نشان دادن جلوه هاي زيباي مرگ به کودکان
نويسنده: دكتر فريبا عربگل(روانپزشك كودك و نوجوان)
از سال ها قبل آن زمان ها كه خودمان در سن كودكي بوده ايم، از رفتار بزرگ ترها آموخته ايم كه بايد خبر مرگ را از كودكان دور نگه داشت و با جملاتي مثل پيش خدا رفته، سفر رفته و... در اين مواقع كودكي را تا سال هاي سال چشم انتظار نگه داريم.
علاوه بر اين مسائلي مثل طلاق، نبودن والدين، تهاجم و... مسائلي اند كه منجر به سوگ دركودكان مي شود. شايد در اطرافيان خود بسيار ديده ايد، وقتي حادثه اي مثل مرگ براي اقوام و بستگانمان اتفاق مي افتد سعي مي كنيم بچه ها را از صحنه خارج كنيم. اين درحالي است كه درجه تاب آوري بچه ها با يكديگر فرق مي كند و بستگي به نوع تربيت آنها دارد و ممكن است بعضي از بچه ها با شنيدن يك خبر بد، آشفته شوند.
سوگ در كودكان پديده ناشايعي نيست و كودكان درجات مختلفي از سوگ را در زندگي روزمره خود تجربه مي كنند، تنها مرگ يك والد با اقوام نزديك نيست كه كودك را با پديده سوگ مواجه مي كند بلكه وقايع بي شمار ديگري هست كه گرچه ازنظر ما كوچك و بي اهميت است ولي براي بچه ها مصادف با يك ازدست دادن قابل توجه و مهم است. از آنجا كه ممكن است كودكان در كلامي كردن هيجانات دروني خود توانمندي كافي را نداشته باشند، همين امر درك يك كودك سوگوار و كمك به او را از سوي بزرگسالان با مشكل مواجه مي كند.
مرگ عزيزان يكي از دردناك ترين تجربياتي است كه هركس در طول زندگي خود با آن روبرو مي شود و كودكان نيز به عنوان بي دفاع ترين افراد از اين قاعده مستثني نيستند.
تقريباً 4درصد از كودكان و نوجوانان قبل از 15سالگي مرگ يكي از والدين را تجربه كرده اند و اگر ساير اعضاي خانواده و دوستان را نيز به آن اضافه كنيم، اين رقم افزايش خواهد داشت. گرچه اهميت فقدان ها و مرگ هاي ديگر مثل مرگ خواهر و برادرها كمتر درك و فهميده شده است.
بنابراين مي بينيم سوگ در كودكان يك پديده نادر نيست. كثرت رخداد اين پديده و ماهيت استرس زاي آن نشان مي دهد كه سوگ در كودكان ممكن است يك اثر قابل توجه روي رشد و تكامل كودك بگذارد.
طلاق: بسياري از كودكان قبل از پايان مدرسه تجربه طلاق والدينشان را داشته اند و يك سوم كودكان طلاق ارتباطشان را با يكي از والدين ازدست مي دهند. پس فقط مرگ نيست كه باعث جدايي كودك از والدينش مي گردد بلكه محروم شدن كودك از ديدار يكي از والدين پس ازطلاق متعاقب كشمكش و اختلاف بين والدين كه كودك را وسيله اي جهت رسيدن به خواسته هاي خود قرار مي دهند نيز باعث واكنش سوگ در كودك مي گردد.
كودكاني كه از خانواده طلاق و ازدواج دوباره مي آيند، ممكن است 2 تا 3 برابر بيشتر از كودكان خانواده هاي غيرطلاق مشكلات رفتاري و روانشناختي داشته باشند.
نبودن يك يا هر دو والد به دلايلي غير از طلاق: گاه به دلايلي غير از طلاق ارتباط كودك با يكي از والدين قطع مي شود و والدين به دلايلي مانند بيماري، زنداني شدن، اعتياد و مسافرت عملاً حضور ندارند و كودك به آنها دسترسي ندارد.
در معرض تهاجم بودن: يك كودك تا قبل از 14 سالگي شاهد مرگ هاي متعددي در تلويزيون بوده، مرگ هايي كه اكثراً به شكل قتل هاي تهاجمي رخ داده است يك ششم بچه هاي 10-17 ساله يا قتل كسي در تلويزيون را ديده اند، يا كسي را مي شناسند كه كشته شده است.
گم كردن و ازدست دادن وسايل شخصي و اسباب بازي: گاه يك اسباب بازي كوچك و بي اهميت از ديد بزرگسالان، شيء محبوبي است كه كودك شب ها آن را به آغوش گرفته و بدون آن نمي تواند بخوابد.
