از نظر طبّ سنتى ایران زیتون رسیده، گرم و قابض، میوۀ نارس زیتون سرد و خشک و روغن زیتون گرم و خشک است. برگ درخت زیتون نیز گرم و خشک است. دم‌کردۀ برگ زیتون داروى خوبى براى پایین آوردن فشار خون است.
تعداد کلمات 1234/ تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه
خواصّ زیتون در روایات
نِعمَ السِّواکُ الزَّیتونُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ یُطَیِّبُ الفَمَ و یَذهَبُ بِالحَفَرِ هُوَ سِواکی و سِواکُ الأَنبِیاءِ قَبلی؛[1] چه نیکو مسواکى است زیتون، از درختى خجسته! دهان را خوشبو مى‌کند، جِرم دندان را مىبَرَد، و مسواک من و پیامبرانِ پیش از من است.
امام صادق(ع) نیز فرمودند: «الزَّیتونُ یَزیدُ فِی الماءِ»؛[2] زیتون، آب (منى) را افزون مى‌کند.
امام صادق(ع) هم‌چنین فرمودند:
إن خَرَجَ بِالرَّجُلِ مِنکُمُ الخُراجُ أوِ الدُّمَّلُ فَلیَربِطهُ وَ لیَتَداوَ بِزَیتٍ أو سَمنٍ؛[3] اگر از بدن کسى از شما، جوش یا آماسهاى بیرون زد، آن را ببندد و با روغن زیتون یا روغن حیوانى، درمان کند.
پیامبر خدا(ص) در این باره می‌فرمایند:
کُلُوا الزَّیتَ وَ ادَّهِنوا بِهِ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً مِن سَبعینَ داءً مِنهَا الجُذامُ؛[4] روغن زیتون بخورید و خود را با آن، چرب کنید، زیرا در آن، درمان هفتاد درد است که جذام، از جملۀ آنهاست.
خواصّ درمانى زیتون
ـ دم‌کردۀ برگ زیتون داروى خوبى براى پایین آوردن فشار خون است؛ بدین منظور باید بیست عدد برگ زیتون را در سی‌صد گرم آب بریزید و آن را به مدت پانزده دقیقه بجوشانید؛ سپس کمى قند به آن اضافه کنید و به مقدار یک فنجان دو بار در روز از آن بنوشید. بعد از دو هفته باید به مدت هشت روز، نوشیدن این دم‌کرده را قطع کنید و سپس ادامه دهید.
ـ روغن زیتون، نرمکننده و صفرابر است.
ـ روغن زیتون، دفعکنندۀ سنگ کیسۀ صفراست؛ براى این منظور باید آن را با آبلیمو مصرف کرد.
ـ روغن زیتون، کرمکُش است.
ـ روغن زیتون براى رفع سرفههاى خشک، مفید است.
ـ روغن زیتون را براى آفتابزدگى به پوست بمالید.
ـ براى رفع خارش گزیدگى حشرات، روغن زیتون را به محلّ گزیدگى بمالید.
ـ براى این‌که پوست شما برنزه شود، ابتدا به بدن خود روغن زیتون بمالید و سپس حمام آفتاب بگیرید.
ـ اگر بدن بچههایى را که مبتلا به نرمى استخوان و کمخونى هستند، با روغن زیتون ماساژ دهید، اثر مفیدى دارد.
ـ براى رفع پیورۀ لثه، روغن زیتون را روى لثه بمالید.
ـ اگر موى سر شما مىریزد و مىخواهید از ریزش آن جلوگیرى کنید، پوست سر خود را شبهنگام با روغن زیتون ماساژ دهید؛ سپس سر خود را با کلاه یا پارچهاى بپوشانید و صبح سر خود را با شامپو بشویید.
ـ براى درمان نقرس، از روغن زیتون مخلوط با روغن بابونه استفاده کنید؛ بدین ترتیب که در یک قاشق غذاخورى روغن زیتون، دو قطره روغن بابونه بریزید، با هم مخلوط کنید و محلّ درد را با آن ماساژ دهید.
ـ براى برطرف کردن خراش و ترک پوست، گلیسیرین و روغن زیتون را به مقدار مساوى با هم مخلوط کنید و روى پوست بمالید.
ـ براى رفع یبوست، دویست گرم روغن زیتون تازه را در نیم لیتر آب بریزید و تنقیه کنید.
ـ دم‌کردۀ برگ درخت زیتون، تببُر است.
ـ جوشاندۀ برگ درخت زیتون، برطرفکنندۀ نقرس و رماتیسم است.
ـ خوردن یک قاشق روغن زیتون، صبح ناشتا، براى رفع یبوست مفید است.
ـ براى سر بازکردن جوشها و کورکها، زیتون تازه را لِه کنید و روى جوش یا کورک بگذارید.
ـ دم‌کرده و جوشاندۀ پوست درخت زیتون، تببُر و درمانکنندۀ مالاریاست.
ـ پماد میوۀ نارس زیتون، براى سوختگى مفید است.
ـ جویدن برگ زیتون، براى از بین بردن زخمهاى دهان مفید است.
