وی با ذکر مواردی از دسته اقتصادی - اجتماعی می افزاید: «عواملی مانند فقر، بی سوادی، طلاق و اعتیاد نیز از جمله موارد مربوط به دسته اقتصادی - اجتماعی هستند. البته روش دیگر تقسیم بندی این عوامل، بر اساس زمان تولد نوزاد است که به ۳ دسته قبل از تولد، حین تولد و بعد از تولد تقسیم می شوند. »
عوامل خطرساز دوران بارداری
هرگونه مشکل، حادثه یا بیماری در این دوران می تواند در روند رشد و تکامل جنین مشکل ایجاد کرده و پس از تولد کودک عوارض خود را نشان دهد. خونریزی های مهم واژینال در دوران بارداری، بیماریهای عفونی چون سیفلیس، سرخجه، توکسوپلاسموز و هرپس، دیابت مادر و فشار خون بالا از جمله عوامل خطرساز در دوران بارداری یا قبل از تولد نوزاد هستند. البته موارد دیگری همچون مواجه شدن جنین با اشعه X سیگاری بودن مادر یا اعتیاد او به مواد مخدر و مصرف داروهایی که باعث صدمه دیدن جنین می شود نیز از جمله عوامل مهم هستند.عوامل خطرساز حین زایمان
این روانشناس از عوامل این گروه که مربوط به حین تولد هستند، می توان به وزن کم نوزاد (کمتر از ۲۵۰۰ گرم)، نارس بودن نوزاد به معنی تولد زودتر از ۳۷ هفته جنینی، زایمان طولانی و مشکل مادر که با استفاده از وسایل کمک زایمانی انجام می شود. و وارد شدن ضربه به سر نوزاد اشاره کرد. عواملی که قبل از تولد و حین آن موجب آسیب رسیدن به مغز در حال رشد و تکامل جنین می شوند، در ماه های بعد می توانند باعث بروز علائم اختلال یا تاخیر تکامل باشند.عوامل خطرساز دوران نوزادی و شیر خوارگی
عوامل صدمه زا در دوران نوزادی و شیرخوارگی نیز با تاثیر بر مغز در حال رشد، می توانند منجر به بروز علائم تاخیر تکامل شوند. تشنجهای دوران نوزادی، خونریزی داخل جمجمه، سابقه مننژیت یا انسفالیت، زردی شدید نوزاد که در حد تعویض خون باشد و بیماری های تنفسی نوزادان از جمله عواملی هستند که می توانند منجر به بروز مشکل بشوند. با در نظر داشتن این تقسیم بندی، باید بدانیم که خیلی از این عوامل در صورتی که به موقع نسبت به درمان آنها اقدام شود قابل درمان و پیشگیری هستند.اهمیت شناخت عوامل خطرساز
امروزه در کشورهای پیشرفته با غربالگری بیماری های مهم، می توانند هرچه سریع تر بیماری را در مرحله قابل درمان شناسایی کنند؛ اما در کشورهایی که این امکان وجود ندارد، حداقل باید جمعیت پرخطر را شناسایی کرده و به وضعیت آنها رسیدگی کرد.هنگامی که والدین کودک را برای پایش رشد یا انجام واکسیناسیون به مرکز بهداشت می برند، در صورت وجود هر یک از عوامل خطرساز در سابقه نوزاد، باید حتما کودک برای ارزیابی تکامل به پزشک متخصص ارجاع داده شود.بسیاری از خانم ها در روزهای آخر بارداری مشتاق اند اتاق کودک شان را بچینند و بالای نردبان و صندلی بروند اما باید گفت این کارها علاوه بر آن که موجب تشدید کمردرد دوران بارداری می شود، بسیار هم خطرناک است و سلامت جنین و مادر را به مخاطره می اندازد. به این صورت می توانیم هر چه سریع تر و در سنین اولیه، نسبت به موارد تاخیر تکامل پی برده و برای درمان یا توانبخشی برنامه ریزی و اقدام کنیم.آخرین روزهای بارداری
روزهای آخر بارداری، روزهای حساسی است و هرگونه سهل انگاری می تواند جان کودک و مادر را به خطر بیندازد. البته راهکارهایی هم وجود دارد که خانم های باردار به کمک آنها می توانند از بروز مشکلات دوران بارداری پیشگیری کنند و زایمان راحتی داشته باشند.آیا این درست است که بگوییم روزهای آخر بارداری، دوران مهمی برای کودک و مادر محسوب می شود؟
بله؛ دقیقا همین طور است. ماه آخر، به ویژه هفته پایانی دوران بارداری، زمان بسیار مهمی است و بسته به این که قرار است زایمان طبیعی یا سزارین انجام شود، شرایط تا حدی تفاوت خواهد داشت. خانم هایی که قرار است زایمان طبیعی داشته باشند، در طول دوران بارداری باید فعالیت های جسمی و پیاده روی های منظمی داشته باشند و در روزهای پایانی، این پیاده روی ها را حتی به ۳ تا ۴ ساعت در روز برسانند؛ چرا که انجام فعالیت های جسمی باعث نرم شدن و حتی باز شدن دهانه رحم می شود و تسریع در امر زایمان را به دنبال خواهد داشت.
اما خانم هایی که برای زایمان سزارین آماده می شوند، باید بیشتر استراحت کنند تا در روز موعد که معمولا ۳۸ هفته و ۶ روز است، زایمان راحت و بی دردسری داشته باشند و مجبور نباشند به صورت اورژانسی به بیمارستان مراجعه کنند و سزارین شوند زیرا سزارین های از پیش تعیین نشده و اورژانسی، قطعا خطرناک تر از سزارین هایی است که با تعیین وقت و برنامه ریزی های از پیش تعیین شده انجام می شود.
بسیاری از خانم ها در روزهای آخر بارداری مشتاق اند اتاق کودک شان را بچینند و بالای نردبان و صندلی بروند اما باید گفت این کارها علاوه بر آن که موجب تشدید کمردرد دوران بارداری می شود، بسیار هم خطرناک است و سلامت جنین و مادر را به مخاطره می اندازد.
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
