۱. تالاب کانی برازان
تالاب کانی برازان در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی مهاباد قرار دارد. این تالاب بزودی به عنوان پناهگاه حیات وحش معرفی می‌شود که در صورت انجام این کار تالاب کانی برازان جزو مناطق چهارگانه کشور خواهد بود که جایگاه قانونی و تعریف شده دیگری پیدا میکند. با توجه به وجود پتانسیل‌های موجود این تالاب به عنوان نخستین سایت پرنده نگری کشور نیز انتخاب شده است. تالاب کانی برازان در قسمت شمالی حوزه آبریز رودخانه‌های مهابادچای و سیمینه رود واقع است که در شمال و شرق روستای قره داغ گستره شده و تا تالاب گروس امتداد می‌یابد.احداث زهکشی اصلی ساحل راست شبکه آبیاری مهاباد، تالاب کانی برازان را از بقیه اراضی تالابی مجاور جدا کرده است. تالاب کانی برازان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه است که زیستگاه پرارزشی را برای پرندگان آبزی فراهم کرده است. این تالاب همچون تالاب بزرگ دریاچه ارومیه به دلیل همجواری جوامع انسانی با طبیعت با خطر روبرو هستند به طوری که روند شکار غیر قانونی و برداشت گیاهان آبی از آن جمله (نی) و (جگن) هنوز ادامه دارد.
چرای بی رویه زمین‌های اطراف و تخریب زیستگاه‌های جانداران به دست انسان، عبور جاده‌های شهری از میان تالاب ها، شکار بی رویه حیات وحش، برداشت علوفه آبی و گسترش جوامع و شهرهای اطراف با حذف گونه‌های گیاهی وجانوری خطری جدی برای موجودیت این تالاب‌ها هستند.
۲. غار سهولان
غار سهولان دومین غار آبی بزرگ در ایران است و در حدود ۴۳ کیلومتری شمال شرقی مهاباد در محور مهاباد-بوکان در نزدیکی روستای سهولان قرار دارد. غار آبی سهولان یکی از مهم‌ترین و کم‌نظیرترین غارهاى طبیعی کشور و از شگفت‌انگیزترین جلوه‌هاى طبیعت زیبای استان آذربایجان غربی به شمار می‌رود. عمق آب داخل غار در برخی نقاط به ۳۲ متر می‌‌رسد و اختلاف دمای درون و بیرون غار بین ۱۰ الی ۱۵ درجه است. این پدیده زیبا و نادر داراى ۲ دهانه است. سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان است که شاید دلیل این نامگذاری مربوط به یخبندان‌های طولانی زمستانی و سرمای هوای داخل غار در تابستان باشد. البته اهالی محل این غار را «کونه کوتر» به معنای لانه کبوتر نیز می‌‌نامند. دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است. تنها موجودات زنده این غار کبوتر چاهی و خفاش می‌باشند که قسمت‌هایی از غار را به عنوان آشیانه انتخاب کرده‌اند.
۳. مقبره بداغ سلطان
«بداق سلطان» یا «بداغ سلطان» که نام وی در تاریخ اجتماعی منطقه همیشه به نیکی برده شده فرزند شیرخان و از نوادگان صارم بیگ مکری است که به واسطه آثار ارزشمند تاریخی که از خود به جای گذاشته نام وی درخشندگی خاصی نسبت به اسلاف و اخلا ف خویش دارد. بداغ سلطان در زمان شاه سلیمان صفوی می‌زیسته است و بسیار مورد توجه و احترام او بوده و نزد مردم به علت خدماتی که به آنها و خاک مکری انجام داده محبوبیت زیادی داشته است.آرامگاه بداق سلطان یکی از بناهای زیبا و ارزشمند تاریخی و معماری دوره صفویه اسـت. این‌بنا در جنوب شهر مهاباد بر روی تپه‌ای واقع شده است. آنجا قبرستانیست کهنه که به واسطه قرار گرفتن آرامگاه بداغ سلطان در آن، قبرستان (بداغ سلطان) نامیده می شود و همچنین به گومبه زان (گنبدان) نیز مشهور است.
