شهرستان آمل ۳۱۸۵ کیلومتر مربع مساحت دارای دو شهر آمل و رینه و سه بخش مرکزی، لاریجان و دابودشت است. شهر آمل واقع در جلگه مازندران و طرفین رود هراز با ارتفاع ۷۶ متر از سطح دریا در ۵۲ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۲۵ دقیقه عرض شمالی و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب ساری، مرکز استان، ۱۸ کیلومتری جنوب دریای خزر و شش کیلومتری شمال دامنه کوه البرز و ۱۸۰ کیلومتری شمال شرقی تهران قرار دارد. بهترین زمان برای بازدید از این شهرستان فصول بهار و تابستان میباشد.
آبگرم استراباکو
آبگرم معدنی استراباکو در جاده هراز، تقریبا ۱۱۰ کیلومتری تهران، ۵۵ کیلومتری آمل، منطقه لاریجان، نزدیک روستای بایجان، مقابل تونل قدیمی رضاشاهی، در محلی به نام قلابن قرار دارد. آبگرم معدنی استراباکو با ۴ چشمه با فواصل کم است که از دل کوه میجوشد و پس از چند متر به رودخانه هراز می ریزد. آبگرم معدنی استراباکو با حرارت ۳۴ درجه سانتیگراد از پای کوه جوشیده و پس از جمع شدن در دو استخر تقریبا بزرگ، از آن سر ریز کرده و به داخل رود خانه می ریزد و میزان ابدهی آبگرم معدنی استراباکو تقریبا ۴ اینچ در ثانیه است.در محل چشمه قلابن (استراباکو) فردی نزدیک به ۱۶۰ سال پیش دو استخر شنا مخصوص آقایان و بانوان احداث کردهاند که امروزه نیز توسط نوادهگانش اداره میشود و در تابستان با مبلغی کم میزبان اهالى محل و توریست هایى معدود قرار مى گیرد. مسیر دسترسی اش پلی قدیمی بر آبی خروشان هراز، و ۵ دقیقه پیاده روی در راهی مالرو زیر صخرههای البرز سترگ در خنکای سایه درختان وحشی با سمفونی دلنشین پرندگان و آوای رود است.
آبگرم معدنی استراباکو دارای ماده ای به نام زبیق می باشد که برای درمان بیماری های عفونی به ویژه در پوست کاملا موثر است. علاوه بر ان در آزمایشات جدید مشخص شده که دارای جیوه، منیزیم، ید و پتاسیم بوده و با ته نشین شدن و در شرایطی، املاح با نوشیدن آن برای درمان بیماری های کلیه و کبد هم مفید واقع می شود. فواید دیگر آن شفافیت پوست به دلیل برخورداری از جیوه می باشد و به نظر می رسد که رسوبات قرمز رنگ و زیبای آن در صورت فرآوری برای سفیدی و شفافیت و طراوت و شادابی پوست و درمان بیماری های دیگر نیز موثر بوده و در صورت معرفی طرفداران زیادی خواهد داشت.
پارک جنگلی هلومستر
پارک جنگلی هلومسر آمل در ابتدای ورودی جاده آمل به امامزاده عبدالله واقع شده است. پارک جنگلی هلومسر آمل با ۶۷ هکتار وسعت یکی از بزرگترین پارک های تفریحی و توریستی مازندران است. ایجاد امکانات تفریحی و رفاهی در این پارک در قالب چند مرحله در حال اجرا است. مرحله نخست این پارک ۶۷ هکتاری در قالب ۲۷ هکتار با ایجاد سرویس های بهداشتی، نصب آلاچیق ها، سطل های جمع آوری زباله، کافی شاپ، نمازخانه و وسایل بازی کودکان رونق گرفت.پارک جنگلی هلومسر آمل به عنوان منطقه نمونه گردشگری انتخاب شده است این پارک در ایام تعطیل آخر هفته و تعطیلات چند روزه پذیرای مسافران زیادی از سراسر کشور است. شما مسافران در سفر خود به این منطقه می توانید از زیبایی درختان جنگلی این منطقه و امکانات آن استفاده نمایید. پارک جنگلی مشابه دیگر در این منطقه پارک میرزا کوچک خان آمل است.