ـ براى رفع سستى، سردرد، فلج و لقوه و تقویت نیروى جنسى باید هشتاد گرم روغن زیتون را با چهارده گرم کندر و شانزده گرم سیاهدانه مخلوط کنید و به مدت سه روز از آن بخورید.
ـ مصرف روغن زیتون، از امراض قلبى و سرطان جلوگیرى مى‌کند.
ـ روغن زیتون داراى عامل ضد لخته شدن خون بوده و از رسوب کلسترول در داخل رگها جلوگیرى مى‌کند.
ـ روغن زیتون، بهترین روغن براى پختوپز است؛ سعى کنید با حرارت کم و ملایم و به مدت کم براى پختوپز استفاده کنید.
ـ روغن زیتون براى هیچکس مضر نیست و همۀ افراد مىتوانند از آن استفاده کنند؛ فقط میوۀ تازه و یاقوتى‌رنگِ آن، معده را سست مى‌کند و ممکن است تولید استفراغ کند.[5]
بیشتر بخوانید: خواص زیتون
درمان طبی با زیتون
ـ زیتون، مادۀ غذایىِ ارزش‌مندی است که مقدار زیادى چربى مفید، پروتئین، کلسیم، آهن و فسفات را در خود جاى داده و از نظر داشتن ویتامین‌هاى A، B و D بسیار غنى است.
ـ روغن زیتون یا «زیت»، از نظر طبیعت گرم و خشک و یابس است. از نظر خواص، خوردن 70 گرم آن با نیم لیتر آب و یا ماء‌الشعیر، مسهل قوى است و براى درد اعضا و سیاتیک نافع است و با آب گرم، براى رفع قولنج، دلپیچه، خارج کردن کرم معده، خرد کردن سنگ مثانه، دفعِ سنگهاى صفراوى، رفعِ یبوست مزمن، ازدیاد ترشح ادرار، حیض، عرق و تسکین درد مفاصل و سیاتیک و سرین، مفید است. «حقنه» یا تنقیه با روغن زیتون و آب گرم، به مقدارى که پیش‌تر ذکر شد، براى درد کمر، درد مفاصل و سیاتیک و مالیدن روغن زیتون براى دردهاى سر و با مرهمها، براى التیام زخمها نافع است. مقدار خوراک آن تا 35 گرم است.
ـ اگر روغن زیتون را بیش از یک سال و به قولى تا شش سال نگه‌دارى کنند و کهنه شود، آن را «زیت العتیق» گویند. این نوع روغن زیتون، گرم‌تر از غیرعتیق آن است. زیتِ عتیق، ملیّن است و اکتحال و مالیدن آن به چشم براى تقویت چشم مفید است و اگر آن را گرم کنند و در محلى که عقرب نیش زده است، بمالند، دردِ آن را تسکین دهد. روغن زیتونى که از هفت سال بیشتر کهنه شده باشد، جانشینِ روغن بلال است و هرچه کهنهتر شود، قوىتر مىگردد. معروف است که تا چهار هزار سال قوّت خود را نگه مىدارد!
ـ روغن زیتونى که از میوۀ نارس گرفته شود، برخلافِ روغن زیتون معمولى، سرد و خشک است. خواصّ آن، مقوّى لثه و دندان، صافکنندۀ اخلاط، بازکنندۀ گرفتگىها و انسداد و مانع ترشح عرق است.
ـ براى خرد کردن سنگ مثانه، مفید است. اگر هشتاد گرم آن را با هشتاد گرم عسل، چهارده گرم کندر و شانزده گرم سیاهدانه مخلوط کنند و مدت سه روز در حمام بخورند و در آن روزها آب سرد نخورند، براى تمام دردهاى سرد، مانند: سستى، فلج، لقوه و نظایر آن مفید بوده و براى پیران، موجب هیجان و تقویت نیروى جنسى مىشود.
ـ جوشاندۀ برگ زیتون 20ـ50 گرم در هزار گرم آب، مصرف مىشود و گردِ پوست شاخههاى زیتون و یا گرد برگ زیتون از 4 ـ 25 گرم مخلوط در مایع یا شربت ساده و یا مخلوط در آبِ عسل، خورده مىشود.
ـ خوردن روغن زیتون به عنوان ملیّن، 30 ـ50 گرم نافع است و به علاوه، قولنج کبدى را که ناشى از سنگ کیسۀ صفرا باشد، تسکین مىدهد. در استعمال خارجى، مخلوط روغن زیتون و آبلیمو به مقدار مساوى، براى شستن و پانسمان زخم مفید است.[6]
نمایش پی نوشت ها:
[1]. المعجم الأوسط، ج1، ص210، ح678، مسند الشامیّین، ج1، ص50، ح46، تفسیر القرطبی، ج20، ص110؛ الفردوس، ج4، ص260، ح6767، کنزالعمّال، ج9، ص321، ح26228؛ مکارم‌الأخلاق، ج1، ص115، ح261 و بحارالانوار، ج76، ص135، ح48.
[2]. الکافی، ج6، ص332، ح7، المحاسن، ج2، ص280، ح1905و بحارالانوار، ج66، ص182، ح15.
