تعریف بی غیرتی:
مرحوم نراقی، در تعریف بی غیرتی می فرماید: «بی غیرتی عبارت است از کوتاهی در محافظت از دین و آبرو و اولاد و اموال، و این مرض از مهلکات عظیم و صفات خبیثه است.»[1]
عوامل بی غیرتی
در روایات عواملی برای بی غیرتی شمرده شده است که به چند مورد از آن اشاره می کنیم:
1. اختلاط زن و مرد نامحرم:
حضرت علی علیه السلام در باره سخن گفتن با زن نامحرم که نتیجه ی اختلاط زن و مرد نامحرم است، فرمود: «ای بندگان خدا! بدانید که... گفتگو و اختلاط مردان با زنان نامحرم سبب نزول بلا و بدبختی خواهد شد، و دل‌ها را منحرف می سازد، و پیوسته به زنان چشم دوختن؛ نور چشم دل را خاموش می گرداند، و همچنین با گوشه چشم به نامحرم نگاه کردن از حیله و دام های شیطان است.»[2]
بین مردان و زنان نامحرم جدایی ایجاد کنید [تا با هم برخورد و تماس نداشته باشند]؛ زیرا هنگامی که آنان رو در روی یکدیگر قرار گرفتند و با هم رفت و آمد داشتند، جامعه به دردی مبتلا خواهد شد که درمان نخواهد داشت.[3]».باعدوا بین انفاس الرّجال و النساء فانه اذا کانت المعاینة واللقاء کان الدّاء الّذی لا دواء لهرسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم درباره ارتباط زن و مرد نامحرم فرمود: «
این حدیث نشان میدهد که ارتباط با جنس مخالف جایز نیست و باید میان زن و مردم نامحرم تماسی وجود نداشته باشد.
از حدیث دیگری، حکمت حرمت اختلاط زن و مرد، محبت و رغبت به یکدیگر فهمیده می شود؛ رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در این باره می‌فرمایند که :«ایاک و محادثة النساء فانه لا یخلوا رجل بامراة لیس لها محرم الا هم بها؛ از گفتگو و اختلاط با زنان بپرهیز؛ به راستی هیچ مردی با زن نامحرمی در خلوت سخن نمی گوید مگر اینکه در دل او نسبت به وی رغبت پیدا می شود.»
امام امیرالمؤمنین علی(ع) در زمان حکومتشان، وقتی از مدینه به کوفه آمدند و آنجا را مرکز قرار دادند، وضع جامعه را مناسب با اسلام ندیدند. روزی ضمن یکی از خطاباتشان فرمودند:
« یَا أَهْلَ اَلْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُوَافِقْنَ اَلرِّجَالَ فِی اَلطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ قَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ لَعَنَ اَللَّهُ مَنْ لاَ یَغَارُ»؛[4]
ای اهل عراق! به من خبر رسیده که زنانتان در گذرگاه‌ها با مردان برخورد می‌کنند آیا حیا نمی‌کنید؟! و فرمود: خدا لعنت کند کسی را که غیرت ندارد.
در حدیث دیگری از آن حضرت نقل شده که فرمودند: «أما تَستَحیُونَ وَ لا تُغارُونَ وَ نِسائُکُم یِخرُجنَ إلی الأسواقِ وَ یُزاحِمنَ العُلُوجَ»؛ آیا شرم نمی‌کنید و غیرت نمی‌ورزید که زنانتان به بازارها می‌روند و با مردان برخورد می‌کنند.[5]
2. نگاه به نامحرم:
در حدیثی از پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) نگاه به نامحرم را زنای چشم می شمارد و می فرماید: «لکل عضو من ابن ادم حظ فی الزنا؛ و العین زناها النظر، و اللسان زناه الکلام، و الأذنان زناهما السمع، و الیدان زناهما البطش، و الرجلان زناهما المشی، والفرج یصدق ذلک و یکذبه»[1] برای هر یک از عضو آدمی زاد، بهره ای از زناست و زنای چشم، نگاه به نامحرم است و زنای زبان، سخن گفتن، و زنای گوش ها، شنیدن سخنان و زنای دو دست، لمس کردن و زنای دو پا، رفتن به سوی حرام است و فرج اینها را تصدیق و تکذیب می کند به عبارتی اینها شامل فرج می شوند و به عبارتی خیر.
نگاه بعد از نگاه (نگاه همراه با دقت نظر)، تخم شهوت را در دل انسان می کارد و همان تخم شهوت، در به فتنه و آشوب انداختن صاحبش کفایت می کند.
نگاه بعد از نگاه (نگاه همراه با دقت نظر)، تخم شهوت را در دل انسان می کارد و همان تخم شهوت، در به فتنه و آشوب انداختن صاحبش کفایت می کند.
امام رضا (علیه السلام) نیز در روایتی اشاره به این مطلب دارد که نگاه حرام، باعث پاشیده شدن، بذر شهوت، و تولد غفلت از یاد خداست و فرمود: «ایاکم و فضول النظر فانه یبذر الهوی و یولد الغفلة»[8] از نگاه های اضافه و غیر ضروری بر حذر باشید که تخم شهوت کاشته و غفلت، از آن متولد می شود.
ناگفته پیداست که نگاهی که تخم شهوت در دل بکارد و غفلت از یاد خدا از آن متولد شود، ثمره اش مرض جانی و عقلی است. علی(ع) در این باره می فرماید: «قرین الشّهوة مریض النّفس معلول العقل؛[9] کسی که با شهوت همراه است جان و عقلش مریض و بیمار است.» و انسان مریض، توانایی غیرت ورزی در مقابل ناموس خویش خواهد بود؟! و انسانی که از اساس نسبت به دیگران عفت نمی ورزد، آیا ناموسش عفیف خواهد ماند. چنانچه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «عِفُّوا عَنْ نِسَاءِ النَّاسِ تَعِفَّ نِسَاؤُکُمْ»[10] از زنان مردم چشم پوشی کنید تا دیگران نسبت به زنهای شما چشم پوشی کنند.
۳. گوش دادن موسیقی مبتذل:
روایات متعددی وجود دارد که آثار و مضرات گوش دادن موسیقی را بیان می کند که ناگفته پیداست که در جامعه ی امروز بی محابا به آن بی توجهی شده و در بسیاری از موارد نه تنها یک به چشم یک منکر بدان نگاه نمی شود که عاملی برای گرفتن آرامش بدان تمسک می شود و به خوب و بد بودن تقسیم شده و گوش دهنده ی آن با توجیه خوب بودن آن، راهی برای انجام دادن دوباره ی آن باز می کند.
در روایتی از امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اگر در منزلی چهل روز نوای موسیقی پخش شود، شیطان وارد شده، چنان قدرت نمایی کند که غیرت و حفظ ناموس را از او بردارد، آنچنانکه حتی اگر به ناموس وی هم تجاوز شود، در نزد او اهمیتی ندارد.»[11]
منابع:
[1] ملا احمد نراقی، معراج السعاده، ص۱۶۳
[2] بحارالانوار ج74، ص 291
[3] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص۲۶۴
[4] المحاسن، ج1، ص115
[5] اصول کافی، ج 5، ص 537
[6] مستدرک الوسائل، ج 14، ص 269
[7] میزان الحکمه، ج 10، ص 80
[8] بحارالانوار، ج 72، ص 199
[9] غرر الحکم، ج 1، ص 501
[10] بحار الانوار، المجلسی، ج ٦٨، ص٢٧٠
[11] وسائل الشیعه، ج 12، ص 232، کافی ، ج 6، ص 433.
