معرفی جاذبه های گردشگری قم

جاذبه های گردشگری قم را می‌توان به سه دسته تاریخی، مذهبی و طبیعی دسته بندی کرد. قم با وجود داشتن آب و هوای گرم و خشک باز هم توانسته گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به سوی خود جذب کند. همه روزهای سال قم مملو از گردشگران و زائر می‌باشد. بنابراین اگر قصد سفر به منطقه از ایران را دارید، تردیدی به خود راه ندهید و زود بار سفر را ببندید.

حرم حضرت معصومه (س)

حضرت فاطمه معصومه(ع)، دختر موسی بن جعفر (هفتمین امام شیعه) و «نجمه» است. تاریخ تولد ایشان به درستی مشخص نیست. ایشان پس از این که مامون حضرت امام رضا را به مرو فرا خواند به همراه جمعی از شیعیان برای دیدار و پیوستن به ایشان حرکت کرد اما در نزدیکی قم بیمار شدند و در قم ساکن شدند.

حضرت معصومه تنها ۱۷ روز در قم ساکن بودند و در سن ۱۸ سالگی در حالی که هنوز ازدواج نکرده بودند در این شهر وفات یافتند. پیکر ایشان در مکانی که آن روز ها به نام باغ بابلان مشهور بود دفن گردید . این مکان امروز به حرم حضرت معصومه (ع) مشهور است و بنای بسیار زیبایی اطراف آن بنا گردیده است.

بازار قم

بازار قم با مجموعه‌ای از راسته، چهار سوق، سرا و تیمچه، جزیی از بافت قدیم شهر قم به شمار می‌رود. این مجموعه شامل دو راسته سر پوشیده با پوشش گنبدی است. سرپوشیده بودن بازار یک سو به سنت معماری بازار باز می‌گردد و از سوی دیگر به خاطر گرمای شدید تابستان و سرمای شدید زمستان و ناشی از هوای کویری قم است.

تهویه و نوررسانی بازار از طریق دریچه‌هایی که در پوشش گنبدی آن تعبیه شده صورت می‌گیرد. این دریچه‌ها در بالای گنبد به شکل دایره و در دو طرف آن قرار دارند و به شکل قلب مشاهده می‌شوند. ترکیب نوری که از سقف می‌تابد و حجم گنبدی سقف، فضایی دلنشین به وجود می‌آورد. مصالح ساختمانی مورد استفاده در بازار قم با توجه به امکانات محیطی از خشت، آجر، گل و سنگ فراهم آمده است. علاوه بر بخش سرپوشیده، بازار قم دارای سراهایی است که مجتمع تجاری بدون سقف هستند و معمولاً به تجارت عمده می‌پردازند. این سراها در حقیقت همان کاروانسراهای دیروز هستند و شمار و وسعت آنها نشان دهنده اهمیت اقتصادی آنها است.

بخش‌های وسیعی از بازار قم یعنی بازار کهنه در دوران صفویه و در پیرامون مسجد جامع بنا شد و تا پایان دوره قاجاریه بناهایی که بدان نیاز بود در آن جای گرفت. در دوران ناصرالدین شاه بازار قم رو به گسترش نهاد و "بازار نو" احداث شد و در دو سوی این راسته نو، بناهای تازه‌ای مثل تیمچه بزرگ ساخته شد. در سال‌های نخست دوره پهلوی نیز بر مبنای ضرورت‌های تجاری موجود، بخش‌هایی به بازار نو افزوده شد.

مسجد جمکران

مسجد جمکران، مسجدی منسوب به امام زمان (عج) در محدوده شهر قم که گفته می‌شود، حسن بن مثله جمکرانی به دستور امام زمان (عج) آن را ساخته است. مسجد جمکران تا دهه پنجاه شمسی، ساختمان کوچک و ساده‌ای داشته، اما پس از انقلاب اسلامی ایران نوسازی شده و بر فضای آن افزوده و تاسیسات و بناهای متعددی پیرامون آن ساخته شده است. این مسجد هم‌اکنون با واحدهای گوناگونی مانند واحد مراسم و تبلیغات، روابط عمومی، کتابخانه، انتشارات و تحقیقات، ثبت کرامات، نذورات و هدایا، اداره می‌شود و سالانه پذیرای حدود پانزده میلیون زائر است.

مسجد جامع قم

مسجد جامع قم در محله مسجد جامع، در خیابان آذر و نزدیک دروازه ری واقع شده است. درباره بانی اولیه مسجد جامع قم اختلاف نظر وجود دارد. در منابع، ابوالصدیم حسین‌ بن علی آدم اشعری و سلطان طغرل دوم و کمال ثابت قمی، وزیر سلطان مسعود سلجوقی، به عنوان بانی اولیه مسجد معرفی شده‌ اند.بانی قسمت‌‌هایی از بنای فعلی مسجد فتحعلی‌ شاه قاجار و حسین‌خان نظام‌ الدوله بوده‌ اند. برای ساخت این مسجد عظیم با وسعت ۶۰۰۰ متر مربع حتی یک شاخه آهن به کار نرفته و با گذشت سالیان سال از ساخت آن همچنان پابرجا و استوار مانده است.قدیمی‌ترین کتیبه بنا به تاریخ ۵۲۹ هجری قمری است. بر کتیبه ‌ایوان جنوبی نیز، تاریخ ۱۲۴۶هجری قمری ثبت شده است. کتیبه‌‌ های محراب گنبدخانه و ‌ایوان شمالی به ترتیب به تاریخ ۱۲۴۶ هجری قمری و ۱۲۴۸ هجری قمری است و سردر گوشه جنوب غربی مسجد به تاریخ ۱۳۸۱ هجری شمسی است.

