گرگان نام شهر و شهرستان و نیز نام سرزمینی باستانی در جنوب شرقی دریای خزر است. در زبان باستانی آن را گورگان و ورکان و در زبان یونانی هیرکان یا هیرکانیا و در زبان عربی جرجان می‌گفتند. شهر و شهرستانی که امروز گرگان خوانده می‌شود تا سال ۱۳۱۶ شمسی موسوم به استرآباد بود استرآباد نام شهریست تاریخی که در منطقه‌ای که اینک شهر گرگان قرار دارد واقع بوده ‌است.

از این شهر امروزه تنها تپه‌ای تاریخی درون شهر گرگان، به نام قلعه خندان که احتمالاً ارگ استرآباد در حدود ۳۰۰۰ سال پیش بوده باقی مانده و باقی قسمت‌های شهر در اثر سیلاب های مکرر و توسعه گرگان در طول تاریخ به کلی از میان رفته‌ است.

۱. مسجد جامع گرگان

مسجد جامع گرگان واقع در بافت قدیم این شهر یکی از آثار و بناهای تاریخی و مذهبی است که در سده‌های پنجم و ششم یعنی اواسط دوره سلجوقی ساخته شده‌است. این مسجد دارای یک حیاط مرکزی به فرم چهار ایوانی و چهار شبستان است که از تزیینات معماری خاص آن دوره نیز بهره می‌برد.

تزیینات معماری که در ساخت مسجد جامع گرگان بکار برده شده ترکیبی از آجر و کاشی، کاشی هفت رنگ و مناره آجری با خطوط کوفی مربوط به دوره سلجوقی است. مساحت مسجد جامع گرگان که در بازار «نعلبندان» (یکی از قدیمی ترین بازارهای ایران) شهر گرگان واقع شده، حدود ۱۶۰۰ متر مربع است. این مسجد در کنار بازار اصلی نعلبندان این شهر قرار دارد، دارای مناره‌های کروی است که روی آن کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد.

۲. بازار نعلبندان

بازار قدیمی گرگان که به بازار نعلبندان نیز معروف است، در داخل بافت قدیم شهر گرگان، بعد از میدان شهرد‏اری قرار دارد. بازار قدیمی گرگان در روزگاران گذشته از جمله مراکز مهم داد و ستد کالا، توزیع و نشر افکار و عقاید فرهنگی ـ اجتماعی بوده است. این بازار گرچه در اثر گذشت زمان و عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تحول یافته، اما امروزه نیز به عنوان مرکز کالبد اصلی شهر، محل داد و ستد کالا و تجمع فروشندگان و خریداران کالاست.

بازار قدیمی گرگان که قدمتی دیرینه دارد، از نظر سبک معماری و راسته‌های مربوط، یکی از زیباترین بازارهای استان گلستان و منطقه شمال ایران محسوب می‌شود. این بازار یکی از مراکز مهم عرضه انواع محصولات بومی و غیربومی است و محصولات مهم صنایع دستی آن، بویژه دستباف‌های ترکمنی از شهرت خاصی برخوردار است.

۳. پارک جنگلی ناهارخوران

پارک‌جنگلی ناهارخوران محبوب‌ترین منطقه تفریحی گرگانی‌ها محسوب می‌شود. ناهارخوران در جنوب شهر گرگان در فاصله‌ هشت کیلومتری از مرکز شهر و در انتهای جاده ناهارخوران قرار‌گرفته است. این تفریحگاه دارای آب‌و‌هوایی مطبوع و ملایم‌ نسبت به نقاط شمالی شهر است. طی ۲۰ سال گذشته با بزرگ شدن گرگان، این پارک به شهر متصل شده است. جاده ناهارخوران امروزه یکی از پررفت و آمدترین خیابان‌های شهر به شمار می‌رود.

۴. پل تاریخی آقلا

از بناهای قدیمی آ‌قلا که از شهرهای استان گلستان است پل آجری است که در دوران صفویه بر روی رودخانه گرگان ساخته شده‌است. در عکسی که در دوره ناصرالدین‌شاه از این پل برداشته‌اند ۲ مناره در کنار پل دیده می‌شود. اکنون از این مناره‌ها اثری نیست. از مدتی پیش پل دیگری بر این رودخانه ساخته‌اند که با احداث آن، رفت و آمد از روی پل قدیمی صورت نمی‌گیرد، و از آن تنها به عنوان یکی از آثار قدیمی نگهداری می‌شود. این پل دارای ۵ چشمه با ساختمان قدیمی است و تعمیرات جدیدی نیز در آن شده‌ است.

