از نور خواندن، از نور دانستن
هرجا چشم می گردانیم، نور می بینیم. درخت های سبز، گل های صورتی و آسمان آبی پر از نورند. چشم ما با دیدن کوچک ترین حرکتی به نور پاسخ می دهد. وقتی خورشید غروب می کند، نور نئون ها، هالوژن ها، چراغ های سیمی و آتش اسپندی که در حیاط دود می شود تا چشم حسود را بترکاند شروع به روشن شدن می کند. وقتی همه جا تاریک است، چشم تا می تواند دنبال نور می گردد. ماه تا نور نباشد در آسمان دیده نمی شود. آسمان تا نور نباشد، آبی به نظر نمی آید. درخت تا نور نباشد، سبز نمی شود. تاکنون با چشم های بسته به دنبال نور گشته اید؟ اطلاعات علمی ما از نور، چیزی شبیه چشم بسته راه رفتن در حقیقت علم نور است.
دانستی های نورانی
1. نور با سرعت 300000 کیلومتر بر ثانیه در فضا حرکت می کند. سرعت نور با گذشتن از محیط های با جنس مختلف تفاوت پیدا می کند.
2. هرنوری که ما از خورشید روی زمین می بینیم، ده دقیقه پیش از خورشید ساطع شده است. اگر ناگهان خورشید خاموش شود، ما ده دقیقه بعد خواهیم فهمید.
3. نور 1.25 ثانیه طول می کشد از زمین به ماه برسد.
4. نور از فوتون هایی تشکیل شده است که مقدار زیادی انرژی دارند.
5. نور همیشه در حال حرکت است؛ به همین دلیل نمی شود آن را ذخیره کرد.
6. وقتی نور از مواد مختلفی عبور می کند، سرعتش کم و خم می شود و همین موضوع اساس چگونگی کار لنزهایی است که نور را در یک نقطه مشخص متمرکز می کند.
7. نور مرئی تنها نوری است که چشم انسان قادر است آن را ببیند. از همین موضوع در ساخت لامپ های LED استفاده کرده اند. این لامپ ها، برخلاف سایر لامپ ها فقط نور مرئی تولید می کنند و در مصرف انرژی صرفه جویی می شود.
نور و انسان
1. انسان یک منبع نور است. نوری که بدن انسان تولید می‌کند، هزار برابر ضعیف تر از توانایی دریافت چشم است.
18 . 2 تا 35 درصد مردم جهان دچار عطسه ی واکنش به نور می شوند که معلوم نیست دلیلش چیست.
3. آیزاک نیوتون برای این که بفهمد چشم چطور رنگ ها را درک می کند، آزمایشی با فروبردن یک سوزن در چشم خود انجام داد.
4. از بین نورها و طیف های وسیع الکترومغناطیسی، انسان فقط یک بخش کوچک نور را می تواند ببیند.
5. دلیل این که ما رنگ های مختلفی را می بینیم این است که هررنگ، طول موج متفاوتی دارد.
6. در بعضی خیابان های ژاپن و اسکاتلند، با آبی کردن نورهای خیابان، میزان جرم و جنایت کاهش یافت.
7. انسان هم نور ماورای بنفش را دریافت می کند؛ اما توسط لنزی در چشم حذف می شود. افرادی که عمل جراحی می کنند، با برداشتن این لنز، گاهی این طیف را می بینند.
نور در فضا
1. فضا تاریک است، چون نور زمانی دیده می شود که جسمی برای برخورد بیابد.
2. فضانوردان گاه نورهای ناگهانی مختلفی می بینند. بعضی از نورهای الکترومغناطیسی در فضا، عصب چشم ها را تحریک می کند. این نورها توسط جو زمین حذف می شوند؛ اما فضا جوی برای حذف آن ها ندارد.
4. وقتی در فضاییم خورشید سفید به نظر می رسد؛ چون جوی برای پراکنده شدن نور وجود ندارد.
5. «سال نوری» اصطلاحی است که برای اندازه ی فاصله ی بین سیاره ها و ستاره ها و هرچه در فضا هست استفاده می شود. سال نوری فاصله ای است که نور در یک سال طی می کند. فاصله ها تا این حد در فضا بزرگ است!
نور در طبیعت
1. در طول فتوسنتز، گیاهان انرژی نورانی را به انرژی شیمیایی تبدیل می کنند.
2. وقتی صحبت از نورهای غیرمرئی می کنیم، اصطلاح تابش الکترومغناطیسی را به کار می بریم.
3. نور خورشید حداکثر به 80متر زیر دریا می رسد. در عمق 2000 متری، که نوری پیدا نمی شود، یک ماهی به نام قلابچه ماهی با ساطع کردن نور از خودش، شکار را جذب می کند.
4. برگ ها طیف سبز نور را بازتاب می دهند و سایر نورها را برای فتوسنتز جذب می کنند. شاید اگر یک گیاه را زیر نور سبز بگذارید بعد از مدتی بمیرد.
5. شفق قطبی یک پدیده ی طبیعی است که نورهای رنگین و متحرک در آسمان شب قطب شمال و جنوب دیده می شود. اسکیموها با دیدن این نورهای زیبا و رنگارنگ، افسانه ای تعریف می کنند؛ این افسانه می گوید وقتی شفق دیده می شود که روح مردگان با سر یک شیر ماهی فوتبال بازی می کنند؛ اما درحقیقت نورهای رنگارنگ شفق ناشی از برخورد بادهای خورشیدی با ذرات اتمسفر زمین است.
6. وقتی نور دوبار در یک قطره ی آب بشکند، رنگین کمان دوتایی در آسمان به وجود می آید. در رنگین کمان دوتایی، رنگین کمان خارجی ترتیب رنگ برعکسی دارد؛ یعنی بناس زنق می شود قنز سانب![1]
7. برخی حیوانات نورهای متفاوتی از انسان ها را می بینند. افعی نور مادون قرمز و زنبور نور ماورای بنفش را می بیند.
8. چشم های قورباغه آن قدر به نور حساس است که دانشمندان سنگاپوری از آن ها برای توسعه ی حس گرهای نوری بسیار دقیق استفاده می کنند.
9. شب تاب ها با بازدهی صددرصد مواد شیمیایی را به نور سرد تبدیل می کنند. انسان به دنبال الگوبرداری از شب تاب ها در ساخت لامپ های کم مصرف است.
نویسنده: سیده افروز ارزه گر
پی نوشت:
1. بناس زنق، مخفف هفت رنگ رنگین کمان است.