روستای بلیران
اگر از جادهی قدیم بابل به آمل بروید، در چند کیلومتری آمل جادهای به سمت جنگل و کوه میرود و پیچی که میخورد، زیبایی تازهای پیدا میشود و هر پیچی آدمی را وارد دنیای دیگر میکند. یک سو کوه هست و جنگل، دیگر سو شالیزار مزارع و باغات که چشم هر بینندهای را نوازش میدهد. در انتهای جاده به روستای زیبای به لیران میرسیم. این روستای زیبا که در دل جنگل محصور است، تا آمل پانزده کیلومتر فاصله دارد. روستای بلیران از شمال به روستای کم دره از جنوب به جنگلهای سرفراز شمال و کوه چلاواز شرق به جنگلهای سرسبز و انبوه و رودخانه و از غرب نیز به جنگل و کوه متصل شده است.
غارهای دستکند آمل
در منطقه کافرکلی، در طول دره هراز از آبادی اسک تا روستای پنجاب به طول ۴۲ کیلومتر در ارتفاعات مشرف به دره و همچنین در چند دره فرعی نزدیک ۲۵۰ اتاق دست کند در دل صخره قرار دارند. این مجموعه در نوع خود از لحاظ تمرکز در یک منطقه، در ایران منحصر به فرد است. این غارها جهت زندگی موقت یا دائم و یا بهصورت یک مجموعه تدافعی و دیدهبانی مورد استفاده قرار میگرفتهاند.غارهای دستکند روستای آب اسک
غارهای دستکند روستای نیاک
غارهای دستکند دره آینه ممنون روبروی روستای نیاک در سمت راست جاده هراز
غارهای دستکند تخته پل. بین روستای نیاک و پلمون
غارهای دستکند دارسون در ۳ کیلومتری شهر رینه
غارهای دستکند روستای گیلاس
مجموعه غارهای دستکند روستای پلمون
غارهای دستکند روستای کنار انجام
غارهای دستکند روستای آبگرم
غارهای دستکند روستای گزانه و ملار
غارهای دستکند روستای بایجان
غارهای دستکند روستای کهرود و کیان
مجموعه غارهای دستکند روستای پنجاب
عمارت مقبره میربزرگ
مقبره میر بزرگ در شهرستان آمل مازندران (خیابان شهید بهشتی- خیابان مهدیه- خیابان شهید مفتح)، واقع شده و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۵۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در واقع این بقعه آرامگاه میرقوام الدین مرعشی معروف به "میر بزرگ"، سر سلسله سلاطین مرعشی مازندران است.درباره نسب میر بزرگ گفته اند که او از فرزندان علی المرعش پسر عبدالله بن محمد بن حسن بن حسین الاصغر از فرزندان امام چهارم است. بانی اولیه این بقعه سید رضی الدین، فرزند میر بزرگ بوده است. بعدها این بنا ویران شد و مجددا قوام الدین، پسر رضی الدین، آن را به صورت اولیه بازسازی کرد.
محققان می گویند: گویی همه ی بنا پوشیده از کاشیهای الوان، سرخ و سبز و آبی و زرد و ارغوانی و منقش بوده که بعضی از آنها بر بالای ورودی بنا موجود است. پس از فوت میربزرگ در سال ۷۸۱، پسرش رضی الدین، حاکم آمل، بقعه ای در محل مزار پدر بنا کرد. پس از حمله تیمور به آمل و شکست سلاطین مرعشی، حکومت آمل به اسکندر شیخی، پسر افراسیاب چلابی واگذار شد که او در سال ۷۹۶ این بقعه را ویران کرد.
پس از مرگ تیمور و بازگشت سادات مرعشی به مازندران، در سال ۸۱۴، این بنا به همت سید قوام الدین، نوه میر بزرگ، به شکل اولیه خود ساخته شد. در دوره صفویان، این بقعه با کاشی هایی نفیس تزیین گردید. در دوره های بعد و به مرور زمان، این بنا بر اثر زلزله و فقدان مراقبت صدمات زیادی دید و کاشی های آن و اشیای نفیس موزه مقبره و همچنین آثار گران بهای چوبی، از جمله صندوق مرقد، به سرقت رفت. تا اینکه در سال های ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۰ شمسی، تعمیراتی در بنا انجام شد.
