راهکارهایی جهت کنترل نگاه

نگاه شهوت آمیز که در مقابل «غضّ بصر» و چشم پوشی قرار دارد، نگاه خیره و شهوت آلود به نامحرم است که با انگیزه لذّت طلبی انجام می گردد و موجب لذّت و تحریک قوای جنسی و شهوت انسان می گردد؛ بنابراین اگر نگاه به صورت خیره و عمدی نباشد و در اثر برخوردهای طبیعی و اجتماعی ایجاد شود نباید به آن حساس بود، مهم آن است که بتوان نگاه عمدی و اختیاری خود را کنترل نمود.

متأسّفانه با این ناهنجاری اجتماعی روبه رو هستیم که برخی از خانم ها با وضع نامناسب پوشش و آرایش خود زمینه ساز انحراف و به گناه افتادن دیگرانند. چه ما بخواهیم یا نخواهیم در طول شبانه روز با طیف وسیعی از این افراد مواجهیم که در محیط تحصیل، اشتغال، زندگی و.. . حضور دارند؛ بنابراین به نظر می رسد راه نجات بخش آن است که به حدّی از خودسازی برسیم که موفق به کنترل نگاه خود گردیم.

گفتنی است که گرچه ازدواج و داشتن رابطه عاطفی و زناشویی مناسب با همسر به نوبه خود یکی از مواردی است که زمینه نگاه به نامحرم را خواهد کاست؛ امّا به هیچ وجه به تنهایی نمی تواند به عنوان راهکاری مؤثّر در این زمینه باشد؛ زیرا واقعیت آن است که متأهلین زیادی وجود دارند که متأسّفانه به «چشم چرانی» مبتلا هستند؛ بنابراین در ادامه برخی راه کارها جهت کنترل نگاه به نامحرم پیشنهاد می شود:

کنترل محرک های دیداری و شنیداری: بیشترین عامل گرایش مردان به سوی چشم چرانی از سویی حس تنوع طلبی مردان و از سوی دیگر حس خودنمایی در زنان است؛ بنابراین از حضور و تردّد در مکان هایی که زنان بدحجاب خودنمایی می کنند، پرهیز نمایید.

کوچک نشمردن گناه «نگاه به نامحرم»: هر انحراف بزرگی، مقدّماتی دارد. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

«النَّظرَهُ بَعْدَ النًّظرَهِ تَزرِعُ فی الْقَلبِ الشَّهْوَهَ وَ کفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَه؛[1]

چشم چرانی، تخم شهوت را در دل می کارد و چنین کاری برای نگاه کننده کافی است که منشأ فتنه گردد».

عزم جدی و مراقبت دائمی نسبت به ترک آن: تحریک پذیری غریزه جنسی از طریق چشم به اندازه ای است که نه تنها از نگاه تیز و شهوت آلود به نامحرم نهی شده، بلکه سفارش شده حتّی به پوشاک زن نامحرم نگاه نکنید. حضرت عیسی (علیه السلام) در این زمینه می فرمایند:

«لَا تَکونَنَّ حَدِیدَ النَّظَرِ إِلَی مَا لَیسَ لَک فَإِنَّهُ لَنْ یزْنِی فَرْجُک مَا حَفِظْتَ عَینَک فَإِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تَنْظُرَ إِلَی ثَوْبِ الْمَرْأَةِ الَّتِی لَا تَحِلُّ لَک فَافْعَل»[2]

؛ «نباید به چیزی که بر تو روا نیست، خیره نگاه کنی؛ زیرا تا وقتی که چشمت را حفظ کنی هرگز دچار زناکاری نمی شوی و اگر توانستی به لباس زنی که نامحرم است نگاه نکنی، نگاه نکن».

بنابراین شایسته است با توجّه به این که نگاه کردن به هر چیزی (هم جنس باشد یا غیرهم جنس، کودک باشد یا نوجوان، عکس، فیلم، لباس، مجسّمه و یا مانکن) که سبب تحریک شهوت شود، ناپسند است، سعی نمایید در همه حال بر تصمیم خود بر ترک چشم چرانی پایبند بمانید.

خود را در محضر خداوند دیدن: و او را در همه حال مراقب و بینای به افعال خود دانستن. امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

«ما اعتَصَمَ أحَدٌ بمِثلِ ما اعتَصَمَ بِغَضِّ البَصَرِ؛ فإنّ البَصَرَ لا یغُضُّ عَن مَحارِمِ اللّه إلّا وقد سَبَقَ إلی قَلبِهِ مُشاهَدَةُ العَظَمَةِ والجَلالِ؛[3]

هیچ کس با چیزی چون فروهشتن چشم [از نامحرم وگناه] خود را حفظ نکرد؛ زیرا چشمْ خود را از نگاه به حرام های خدا باز نمی دارد؛ مگر اینکه قبلًا عظمت و جلال خداوند را در دل خویش مشاهده کند».

همچنین از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) سؤال شد:

«بما یستَعانُ علی غُمضِ البَصَرِ؟ فقالَ: بالخُمودِ تَحتَ سُلطانِ المُطَّلِعِ علی سِترِک؛

برای فروهشتن چشم [از گناه ] از چه وسیله ای می توان کمک گرفت؟ فرمود: با آرام گرفتن به همراه در نظر داشتن قدرت خداوندی که بر نهانی های تو آگاه است».[4]

مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء دنیوی و اخروی نگاه به نامحرم

برای پی بردن به آثار و تبعات هر پدیده ای بر پدیده دیگر منطقی آن است که بدانیم این دو چه رابطه ای با یکدیگر دارند تا در پرتو شناخت مکانیسم این رابطه به راحتی تأثیر هر کدام را بر دیگری بسنجیم. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در این مورد می فرمایند:

«العَین بَریدُ القَلبِ؛[5]

چشم، پیغام رسان دل است».