۵. قله زبله

یکی از قله های زیبای مشرف به روستای زیارت (در شرق روستای زیارت) و شهر گرگان، قله زبله است. این قله از نظر چشم انداز بسیار زیبا و کم نظیر است و برای رفتن به آن هم از روستای زیارت و هم از سرعلی آباد می توان رفت. البته از رودخانه پیر شیخ هم می توان صعود کرد که هر کدام زیبایی خودش را دارد. ارتفاع قله زبله ۲۵۳۷ مترمی باشد و با برنامه زمانبندی دقیق می توان طی حدود ۶ ساعت به این قله رسید. در ضمن فاصله روستای زیارت از شهرگرگان در حدود ۱۰ کیلومتر است. دامنه شمالی کوه و قله زبله که مشرف بر شهر گرگان است پوشیده از جنگل است.

۶. جنگل شصت کلای گرگان

جنگل شصت کلا در ۶ کیلومتری جنوب غربی شهر گرگان واقع است رودخانه شصت کلا به طول تقریبی ۴۳ کیلومتر از دامنه‌های شمالی کوه قل بلاغ سرچشمه گرفته و با عبور از دره‌ها و جنگل‌های زیبای کوه جوزبند و سیراب نمودن روستای سید میران، به دشت گرگان و مازاد آن به رودخانه قره‌سو می‌ریزد. این رود زیبا در مسیر خود آبشارهایی همچون باران کوه و شصت کلاته را به وجود می‌آورد. آبشار شصت کلاته در انتهای جنگل شصت کلا در ۲۲ کیلومتری جنوب غربی گرگان قرار دارد. در کف تاریک جنگل و در کنار درختان، می توان انواع و اقسام قارچ های رنگارنگ و البته خطرناک را یافت که بسیاری از آنها خواص دارویی و صنعتی مهمی دارند.

۷. کاخ آقا محمد خان قاجار

مجموعه کاخ آقا محمد خانی در نزدیکی دروازه بسطام سابق، حدود فلکه کاخ و پارک شهر فعلی گرگان واقع می باشد. عمارت تاریخی آقا محمدخان قاجار یکی از با ارزشترین آثار تاریخی شهرستان گرگان است که از آن به عنوان تنها عنصر باقی مانده معماری دارالحکومه آقا محمدخان یاد می شود.

این اثر تاریخی دارای ویژگی های خاص معماری از جمله پلان مستطیل شکل، دوستون چوبی با سرستون های مقرنس کاری شده در ضلع شمالی و جرزهای ضخیم و اندود خارجی سیمان و اندود داخلی گچ در بنا است.در سال ۱۰۰۷ هـ.ق طبق دستور شاه عباس اول زمینهای این محدوده به قیمت ۴۵ تومان از صاحبان آن جهت احداث دولتخانه خریداری گردید و بناهای متعدد دولتخانه در آن ساخته شد.

پس از به قدرت رسیدن آقا محمد خان این مجموعه، محل اقامت آقا محمد خان و ستاد جمع آوری قوای نظامی وی گشت که در آن دوره جزء محله نعلبندان محسوب می شد. عمارت دارالاماره و دارالحکومه آن معروف و زیبا بود، بقیه بناهای آن همچون کلاه فرنگی، عمارت عباس خانی و عمارت سلیمان خانی نامیده می شدند. اکثریت این بناها از سنگ ساخته شده بود. کلاه فرنگی در غرب آن بود و سرای پذیرایی حاکم استرآباد به حساب می آمد.

فصل بهار و تابستان بهترین فصول برای سفر به شهر بی نظیر گرگان است. اگر شما هم قصد سفر به گرگان را دارید کافی است قبل از مسافرت خود گشتی در اینترنت زده و از اطلاعات مراکز اقامتی و رفاهی این شهر آگاه شوید. هتل جهانگردی ناهارخوران گرگان یکی از اماکن اقامتی مناسب، در یکی از زیباترین مناطق بخش مرکزی گرگان قرار گرفته است که هر ساله میزبان تعداد کثیری از هموطنانمان است.

منبع: سایت ستاره