برج هشتل آمل
برج هشتل در حد فاصل روستای کردخیل و هشتل مجموعه پنج برج آرامگاهی است که در تاریخ ۷/۵/۱۳۸۲ به شماره ۹۳۵۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این برجها یکی از خاص ترین مکانهای تاریخی طبرستان هستند که به شکل مثلث کنار هم چیده شدهاند. بزرگترین برج آن مربوط به یکی از سردارانِ سلسله مرعشیان است. شهرت این سردار به دلیل مقاومتی است که در زمان حمله تیمور از خود نشان داد میباشد.بنای اصلی بقعه چهار ضلعی است که مسجدی متصل به آن است و ایوانی در جلوی مسجد ساخته شده است. بنای اصلی از داخل چهار گوشه است. در هر یک از اضلاع یک طاقنمای بلند است. با چهار گوشواره گود، چهار ضلعی تبدیل به دایرهٔ کامل شده و بر روی این دایره گنبدی بلند نوک تیز زدهاند. نمای خارجی بنا چهار ضلعی است که میان هر یک از اضلاع طاقنمای بزرگی است. بالای هر یک از بدنهها سیزده قرنیس سینه کفتری است. گنبد بنا از خارج از نوع گنبدهای زاویه دار مخروطی است سه گنبد دیگر در گورستان به بقعه متصل است.
پارک دهکده طلایی
پارک دهکده طلایی آمل پارک داخل شهری است که در آمل قرار دارد و بزرگترین پارک مازندران است و به عنوان یکی از زیباترین بوستانهای ایران هم نام برده میشود، این پارک در سال ۱۳۷۲ احداث شد. وسعت این پارک از پل میر بزرگ آغاز میشود و به پارک نارنجستان منتهی می شود. همچنین هراز (رود) از کنار این پارک میگذرد و همچنین در نزدیکی انتهای پارک هم به پل معلق و پل دوازده چشمه میرسد. مسافرینی که قصد اقامت با چادر در شهر آنل را دارند این مکان به دلیل امکانات و زیبایی مکانی مناسب برای آنان است.امکانات پارک دهکده طلایی آمل شامل دریاچه مصنوعی و قایق، شهربازی برای بزرگسالان، شهربازی برای خردسالان، پیست اسکیت، پلاژ، پارکینگ، باغ وحش، فست فود و مغازها و رستورانهای متعدد و امکانات رفاهی بهداشتی است.
آتشکده آمل
آتشکده آمل مربوط به سدهٔ ۹ ه. ق. است و در آمل، محله پائین بازار، در خرابههای شهر قدیم واقع شده و این اثر در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۶۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنا مربوط به قرن نهم هجری قمری بوده و از وسعت قابل ملاحظه نسبت به بناهای دوره خود برخورداراست بقعه بصورت چهار گوشه و گنبد مخروطی است وگنبد آن دو پوش می باشد که هر دو پوش آن در اثر زلزله و عوامل جوی منطقه خراب شده است عمده تزیینات بنا طاق و قوس و قرنیسهای آجری و کاشیکاری در قسمت فوقانی است.در طوماری که در زمان صفویان نوشته است شمس آل رسول به نام ( امام زاده شمس آل رسول ) خوانده شده است. نکته جالب در بنای این برج ، کاربرد آجرهای با ابعاد و اندازه های مختلف است که تاریخ گذاری بنا را از راه مصالح شناسی دچار مشکل می کند ، اما با توجه به شکل کلی و شباهت بسیار آن با برجهای شناخته شده در منطقه ، از آثار قرن هشتم هجری دانسته شده است.
این گنبد مدور و به شکل برجی است . جسد شمس آل رسول که عارف و محدثی بود و بازهد و تقوی می زیست در اینجا به خاک سپرده شده است مزار او در (عوامه کوی) که از کوی های شهر قدیم آمل بوده بنا شده است طاق این برج دو پوش بوده و گنبد خارجی و داخلی داشت که بر اثر زلزله خراب شد. که از این نطرات میتوان گفت اینجا مقبره محمد بن محمود آملی با نام کامل شمس الدین محمد بن محمود آملی از دانشمندان پزشکان شهیر ایرانی بوده است.
منبع: سایت ستاره