تحليل تطبيقي ازحماسه عاشورا
نويسنده:علي اصغر ملك محمدي
اگر شما بطور قاطع مطيع دستورات كسي باشيد، پس از ابلاغ دستور آن را به اجرا ي درمي آوريد. ارزش اطاعت شما از دستور، عدم تعلل و حتي اجرا آن با ميل و رغبت است. اما درجه اطاعت پذيري و اجراي دستور در آدمها متفاوت است و بستگي به نوع دستور دارد. به عبارت ديگر هر كسي قيمتي دارد. براي كسي گذشت تا مرز چند صدميليون تومان و براي ديگري تا ميليارد تومان. يا براي مؤمنين گذشت از جان و مال تا درجه و اندازه خاصي. اما حضرت ابراهيم نبي خدا صلوات الله عليه و سلم تا مرز قرباني دادن فرزند دلبند و برومندش به پيشگاه خداوند متعال پس از وحي و دستور الهي. وقتي صحبت از قرباني كردن عزيزي پيش مي آيد شايد خيلي قابل درك و احساس نباشد مگر براي كسانيكه امر مشابهي بر ايشان رخ داده باشد، ولو در درجه و مقياس پائين تر و محدودتري. براي اينكه بتوانيم درجه اطاعت پذيري از امر خداي متعال را بنحو ملموسي توضيح دهم مصداقا از مثالي مدد مي گيرم. سال 65 بود. جنگ رژيم بعث عراق با پشتوانه قدرتهاي بزرگ جهاني بر عليه ايران شدت يافته بود. فرزندم (پسر بزرگم) به جبهه رفته بود. گزارشهاي گزارشگر صداوسيما از عمليات و ماهها بي خبري ما از فرزندمان همسرم را وادار كرد تا من را راهي خوزستان كند. رفتم و سرانجام او را يافتم. دو روز مرخصي گرفت و با هم به اهواز آمديم. همچون ساعتي به سرعت گذشت و هنگام خداحافظي فرا رسيد. در آن لحظه احساس كردم قلبم به شدت سنگين شد. غمي جانگداز بر قلبم نشسته، سنگيني آن نمي گذارد نفسم بالا بيايد. پاهايم قدرت تحمل و نگهداري بدن را نداشت، مي لرزيد.
ياراي گام برداشتن نمانده بود. بغض گلويم را مي فشرد. مي خواستم خود را نگهدارم تا من كه بارها جبهه رفته بودم، عملياتها شركت كرده بودم از خود ضعف و بي تابي نشان ندهم. آخ كه چقدر سخت بود برايم با دست خود فرزندم را به قربانگاه دفاع مقدس بسپارم. تازه قربانگاهي كه قربانيش فقط يك احساس بود و حدس و گمان. دلم مي خواهد خواننده اي كه اين مطلب را مي خواند با تمام وجود احساس پدرانه من را درك كند. پسري كه تمامي حاصل عمرم بود، حالا او را به قربانگاه كربلاي ايران مي سپارم و با او وداع مي كنم. با گذشت سالها هنوز هم وقتي به ياد آن لحظه مي افتم بغض گلويم را مي گيرد. خيلي برايم سخت بود و حاضر بودم بارها خودم شهيد بشوم اما پسرم را با خود برگردانم. ولي يك نيروي عظيم تري، يك عشق والاتري و يك اطاعت پذيري دلپذيرتري مرا نگه داشت و سرانجام بر چهره پسر دلبندم بوسه خداحافظي زدم و گرم او را در آغوش كشيدم و از هم جدا شديم ولي هرگز اين لحظه را از ياد نمي برم. هميشه برايم تازگي دارد. هر لحظه كه بياد مي آورم گويا همان وقت است و اشكم جاري مي شود. اما خدا را شكر مي كنم و غم لذت بخشي تمام وجودم را مي گيرد كه توانستم در اين امتحان كوچك موفق شوم. اگر مقايسه شود با قرباني حضرت اسماعيل(ع)، عظمت فرمانبرداري حضرت ابراهيم عليه السلام از امر خدا اصلا قابل قياس نيست. فرزند دلبندش را در بيابان بي آب و علف و گرم و سوزان رها كند و بعد از محنت دوري او را به قرباني ببرد و كارد تيز را بر گلوي فرزند عزيزش نهاد و آنرا محكم كشيد... اين چه درجه اي از ايمان، خلوص، بندگي، عشق و اطاعت پذيري از امر خدا است؟ و حالا مقايسه كنيم با قيام حسيني و حماسه عاشورا. براي درك بيشتر مثال ديگري مي زنم. اگر من از كسي اطاعت پذير باشم. دستوري صادر مي شود و من آنرا اجرا مي كنم. اما شما در مقابل كسي كه قبولش داريد، عاشق او هستيد، اجراي دستورات و اوامر او را بر خود واجب مي دانيد، قبل از آنكه به شما دستوري دهد، همين كه احساس كنيد او از شما انتظار دارد، او مايل است شما امرش را اجرا كنيد، از اجراي امري راضي و خوشنود مي شود، بي آنكه مستقيما به شما دستور دهد شما عاشق وار در مقام عمل درمي آييد. حالا اگر قرار باشد به من و شما نمره داده شود هر كدام از ما چه نمره اي مي آوريم؟ اگر به من نمره خيلي خوب و يا از 100 نمره 70 داده شود شما استحقاق درجه عالي و نمره صد را در مقايسه با من داريد. اگر بين دو فرزند يكي پس از دستور پدر امر او را اجرا كند، اما فرزند ديگر بي آنكه پدرش باو دستوري بدهد، هر كاري كه لازمه انجامش باشد و هر كاري كه مورد انتظار و علاقه پدر باشد پيش از آنكه باو دستوري داده شود بانجامش مي پردازد. كداميك از اين دو برادر از درجه والاتري برخوردارند؟ بايد بپذيريم دومي.
خدا رحمت كند شهيد اثني عشري را. هر وقت قرار بود در جبهه عمليات باشد او پيشتر مي رفت، به من هم تعارف مي كرد. اما من معمولا بعد از پيام حضرت امام(ره) كه براي اعزام به جبهه ها بياناتي مي فرمودند اعزام مي شدم. خوب معلوم است كه بين من و آن شهيد خيلي فاصله بود و او از من خيلي جلوتر بود. شايد هم به همين دليل من لياقت شهادت را پيدا نكردم. نبي خدا صلوات الله عليه وسلم با ابلاغ وحي خدا فرزندش را به قربانگاه برد. ولي حسين(ع) بدون وحي و ابلاغ دستور، عزيزانش را به قربانگاه كربلا برد. پس او به خدا عاشق ترين بنده خدا بود.
از ديگر وجه تمايز حماسه كربلا تعدد قرباني حسيني است. اگر در اين مقال حضرت ابراهيم(ع) را مثال مي زنم و مقايسه مي كنم از آن جهت است كه عظمت كار اين پيامبر خدا بر همگان بسيار روشن است. بناي كعبه، اعمال سعي صفا و مروه، عيد قربان و... را از حضرتش داريم. بخشي از عظمت هميشه ماندگار دين توحيدي و اسلام بر پايه اقدامات و اجراي دستورات الهي اين نبي خدا است و حماسه كربلا را مي توان در آن مقياس ديد. حضرت ابراهيم صلوات خدا بر اين نبي و مرسل خدا تنها يك قرباني به مسلخ عشق برد اما حسين عليه السلام هفتاد و دو تن را.
براي شخص من هميشه اين سؤال مطرح بوده است كه حسين(ع) براساس چه منطقي با اين تعداد اندك در مقابل سپاهيان بي شمار دشمن ايستاد و بيعت نكرد و هفتاد و دو تن از عزيزانش را قرباني داد و بقيه را اسير؟ وقتي اين مقايسه و تحليل در ذهنم خطور كرد دريافتم كه اهميت اين قيام به آشكار بودنش بود. او مي دانست و با علم و آگاهي قدم در اين صحنه گذاشت. پرواضح بود كه حسب اصطلاحات دنيوي در اين مبارزه و جنگ ميداني دشمن پيروز مي شود و ياران اباعبدالله كشته مي شوند و با خانواده اش به اسارت درمي آيند، اما بحث جنگ و پيروزي يا شكست نبود. بحث كشته نشدن و زنده ماندن نبود. مگر مي شود انسان تصور كند با هفتاد و دو تن يا به عبارتي 105 نفر در مقابل بيش از 25 يا 30 هزار لشكر مجهز و بي مروت و بي انصاف پيروز از ميدان درآيد؟ او دين خدا و دستورات الهي را خوب مي شناخت. او كه راه دين و راه خدا را مي دانست، او كه مي دانست معبودش چه مي خواهد و چه انتظاري دارد، براي زنده ماندن دين و راه خدا و امر به معروف و نهي از منكر و ايستادگي و تسليم ناپذيري در برابر باطل راه حق را پذيرفت تا اوج عشق و ايثار، ايستادگي و تسليم ناپذيري، اطاعت پذيري و درجه اعلاي بندگي را به نسل هاي بشر بياموزد و هم او اگر نبود امروز فلسطينيان مظلوم با چه اميدي در برابر اسرائيل و آمريكاي ستمكار و قدار به مبارزات خود ادامه داده و مي دهند؟ مبارزان مسلمان در سراسر جهان و ايران و ايرانيان مظلوم و شجاع در برابر هشت سال تهاجم قدرتهاي جهاني و در اين برهه در برابر فشارهاي سياسي و اقتصادي آمريكا و اروپا و... با كدام منطق و با چه درجه اعتماد و اطميناني ايستادگي در برابر ناحق را جايز مي دانيم؟ آري با منطق عاشورائي. و دشمنان مي دانند كه ديگر تاب و توان ايستادگي در برابر عاشورائيان را ندارد.
