سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی؛ مزایا و معایب

چگونه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ممکن است زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد؟
 

چکیده
برای کشورهایی که در حال توسعه هستند یا به اصطلاح بازارهای نوظهوری دارند، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بسیار حیاتی است. شرکت‌هایی که در این کشورها مشغول به فعالیت هستند، برای گسترش فروش بین‌المللیِ خود به سرمایه و تجربه شرکت‌های چند‌ملیّتی نیاز مبرم دارند. این کشورها به سرمایه‌گذاری خصوص خارجی در حوزه‌های زیرساخت‌ها، انرژی، و منابع آبی نیاز دارند تا بتوانند شغل‌های بیشتری ایجاد کنند و به تبع آن سطح عمومی دستمزدها افزایش یابد. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای شرکت‌ها، موجب کاهش پارتی‌بازی، رشوه، و خنثی کردن اثرات فعالیت‌های سیاسی می‌شود. در نتیجه، در سرتاسر جهان، این پول هوشمند است که به بهترین کسب و کارها پاداش می‌‌دهد. محصولات و خدمات این شرکت‌ها در مقایسه با آن‌هایی که از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی استفاده نمی‌کنند، با سرعت بیشتری روانه بازارها می‌شود.

تعداد کلمات 1888/ تخمین زمان مطالعه 10 دقیقه

نویسنده: کیمبرلی آمادِو
مترجم: محمدصادق جمشیدی اردشیری

 

چگونه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد؟
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، زمانی اتفاق می‌افتد که یک فرد یا یک کسب‌و‌کار، مالک 10 درصد یا بیشتر از سهام یک شرکت خارجی باشد. اگر یک سرمایه گذار کمتر از 10 درصد از سهام یک شرکت خارجی را در اختیار داشته باشد، طبق تعریف صندوق بین المللی پول، بخشی از پرتفوی سهام او محسوب می‌شود و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی محسوب نمی‌شود.
مالکیت 10 درصد از سهام یک کشور به سرمایه‌گذار، قدرت کنترل شرکت بر اساس علایق خودش را نمی‌دهد، بلکه در عوض به او این قدرت را می‌دهد که در مدیریت شرکت، عملیات اجرایی و سیاست‌گذاری‌ها اعمال نفوذ کند. به همین دلیل، دولت‌ها و حکومت‌ها همواره افرادی را که در کسب‌و‌کارهای آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند، به دقت زیر نظر دارند.
آستانۀ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای کنترل مدیریتی یا خریدن عمده سهام یک شرکت، طبق استانداردهای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، مالکیت حداقل 10 درصد از سهام شرکتی است که در یک کشور خارجی فعالیت می‌کند. با این حال، این تعریف از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دارای انعطاف است، زیرا مواردی وجود دارند که کنترل موثر سهام‌های عمده در یک شرکت، می‌تواند حتی با داشتن سهامی کمتر از 10 درصد نیز محقق شود.
بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، در سال 2017 حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مبلغ 1.52 تریلیون دلار بوده است که این مقدار در مقایسه با مقدار سرمایه‌گذاری مستقیم در سال 2016 که 1.8 تریلیون دلار بوده است، 16 درصد کاهش داشته است. این کاهش، در کشورهای توسعه‌یافته، 27 درصد بوده است. در ایالات متحده نیز، پس از جهش سرمایه‌گذاری مستقیم در سال 2016، اکنون به سطح عادی خود بازگشته است.
 

