مهم ترین روندها عبارتند از: انتخاب گری هویتی به این معنا که فرد در هر لحظه آزادانه خود را در تماس با هر نقطه ای از دنیا و هر موقعیتی قرار دهد؛ هویت بازتابی به معنای این که اطلاعات زیادی در دنیای مدرن مبادله می شود و بازتاب این اطلاعات شالوده هویست را می سازد؛ هویت درون گروهی با این توضیح که افرادی که با هم اشتراک نظر دارند، به تشکیل گروه می پردازند و عضویت در این گروه برایشان هویت گروهی به وجود می آورد؛ روند دیالکتیک و سازنده گرایی به معنای این که هویت ها سازه های اجتماعی استراتژیک هستند که طی تعامل ایجاد شده و دارای پیامدهای فردی و اجتماعی هستند؛ فرد از خود تصویری دارد و جامعه مجازی تصاویر خاص خود را ارائه میدهد. این دیالکتیک درونی و بیرونی سنتری به همراه دارد که همان هویت فرد است.جامعه ارتباطی هویت یابی به عقیده بسیاری پیدا کردن جواب این سؤال است «من کیستم؟». اینترنت با ویژگیهای منحصر به فردش مانند تمرکززدایی، بی زمانی و امکان گمنامی فضایی را برای کاربر ایجاد می کند که می تواند به راحتی و با تنوع غیرقابل وصفی به انواع پاسخها برای سؤالش دست پیدا کند، او نه تنها با انواع پاسخ ها مواجه می شود بلکه می تواند به تجربه کردن آنها در فضای مجازی نیز بپردازد.اینترنت در فرآیند رشد هویتی افراد دارای ویژگی برون گرایی نقش تسهیل کننده دارد و سطح هویت یافتگی این افراد را ارتقا می دهد. از طرفی تأثیر هویتی اینترنت در افراد با ویژگی های شخصیتی مختلف و هم چنین با توجه به نوع استفاده آنها، متفاوت است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی معادلات ساختاری بین شخصیت، استفاده از اینترنت و سبک هویت کاربران انجام شده است. نمونه های این پژوهش شامل ۳۳۱ نفر از دانشجویان کارشناسی بودند که به روش نمونه گیری تصادفی - طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های پنج عامل بزرگ شخصیت»، «سبک هویت برزونسکی» و پرسشنامه محقق ساخته «استفاده از اینترنت» بهره برده است. مدل معادله ساختاری نشان داد که استفاده از اینترنت متغیر میانجی بین سه عامل شخصیتی برون گرایی، گشاده ذهنی و روان نژندی گرایی) و سبک هویت کاربران است. نتایج پژوهش به شرح زیر می باشد: اینترنت در فرآیند رشد هویتی افراد دارای ویژگی گشاده ذهنی نقش تسهیل کننده دارد و سطح هویت یافتگی این افراد را ارتقا می دهد. افراد با ویژگی شخصیتی گشاده ذهنی که هویت اطلاعاتی دارند در مواجهه با گستردگی امکانات و اطلاعات فضای مجازی نه تنها سردرگم نمی شوند، بلکه به دلیل ویژگی سبک هویتشان می توانند آگاهانه و به طور فعال به جستجو و ارزیابی اطلاعات در اینترنت پرداخته و نسبت به تجارب تازه به صورت خلاقانه و مسئولانه مسائل هویتی خود را در فضای مجازی حل کنند. اینترنت در فرآیند رشد هویتی افراد روان رنجور نقش بازدارنده دارد. افراد دارای ویژگی روان رنجوری از یک طرف به دلیل ویژگی شخصیتیشان که آنها را مستعد تجارب عاطفی منفی همچون احساس گناه، احساس سرزنش خود و احساس نفرت می کند و از طرف دیگر به دلیل تعلل شان در تصمیم گیری در فضای مجازی دچار سردرگمی بیشتر شده و احساسات منفی زیادی را تجربه خواهند کرد.
هم چنین، اینترنت در فرآیند رشد هویتی افراد دارای ویژگی برون گرایی نقش تسهیل کننده دارد و سطح هویت یافتگی این افراد را ارتقا می دهد. از آنجا که فضای مجازی این امکان را به افراد می دهد که در هر لحظه و در هر کجا که مایل باشند بتوانند خود را در گیر فعالیت ها و اجتماعات مجازی بکنند، بنابراین فضایی بسیار جذاب برای افراد برونگرا خواهد بود و این افراد می توانند از طریق اینترنت و فضای اجتماعات مجازی به طور فعالانه به کاوش در مسائل هویتی خود پرداخته و در نهایت به سطوح بالاتری از هویت یافتگی دست پیدا کنند.
منبع: فضای مجازی و هویت، دکتر شقایق حیدری، انتشارات تمدن ایرانی، چاپ دوم، تهران، 1394
