گاهشماري وقايع اتحاد جماهير شوروي

1917

23 فوريه: روز بين المللي زن . تظاهرات در پترزبورگ آغاز مي شود. (تاريخها تا فوريه ي 1918 برحسب تقويم قديم داده شده است.)
27 فوريه: آخرين دولت تزاري به نخست وزيري شاهزاده گليتسين استعفا مي کند.
28 فوريه: تشکيل شوراي پترگراد
2 مارس: کناره گيري نيکلاس دوم از سلطنت
3 آوريل: لنين وارد پترگراد مي شود
ژوئن: تهاجم ناموفق کرنسکي
3-5 ژوئيه: «ايام ژوئيه» تظاهرات مسلحانه ي کارگران، سربازان، و ملاحان به سرکوب بلشويک ها منجر مي شود.
26 اوت: شورش کرنيلف فرومي پاشد.
سپتامبر: بلشويک ها در شوراهاي پترگراد و مسکو حايز اکثريت مي شوند.
25-26 اکتبر: انقلاب اکتبر: بلشويک ها قدرت را به دست مي گيرند.
26 اکتبر: لنين فرمان راجع به زمين و صلح را صادر مي کند و دولت شوروي تشکيل مي شود.
نوامبر: انتخابات مجلس مؤسسان
دسامبر: تشکيل چکا ( کميسيون فوق العاده براي مبارزه با ضد انقلاب و خرابکاري ) .

1918

5 ژانويه: بلشويک ها مجلس مؤسسان را از هم مي پاشند.
ژانويه: ارتش داوطلب ضد بلشويک تشکيل مي شود.
3 مارس: دولت شوروي با قدرتهاي محور در برست ليتوسک پيمان صلح امضا مي کند.
مارس: مداخله ي متفقين آغاز مي شود.
مه: سربازان چکسلواک که با خط آهن سراسري سيبري مسافرت مي کنند برضد دولت شوروي مي شورند و به اين ترتيب اين امکان را براي سفيدها فراهم مي آورند که نهضت خود را در سيبري سازمان دهند.
تابستان: برقراري سياستهاي کمونيسم جنگي
6 ژوئيه: طغيان انقلابيون سوسياليست چپ
30 اوت: توطئه برضد جان لنين و آغاز خشونت سرخ
نوامبر: درياسالار کلچاک رهبري نيروهاي ضد بلشويک در سيبري را به عهده مي گيرد. پايان جنگ در اروپا مداخله ي متفقين را دگرگون مي سازد.

1919

2-4 مارس: تأسيس بين الملل کمونيسم
بهار: ارتشهاي کلچاک، مسکو را تهديد مي کنند.
اکتبر: ارتشهاي دنيکين ارل، 200 ميلي مسکو، را اشغال مي کنند.
زمستان: ارتش يودنيچ پترگراد را تهديد مي کند.
ارتش سرخ در تمام جبهه ها پيروز است.

1920

آوريل ـ اکتبر: جنگ شوروي ـ لهستان
سپتامبر: کنگره ي مردمان کارگر شرق در باکو
نوامبر: ژنرال رانگل، رهبر آخرين ارتش سفيد، کريمه را براي تبعيد ترک مي کند.
زمستان: حکومت شوروي در سه جمهوري قفقاز برقرار مي شود. مداخله ي متفقين پايان مي يابد.

1921

مارس: قيام ملاحان کرنشتات
دهمين کنگره ي حزب قطعنامه ي ضد جناحها را به تصويب مي رساند، سجا به اجرا درمي آيد.
1921ـ1922: قحطي

1922

6 فوريه: نام چکا به گ پ ا تغيير مي يابد.
2 آوريل: استالين دبير کل کميته مرکزي مي شود.
ژوئن: محاکمه ي انقلابيون سوسياليست
30 دسامبر: تأسيس اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي

1923

تابستان: «بحران قيچي»
23 اکتبر: چهل و شش رهبر از گروه حاکم انتقاد مي کنند.

1924

21 ژانويه: درگذشت و. ا. لنين
31 ژانويه: قانون اساسي شوروي به تصويب مي رسد.
مارس: برقراري روبل ثابت

1925

ژانويه: ترتسکي مقام کميسري جنگ را از دست مي دهد.

1926

ترتسکي، زينويف، و کامنف مبارزه ي سياسي را به طور کامل مي بازند و از پليتبورو اخراج مي شوند.