[3]. الکافی، ج4، ص359، ح6 و من لایحضره الفقیه، ج2، ص349، ح2657.
[4]. کنزالعمّال، ج10، ص48، ح28299.
[5]. دانش‌نامۀ طب اهل‌بیت(ع)، ص211.
[6]. همان، ص212.
کتابنامه:
ـ قرآن کریم.
ـ جمعى از نویسندگان، کتب طبى انتزاعى، بی‌جا، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، بی‌تا.
ـ حاجى‌شریف، احمد، اسرار گیاهان دارویى، تهران: حافظ نوین، چهارم، 1386.
ـ دریایى، محمد، دانش‌نامۀ طب اهل‌بیت(ع) بر اساس طب الأئمه(ع)، تهران: پیام کتاب، اول، 1388.
ـ صانعى، صفدر، همیشه لاغر و سلامت باشید، تهران: حافظ نوین، دوم، 1386.
ـ عباس‌نژاد، محسن، قرآن و طب، مشهد: مؤسسه انتشاراتى بنیاد پژوهش‌هاى قرآنى حوزه و دانشگاه، اول، 1385.
ـ محمدى‌رى‌شهرى، محمد، دانش‌نامۀ احادیث پزشکى، قم: دار‌الحدیث، ششم، 1385.
ـ مفضل‌بن‌عمر، توحید مفضل؛ شگفتی‌هاى آفرینش، ترجمۀ: نجفعلى میرزایى، قم: هجرت، پنجم، 1377.
ـ میرحیدر، حسین، معارف گیاهى، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، هفتم، 1385.
ـ ا‌بن‌بابویه، محمد‌‌بن‌‌على(شیخ صدوق)، علل الشرائع، ترجمه: محمدجواد ذهنى تهرانى، قم: انتشارات مؤمنین، اول، 1380ش.
ـ ا‌بن‌بابویه، محمد‌‌بن‌‌على(شیخ صدوق)، الخصال، قم: جامعه مدرسین، اول، 1382ش.
ـ بن‌‌على(شیخ صدوق)، پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان (ترجمۀ ثواب الأعمال)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، اول، 1381ش.
ـ من لا یحضره الفقیه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، اول، 1367ش.
ـ عیون أخبار الرضا(ع)، تهران: نشر صدوق، اول، 1378ق.
ـ احمد‌‌بن‌‌محمد‌‌بن‌‌خالد، المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیه، دوم، 1371ق.
ـ بروجردى، آقاحسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع الأحادیث الشیعه)، ترجمه: عده‌اى از فضلا، تهران: فرهنگ سبز، اول، 1386.
ـ پاینده، ابو‌القاسم، نهج‌الفصاحه، تهران: دنیای دانش، چهارم، 1382ش.
ـ تمیمى آمدى، عبد‌الواحد‌‌بن‌‌محمد، تصنیف غرر‌الحکم و درر‌الکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، اول، 1366ش.
ـ تمیمى آمدى، عبد‌الواحد‌‌بن‌‌محمد، غرر‌الحکم و درر‌الکلم، تحقیق و تصحیح: سیدمهدى رجائى، قم: دار الکتاب الإسلامی، دوم، 1410ق.
ـ حلوانى، حسین‌‌بن‌‌محمد‌‌بن‌‌حسن‌‌بن‌نصر، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: بنیاد امام مهدی(ع)، اول، 1408ق.
ـ حمیرى، عبدالله‌‌بن‌‌جعفر، قرب الإسناد، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1413ق.
ـ دیلمى، حسن‌بن‌‌محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: شریف الرضی، اول، 1412ق.
ـ قطب‌الدین راوندى، سعید‌‌بن‌‌هبة‌الله، الدعوات، قم: انتشارات مدرسه امام مهدى(ع)، 1407ق.
ـ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان‌الحکمه، قم: دار الحدیث، 1387.
ـ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1409ق.
ـ طبرسى، حسن‌‌بن‌‌فضل، مکارم الأخلاق، تهران: دوم، 1365ش.
ـ طوسى، محمد‌‌بن÷حسن، الأمالی، قم: دار‌الثقافه، اول، 1414ق.
ـ کراجکى، محمد‌‌بن‌‌على، گنجینۀ معارف شیعه إمامیه (ترجمۀ کنز‌الفوائد و التعجب)، تهران: فردوسی، اول، بى‌تا.
ـ کلینى، محمد‌‌بن‌یعقوب‌‌بن‌‌اسحاق، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چهارم، 1407ق.
ـ کوفى اهوازى، حسین‌‌بن‌سعید، زاهد کیست؟ وظیفه‌اش چیست؟ (ترجمۀ الزهد)، قم: نور السجاد(ع)، اول، 1387ش.
ـ مجلسى، محمد‌باقر، بحار‌الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث علمی، دوم، 1403ق.
ـ مجلسى، محمدتقى‌بن‌مقصودعلى، لوامع صاحبقرانى (مشهور به شرح فقیه)، قم: اسماعیلیان، دوم، 1414ق.
ـ نورى، حسین‌‌بن‌محمدتقى مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1408ق.
