دین های اسلام، مسیحیت و یهودیت که هر سه برخاسته از مکتب پیامبر بزرگ، حضرت ابراهیم (ع) هستند، ادیان ابراهیمی و سایر ادیان غیر ابراهیمی نامیده می شوند. هندو، بودا و... از جمله دین ها و مکاتب غیر ابراهیمی در جهان شناخته می شوند که البته دارای پیروان زیادی نیز هستند.
وقف و امور خیریه به صورتی که در اسلام دیده می شود در سایر ادیان الهی و غیر الهی وجود ندارد. اما نکته مهم اینجا است که حتی قبل از اسلام نیز وقف و امور خیریه در برخی از ادیان وجود داشته است و اسلام پس از ورود خود، آن را به عنوان یک ارزش مهم و اساسی برای جامعه بسیط کرده و گسترش داده است.
البته در برخی از دین ها و مکاتب نیز ارزش چندانی برای این مقوله قائل نشده اند و بیشتر فعالیت هایی که در پیروان آن ها برای وقف و یا انجام امور خیریه صورت می گیرد، برخاسته از خوی انسانی و فطرت مشترک آن ها مانند سایر انسان ها است.
در ادامه این مقاله قصد داریم تا به صورت جزئی و دقیق و کاملا تیز بینانه، وضعیت وقف و امور خیریه را در سایر ادیان یعنی ادیان غیر ابراهیمی در دنیا برای شما بررسی کنیم. در این مورد مطالب جالبی در ادامه مطلب بیان خواهد شد. پس بهتر است شما نیز با ما تا انتهای مقاله همراه شوید.
وقف و امور خیریه در ادیان غیر ابراهیمی
این موضوع به طور کلی در اکثریت مکاتب وجود دارد و برخاسته از فطرت انسان و ذات اوست. اما در برخی از مکاتب این موضوع مورد توجه و سفارش قرار گرفته استو همین سفارش ها باعث شده است تا پیروان هر مکتب، سعی بیشتری در به جا آوردن امور خیریه کنند. البته شما باید بدانید که وقف به غیر از جامعه اسلامی در کشور های دیگر دارای مفهومی تقریبا برابر با امور خیریه است و تفاوت خاصی با آن ندارد. تنها در دین مبین اسلام است که با قوانین و چهارچوب های عملی و مشخص، این دو از یکدیگر جدا شده و معانی متفاوتی به خود می گیرند.
امور خیریه در مذهب بودا
در میان بودایی ها این امر تقریبا از حالت اختیار خارج شده است. در سایر ادیان شما این امور را به صورت کارهای نیک و به اصطلاح مسلمانان مستحب می بینند در حالیکه در دین بودا این امر به صورت ویژه به عنوان یک واجب و یا باید در نظر گرفته شده است. این باید البته دارای شرایط و ریشه هایی نیز هست و قوانین مشخصی دارد.از جمله قوانین مهم در خصوص وقف و امور خیریه در مکتب بودایی ها، وقف کامل، به اشتراک گذاری و یا اهدای کامل یک مال به مستحقان با رضایت قلبی کامل است. همچنین در این اهدا شخص بخشنده پس از اهدا هیچگونه حقی برای خود مال و یا منافع آن ندارد و مالکیت مال مذکور به صورت کامل از او تا ابد سلب می شود. در مذهب بودیسم این کار Dana نامیده می شود.
البته نکته جالب در خصوص Dana در میان بودایی ها این است که وقف و امور خیریه در میان آن ها می تواند غیر مال نیز باشد. یعنی فرد پیرو مکتب از زمان و انرژی خود برای امور خیریه وقف می کند.
کار در پروژه های ساختمانی از جمله نمونه های این وقف است. البته در این جا نکته مهم در خصوص امور خیریه در مذهب بودیسم این است که چیزی که به عنوان ضرورت شناخته می شود، باید در قالب Dana انجام بگیرد. در ضرورت انجام این عمل در دین بودا بر این مورد تاکید می شود که در عوض مال دنیایی، بار معنوی و داشته های معنوی به اهدا کننده اضافه خواهد شد.
Dana البته فقط مختص به مذهب بودیسم در دنیا نیست. همین کلمه با معنا و مفهومی مشابه در ادیان دیگر مانند هندوئیسم، جینیسم و سیکیزم به فضیلت بزرگ انسانی یعنی سخاوت اشاره می کند. البته در این مفهوم برای وقف و امور خیریه تفاوت هایی در میان این مذهب ها نیز هست که برای شما بیان می کنیم.
امور خیریه در مذهب هندوئیسم
در میان هندوها دانا یک نوع کار خیر و وقف مختص به افراد و یا خانواده ها اطلاق می شود و البته بسیار نیز مورد تاکید بوده و از فضیلت های بزرگ انسانی شمرده می شود. اما در این مذهب تاکید بیشتری بر روی مفهوم بزرگتری از خیریه مختص به افراد و خانواده ها یا همان دانا وجود دارد. utsarga اصطلاحی است که هندوها برای وقف و امور خیریه در فعالیت های عام المنفعه اشاره می کنند. تاکید بیشتر در این مذهب بر روی وقف هایی است که به طیف بزرگی از جامعه خدمت کند. مثلا احداث یک مدرسه یا یک کتابخانه می تواند گزینه مورد توجهی در این مذهب برای امور خیریه باشد. البته این دو اصطلاح در مذهب هندوها دارای ریشه های بسیار عمیق تاریخی و مذهبی هستند که پرداختن به آن ها از حوصله این مطلب خارج است.
امور خیریه در مذهب جینیسم
Dana در مذهب جینیسم دارای مفاهیم و معانی عمیقی است. این کلمه که دارای ریشه هندی است، در این مذهب دارای اشکال مختلفی است. در نزد پیروان جینیسم، همانند بودایی ها این عمل در خصوص وقف و امور خیریه، یک عمل بسیار با ارزش و با فضیلت و البته یک وظیفه است.اما این عمل به صورت کامل در این مذهب تقسیم شده است و دارای قسمت های Ahara-dana به معنای وقف مواد غذایی، Ausadha-dana به معنای وقف دارو و خدمات پزشکی، Jnana-dana به معنای بخشش و وقف در علم و دانش و Abhaya-dana به معنای وقف در اعطای آزادی به پناهندگان و افراد بیچاره و بی پناه است.
امور خیریه در مذهب سیکیزم
در مذهب سیک ها، Vand Chaako عبارتی است که به جای مفهوم دانا استفاده می شود و البته این امر مانند برخی دیگر از ادیان یک وظیفه است و نه یک اختیار. وقف و امور خیریه در این مذهب می تواند شامل به اشتراک گذاری درآمد ها، مراقبت از دیگران و یا وقف خود در خدمت عموم باشد.این مقاله در تاریخ 1403/4/12 بروز رسانی شده است:
.jpg)