۴. حمام تاریخی میرزا رسول
حمام تاریخی میرزا رسول مهاباد در استان آذربایجان غربی در کنار یکی از گذرگاه‌های قدیمی بازار در مرکز شهر (تقاطع خیابان طالقانی و سید نظام) قرار گرفته است و قدمت آن به همراه مسجد جامع و حوضخانه‌های سنتی این شهر به دوران صفویه و قاجاریه بر می‌گردد. البته ساخت این بنا به صورت دقیق مشخص نیست، ولی با توجه به فرم معماری بنا و احتمال هم دوره بودن آن با مسجد جامع شهر، این بنا متعلق به دوره صفویه و قاجاریه است.این حمام که ساختاری مشابه دیگر گرمابه‌های قدیمی ایران دارد شامل سربینه، گرمخانه و فضای انتقالی و گنبد است. هر کدام از گنبد‌های گرمخانه و سربینه، چهار نورگیر در بغل و یک نورگیر در مرکز دارد. خزینه این حمام در قسمت گرمخانه است. بینه آن دارای پلان تقریباً مربع شکل بوده و همچنین دارای پشت بند می‌باشد. حمام دارای دو گنبد نا برابر است که بر روی هر کدام چهار عدد نورگیر قرار گرفته است. تفاوت اندازه و ارتفاع گنبد‌ها به فضای تاریخی این حمام تنوع خاصی بخشیده است. ورودی کنونی این بنا الحاقی است که اخیراً احداث شده و ورودی اولیه آن از بازار اصلی بوده که اکنون راهروی آن به مغازه تبدیل شده است.
۵. دریاچه سد مهاباد
سد مهاباد یکی از سدهای استان آذربایجان غربی است با ارتفاع ۴۷٫۵ متر و طول ۷۰۰ متر که در شهر مهاباد واقع شده است. سد مهاباد قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (۱۳۴۸) و توسط مهندسان یوگوسلاویایی ساخته شده است. این سد جزو ده سد پرآب کشور است .جاده‌های ارتباطی مهاباد به سردشت و پیرانشهر از کنار این دریاچه زیبا عبور میکند. از نواحی دیدنی اطراف این دریاچه می‌توان به جزیره، قاضی آباد، سر میدان و تاقه دار (تک درخت) اشاره کرد. این دریاچه محل مناسبی برای تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری می‌باشد. از جمله ماهی‌های این دریاچه می‌توان به ماهی کپور و سوف اشاره کرد.
۶. مسجد جامع مهاباد
مسجد جامع مهاباد، بین خیابان‌های حافظ و پهلوی سابق، داخل کوچه مسجد جامع قرار گرفته است. این مسجد پیش از تعمیرات بافت قدیم شهر همراه با سایر ابنیه در مرکز بخش قدیم قرار گرفته بود. در حال حاضر این بافت تغییرات عمده ای کرده است. این مسجد به دستور بداق السلطان حاکم مهاباد (متوفی به سال ۱۰۱۲ هجری قمری) ساخته و در زمان شاه سلیمان صفوی تکمیل شد. در ضلع شرقی آن، مدرسه ای جهت تحصیل طلاب علوم دینی تأسیس شده است.این مسجد که قدیمی ترین مسجد مهاباد است. این آثار تاریخی از حیث توازن در طرح طاق آن، ۱۸ گنبد خشتی و شبستانی با ۱۸ ستون سنگی و حجره های پیرامون، از زیباترین بناهای تاریخی استان به شمار می رود. مصالح به کار رفته در پی دیوارها، ستون ها و کف شبستان از سنگ است و بقیه قسمت ها از آجر می‌باشد. مسجد کلا از سادگی خاصی برخوردار است و به جز در تراش سنگ ستون ها و نوع آجر چینی بنا، مخصوصاً قسمت داخلی شبستان که از توازن مناسبی برخوردارد، تمام قسمت های آن و حجره های اطراف صحن، فاقد تزئینات می‌باشد.
منبع: سایت ستاره