ياراي گام برداشتن نمانده بود. بغض گلويم را مي فشرد. مي خواستم خود را نگهدارم تا من كه بارها جبهه رفته بودم، عملياتها شركت كرده بودم از خود ضعف و بي تابي نشان ندهم. آخ كه چقدر سخت بود برايم با دست خود فرزندم را به قربانگاه دفاع مقدس بسپارم. تازه قربانگاهي كه قربانيش فقط يك احساس بود و حدس و گمان. دلم مي خواهد خواننده اي كه اين مطلب را مي خواند با تمام وجود احساس پدرانه من را درك كند. پسري كه تمامي حاصل عمرم بود، حالا او را به قربانگاه كربلاي ايران مي سپارم و با او وداع مي كنم. با گذشت سالها هنوز هم وقتي به ياد آن لحظه مي افتم بغض گلويم را مي گيرد. خيلي برايم سخت بود و حاضر بودم بارها خودم شهيد بشوم اما پسرم را با خود برگردانم. ولي يك نيروي عظيم تري، يك عشق والاتري و يك اطاعت پذيري دلپذيرتري مرا نگه داشت و سرانجام بر چهره پسر دلبندم بوسه خداحافظي زدم و گرم او را در آغوش كشيدم و از هم جدا شديم ولي هرگز اين لحظه را از ياد نمي برم. هميشه برايم تازگي دارد. هر لحظه كه بياد مي آورم گويا همان وقت است و اشكم جاري مي شود. اما خدا را شكر مي كنم و غم لذت بخشي تمام وجودم را مي گيرد كه توانستم در اين امتحان كوچك موفق شوم. اگر مقايسه شود با قرباني حضرت اسماعيل(ع)، عظمت فرمانبرداري حضرت ابراهيم عليه السلام از امر خدا اصلا قابل قياس نيست. فرزند دلبندش را در بيابان بي آب و علف و گرم و سوزان رها كند و بعد از محنت دوري او را به قرباني ببرد و كارد تيز را بر گلوي فرزند عزيزش نهاد و آنرا محكم كشيد... اين چه درجه اي از ايمان، خلوص، بندگي، عشق و اطاعت پذيري از امر خدا است؟ و حالا مقايسه كنيم با قيام حسيني و حماسه عاشورا. براي درك بيشتر مثال ديگري مي زنم. اگر من از كسي اطاعت پذير باشم. دستوري صادر مي شود و من آنرا اجرا مي كنم. اما شما در مقابل كسي كه قبولش داريد، عاشق او هستيد، اجراي دستورات و اوامر او را بر خود واجب مي دانيد، قبل از آنكه به شما دستوري دهد، همين كه احساس كنيد او از شما انتظار دارد، او مايل است شما امرش را اجرا كنيد، از اجراي امري راضي و خوشنود مي شود، بي آنكه مستقيما به شما دستور دهد شما عاشق وار در مقام عمل درمي آييد. حالا اگر قرار باشد به من و شما نمره داده شود هر كدام از ما چه نمره اي مي آوريم؟ اگر به من نمره خيلي خوب و يا از 100 نمره 70 داده شود شما استحقاق درجه عالي و نمره صد را در مقايسه با من داريد. اگر بين دو فرزند يكي پس از دستور پدر امر او را اجرا كند، اما فرزند ديگر بي آنكه پدرش باو دستوري بدهد، هر كاري كه لازمه انجامش باشد و هر كاري كه مورد انتظار و علاقه پدر باشد پيش از آنكه باو دستوري داده شود بانجامش مي پردازد. كداميك از اين دو برادر از درجه والاتري برخوردارند؟ بايد بپذيريم دومي.
