ايستاده با باد
نويسنده :سعيد بي نياز
روانشناس ها مي گويند که «تاب آور»ها در هر شرايط آسيب زايي هم که قرار بگيرند، باز روانشان آسيبي نمي بيند اما اين چطور ممکن است؟
«تاب آوري»مفهوم جديدي در روان شناسي است. فوق فوقش 20سال است که اين کلمه به دنياي روانشناسي آن طرف آب ها آمده و در ايران خودمان سابقه تحقيق درباره تاب آوري به يک دهه هم نمي رسد.خوشبختانه اين کلمه هنوز به کتاب هاي عامه پسند موفقيت راه پيدا نکرده است و خيال ما از اين جهت که پيش فرض غلطي درباره آن داشته باشيد، راحت است.تاب آوري به زبان خيلي ساده يعني اينکه آدميزاد در يک محيط پراز آسيب زندگي کند اما از بيشتر آنها سربلند و سالم بيرون بيايد. اما منظور ما اين نيست که تاب آوري فقط مربوط به دوره کودکي است. هر کسي در طول زندگي اش ـ حتي تا سالمندي ـ مي تواند تاب آوري را از تجربه هايش بياموزد و حتي دوز تاب آوري اش بالا و پايين برود. اما چطور ممکن است آدميزاد در برابر اين همه توفان همچنان بي خيال بايستد و شاخه هاي وجودش نشکند ؟روان شناس ها يک فهرست بالا بلند از ويژگي آدم هاي تاب آور رديف کرده اند. ما اين فهرست را در 4ويژگي خلاصه کرده ايم و براي هر ويژگي راهکار رسيدن به آن را ارائه مي دهيم. البته بايد تا به حال دستتان آمده باشد که شماره هاي قبلي موفقيت مي تواند به کاربردي تر بودن شماره هاي جديد کمک کند. ما آدرس موضوعي آن شماره ها را هم کنار هر متن اضافه کرده ايم ؛ضمن اينکه اين دفعه هم باز يک تست معتبر را گذاشته ايم کنار مطلب که بهتر است اول آن را کامل کنيد و بعد بياييد سراغ متن اصلي.
چطور اين مهارت را پرورش دهيم :
براي حل مساله کافي است که ذهن خودتان را مرتب کنيد و يک الگوي منظم را براي همه مشکلات در نظر داشته باشيد. اين الگو 5 مرحله اي است:
1.تعريف دقيق مشکل يا مشکلات :يعني اينکه دقيقاً بدانيد مشکلات فعلي شما چه چيزهايي هستند وبتوانيد هر کدام رادر يک سطر توضيح دهيد.
2.اولويت بندي مشکلات :اينکه بدانيد کدام مشکلات مهم تر يافوري تر هستند و بايد تا دير نشده فکري به حالش بکنيد و کدام مشکل ها مزمن تر يا بي اهميت تر هستند. براي امتحان مي توانيد فعلاً مهم ترين مشکل را در نظر داشته باشيد.
3.بارش فکري براي حل مشکل :يعني بنشينيد فکر کنيد و هر راه حلي رابه ذهنتان مي رسد يادداشت کنيد. از احمقانه ترين و خنده دارترين گرفته تامعقول ترين راه حل ها، همه رافهرست کنيد.
4.اولويت بندي راه حل ها:يعني بنشينيد به راه حل هايي که داريد امتياز مثبت و منفي بدهيد وآنها رابراساس بيشترين نمره اي که مي گيرند، اولويت بندي کنيد.
5.اجراي راه حل ها وبازبيني :حالا وقت عمل است. راه حلي که بيشترين نمره را گرفته عملاً اجرا کنيد وببينيد که جواب مي دهد يا نه.اگر جواب نداد مي توانيد از فهرست اولويت بندي شده راه حل دوم را امتحان کنيد. معمولاً از چند راه اول يکي جواب مي دهد.
چطور اين مهارت را پرورش دهيم؟
کفايت اجتماعي تمام مهارت هايي را که يک جوري به ارتباط داشتن به ديگران ربط داشته باشد در بر ميگيرد. چند تا از مهم ترين هايش را اينجا خلاصه کرده ايم:
1.شوخ طبع باشيد: البته تاب آورها حتماًمي دانند که همه سبک هاي شوخ طبعي مشکل را حل نمي کنند. شوخ طبعي پر خاشگرانه (مسخره کردن ديگران )وخود شکنانه (دلقک بازي براي خنديدن ديگران ) اوضاع را بدتر مي کند و شوخ طبعي خودارزنده ساز (حفظ روحيه در مقابل مشکلات با نگاه شوخ طبعانه ) و پيوند دهنده (شوخ طبعي به عنوان ابزار ارتباط و صميميت با ديگران )است که بايد آن را پرورش داد.