1927

مه: وحشت جنگ
پاييز: شروع بحران بهره وري: دولت از جمع آوري غله ي کافي از دهقانان ناتوان مي ماند.
دسامبر: پانزدهمين کنگره ي حزب اولين برنامه ي پنج ساله را تصويب مي کند و بر پيروزي کامل استالين بر ترتسکي، زينويف، و کامنف صحه مي گذارد.

1928

ژانويه ـ فوريه: استالين در سيبري قانون جمع آوري اجباري غلات برقرار مي کند.
«روش اورال ـ سيبري»
16 ژانويه: تبعيد ترتسکي به آلماآتا
مه ـ ژوئيه: «محاکمه ساختگي» مهندسان بي گناه
«انقلاب فرهنگي» استالين

1929

شکست بوخارين و رفقايش به عنوان «انحراف جناح راست»
پاييز: شروع اشتراکي سازي انبوه و «برانداختن کولاک ها به عنوان يک طبقه»
21 دسامبر: پنجاهمين زادروز استالين و شروع پرستش استالين

1930

2 مارس: مقاله ي استالين تحت عنوان: «ذوق زده از موفقيت»
1930ـ1931: سلسله محاکمات نمايشي با هدف ضديت با «متخصصان بورژوا»

1931

ژوئن: استالين در نطقي وعده ي برابري طلبي انقلاب سال 1917 را صراحتا رها مي کند.

1932

دسامبر: برقراري مجدد نظام گذرنامه ي داخلي

1932ـ1933

قحطي در اوکراين، شمال قفقاز، قزاقستان

1933ـ1937

برنامه ي پنج ساله ي دوم

1934

ژانويه ـ فوريه : هفدهمين کنگره ي حزب : «کنگره ي فاتحان»
اوت: کنگره ي نويسندگان اصول «واقع گرايي سوسياليستي» را تصويب مي کند.
1 دسامبر: قتل سرگئي کيرف

1935

فوريه: قانون مزرعه ي اشتراکي نمونه
مه: پيمان کمک متقابل شوروي ـ فرانسه
ژوئيه ـ اوت: کنگره ي هفتم کمينترن سياست جبهه ي خلقي را تصويب مي کند.
پاييز: نهضت استاخانويست آغاز مي شود.

1936

27 ژوئن: قانون ضد سقط جنين و قانون جديد خانواده
اوت: نخستين محاکمه ي نمايشي بزرگ: زينويف، کامنف، و چهارده نفر ديگر به مرگ محکوم مي شوند.
25 سپتامبر: اژف به جاي ياگودا رئيس نکود مي شود.
5 دسامبر: تصويب جديد «قانون اساسي استالين» .

1937

ژانويه: دومين محاکمه ي نمايشي بزرگ: سيزده نفر به مرگ محکوم مي شوند.
مه ـ ژوئن: تصفيه ي ارتش سرخ

1938

مارس: سومين محاکمه ي نمايشي بزرگ: نوزده نفر، از جمله بوخارين و ريکف به مرگ محکوم مي شوند.
ژوئيه: زد و خوردهاي مرزي شوروي ـ ژاپن در منچوري
دسامبر: بريا به جاي اژف رئيس نکود مي شود.

1939

3 مه: مولوتف به جاي ليتوينف کميسر امور خارجي مي شود.
آوريل ـ اوت: مذاکرات بي ثمر با متفقين غربي
23 اوت: پيمان مولوتف ـ ريبن تورپ
سپتامبر: آلمان به لهستان حمله مي کند.
17 سپتامبر: ارتش سرخ به لهستان حمله مي کند.
نوامبر: اتحاد شوروي، غرب اوکراين و غرب روسيه ي سفيد را ضميمه مي کند.
30 نوامبر: جنگ شوروي ـ فنلاند آغاز مي شود.

1940

12 مارس: جنگ شوروي ـ فنلاند پايان مي يابد.
آوريل: کشتار افسران لهستاني در جنگل کاتين
26 ژوئن: اعلام قانون کار سختگيرانه
28 ژوئن: اتحاد شوروي، بسارابي و شمال بوکوينا (متعلق به روماني) را به خود ضميمه مي کند.
3-6 اوت: اتحاد شوروي، استوني، لتوني، و ليتواني را ضميمه مي کند.

1941

22 ژوئن: آلمان به اتحاد شوروي حمله مي کند.
3 ژوئيه: نطق راديويي استالين
سپتامبر: شروع محاصره ي لنينگراد و سقوط کيف
دسامبر: نخستين پيروزي بزرگ شوروي در حومه هاي مسکو

1942

11 ژوئن: موافقتنامه وام اجاره
اوت: آلماني ها به استالينگراد مي رسند.
19 نوامبر: ضد حمله ي شوروي در استالينگراد آغاز مي شود.
23 نوامبر: ارتش ششم آلمان در استالينگراد به محاصره درمي آيد .

