نویسنده: احمد حاجی شریفی
آسیب به بافت‌های بدن در سرمای شدید را سرمازدگی گویند.
کار در هوای آزاد در شرایط آب و هوایی سرد عامل این نوع خطر است. سرمای شدید باعث خستگی و انجماد بافت‌های بدن و صدمه به آن‌ها شده که تحت عنوان سرمازدگی شناخته می‌شود. عدم درمان سرمازدگی منجر به آسیب دایمی بافت‌های ناحیه‌ی مبتلا می‌گردد. سرمازدگی در هر دمایی پایین‌تر از صفر درجه (23 درجه‌ی فارنهایت) رخ می‌دهد. هرچه دما پایین‌تر باشد سرمازدگی بیشتر و سریع‌تر تظاهر می‌یابد. اگر شما یا فرد دیگری در معرض سرمازدگی هستید بایستی ناحیه‌ی مبتلا را تا زمانی که امکان ابتلای مجدد به سرمازدگی وجود نداشته باشد گرم کنید. گرم کردن به طور تدریجی و با فرو بردن ناحیه‌ی مبتلا به داخل آب گرم صورت می‌گیرد (بهتر است به جای آب از آب شلغم پخته استفاده شود). خطر سرمازدگی در هوای سرد و طوفانی بیشتر است. بیمارانی که گردش خون مناسبی ندارند مانند بیماران مبتلا به مرض قند در معرض خطر بیشتری نسبت به سرمازدگی هستند. داروهای مؤثر بر گردش خون (1) نیز احتمال سرمازدگی را افزایش می‌دهند.
انتهاها بیشتر از هر جای دیگری از بدن در معرض سرمازدگی هستند. لکه‌های سرد و سفید پوستی همراه با سوزش ظاهر می‌شوند و به دنبال این علایم کرختی، گرفتگی و بی‌حسی نیز رخ می‌دهد. با گرم کردن بافت‌های مبتلا به نوع خفیف سرمازدگی قرمز شده و متورم می‌شود. اگر سرمازدگی شدیدتر باشد تاول‌هایی در پوست ظاهر می‌شود که بسیار دردناک خواهند بود. در صورت ادامه، مرگ بافت‌های بدن اتفاق خواهد افتاد و در این حالت پوست آبی، تیره یا سیاه خواهد شد. سرمازدگی اغلب با هیپوترمی همراه است.
اقدامات مؤثر:
اگر شما یا فرد دیگری در معرض سرمازدگی هستید بایستی ناحیه‌ی مبتلا را تا زمانی که امکان ابتلای مجدد به سرمازدگی وجود نداشته باشد گرم کنید. گرم کردن به طور تدریجی و با فرو بردن ناحیه‌ی مبتلا به داخل آب گرم صورت می‌گیرد (بهتر است به جای آب از آب شلغم پخته استفاده شود). آب نباید بسیار داغ باشد. وقتی رنگ پوست عادی شد، عضو مبتلا را از آب خارج کنید ولی ناحیه‌ی سرمازده را مالش ندهید. پوست نباید با حرارت مستقیم گرم شود زیرا امکان سوختگی وجود دارد، تا قبل از آن که حس پوست برگردد بین انگشتان سرمازده باند استریل قرار دهید و آن‌ها را به صورت شل پانسمان کنید.بیشتر بخوانید:سرمازدگی و راه های پیشگیری
پیشگیری از سرماخوردگی دست و پا:
برای پیشگیری از سرماخوردگی دست و پا باید روزی یک یا دو مرتبه دست و پا را با آب لیمو مالش دهید.سرمازدگی دست‌ها:
برای برطرف کردن سرمازدگی دست‌ها باید روزی دو یا سه مرتبه با آب لیمو آن را به طور ملایم مالش دهید.* مقداری آرد ذرت را با خاک اره‌ی نرم به نسبت مساوی مخلوط و خمیر کنید و روزی دو تا سه مرتبه دست‌ها را در آن قرار داده و ملایم مالش دهید.
* روزی دو مرتبه مدتی دست‌ها را در آب شلغم پخته نگه دارید.
* روزی سه مرتبه روی آن ادرار کرده، مدتی صبر کنید، بعد با آب گرم بشویید و آب بکشید.
سرمازدگی پاها:
اگر پاها دچار سرمازدگی شده است از برنج بیشتر استفاده کنید، ضمناً می‌توانید پاها را با آب پیاز کمپرس کنید.* روزی سه مرتبه با آب لیموی تازه پاها را مالش دهید.
* برگ‌های کرفس را بپزید و با آب آن پاها را شستشو و مالش دهید.
* شلغم را با تمام اعضایش بپزید، بعد شلغم‌ها را که خوب پخته شده‌اند در آبش له کنید، سپس پاها را در آن قرار داده و خوب مالش دهید.
* یک شلغم بزرگ یا چند شلغم کوچک را در کوره یا فر یا تنور بپزید، بعد خوب له کرده، سپس بر پاها مالش دهید و بگذارید تا مدتی روی آن بماند تا بهبود یابد.
سرمازدگی آلت تناسلی:
اگر آلت تناسلی دچار سرمازدگی شده است؛ باید روی سه مرتبه آن را در آب نیم گرم یا آب شلغم پخته یا آب پیاز یا آب کرفس پخته و یا آب لیموی تازه بگذارید و خوب مالش دهید و یا بر آن روغن گل را ماساژ دهید. (از هر دارویی که استفاده کردید باید پس از مصرف آلت تناسلی را گرم نگه دارید).سرمازدگی پوست:
هر قسمتی از پوست که دچار سرمازدگی شده است را باید روزی سه مرتبه با آب پیاز کمپرس کنید تا بهبود یابد.بی‌حسی دست یا پا از سرمازدگی:
برای رفع بی‌سی دست یا پا که در اثر سرمازدگی باشد باید روزی سه مرتبه دست یا پا را در آب گرم با 40 درجه حرارت فرو برید و مدتی نگه داشته و مرتب مالش دهید و بعد از بیرون آوردن از آب و خشک کردن آن، مقداری روغن گل را روی آن بمالید و خوب ماساژ دهید و پس از مالش روغن، موضع را گرم نگه دارید.پیشگیری از ورم سرمازدگی:
برای جلوگیری از ورم هنگامی که موضعی را سرما زده است باید آن را روزی سه مرتبه با آب لیموی تازه مالش دهید.ورم سرمازدگی:
برای درمان ورم سرمازدگی باید روزی سه مرتبه آب لیموی تازه یا آب پیاز را روی آن مالش دهید.* سیب‌زمینی خام را ریز رنده کرده و روی موضع ضماد کنید و یا از آب سیب‌زمینی استفاده نمایید.
* به دانه را بکوبید و در آب بخیسانید و آن را روزی سه مرتبه بر موضع ضماد کنید.
پی‌نوشت‌ها:
1. مهار کننده‌های بتا Beta- Blocker Drugs
منبع مقاله :حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.