خدا رحمت كند شهيد اثني عشري را. هر وقت قرار بود در جبهه عمليات باشد او پيشتر مي رفت، به من هم تعارف مي كرد. اما من معمولا بعد از پيام حضرت امام(ره) كه براي اعزام به جبهه ها بياناتي مي فرمودند اعزام مي شدم. خوب معلوم است كه بين من و آن شهيد خيلي فاصله بود و او از من خيلي جلوتر بود. شايد هم به همين دليل من لياقت شهادت را پيدا نكردم. نبي خدا صلوات الله عليه وسلم با ابلاغ وحي خدا فرزندش را به قربانگاه برد. ولي حسين(ع) بدون وحي و ابلاغ دستور، عزيزانش را به قربانگاه كربلا برد. پس او به خدا عاشق ترين بنده خدا بود.
از ديگر وجه تمايز حماسه كربلا تعدد قرباني حسيني است. اگر در اين مقال حضرت ابراهيم(ع) را مثال مي زنم و مقايسه مي كنم از آن جهت است كه عظمت كار اين پيامبر خدا بر همگان بسيار روشن است. بناي كعبه، اعمال سعي صفا و مروه، عيد قربان و... را از حضرتش داريم. بخشي از عظمت هميشه ماندگار دين توحيدي و اسلام بر پايه اقدامات و اجراي دستورات الهي اين نبي خدا است و حماسه كربلا را مي توان در آن مقياس ديد. حضرت ابراهيم صلوات خدا بر اين نبي و مرسل خدا تنها يك قرباني به مسلخ عشق برد اما حسين عليه السلام هفتاد و دو تن را.
براي شخص من هميشه اين سؤال مطرح بوده است كه حسين(ع) براساس چه منطقي با اين تعداد اندك در مقابل سپاهيان بي شمار دشمن ايستاد و بيعت نكرد و هفتاد و دو تن از عزيزانش را قرباني داد و بقيه را اسير؟ وقتي اين مقايسه و تحليل در ذهنم خطور كرد دريافتم كه اهميت اين قيام به آشكار بودنش بود. او مي دانست و با علم و آگاهي قدم در اين صحنه گذاشت. پرواضح بود كه حسب اصطلاحات دنيوي در اين مبارزه و جنگ ميداني دشمن پيروز مي شود و ياران اباعبدالله كشته مي شوند و با خانواده اش به اسارت درمي آيند، اما بحث جنگ و پيروزي يا شكست نبود. بحث كشته نشدن و زنده ماندن نبود. مگر مي شود انسان تصور كند با هفتاد و دو تن يا به عبارتي 105 نفر در مقابل بيش از 25 يا 30 هزار لشكر مجهز و بي مروت و بي انصاف پيروز از ميدان درآيد؟ او دين خدا و دستورات الهي را خوب مي شناخت. او كه راه دين و راه خدا را مي دانست، او كه مي دانست معبودش چه مي خواهد و چه انتظاري دارد، براي زنده ماندن دين و راه خدا و امر به معروف و نهي از منكر و ايستادگي و تسليم ناپذيري در برابر باطل راه حق را پذيرفت تا اوج عشق و ايثار، ايستادگي و تسليم ناپذيري، اطاعت پذيري و درجه اعلاي بندگي را به نسل هاي بشر بياموزد و هم او اگر نبود امروز فلسطينيان مظلوم با چه اميدي در برابر اسرائيل و آمريكاي ستمكار و قدار به مبارزات خود ادامه داده و مي دهند؟ مبارزان مسلمان در سراسر جهان و ايران و ايرانيان مظلوم و شجاع در برابر هشت سال تهاجم قدرتهاي جهاني و در اين برهه در برابر فشارهاي سياسي و اقتصادي آمريكا و اروپا و... با كدام منطق و با چه درجه اعتماد و اطميناني ايستادگي در برابر ناحق را جايز مي دانيم؟ آري با منطق عاشورائي. و دشمنان مي دانند كه ديگر تاب و توان ايستادگي در برابر عاشورائيان را ندارد.