1943

2 فوريه: فن پائولوس تسليم مي شود.
ژوئيه ـ اوت: نبرد کورسک
28 نوامبر-1 دسامبر: کنفرانس تهران
1943 ـ 1944: نفي بلد تمام مردم آسياي مرکزي

1944

27 ژانويه: رفع محاصره ي لنينگراد
اوت ـ سپتامبر: قيام ورشو

1945

4ـ11 فوريه: کنفرانس يالتا
9 مه: پايان جنگ در اروپا
17 ژوئيه ـ 2 اوت: کنفرانس پوتسدام
8 اوت: اتحاد شوروي به ژاپن اعلام جنگ مي دهد.
2 سپتامبر: پايان جنگ

1946

برقراري انضباط شديد در مزارع اشتراکي و امتداد نظام مزرعه ي اشتراکي به سرزمينهاي تازه منضم شده .
14ـ15 اوت: نطقهاي ژدانف در لنينگراد و حمله به زشچنکو و آخماتوا. دعوت به برقراري مجدد انضباط عقيدتي.

1947

قحطي
14 دسامبر: اصلاح پول

1948

20 فوريه: کودتا در پراگ
28 ژوئن: يوگسلاوي از کمينفرم اخراج مي شود.
31 ژوئيه ـ 7 اوت: نظريه هاي ليسنکو بر علوم ژنتيک تحميل مي شود.
1948 ـ 1949: محاصره ي اقتصادي برلين

1949

مبارزه با «جهان وطني بي ريشه»
25 ژانويه: تشکيل کمکن
25 سپتامبر: اعلام آزمايش نخستين بمب اتمي شوروي
1 اکتبر: بنيانگذاري جمهوري خلق چين

1950

26 ژوئن: جنگ کره آغاز مي شود.

1952

5 ـ14 اکتبر: نوزدهمين کنگره ي حزب

1953

13 ژانويه: افشاي دستگيري 9 دکتر شوروي: «توطئه ي دکترها»
5 مارس: استالين مي ميرد. گـ. مالنکف به عنوان دبير اول و نخست وزير جانشين او مي شود.
14 مارس: مالنکف از دبير اولي استعفا مي کند.
14 آوريل: تبرئه ي آن دسته از دکترهاي «توطئه ي دکترها» که هنوز زنده اند.
ژوئن: شورش در برلين شرقي
26 ژوئن: بريا بازداشت مي شود.
27 ژوئيه: ترک مخاصمه ي کره
12 اوت: اتحاد شوروي بمب هيدروژني منفجر مي کند.

1955

8 فوريه: مالنکف از نخست وزيري استعفا مي کند. و نـ: بولگانين جانشين او مي شود.
14 مه: پيمان ورشو تأسيس مي شود.
18 ـ 23 ژوئيه: کنفرانس ژنو.

1956

14 - 25 فوريه: بيستمين کنگره ي حزب: « نطق سري» خروشچف
اکتبر: «اکتبر لهستاني»
23 اکتبر: انقلاب مجارستان
4 نوامبر: سربازان شوروي انقلاب مجارستان را سرکوب مي کنند.

1957

ژوئن: گروه ضد حزب سعي مي کند خروشچف را براندازد
4 اکتبر اسپوتنيک پرتاب مي شود.

1958

26 فوريه: الغاي ات م ها
27 مارس: خروشچف نخست وزيري را به عهده مي گيرد (علاوه بر دبير اول) .

1959

15-27 سپتامبر: خروشچف به ايالات متحده سفر مي کند.

1960

شروع مجادلات چين ـ شوروي
1 مه: اتحاد شوروي هواپيماي جاسوسي يو ـ 2 را مي اندازد.

1961

12 آوريل: يوري گاگارين نخستين انسان در فضاست .
13 اوت: ديوار برلين مرز را مهر و موم مي کند.
17-31 اکتبر: بيست و دومين کنگره ي حزب: جسد استالين از آرامگاه جا به جا مي شود.

1962

22 اکتبر ـ 2 نوامبر: بحران موشکي کوبا
نوامبر: بخشهاي صنعتي و کشاورزي تشکيلات حزب به دو شاخه تقسيم مي شود.