این روایت نشان از آن دارد که «چشم» بر «دل» تأثیرگذار است؛ زیرا سخنان پیغام رسان برای پیغام دهنده حجّت و اعتبار دارد. از اینجا می توان حدس زد که نگاه، تأثیرات عمیقی بر روح و روان انسان می گذارد، خصوصاً بعد از اینکه بدانیم فاصله نگاه و گناه چیزی جز جابجا شدن یک حرف (نون) نیست؛ لذا در ادامه به سه مورد از تبعات و پیامدهای نگاه به نامحرم به طور اجمال اشاره می نماییم.

آشفتگی روانی: چشم چرانی، آرامش روحی و روانی انسان را نابود ساخته و فرد را دچار اندوه و حسرت طولانی می نماید. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرمایند:

«مَنْ أَطْلَقَ طَرْفَهُ کثُرَ أَسَفُهُ؛[6]

هر کس دیده اش را آزاد گذارد، افسوسش زیاد شود».

غفلت و فراموشی: حضرت علی (علیه السلام) می فرماید:

«لَیسَ فِی الْبَدَنِ شَی ءٌ أَقَلَ شُکراً مِنَ الْعَینِ فَلَا تُعْطُوهَا سُؤْلَهَا فَتَشْغَلَکمْ عَنْ ذِکرِ اللَّهِ عَزَّ وَجَل؛[7]

چیزی در بدن کم سپاس تر از چشم نیست. خواسته او را ندهید که شما را از ذکر خدا باز می دارد».

عذاب اخروی: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:

«مَنْ مَلَأَ عَینَیهِ مِنِ امْرَأَةٍ حَرَاماً حَشَاهُمَا اللَّهُ تَعَالَی یوْمَ الْقِیامَةِ بِمَسَامِیرَ مِنَ النَّارِ وَ حَشَاهُمَا نَاراً حَتَّی یقْضِی بَینَ النَّاسِ ثُمَّ یؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّار؛[8]

آن که چشمانش را از نگاه به زن نامحرم پر کند، روز قیامت، خداوند چشمانش را با میخ های آتشین و از آتش پر کند، تا وقتی که به حساب مردم رسیدگی کند، سپس امر می شود که او را به جهنم ببرند».

مطالعه و تفکر پیرامون چشم پاکی و نتایج آن

چشمی که به نگاه حرام آلوده نگردد، سبب برکات زیر می گردد:

الف. کنار رفتن پرده ها از عالم ملک و ملکوت و دیدن شگفتی های عالم: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

«غُضُّوا أَبْصَارَکمْ تَرَوْنَ الْعَجَائِب؛[9]

چشم های تان را (از نامحرم) بپوشانید تا عجایب و شگفتی ها را ببینید».

ب. راحتی قلب: امام علی (علیه السلام) می فرماید:

«مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اراحَ قَلْبَهُ؛[10]

هر که پایین اندازد چشم خود را آسایش دهد دل خود را».

ج. رشد اخلاقی و نیک خویی: برای پرورش اخلاق پسندیده دستورالعمل های فراوانی وجود دارد که یکی از آن ها فرو بستن چشم از حرام است؛ زیرا ثابت و پابرجا شدن هر صفتی در انسان منشأ صفات عالی دیگر نیز در او می گردد. امام علی (علیه السلام) می فرماید:

«مَنْ عَفَّتْ أَطْرَافُهُ حَسُنَتْ أَوْصَافُهُ؛[11]

هر کسی اعضا و جوارح او از حرام باز ایستد اخلاق و صفات او نیز نیکو گردد».

د. جلب پاداش الهی: امام صادق (علیه السلام) می فرماید:

«مَنْ نَظَرَ إِلَی امْرَأَةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ إِلَی السَّمَاءِ أَوْ غَمَّضَ بَصَرَهُ لَمْ یرْتَدَّ إِلَیهِ بَصَرُهُ حَتَّی یزَوِّجَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِین؛[12]

اگر کسی چشمش بزنی افتد و چشم از او بردارد و به آسمان اندازد، یا ببندد، هنوز چشم بهم نزده که خداوند حور العینی به او تزویج نماید».

ه. چشیدن شیرینی و لذّت ایمان: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

«النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ إِیمَاناً یجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِهِ؛[13]

نگاه، تیری مسموم از تیرهای شیطان است، هر که از ترس خدا آن را ترک کند خداوند ایمانی به او می دهد که شیرینی آن را در دل خود احساس می کند».

پی نوشت ها:
[1] . محمدبن على بن حسین بن بابویه( صدوق)، من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 18، ح 4970.
[2] . ورام ابن ابى فراس، مجموعه ورام( تنبیه الخواطر)، ج 1، ص 62.
[3] . محمد محمدى رى شهرى، میزان الحکمه، ج 12، ص 223، ح 20348.
[4] . همان، ج 12، ص 223، ح 20348.
[5] . همان، ص 209، ح 20285.
[6] . محمّد باقر مجلسى، بحارالأنوار، ج 75، ص 91، ح 98.
[7] . همان، ج 10، ص 107، باب 7، ح 1.
[8] . محمدبن على بن حسین بن بابویه( صدوق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 286.
[9] . محدث نورى، مستدرک‏الوسائل، ج 14، ص 269، باب 81، ح 8.
[10] . همان، ص 271، باب 81، ح 12.
[11] . عبدالواحد بن محمد تمیمى آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، ص 256، ح 5428.
[12] . مکارم الأخلاق، ص 236، فصل عاشر.
[13] . محمدبن على بن حسین بن بابویه( صدوق)، بحارالأنوار، ج 101، ص 38، ح 34.

منبع: حوزه نت