شناسنامه کتاب:
عنوان: تاریخ پیامبر اسلام(ص)
موضوع: سیره پیامبراسلام (ص )
زبان: فارسی
قطع: وزیری
تیراژ: 3000
نویسنده: محمدابراهیم آیتی
مترجم/مصحح: ابوالقاسم گرجی
ناشر: انتشارات دانشگاه تهران
محل چاپ: تهران
سال چاپ: 1378
نوبت چاپ: ششم
تعداد صفحات: 765 صفحه
معرفی کتاب:
این اثر را یکی از کتاب های ارزشمند در زمینه سیره پیامبر اکرم(ص) دانسته‌اند. مترجم درباره این کتاب می نویسد:الحق در باب تاریخ زندگی پیامبر اسلام، به کتابی بدین کمال، با استناد به منابع معتبر، ابتناء بر مبانی شیعه امامیه و خصوصیات دیگر، به ویژه به زبان فارسی، به آسانی نمی توان دست یافت.
مؤلف، نام کتاب را تاریخ اسلام نام نهاده بودند که شاید قصدشان این بوده تا دوره ای از تاریخ یا سیره پیامبر اسلام(ص) را تدوین کنند، ولی این مقصود به حقیقت پیوسته است.
به نظر مصحح و محقق، مناسب دیده شده است نام کتاب موجود، تاریخ یا سیره پیامبر اسلام(ص) باشد؛ زیرا به همراه مطالب آن، تنها به تاریخ زندگی آن بزرگوار قناعت شده است. البته برخی از وقایع مهم اواخر عمر آن حضرت مانند حجة الوداع، غدیر خم، وقایع رحلت آن حضرت و غیره نیز آورده نشده است... وعده داده شده بود این کار را در چاپ های بعدی، محقق و مصحح محترم انجام دهند. از جمله کارهایی که مصحح برای اصلاح، تکمیل وآماده سازی کتاب برای چاپ انجام داده، به این شرح است:
1. تجدیدنظر کلی و دقیق در همه کتاب و تصحیح و تغییر بسیاری از کلمات، تغییرات نام ها و جمله ها و...
2. پاورقی های توضیحی یا انتقادی بسیار، با توجه به منابع معتبر.
3. ترجمه بسیاری از اشعار و عبارات عربی از آیات و روایات و غیرها که نویسنده آنها را ترجمه نکرده است.
4. ضبط اَعلام، شکل، اعراب کلمات و جمله های عربی که معمولاً مضبوط، مشکول و معرّب نبود و یا احیاناً به طور نادرست ضبط و یا شکل و اعراب گذاشته شده بود.
5. منابع و یا تکمیل منابع در مواردی که به طور ناقص منبع نگارش شده بود.
6. در بسیاری از موارد، مطالبی در متن آورده که مناسب بود در پاورقی آورده شود. این نوع مطالب به پاورقی برده شده است.
7. توضیح و بیان شکل بسیاری از تغییرها اصطلاحات تاریخی و جغرافیایی و تفسیر آنها.
8. افزودن برخی از کلمات و عبارات، با توجه به منابع معتبر و نیز افزودن تاریخ وفات، برخی از اعلام و...
9.آوردن تعدادی از وفدها(هیات‌ها) که به حضور رسول اکرم(ص) رسیده بودند و نویسنده از آنها سخنی نگفته بود.
10. تهیه فهرست در پایان کتاب. فهرست مطالب کتاب به اختصار عبارتند از:
مقدمه: مقدمه‌های چاپ‌های مختلف کتاب اجداد رسول خدا(ص) (عدنان، معدّ بن عدنان، نزار بن مَعَدْ، مُضَر بن نزار، الیأس بن مُضَر، مدر که بن الیاس، خُزَیمِة بن مُدرِکه، کنانه بن خُزَیمه، نضر بن کنانه، مالک بن نضر، فِهر بن مالک، غالب بن فِهر،لُؤَی بن غالب، کعب بن لُؤَی، مُرّة بن کعب، کلاب بن مُرة، قُصَی بن کلاب، عبدمناف بن قُصی، هاشم بن عبدمناف، عبدالمطلب بن هاشم). پدر و مادر رسول خدا(ص)، میلاد رسول خدا(ص)، دوران شیرخوارگی و کودکی پیامبراکرم(ص)، سفر رسول خدا(ص) به مدینه در شش سالگی، سفراول شام، حوادث مهم دوران جوانی رسول خدا(ص) تا بعثت (فجار، حلف الفضول، سفر دوم شام و ازدواج با خدیجه(س))، ازدواج پیامبراعظم(ص) و فرزندان ایشان، ولادت فاطمه(س) دختر پیامبراکرم(ص)، تجدید بنای کعبه و تدبیر رسول خدا(ص) در نصب حجر الاسود، علی(ع) در مکتب پیامبر(ص)، بعثت رسول خدا(ص) آغاز دعوت، آشکار شدن دعوت انذار، عشیره اقربین سرسخت‌ترین دشمنان پیامبر اسلام، پیشنهاد قریش به رسول خدا(ص)، آخرین بهره قریش از شکنجه‌ها، آغاز گشایش نخستین مهاجران حبشه، مهاجران حبشه در نوبت دوم، وفات ابوطالب(ع) و خدیجه(س)، ازدواج رسول خدا(ص) با سوده و عایشه، سفر رسول خدا(ص) به طائف، واقعه معراج، واقعه شق القمر، دعوت قبایل عرب، نخستین مسلمانان انصار، بیعت عقبه، دوازده نفر نقیب انصار، پیشروان مهاجران، شورای دارالندوه یا تصمیم نهایی قریش، دستور هجرت هم سفران رسول خدا(ص)، سال اول هجرت (ورود به مدینه، بنای مسجد، برادری میان مهاجر و انصار، دشمنی یهود و منافقین، سوره های مدنی و... )، سال دوم هجرت (تغییر قبله و وجوب زکات و روزه،دستور جهاد، شمار غزوه های رسول خدا(ص)، شماره سریه‌های رسول خدا(ص)، غزوه بدر کبرا، شهدای مسلمان در بدر، غزوه سُوَیق)، حوادث سال سوم هجرت (غزوه ذی امر، بحران،احد،حمراء‌ِالاسد)، حوادث سال چهارم هجرت (سریة ابوسلمه، غزوه بنی نضیر، غزوه ذات الرقاع، غزوه بدر الوعد)، سال پنجم هجرت ( غزوه دومة الجندل، خندق، عهد شکنی بنی قریظه)، سال ششم هجرت (سریه محمد بن مسلمه انصاری و ... غزوه بنی لحیان... ذی قَرَد، غزوه بنی مصطلق، حَدَیبیه، سفیران رسول خدا(ص)، غدیر خم و...)، سال هفتم هجرت (غزوه خیبر، غزوه وادی القری)، سال هشتم هجرت (غزوه فتح مکه، غزوه طائف)، سال نهم هجرت: غزوه تبوک، وفدی‌های عرب و...
در صفحه‌های پایانی فهرست‌ها آمده است: فهرست آیات و سوره‌ها، اخبار وآثار، اشعار، مآخذ و کتب، نام اشخاص، قبایل و جمعیت‌ها، مکان‌ها و زمان‌ها، غزوه‌ها و سریه‌ها، بت‌ها و وفدها و فهرست مطالب. از ویژگی‌های کتاب پاورقی‌های کامل آن است.
منبع مقاله : pajuhesh.irc.ir