برای کشورهایی که در حال توسعه هستند یا به اصطلاح بازارهای نوظهوری دارند، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بسیار حیاتی است. شرکت‌هایی که در این کشورها مشغول به فعالیت هستند، برای گسترش فروش بین‌المللیِ خود، به سرمایه و تجربه شرکت‌های چند‌ملیتی نیاز مبرم دارند. این کشورها به سرمایه‌گذاری خصوص خارجی در حوزه‌های زیرساخت‌ها، انرژی، و منابع آبی نیاز دارند تا بتوانند شغل‌های بیشتری ایجاد کنند و به تبع آن سطح عمومی دستمزدها افزایش یابد. گزارش سازمان ملل متحد به این کشورها هشدار داده است که تغییرات آب‌و‌هوایی، اثرات شدیدتری بر این کشورها خواهد داشت.
در سال 2017، کشورهای در حال توسعه در مجموع 37 درصد از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به خود اختصاص دادند. آن‌ها 43 درصد از کل سرمایه‌گذاری های جهان را نیز به خود اختصاص داند. سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در قارۀ آسیا، بزرگ‌ترین ناحیه‌ی جغرافیایی دریافت کنندۀ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، 2 درصد افزایش داشته است.
اقتصادهای توسعه‌یافته، مانند اتحادیۀ اروپا و ایالات متحده نیز به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیاز دارند. کسب‌و‌کارهای این اقتصادها به دلایل مختلف به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیاز دارند. بیشتر سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی که در این اقتصادها انجام می‌شود، از طریق ادغام مالکیت میان شرکت‌های کهنه‌کار صورت می‌پذیرد. سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های جهانی در بیشتر موارد، یا برای ساختاردهی مجدد و یا برای تمرکز مجدد بر کسب‌و‌کارهای کلیدی، مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
 

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مزایای زیادی برای اقتصاد جهانی، سرمایه‌گذاران و پذیرندگان در پی دارد. جریان سرمایه در سرتاسر جهان به سوی کسب‌و‌کارهایی که دارای پتانسیل رشد بالایی هستند، سرازیر می‌گردد. سرمایه‌گذاران به دنبال بهترین نرخ بازگشت سرمایه به همراه کمترین ریسک تحمیلی هستند. این انگیزۀ سود، فارغ از رنگ پوست ساکنان یک سرزمین، عقاید مذهبی، و یا دیدگاه‌های سیاسی هستند.
این موضوع به کسب‌و‌کارهای موفق، بدون توجه به نژاد، رنگ و عقیده، مزیت رقابتی اعطا می‌کند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای شرکت‌ها موجب کاهش پارتی‌بازی، رشوه و خنثی کردن اثرات فعالیت‌های سیاسی می‌شود. در نتیجه در سرتاسر جهان، این پولِ هوشمند است که به بهترین کسب‌و‌کارها پاداش می‌دهد. محصولات و خدمات این شرکت‌ها در مقایسه با آن‌هایی که از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی استفاده نمی‌کنند، با سرعت بیشتری روانه بازارها می‌شود.
سرمایه‌گذاران منفرد نیز از مزایای سود مناسب در کنار ریسک پایین بهره‌مند می‌شوند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی باعث می‌شود که شرکت‌ها، شعبات خود را خارج از یک کشور، صنعت و یا سیستم اقتصادی خاص، تنوع ببخشند. متنوع‌سازی، همواره موجب افزایش بازگشت درآمد می‌شود، بدون آنکه ریسک تحمیل‌شده را افزایش دهد.
 