2.خوب گوش دهيد: فردي که فعالانه گوش مي دهد 4 تا ويژگي دارد:
1 ـ انگيزه گوش دادن دارد يعني مايل است حرف هاي ديگران را گوش دهد.2ـ به حرف هاي ديگران توجه مي کند و با تمام بدنش به آنها گوش مي دهد؛ مثلاً به موقع، تماس چشمي برقرار مي کند. 3ـ همدلي مي کند؛يعني دوست دارد دقيقاً بداند طرف مقابل چه احساسي دارد تا در احساسش شريک شود و4ـ انعطاف پذير است؛ يعني مي داند در مقابل افراد متفاوت و در موقعيت هاي مختلف چطور بر خورد کند.
3.ازحمايت اجتماعي استفاده کنيد : تاب آورها از دوستان و آشنايانشان موقع روبه رو شدن با مشکلات استفاده مي کنند. شما هم اگر بخواهيد مثل آنها باشيد بايد خود خواهي تان را کنار بگذاريد و کمک بخواهيد.
چطور اين مهارت را پرورش دهيم :
براي پرورش دادن آينده گرايي بايد چندين مهارت مفصل را در خودتان پرورش دهيد. خلاصه اش از ما و مفصل خواندنش در شماره هاي قبل از شما:
1.درست به هدف بزنيد: هدف هايتان را درست انتخاب کنيد.هدف هاي خوب؛ هدف هاي کوچک، لقمه لقمه شده، کوتاه مدت، دقيق، واقع گرايانه ودر عين حال چالش برانگيزند.
2.با معنا باشيد :بنشينيد تأملات فلسفي کنيد و ببينيد واقعأ معناي زندگي کوفتي تان چيست ؟!مي توانيد از اين سوأل ويکتور فرانکل شروع کنيد ؛«من چرا تا حالا خود کشي نکرده ام ؟»
3.با انگيزه باشيد :برويد علت هاي بي انگيزه بودنتان را در بياوريد ؛اگر افسرده بوديد افسردگي تان را حل کنيد،اگر شرايط ايجاب مي کرد شرايط را تغيير دهيد و اگر هر علت ديگري داشت به هر حال ريشه بي انگيزگي را بخشکانيد. منبع: همشهری جوان /س
«تاب آوري»مفهوم جديدي در روان شناسي است. فوق فوقش 20سال است که اين کلمه به دنياي روانشناسي آن طرف آب ها آمده و در ايران خودمان سابقه تحقيق درباره تاب آوري به يک دهه هم نمي رسد.خوشبختانه اين کلمه هنوز به کتاب هاي عامه پسند موفقيت راه پيدا نکرده است و خيال ما از اين جهت که پيش فرض غلطي درباره آن داشته باشيد، راحت است.تاب آوري به زبان خيلي ساده يعني اينکه آدميزاد در يک محيط پراز آسيب زندگي کند اما از بيشتر آنها سربلند و سالم بيرون بيايد. اما منظور ما اين نيست که تاب آوري فقط مربوط به دوره کودکي است. هر کسي در طول زندگي اش ـ حتي تا سالمندي ـ مي تواند تاب آوري را از تجربه هايش بياموزد و حتي دوز تاب آوري اش بالا و پايين برود. اما چطور ممکن است آدميزاد در برابر اين همه توفان همچنان بي خيال بايستد و شاخه هاي وجودش نشکند ؟روان شناس ها يک فهرست بالا بلند از ويژگي آدم هاي تاب آور رديف کرده اند. ما اين فهرست را در 4ويژگي خلاصه کرده ايم و براي هر ويژگي راهکار رسيدن به آن را ارائه مي دهيم. البته بايد تا به حال دستتان آمده باشد که شماره هاي قبلي موفقيت مي تواند به کاربردي تر بودن شماره هاي جديد کمک کند. ما آدرس موضوعي آن شماره ها را هم کنار هر متن اضافه کرده ايم ؛ضمن اينکه اين دفعه هم باز يک تست معتبر را گذاشته ايم کنار مطلب که بهتر است اول آن را کامل کنيد و بعد بياييد سراغ متن اصلي.
1 ـ مهارت در حل مساله
چطور اين مهارت را پرورش دهيم :
براي حل مساله کافي است که ذهن خودتان را مرتب کنيد و يک الگوي منظم را براي همه مشکلات در نظر داشته باشيد. اين الگو 5 مرحله اي است:
1.تعريف دقيق مشکل يا مشکلات :يعني اينکه دقيقاً بدانيد مشکلات فعلي شما چه چيزهايي هستند وبتوانيد هر کدام رادر يک سطر توضيح دهيد.