نقص قسمتي از بدن يا ازدست دادن قسمتي از خود: مثل: كنده شدن دندان، نقص عضوي مثل چشم، دست، پا و يا هر عضوي از اعضاي بدن، حتي يك زخم كوچك خونريزي دهنده ممكن است نياز به اطمينان بخشي و آرام سازي كودك داشته باشد.
ازدست دادن يا نداشتن توانايي و مهارتي خاص: مثل اختلال يادگيري، كم توجهي، بيماري وناتواني فيزيكي، چاقي، پذيرفته نشدن در يك تيم ورزشي، تجديد يا مردود شدن در مدرسه.
حوادث و بلاياي طبيعي: فجايع و حوادث مصيبت بار و دردناكي همچون سيل، آتش سوزي و زلزله وجود دارد كه مرگ، ويراني، جدايي و صدمات جسمي و رواني متعددي را به دنبال دارد. كودك علاوه بر آنكه خانه و كاشانه و وسايل مورد علاقه خود را ازدست مي دهد مرگ، معلوليت و ناتواني والدين، خواهر و برادر، دوست، همسايه، معلم و... را تجربه مي كند و اين درحالي است كه خود نيز ممكن است ازنظر جسمي صدمه ديده باشد، از شهري به شهر ديگر آواره شده باشد، اطلاعي از بازماندگانش نداشته باشد و يا بازماندگانش نيز دچار سوگ و اندوه و مشكلات ديگر شده باشند. درچنين حوادثي كودك دچار فقدان هاي متعدد مي شود كه خود مسئله سوگ كودك را پيچيده مي سازد.
جابه جايي: مسئله بعدي كه مي تواند واكنش سوگ در كودكان ايجاد كند جابه جايي است. خيلي از مواقع ما بدون اطلاع قبلي به كودكانمان اقدام به عوض كردن محل زندگي و يا مدرسه مي كنيم كه اين باعث مي شود تا كودكمان دوستان قديميش را ازدست مي دهد. ما براي اثاث كشي ظروف شكستني را از قبل آماده مي كنيم ولي حاضر نيستيم كودكمان را در اين مورد از قبل آماده كنيم.
پديده ديگري كه مي تواند واكنش سوگ در كودكان ايجاد كند موضوع خشونت در فيلم ها و برنامه هاي تلويزيوني است. در اين فيلم ها مردم به جان هم مي افتند و همديگر را به قتل مي رسانند. اين فيلم ها تأثير بسيار بدي روي بچه ها مي گذارد. اين درحالي است كه كمتر فيلم و يا سريالي كه يك ارتباط سالم بين خانواده ها و فرزندان را نشان بدهد پخش مي شود.
منبع:kayhannews.ir /س
علاوه بر اين مسائلي مثل طلاق، نبودن والدين، تهاجم و... مسائلي اند كه منجر به سوگ دركودكان مي شود. شايد در اطرافيان خود بسيار ديده ايد، وقتي حادثه اي مثل مرگ براي اقوام و بستگانمان اتفاق مي افتد سعي مي كنيم بچه ها را از صحنه خارج كنيم. اين درحالي است كه درجه تاب آوري بچه ها با يكديگر فرق مي كند و بستگي به نوع تربيت آنها دارد و ممكن است بعضي از بچه ها با شنيدن يك خبر بد، آشفته شوند.
سوگ در كودكان پديده ناشايعي نيست و كودكان درجات مختلفي از سوگ را در زندگي روزمره خود تجربه مي كنند، تنها مرگ يك والد با اقوام نزديك نيست كه كودك را با پديده سوگ مواجه مي كند بلكه وقايع بي شمار ديگري هست كه گرچه ازنظر ما كوچك و بي اهميت است ولي براي بچه ها مصادف با يك ازدست دادن قابل توجه و مهم است. از آنجا كه ممكن است كودكان در كلامي كردن هيجانات دروني خود توانمندي كافي را نداشته باشند، همين امر درك يك كودك سوگوار و كمك به او را از سوي بزرگسالان با مشكل مواجه مي كند.
مرگ عزيزان يكي از دردناك ترين تجربياتي است كه هركس در طول زندگي خود با آن روبرو مي شود و كودكان نيز به عنوان بي دفاع ترين افراد از اين قاعده مستثني نيستند.
تقريباً 4درصد از كودكان و نوجوانان قبل از 15سالگي مرگ يكي از والدين را تجربه كرده اند و اگر ساير اعضاي خانواده و دوستان را نيز به آن اضافه كنيم، اين رقم افزايش خواهد داشت. گرچه اهميت فقدان ها و مرگ هاي ديگر مثل مرگ خواهر و برادرها كمتر درك و فهميده شده است.