خانه ملاصدرا

خانه ملاصدرا فیلسوف بزرگ قرن ۱۱ که فلسفه اشراق را به نهایت اوج خود رساند در استان قم قرار دارد و عمر ساختمان سرخ رنگ و کاهگلی آن به دوره صفویه می رسد. این بنا که تا چند سال قبل کاملا مخروبه بود و از آن به عنوان اصطبل استفاده می شد، در سال ۱۳۷۶ با توجه به شکل اولیه آن بازسازی و احیا شده است. فضاهای جانبی این بنا از بین رفته و فقط چهار صفه اصلی آن باقی مانده است. محوطه اصلی این بنا سقف گنبدی شکل دارد و در راس گنبد آن شیشه های رنگی نور را به داخل هدایت می کند. در چهار طرف این محوطه چهار دهلیز قرار گرفته است که دو دهلیز آن در تملک دیگران است و سازمان میراث فرهنگی استان در صدد خرید، حفاظت و بازسازی آنهاست.

غار کهک

غار کُهَک در نزدیکی جاده قم – اصفهان و ۸۶ کیلومتری جنوب شهر قم و در نزدیکی روستای کهک که در ۵۵ کیلومتری دلیجان واقع شده است وجود دارد. دهانه غار در ارتفاع ۱۹۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و به شکل دایره‌ای به قطر ۷۰ سانتی‌متر می‌باشد. این دهانه بالای دیواره‌ای به ارتفاع ۸ متر واقع شده که برای ورود به غار بایستی حدود ۸ متر اولیه را با طناب به پایین رفت.

غار کهک از تعدادی سکوی بزرگ متوالی تشکیل شده که هر کدام به وسیله یک پرتگاه ۱۰ تا ۲۰ متری، از یکدیگر جدا می‌شوند. این پرتگاه‌ها در زمان‌های بسیار دور در اثر ریزش عظیمی که در داخل غار رخ داده‌، به وجود آمده‌اند. در داخل غار دالان و دهلیز فرعی وجود ندارد. مسیر بازدید غار به علت وجود لایه‌ای از خاک رس، مرطوب و لغزنده است. نکته‌ای که در پیمایش این غار حائز اهمیت است، وجود دو چاه عمیق در نیمه نخست مسیر است که در صورت بی‌دقتی و عدم مهارت، احتمال سقوط به داخل آن‌ها وجود دارد.

دریاچه حوض سلطان

دریاچه نمک حوض سلطان که به بزرگترین آینه ایران مشهور است، در ۴۰ کیلومتری شمال شهر قم، ۸۵ کیلومتری جنوب تهران و در حاشیه بزرگراه خلیج‌فارس قرار دارد. این دریاچه که به دریاچه ساوه قم و دریاچه شاهی نیز معروف است، به مساحت تقریبی ۲۴۰ کیلومترمربع در جنوب رشته‌کوه‌های البرز قرار دارد. وسعت و شکل دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارندگی آن در فصول مختلف سال متفاوت است.

در مواقع بارندگی و ذوب برف‌های ارتفاعات اطراف، چون بر میزان آب ورودی افزوده می‌شود، وسعت آن زیاد و در غیر از این ایام، وسعت آن کم می‌شود. بدین ترتیب سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است. این دریاچه از دو چاله جدا از هم تشکیل شده است. چاله غربی به نام حوض سلطان و چاله شرقی به نام حوض مره است که به‌وسیله یک آبراهه به هم وصل می‌شوند. در فصول پرآب ابتدا چاله مره پر می‌شود و سپس آب اضافی وارد حوض سلطان می‌شود.

قلعه قمرود

قلعه قمرود در حاشیه قمرود و در شمال کوه سفید و در جوار کاروان سرای کاج واقع است و این بنای تاریخی متعلق به دوره اشکانی است. قلعه قمرود را میرزا نظام غفاری برای اسکان خانواده خود و اطرافیانش در جوار شرقی قلعه کهن قمرود که مربوط به دوره صفوی بود برپا داشت. قلعه دارای بازارچه و نیز یک حیاط مرکزی بوده که گرداگرد آن اتاق هایی داشته است. بنا دارای دو طبقه و دارای حوضخانه و بادگیر نیز می باشد. این قلعه به دلیل گسترش روستای قمرود رو به ویرانی نهاده است. قمرود دارای دو قلعه کهن و جدید بود که امروزه فقط بخش هایی از آنها برجای مانده است.