1963

25 ژوئيه: پيمان منع آزمايشهاي اتمي

1964

14-15 اکتبر: خروشچف برکنار مي شود و جايش را لئونيد. برژنف مي گيرد.
16 نوامبر: بخشهاي صنعتي و کشاورزي حزب به حالت سابق خود برمي گردند.

1966

10-14 فوريه: محاکمه ي سينياوسکي ـ دانيل
29 مارس ـ 8 آوريل: بيست و دومين کنگره ي حزب

1967

ژوئن: جنگ اعراب ـ اسرائيل به قطع رابطه با اسرائيل منجر مي شود.

1968

«بهارپراگ»
20-21 اوت: نيروهاي پيمان ورشو به چکسلواکي حمله مي کنند.
2 مارس: زد و خورد در مرز چين ـ شوروي

1970

8 اکتبر: سولژنيتسين برنده ي جايزه ي نوبل براي ادبيات مي شود.

1972

23-28 مه: نيکسون به مسکو سفر مي کند.
3 ژوئن: موافقتنامه ي چهار قدرت درباره ي وضع برلين

1973

اکتبر: جنگ در خاورميانه به رويارويي شوروي ـ ايالات متحده منجر مي شود.

1974

13 فوريه: بعد از انتشار گولاگ، سولژنيتسين از اتحاد شوروي اخراج مي شود.

1975

1 اوت: امضاي موافقتنامه هاي هلسينکي
9 اکتبر: ساخاروف برنده به جايزه ي نوبل مي شود.

1977

4 ژوئن: قانون اساسي جديد انتشار مي يابد.

1979

24-27 دسامبر ارتش شوروي به افغانستان حمله مي کند.

1980

22 ژانويه: ساخاروف به گورکي تبعيد مي شود.
14 اوت: اعتصاباتي در لهستان آغاز مي شود، که به پيروزي همبستگي منجر مي شود.

1981

1 سپتامبر: در لهستان حکومت نظامي برقرار مي شود.

1982

10 نوامبر: برژنف مي ميرد.
12 نوامبر: آندرپف دبير کل معرفي مي شود.

1983

1 سپتامبر: هواپيماي کره اي انداخته مي شود.

1984

9 فوريه: آندرپف مي ميرد.
13 فوريه: چرننکو دبيرکل مي شود.
15-21 دسامبر: سفر گورباچف به بريتانيا

1985

10-11 مارس: چرننکو مي ميرد و گورباچف به عنوان دبيرکل معرفي مي شود.
16 مه: برنامه ضدالکل اعلام مي شود.
گورباچف پيشنهادهايي براي کنترل تسليحات اعلام مي کند و خواستار اصلاحات اقتصادي مي شود.
19-21 نوامبر: نخستين ملاقات ميان ريگان و گورباچف در ژنو

1986

25 فوريه - 6 مارس: بيست و هفتمين کنگره ي حزب: گورباچف از دوران برژنف انتقاد مي کند.
26 آوريل: فاجعه ي چرنوبيل
اکتبر: گورباچف و ريگان در ريک ياويک، ايسلند، ملاقات مي کنند.
دسامبر: ساخاروف اجازه مي يابد به مسکو برگردد.

1988

ژانويه: اختلالاتي در استپاناکرت، ناگورني قره باغ
13 مارس: نامه ي نينا آندريونا تشويش کمونيست هاي سرسخت را از تحولاتي که پيش گرفته بيان مي کند.
28 ژوئن: تحولات سياسي در نوزدهمين کنفرانس حزب اعلام مي شود.

1989

مارس: انتخابات رقابتي براي مجمع ملي
9 آوريل: سرکوب تظاهرات در تفليس.
25 مه: کنگره ي نمايندگان مردم منعقد مي شود.
24 اوت: دولت غيرکمونيستي در لهستان روي کار مي آيد.
9 نوامبر: ديوار برلين ويران مي شود.

1990

20 دسامبر: شواردنادزه از وزارت خارجه استعفا مي کند.

1991

ژانويه: کوششهاي سرکوب در ليتواني
17 مارس: مراجعه به آراي عمومي درباره ي وحدت ملي
10 ژوئيه: يلتسين به عنوان رئيس جمهوري فدراسيون روسيه سوگند ياد مي کند.
18-21 اوت: توطئه ي کودتا
12 دسامبر: پارلمان روسيه تأسيس مشترک المنافع ملتهاي مستقل را تصويب مي کند.
منبع: کتاب تاريخ اتحاد شوروي از آغاز تا پايان
/خ