بنابراين مي بينيم سوگ در كودكان يك پديده نادر نيست. كثرت رخداد اين پديده و ماهيت استرس زاي آن نشان مي دهد كه سوگ در كودكان ممكن است يك اثر قابل توجه روي رشد و تكامل كودك بگذارد.
طلاق: بسياري از كودكان قبل از پايان مدرسه تجربه طلاق والدينشان را داشته اند و يك سوم كودكان طلاق ارتباطشان را با يكي از والدين ازدست مي دهند. پس فقط مرگ نيست كه باعث جدايي كودك از والدينش مي گردد بلكه محروم شدن كودك از ديدار يكي از والدين پس ازطلاق متعاقب كشمكش و اختلاف بين والدين كه كودك را وسيله اي جهت رسيدن به خواسته هاي خود قرار مي دهند نيز باعث واكنش سوگ در كودك مي گردد.
كودكاني كه از خانواده طلاق و ازدواج دوباره مي آيند، ممكن است 2 تا 3 برابر بيشتر از كودكان خانواده هاي غيرطلاق مشكلات رفتاري و روانشناختي داشته باشند.
نبودن يك يا هر دو والد به دلايلي غير از طلاق: گاه به دلايلي غير از طلاق ارتباط كودك با يكي از والدين قطع مي شود و والدين به دلايلي مانند بيماري، زنداني شدن، اعتياد و مسافرت عملاً حضور ندارند و كودك به آنها دسترسي ندارد.
در معرض تهاجم بودن: يك كودك تا قبل از 14 سالگي شاهد مرگ هاي متعددي در تلويزيون بوده، مرگ هايي كه اكثراً به شكل قتل هاي تهاجمي رخ داده است يك ششم بچه هاي 10-17 ساله يا قتل كسي در تلويزيون را ديده اند، يا كسي را مي شناسند كه كشته شده است.
گم كردن و ازدست دادن وسايل شخصي و اسباب بازي: گاه يك اسباب بازي كوچك و بي اهميت از ديد بزرگسالان، شيء محبوبي است كه كودك شب ها آن را به آغوش گرفته و بدون آن نمي تواند بخوابد.
نقص قسمتي از بدن يا ازدست دادن قسمتي از خود: مثل: كنده شدن دندان، نقص عضوي مثل چشم، دست، پا و يا هر عضوي از اعضاي بدن، حتي يك زخم كوچك خونريزي دهنده ممكن است نياز به اطمينان بخشي و آرام سازي كودك داشته باشد.
ازدست دادن يا نداشتن توانايي و مهارتي خاص: مثل اختلال يادگيري، كم توجهي، بيماري وناتواني فيزيكي، چاقي، پذيرفته نشدن در يك تيم ورزشي، تجديد يا مردود شدن در مدرسه.
حوادث و بلاياي طبيعي: فجايع و حوادث مصيبت بار و دردناكي همچون سيل، آتش سوزي و زلزله وجود دارد كه مرگ، ويراني، جدايي و صدمات جسمي و رواني متعددي را به دنبال دارد. كودك علاوه بر آنكه خانه و كاشانه و وسايل مورد علاقه خود را ازدست مي دهد مرگ، معلوليت و ناتواني والدين، خواهر و برادر، دوست، همسايه، معلم و... را تجربه مي كند و اين درحالي است كه خود نيز ممكن است ازنظر جسمي صدمه ديده باشد، از شهري به شهر ديگر آواره شده باشد، اطلاعي از بازماندگانش نداشته باشد و يا بازماندگانش نيز دچار سوگ و اندوه و مشكلات ديگر شده باشند. درچنين حوادثي كودك دچار فقدان هاي متعدد مي شود كه خود مسئله سوگ كودك را پيچيده مي سازد.
جابه جايي: مسئله بعدي كه مي تواند واكنش سوگ در كودكان ايجاد كند جابه جايي است. خيلي از مواقع ما بدون اطلاع قبلي به كودكانمان اقدام به عوض كردن محل زندگي و يا مدرسه مي كنيم كه اين باعث مي شود تا كودكمان دوستان قديميش را ازدست مي دهد. ما براي اثاث كشي ظروف شكستني را از قبل آماده مي كنيم ولي حاضر نيستيم كودكمان را در اين مورد از قبل آماده كنيم.
پديده ديگري كه مي تواند واكنش سوگ در كودكان ايجاد كند موضوع خشونت در فيلم ها و برنامه هاي تلويزيوني است. در اين فيلم ها مردم به جان هم مي افتند و همديگر را به قتل مي رسانند. اين فيلم ها تأثير بسيار بدي روي بچه ها مي گذارد. اين درحالي است كه كمتر فيلم و يا سريالي كه يك ارتباط سالم بين خانواده ها و فرزندان را نشان بدهد پخش مي شود.
منبع:kayhannews.ir /س
