کتاب نهجالبلاغه را میتوان به حق یکی از بزرگترین کتابها دانست که در بین مسلمانان و غیرمسلمانانی که با این کتاب انسی داشتهاند جایگاه خاصی دارد و امام علی(ع) را باید شخصیتی دانست که به اعتراف دشمنان و دوستان یکه تاز تاریخ بوده است.
چکیده
کتاب نهجالبلاغه را میتوان به حق یکی از بزرگترین کتابها دانست که در بین مسلمانان و غیرمسلمانانی که با این کتاب انسی داشتهاند جایگاه خاصی دارد و امام علی(ع) را باید شخصیتی دانست که به اعتراف دشمنان و دوستان یکه تاز تاریخ بوده است.
تعداد کلمات 938/ تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه
امین باباگلزاده
یاقوتهای درخشنده
استاد امین نخله، دانشمند مسیحی، در پاسخ شخصی که از او درخواست کرده بود که صد کلمه از نهجالبلاغه را برای او انتخاب کند، میگوید: «به خدا قسم، نمیدانم که چگونه از میان صدها کلمهی گهربار تعداد صد کلمهی آن را انتخاب کنم! من از انتخاب یک کلمهی آن هم عاجزم؛ زیرا این کار درست به این میماند که دانهی یاقوتی را از کنار دانههای دیگر بردارم. به هر حال این کار را کردم، در حالی که دستم یاقوتهای درخشنده را زیرورو میکرد و چشمانم از پرتو نور آنها خیره میشد. نمیتوانی باور کنی که به علت تحیر و سرگردانی که در انتخاب هر یک از این کلمهها داشتم، با چه مشکلی، هر کلمهای را از این معدنِ بلاغت بیرون آوردم. این صد کلمه را بگیر و متوجه باش که آنها پرتوهایی از نور بلاغت و جلوههایی از انوار فصاحت هستند.»
کلیدی برای همهی طلاب
ابومحمد مهلبی، وزیر بهاءالدوله، نقل میکند: «روزی به من خبر رسید خداوند به سید رضی پسری عنایت کرده است. فرصت را غنیمت شمردم و خواستم به بهانهی این مولود، صلهای (هدیه) به او بدهم. به غلامان دستور دادم طَبَقی حاضر کردند و دوهزار دینار بر طبق گذاشتم و به رسم چشمروشنی و هدیه برایش فرستادم. طه حسین، ادیبِ بزرگ معاصر مصرى میگوید: «من پس از وحى خداوندى، سخنى شیواتر و زیباتر از کلمات على(ع) را سراغ ندارم.»سید قبول نکرد و پیغام داده بود که: «لابد وزیر میدانند و اگر مطلع نیستند، بدانند که من از کسی صله قبول نمیکنم.» به امید اینکه اصرارم ثمر بخشد، دوباره طبقِ پُر سیم و زر را فرستادم و گفتم: «این هدیهی ناچیز را قبول بفرمایید و به قابلهها بدهید!» او آنها را دوباره پس فرستاد و جواب داد: «قابلهها، از بستگان خودمان هستند و چیزی هم نمیپذیرند.» برای بار سوم، طبق را فرستادم و گفتم: «حال که خود قبول نمیکنید، بین طلبههایی که پیش شما درس میخوانند، تقسیم کنید.» چون طَبَق را آوردند، استاد در حضور طلبهها فرمود: «طلبهها خودشان حاضرند!» بعد رو کرد به شاگردان و گفت: «هر کس به این پولها محتاج است، بردارد.» در این هنگام یکی از آنان برخاست، دیناری (طلا) برداشت و قسمتی از آن را قیچی کرد و بقیه را سر جایش گذاشت. دیگر طلبهها هم چیزی برنداشتند. شریف رضی از آن طلبه پرسید: «برای چه این مقدار برداشتی؟» وی گفت: «شبِ گذشته، هنگام مطالعه، روغنِ چراغ تمام شد. خادم نبود که از انبار مدرسه روغن بدهد. از فلان بقال مقداری روغن چراغ، نسیه کردهام. حالا این قطعهی طلا را برداشتم تا قرض خود را ادا کنم.» سید رضی تا این سخن شنید، دستور داد به عدد طلاب کلید ساختند تا هر کس چیزی لازم داشت، کلید انبار را همراه داشته باشد.
کلامِ امیر
قرنها بدین منوال گذشت و روزگاران سپرى شد. پدران به دیار نیستى رفتند و فرزندان جاى ایشان بگرفتند و خداوند سبحان، محمد رسولالله(ص) را فرستاد تا وعدهی خود برآورد و دور نبوّت به پایان برد؛ در حالى که از پیامبران برایش پیمان گرفته شده بود. نشانههاى پیامبرىاش آشکار شد و روز ولادتش، با کرامتى عظیم همراه بود.
بلیغترین واعظ
ابنابیالحدید میگوید: «کسی که بخواهد فصاحت و بلاغت بیاموزد و امتیاز سخن را دریابد، باید در خطبههای نهجالبلاغه تأمل کند؛ زیرا نسبت این سخن با هر سخنی دیگر ـ غیر از کلام خدا و رسول ـ همانا نسبت ستارهی درخشان با سنگ سیاه و تاریک است. سپس بیننده باید بنگرد که چه روشنی، جلالت و درخشندگی دارد و چه خوف و خشیتی ایجاد میکند! خدا گویندهاش را جزای خیر دهد که گاهی با دست و شمشیرش از اسلام دفاع کرد و گاهی با زبان و بیانش و زمانی با فکر و قلبش! در جهاد، او سیدِ مجاهدین است و در موعظه، بلیغترین وعاظ و در فقه و تفسیر، رئیس فقها و مفسرین و در عدل و توحید، پیشوای عادلان و موحدین.»
