعمه: در خوردنی‌ها و آداب آنها
وصل پنجم: در بیان اشریه و آداب آنها
اصل هشتم: در احادیث متفرقه
وصل اول: اغتنام پنج خیر پیش از پنج چیز
وصل دوم: در حدیثی از اوضاع محشر
وصل سوم: در حدیثی درباره قبر، در سؤال قبر و عذاب و...
وصل چهارم: در ترغیب به نکاح و...
وصل پنجم: در فواید سفر و پنج شرط سفر و...-
در پایان حواشی و تعلیقات، فهرست (احادیث، اعلام و لغات).
لازم به ذکر است محقق ارجمند، محدث ارموی، تصحیح این اثر را از روی شش نسخه انجام داده است.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
