آنجا که والدین باید نگران شوند
شاید بسیاری بر این گمان باشند که دعوای برادر و خواهر امری طبیعی است و نباید خیلی نگران بود؛ زیرا با بالا رفتن سن شان، این مشکل خود به خود برطرف می شود؛ اما تحقیقات ثابت کرده که تمامی رفتارها و ناهنجاری های اخلاقی در سنین بالا، ریشه در کودکی افراد دارد و عمدتا افراد عصبی، بداخلاق و عبوس از کودکی این گونه آموزه ها را دیده اند و خشت اول این رفتار زشت در کودکی گذاشته شده است. طبیعتا این دسته از افراد در کودکی علاوه بر همسن و سالانشان با خواهر یا برادر خود نیز رفتاری غلط داشته اند؛ اما چون والدین این موضوع را جدی نگرفته اند، این داستان سریالی ادامه پیدا کرده و در سنین بالاتر تبدیل به یک مشکل اخلاقی شده است.چه باید کرد؟
١- به نیازهای عاطفی کودکتان پاسخ مناسبی بدهید؛ به این معنی که در طول روز فارغ از لحظات معمول زندگی، چند ساعتی با آنها صحبت کنید. شما با این کار علاوه بر این که محبتتان را به آنها نشان میدهید، صمیمیتی را بین آنها حکم فرما می کنید و به مرور می آموزند که مشکلاتشان را از راه گفت وگو حل کنند.۲- سیستم تشویق و تنبیه را بین آنها با رعایت تعادل برقرار کنید. به این معنا که وقتی می بینید با هم رابطه خوبی دارند و در حال بازی و تفریح هستند، به جمعشان بپیوندید و علاوه بر بازی کردن با آنها، این رفتار زیبایشان را تشویق کنید. در عوض نسبت به دعواهایشان حساسیت داشته باشید و اجازه ندهید که قبح نزاع بین خواهر و برادر از بین برود و در هر حال این رفتار را زشت و ناپسند بدانند.
۳- هرگز رفتارهای خوب یکی را به رخ دیگری نکشید؛ به بیان دیگر از مقایسه کردن آنها بپرهیزید. کودکان تحمل ندارند که به هر دلیلی والدین از یکی شان راضی باشد و از دیگری ناراضی. این رفتار نوعی حسادت و تنفر آنها از یکدیگر را ایجاد می کند.
۳ اشتباه بزرگ والدین و تاثیر آن بر روحیه کودک وقتی رفتار زشتی از فرزندتان سر می زند بی هیچ شک اولین سوالی که برایتان مطرح می شود این است که فرزندم این را از کجا یاد گرفته است؟ غافل از آن که کودکان لوح های سفیدی هستند در دستان ما والدین و این ما هستیم که با رفتار و تربیت خود شخصیت آنها را شکل می دهیم، از این رو در برخورد با ناهنجاریهای رفتاری کودکان اولین سوال باید این باشد که کجای رفتار ما اشتباه بوده که کودکمان از آن الگوبرداری کرده است؟محیطی را فراهم آورید که به لحاظ تحریکات حسی غنی باشد. مواد و اسبابهایی را در خانه قرار دهید که حواس کودک را تحریک می کنند، موادی از قبیل: نقاشی با انگشت، آلات موسیقی و عروسک‌های خیمه شب بازی.تعداد کودکانی که به سبب تربیت غلط والدین آنچنان بدرفتار شده اند که خودخواهی و خودرایی را از همین سنین براحتی می توان در آنها دید، این روزها کم نیست. در مهمانی‌ها و مجالس این دسته از کودکان راحت قابل شناسایی اند و این موضوع حتی والدینشان را نیز بسیار آزار می دهد اما لوس تربیت شدن کودکان پدیده ای است که معمولا در سنین بالاتر براحتی قابل رفع نیست و برخی اوقات این خصیصه تا سنین بالاتر نیز نمود پیدا می کند.
اساسا والدین باید از همان ابتدای کودکی با این خصیصه کودک خود مبارزه کنند تا اگر از کودکی رفتاری غلط از او سر زد، والدین با عکس العمل مناسب آن را به کودک بفهمانند و اشتباه بزرگ این است که از کنار آن بگذرند. بهانه گیری‌های بی‌مورد در کودک باید در اولین فرصت سرکوب شود و کودک باید این آموزش را ببیند که هر رفتار زشتی از طرف والدین نادیده گرفته نمی شود.
نکاتی مفید بجای دعوا وجدال
به فرزند خود اجازه دهید علائق خود را کشف کند. به بازیها و فعالیتهایی که او انتخاب می کند توجه نشان دهید. این گونه بازی ها می تواند اطلاعات بسیاری درباره استعدادهای نهفته فرزندتان در اختیار شما قرار دهد. فرزند خود را روی طیف وسیعی از تجارب قرار دهید. این امر باعث فعال شدن استعدادهای نهفته می گردد. فکر نکنید چون او علاقه‌ای نشان نمی دهد، بنابر این استعدادی هم در آن زمینه ندارد.بگذارید مرتکب اشتباه شود. اگر همه کارها را به طور کامل و بی نقص انجام دهد، هرگز برای کشف و گسترش یک استعداد، خطر نخواهد کرد.
سؤال بپرسید. با پرسیدن سؤالهای اساسی از قبیل: چرا آسمان آبی است؟ روانشناسی کودک به کودک خود کمک کنید تا با شگفتیهای دنیا مواجه شود. به اتفاق هم پاسخ سؤال را بیابید.
پروژه‌های خانوادگی ویژه ای را طرح ریزی نمایید. فعالیتهای مشترک می تواند استعدادهای جدید را بیدار کند و گسترش دهد. کودک را مجبور به یادگیری نکنید. این امید که برای پیشرفت و رشد دادن استعدادهای کودکان، باید هر روز درسهای خاصی را به آنان آموخت، ممکن است آنان را مضطرب یا دلزده سازد.
انتظارات سطح بالایی داشته باشید، اما این انتظارات باید واقع بینانه باشند. در انجام کارهای کودک خود را سهیم کنید. بگذارید او با انجام کارها موفقیت را در ذهن خود مجسم کند. بگذارید ببیند که شما درگیر فعالیتهای معنادار هستید و به او اجازه دهید درگیر این فعالیتها شود.
محیطی را فراهم آورید که به لحاظ تحریکات حسی غنی باشد. مواد و اسبابهایی را در خانه قرار دهید که حواس کودک را تحریک می کنند، موادی از قبیل: نقاشی با انگشت، آلات موسیقی و عروسک‌های خیمه شب بازی.
منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