2.اولويت بندي مشکلات :اينکه بدانيد کدام مشکلات مهم تر يافوري تر هستند و بايد تا دير نشده فکري به حالش بکنيد و کدام مشکل ها مزمن تر يا بي اهميت تر هستند. براي امتحان مي توانيد فعلاً مهم ترين مشکل را در نظر داشته باشيد.
3.بارش فکري براي حل مشکل :يعني بنشينيد فکر کنيد و هر راه حلي رابه ذهنتان مي رسد يادداشت کنيد. از احمقانه ترين و خنده دارترين گرفته تامعقول ترين راه حل ها، همه رافهرست کنيد.
4.اولويت بندي راه حل ها:يعني بنشينيد به راه حل هايي که داريد امتياز مثبت و منفي بدهيد وآنها رابراساس بيشترين نمره اي که مي گيرند، اولويت بندي کنيد.
5.اجراي راه حل ها وبازبيني :حالا وقت عمل است. راه حلي که بيشترين نمره را گرفته عملاً اجرا کنيد وببينيد که جواب مي دهد يا نه.اگر جواب نداد مي توانيد از فهرست اولويت بندي شده راه حل دوم را امتحان کنيد. معمولاً از چند راه اول يکي جواب مي دهد.
2 ـ کفايت اجتماعي
چطور اين مهارت را پرورش دهيم؟
کفايت اجتماعي تمام مهارت هايي را که يک جوري به ارتباط داشتن به ديگران ربط داشته باشد در بر ميگيرد. چند تا از مهم ترين هايش را اينجا خلاصه کرده ايم:
1.شوخ طبع باشيد: البته تاب آورها حتماًمي دانند که همه سبک هاي شوخ طبعي مشکل را حل نمي کنند. شوخ طبعي پر خاشگرانه (مسخره کردن ديگران )وخود شکنانه (دلقک بازي براي خنديدن ديگران ) اوضاع را بدتر مي کند و شوخ طبعي خودارزنده ساز (حفظ روحيه در مقابل مشکلات با نگاه شوخ طبعانه ) و پيوند دهنده (شوخ طبعي به عنوان ابزار ارتباط و صميميت با ديگران )است که بايد آن را پرورش داد.
2.خوب گوش دهيد: فردي که فعالانه گوش مي دهد 4 تا ويژگي دارد:
1 ـ انگيزه گوش دادن دارد يعني مايل است حرف هاي ديگران را گوش دهد.2ـ به حرف هاي ديگران توجه مي کند و با تمام بدنش به آنها گوش مي دهد؛ مثلاً به موقع، تماس چشمي برقرار مي کند. 3ـ همدلي مي کند؛يعني دوست دارد دقيقاً بداند طرف مقابل چه احساسي دارد تا در احساسش شريک شود و4ـ انعطاف پذير است؛ يعني مي داند در مقابل افراد متفاوت و در موقعيت هاي مختلف چطور بر خورد کند.
3.ازحمايت اجتماعي استفاده کنيد : تاب آورها از دوستان و آشنايانشان موقع روبه رو شدن با مشکلات استفاده مي کنند. شما هم اگر بخواهيد مثل آنها باشيد بايد خود خواهي تان را کنار بگذاريد و کمک بخواهيد.
3 ـ نگاه رو به آينده
چطور اين مهارت را پرورش دهيم :
براي پرورش دادن آينده گرايي بايد چندين مهارت مفصل را در خودتان پرورش دهيد. خلاصه اش از ما و مفصل خواندنش در شماره هاي قبل از شما:
1.درست به هدف بزنيد: هدف هايتان را درست انتخاب کنيد.هدف هاي خوب؛ هدف هاي کوچک، لقمه لقمه شده، کوتاه مدت، دقيق، واقع گرايانه ودر عين حال چالش برانگيزند.
2.با معنا باشيد :بنشينيد تأملات فلسفي کنيد و ببينيد واقعأ معناي زندگي کوفتي تان چيست ؟!مي توانيد از اين سوأل ويکتور فرانکل شروع کنيد ؛«من چرا تا حالا خود کشي نکرده ام ؟»
3.با انگيزه باشيد :برويد علت هاي بي انگيزه بودنتان را در بياوريد ؛اگر افسرده بوديد افسردگي تان را حل کنيد،اگر شرايط ايجاب مي کرد شرايط را تغيير دهيد و اگر هر علت ديگري داشت به هر حال ريشه بي انگيزگي را بخشکانيد. منبع: همشهری جوان /س