کسب‌و‌کارهای دریافت‌کنندۀ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، می‌توانند از مزایای سیستم‌های مدیریتی پیشرفته، حسابداری خبره، یا راهنمایی‌های قانونی که از سوی سرمایه گذاران به آن‌ها داده می÷شود، بهره‌مند گردند. آن‌ها می‌توانند از این طریق، آخرین تکنولوژی دنیا، عملیات اجرایی موفق و ابزارهای مالی نوین را در کسب‌و‌کارهای خود، یک‌پارچه‌سازی و به‌کارگیری نمایند. با اتخاذ این روش‌ها، شرکت‌ها می‌توانند سبک زندگی کارکنانشان را بهبود بخشند، که به معنای افزایش استانداردهای زندگی برای مردم کشوری است که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دریافت کرده‌اند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به بهترین شرکت‌ها در هر کشوری پاداش می‌دهند و باعث کاهش تاثیرات حکومت‌های محلی بر این شرکت‌ها می‌شوند.
کشورهای دریافت‌کنندۀ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند افزایش استانداردهای زندگی را در میان مردمشان به وضوح مشاهده کنند. هر زمانی که شرکت‌ها از این سرمایه‌گذاری‌ها بهره‌مند شوند، قادر به پرداخت مالیات بیشتری نیز خواهند بود؛ اما متاسفانه برخی از کشورها، به منظور پیشنهاد مشوق‌های مالیاتی برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، از مزایای مالیات بیشتر چشم‌پوشی می‌کنند.
دیگر مزیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، این است که اثرات عدم ثبات اقتصادی ناشی از «پول نقد در گردش» را خنثی می‌سازد. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که وام‌دهندگان کوتاه‌مدت و دلالان ارز، موجب به وجود آمدن حباب قیمتی در اقتصاد شوند. آن‌ها به یک‌باره پول بسیار زیادی را سرمایه‌گذاری می‌کنند و سپس، سرمایه‌های خود را در مدت بسیار کوتاهی به پول نقد تبدیل می‌کنند.
این گونه فعالیت‌ها منجر به خلق دوره‌های شدید رونق - افول (boom-bust cycle: نوعی نابهنجاری اقتصادی است که طی آن در دوره‌های کوتاه‌مدت، اقتصاد به واسطۀ افزایش فعالیت کسب‌و‌کارها، رونق ناگهانی و شدید را تجربه می‌کند و در پی آن با یک رکود عظیم ناگهانی مواجه می‌شود، و این سیکل به صورت متوالی رخ می‌دهد تا اینکه اقتصاد را به ورشکستگی می‌رساند) می‌شود که اقتصاد یک کشور با به مرز ویرانی می‌رساند و پایانی خواهد بود بر رژیم سیاسی حاکم بر آن کشور. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، اما به زمان بیشتری برای تحکیم نیاز دارد و اثر مثبت ماندگاری بر اقتصاد کشور بر جای می‌گذارد.

کشورها نباید در صنایع مهم و استراتژیک، اجازه بدهند که مالکیت خارجی زمام امور را در دست بگیرد. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، این امر می‌تواند مزیت رقابتی کشورها را پایین بیاورد.
دومین موضوع این است که سرمایه‌گذاران خارجی، با سلب ارزش از کسب‌و‌کار ممکن است آن را به یغما ببرند. آن‌ها ممکن است بخش‌هایی از کسب‌و‌کار که سودآوری و آیندۀ خوبی ندارند، به سرمایه گذاران داخلی ناآگاه بفروشند. آن‌ها ممکن است شرکت را وثیقه‌ای قرار دهند تا از وام‌های داخلی کم‌بهره استفاده کنند و به جای سرمایه‌گذاری مجدد با استفاده از این وام‌ها بر کسب‌و‌کار در کشور وام‌دهنده، این پول‌ها را به کشوری که شرکت مادر در آن فعالیت می‌کند، انتقال دهند.
 

توافق‌نامه‌ها، ابزارهای بسیار قدرتمندی برای کشورها هستند که بتوانند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را تشویق نمایند. یک مثال بسیار خوب در این زمینه، توافق تجارت آزاد آتلانتیک شمالی (نفتا) است؛ که بزرگ‌ترین توافق آزاد تجاری در جهان است. این توافق، موجب افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در میان کشورهای ایالات متحده، کانادا، و مکزیک تا سقف 452 میلیارد دلار در سال 2012 شده است. این تنها یکی از مزایای نفتا بوده است.
 

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ممکن است به چند روش مختلف اجرا شود؛ مانند افتتاح یک شعبه یا تأسیس شرکت در کشور دیگر، تصاحب یا خرید عمده سهام یک شرکت خارجی و یا به وسیله ادغام در یک شرکت خارجی یا سرمایه‌گذاری مشترک با یک کسب‌و‌کار خارجی.
 

سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی به طور مرسوم، در سه گروه افقی، عمودی و مختلط طبقه‌بندی می‌شوند. یک سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی افقی، اشاره به این موضوع دارد که سرمایه‌گذار، همان نوع کسب‌و‌کاری که در کشور خودش یا هر کشور دیگری (غیر از کشور دریافت کننده سرمایه‌گذاری) دارد، در کشور دریافت‌کننده راه‌اندازی و اجرایی می‌کند؛ مثلاً یک تولید کنندۀ تلفن همراه در ایالات متحده، در کشور چین یک دفتر راه‌اندازی می‌کند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عمودی، نوعی از سرمایه‌گذاری است که طی آن سرمایه‌گذار، کسب‌و‌کاری متفاوت، اما مرتبط با آنچه در کشور دیگر انجام می‌دهد، در کشور دریافت‌کننده سرمایه، راه‌اندازی می‌کند یا سهام شرکتی را می‌خرد و یا اینکه با شرکتی دیگر، مشترکاً فعالیت می‌کنند. برای مثال، هنگامی که یک شرکت تولیدی اقدام به خرید عمدۀ سهام شرکتی می‌نماید که در کشور خارجی، بخشی از نیازمندی‌ها و یا مواد اولیۀ آن شرکت تولیدی را فراهم می‌کند.
نوع مختلط سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی این است که شرکت یا فردی، اقدام به سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهایی می‌نماید که کاملاً متفاوت با آنچه در کشور خودش انجام می‌دهد، می‌باشد. از آن‌جایی که این نوع از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، مستلزم ورود به صنعتی است که سرمایه‌گذار هیچ‌گونه دانش و تخصصی در آن ندارد، اغلب این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها به شکل‌گیری سرمایه‌گذاری‌های مشترک با شرکتی که هم‌اکنون در بازار کشور خارجی مشغول به فعالیت است، منجر می‌شود.
 

چهار مؤسسه مسئول آمار و ارقام سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هستند:
1. کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، که مسئول چاپ نشریه «پایش روندهای سرمایه‌گذاری جهانی (Global Investment Trends Monitor)» است. این نشریه، روندهای کلی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در سرتاسر جهان، خلاصه و ارائه می‌نماید.
2. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD)، که هر 3 ماه، گزارشی از وضعیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو را منتشر می‌کند. این سازمان، هم جریان‌های سرمایه ورودی و هم خروجی را در هر کشور گزارش می‌نماید. تنها اطلاعاتی که این سازمان ارائه نمی‌دهد، آمار گردش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در میان بازارهای نوظهور است.
3. صندوق بین‌المللی پول، اولین گزارش «بررسی جهانی موقعیت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی» را در سال 2010 منتشر کرد. این گزارش سالانۀ جهانی، به صورت برخط بر روی پایگاه داده‌های این نهاد، قابل دسترسی است، و موقعیت‌های سرمایه‌گذاری برای 72 کشور را مورد پوشش قرار می‌دهد. برای تهیه این گزارش‌ها، صندوق بین‌المللی پول از کمک‌های بانک مرکزی اروپا، یورو استیت، سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، بهره گرفته است.
4. ادارۀ تحقیقات اقتصادی ایالات متحده، گزارشی دربارۀ فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در میان شرکای خارجی شرکت‌های مستقر در ایالات متحده ارائه می‌نماید. این اداره، آمارهای مالی و اجرایی این شرکا را منتشر می‌کند و بیان می‌کند که کدام شرکت‌های آمریکایی توسط افراد خارجی خلق و یا تصاحب شده‌اند. هم‌چنین شرح می‌دهد که کدام شرکت÷های ایالات متحده، در کشورهای خارجی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
 
برگرفته از سایت:  www.thebalance.com