طه حسین، ادیبِ بزرگ معاصر مصرى میگوید: «من پس از وحى خداوندى، سخنى شیواتر و زیباتر از کلمات على(ع) را سراغ ندارم.»
جامعترین بیان
شیخمحمد عبدُه، شاگرد سیدجمالالدین اسدآبادى و از شارحان نهجالبلاغه، مىگوید: «در میان تمام مردمِ عرب، کسى نیست که معتقد نباشد سخنِ على(ع) پس از قرآن و احادیث رسول خدا(ص)، شریفترین، بلیغترین و جامعترین سخنان است.»
مترجم جوان
جواد فاضل، فرزند ابوالقاسم، در سال ۱۲۹۵ هجری شمسی در شهر آمل به دنیا آمد. وی علوم مقدماتی فارسی و عربی را نخست در آن شهر، نزد پدر خود فراگرفت و سپس به تهران آمد و نزد شیخمحمد آشتیانی به آموختن فقه و اصول پرداخت و آنگاه دورهی معارف اسلامی را گذرانید و از سال ۱۳۱۹ وارد عرصهی نویسندگی و همکاری با مطبوعات شد. جواد فاضل آثار دینی و داستانهای متعددی را نوشته و ترجمه کرده که بارها تجدید چاپ شدهاند. مشهورترین آنها، ترجمه نهجالبلاغه است که در حدود ششصد صفحه بارها تجدید چاپ شده و معروفترین کار این نویسندهی خوشذوق به شمار میرود. او همچنین، رمانها و داستانهایی هم به چاپ رسانده است. جواد فاضل در ۲۸ مرداد سال ۱۳۴۰ هجری شمسی، در تهران به سنّ ۴۵ سالگی بر اثر بیماری قلبی درگذشت و در سمت قبلهی بقعهی شیخ صدوق در قبرستان ابنبابویه دفن شد.
معجزهی کامل
به من رساند نسیم سحر، سلامِ علی
برهمنم که شدم چون عجم غلام علی
منِ ضعیف چگونه به شعر پردازم
کنار معجزهی کامل کلام علی
چو کودکی که ز مادر آموزد
خوشم که نکته میآموزم از مرام علی
ز بندهای جهان آن زمان رها گشتم
که اوفتادم چو مرغکی به دام علی
مساز بطن خودت را چو گور جانداران
مرا غلام کند این صدا ز کام علی
سلام ما به علی، آن وصیّ پیغمبر
سلام ما و رسولان به احترام علی
چو نزد حضرت حق سجده کرده است و قیام
بود قیام همه سجده و قیام علی
خدا کند که بخوانم چو مردم آزاد
علی امام من است و منم غلام علی
(بالرام شکلا؛ شاعری از کشور هندوستان)
منابع:
ـ استادى، رضا، بحثى کوتاه پیرامون مدارک نهجالبلاغه، تهران: بنیاد نهجالبلاغه، 1362ش.
ـ اسدعلیزاده، اکبر، امام علی(ع) از نگاه اندیشمندان غیر شیعه، قم: مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، 1381ش.
ـ بنیاد نهج البلاغه، مقالاتی پیرامون نهج البلاغه و گردآورنده آن، تهران: بنیاد نهجالبلاغه، چاپ دوم، 1373ش.
ـ حسین، طه، على و بنوه، بیروت: دار المعارف، 1970م.
ـ دوانى، على، نگاهى کوتاه به زندگى پرافتخار سید رضى (مندرج در یادنامۀ کنگره هزاره نهجالبلاغه)، تهران: بنیاد نهجالبلاغه، 1360ش.
ـ حسنزاده آملى، حسن، انسان کامل در نهجالبلاغه، مندرج در یادنامه کنگره هزار نهجالبلاغه، 1360ش.
ـ گلى زواره، غلامرضا، ناصحِ صالح، قم: حضور، 1378ش.
ـ علیقلی، محمدمهدی، سیمای نهجالبلاغه، تهران: غیاث، چاپ دوم، 1376ش.
ـ عبدالزهراء، حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه، قم: بنیاد نهجالبلاغه، چاپ دوم ، 1372ش.
ـ مطهرى، مرتضى، سیرى در نهجالبلاغه، تهران: صدرا، 1378ش.
ـ نخله، امین، ماة کلمه من کلام الامام على، بیروت: دارالتعارف، 1981م.
ـ نواوى، محمد امین، جولات اسلامیه، بیروت، 1980م.
ـ یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، تهران: بنیاد نهجالبلاغه، 1360ش.
ـ یمنى، امام یحیی، الطراز، بیروت، 1971م.
- https://article.tebyan.net.
- www.andisheqom.com.
- https://hawzah.net.
- ahlolbait.com.
- https://karevansadeghiye.ir.
- nahjolbalaghe.blog.ir.
- wikifeqh.ir.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.