در علم جغرافیا، خشکسالی به عنوان یک دوره طولانی مدت از کم آبی در یک منطقه تعریف می‌شود. در حالی که این مورد به طور معمول به میزان کم بارندگی به عبارتی کمتر از میانگین بارش برف یا باران در طی یک دوره زمانی نسبت داده می‌شود، اما چندین عامل دیگر نیز وجود داشته که در بروز خشکسالی دخیل هستند. جهت درک میزان سختی و طاقت‌فرسایی این مسئله، اهمیت دارد که علل و اثرات آن را مد نظر قرار دهید. پیش از پرداختن به علل بروز خشکسالی، بایستی با اثرات آن بر روی کره زمین به خوبی آشنا شوید.
مروری بر خشکسالی
خشکسالی را می‌توان بر اساس میزان بارش (از نقطه نظر کارشناسان هواشناسی)، بر اساس ارزیابی منابع آبی در منطقه مذکور (از نقطه نظر متخصصین آب شناسی) و بر اساس دشواری پیش روی محصولات کشاورزی به دلیل کمبود آب (از نقطه نظر کشاورزان) مورد بررسی قرار داد. به طور مشابه، شدت خشکسالی از یک مکان جغرافیایی به مکان دیگر متفاوت می‌باشد.
چنانچه خشکسالی به مدت طولانی ادامه یابد، تأثیرات بد و ناخوشایندی بر روی تمام موجودات زنده ساکن در کره زمین خواهد گذاشت.در حالی که کمبود بارش می‌تواند موجب بروز خشکسالی در هر منطقه‌ای شود، اما نواحی داخلی و درون مرزی در برابر چنین شرایط سخت بیشترین آسیب‌پذیری را دارند چرا که ابرهای باران زا نمی‌توانند خود را به این مناطق برسانند. با وجود آنکه خشکسالی به خودی خود به عنوان یک بلای طبیعی در نظر گرفته نمی‌شود، اما دوره طولانی مدت از عدم بارش می‌تواند موجب ویرانی بزرگی بر روی کره زمین شود، به این دلیل که آب برای تمام موجودات زنده روی زمین بسیار اهمیت دارد. چنانچه خشکسالی به مدت طولانی ادامه یابد، تأثیرات بد و ناخوشایندی بر روی تمام موجودات زنده ساکن در کره زمین خواهد گذاشت.
در باور بعضی از افراد که باور غیر علمی است، خشکسالی تنها بر روی مناطقی تأثیر می‌گذارد که به کشاورزی وابسته هستند. با این حال، واقعیت آن است که خشکسالی می‌تواند تأثیر جدی بر روی کشورهای موفق در زمینه اقتصادی مانند ایالات متحده و اروپا نیز داشته باشد. در حالی که کشورهای توسعه یافته ممکن است در اثر بروز خشکسالی با کمبود مواد غذایی یا چنین مشکلات مستقیمی مواجه نشوند، اما اثرات آن بر روی اقتصاد این کشورها در فرم افزایش قیمت و مسائل اقتصادی مرتبط با آن خود را نشان می‌دهد. این مسئله موجب می‌شود اطلاع از علل خشکسالی و چگونگی تأثیر آن بر روی کل کشور و نه فقط منطقه متأثر، از اهمیت فراوانی برای فرد برخوردار باشد.
چنانچه خشکسالی به مدت طولانی ادامه یابد، تأثیرات بد و ناخوشایندی بر روی تمام موجودات زنده ساکن در کره زمین خواهد گذاشت.در حالی که کمبود بارش می‌تواند موجب بروز خشکسالی در هر منطقه‌ای شود، اما نواحی داخلی و درون مرزی در برابر چنین شرایط سخت بیشترین آسیب‌پذیری را دارند چرا که ابرهای باران زا نمی‌توانند خود را به این مناطق برسانند. با وجود آنکه خشکسالی به خودی خود به عنوان یک بلای طبیعی در نظر گرفته نمی‌شود، اما دوره طولانی مدت از عدم بارش می‌تواند موجب ویرانی بزرگی بر روی کره زمین شود، به این دلیل که آب برای تمام موجودات زنده روی زمین بسیار اهمیت دارد. چنانچه خشکسالی به مدت طولانی ادامه یابد، تأثیرات بد و ناخوشایندی بر روی تمام موجودات زنده ساکن در کره زمین خواهد گذاشت.
در باور بعضی از افراد که باور غیر علمی است، خشکسالی تنها بر روی مناطقی تأثیر می‌گذارد که به کشاورزی وابسته هستند. با این حال، واقعیت آن است که خشکسالی می‌تواند تأثیر جدی بر روی کشورهای موفق در زمینه اقتصادی مانند ایالات متحده و اروپا نیز داشته باشد. در حالی که کشورهای توسعه یافته ممکن است در اثر بروز خشکسالی با کمبود مواد غذایی یا چنین مشکلات مستقیمی مواجه نشوند، اما اثرات آن بر روی اقتصاد این کشورها در فرم افزایش قیمت و مسائل اقتصادی مرتبط با آن خود را نشان می‌دهد. این مسئله موجب می‌شود اطلاع از علل خشکسالی و چگونگی تأثیر آن بر روی کل کشور و نه فقط منطقه متأثر، از اهمیت فراوانی برای فرد برخوردار باشد.
علل بروز خشکسالی
جای هیچ گونه تردیدی نیست که خشکسالی به دلیل کمبود یا عدم بارندگی طی یک دوره زمانی خاص رخ می‌دهد، اما برخی علل نهفته برای این تغییر در الگوی بارش وجود دارد و این علل بایستی به هنگام بحث در خصوص علل خشکسالی در نظر گرفته شوند. بارندگی یکی از سه مشخصه چرخه آب است، در حالی که دو مورد دیگر تبخیر و میعان را شامل می‌شود. چنانچه در هر یک از این مراحل چرخه آب خللی ایجاد شود، نتیجه آن تغییرات شدید در سایر مراحل درگیر خواهد بود و در نهایت باعث بروز خشکسالی می‌شود.
در اکثر مناطق مستعد خشکسالی، به دلیل شرایط پر فشار حاکم بر آن منطقه که برای شکل گیری ابر مساعد نمی‌باشد، فرایند میعان یا تقطیر به شدت دچار اختلال می‌شود. در حالی که با حرکت سیستم پر فشار، سیستم کم فشار به طور معمول جایگزین آن می‌شود، اما برخی شرایط از جمله تند باد یا جریانهای آب سرد و گرم اقیانوسی و غیره می‌توانند این روند را متوقف ساخته و مانع از تشکیل ابر شوند.
جهت تشکیل ابر، بخار آب یکی ضروریات اصلی به حساب می‌آید و چنانچه باد نتواند مقدار لازم رطوبت را با خود حمل کند، این امر می‌تواند در فرایند تشکیل ابر اختلال ایجاد کند. در جنوب شرقی آسیا، بخارهای آبی که بر فراز اقیانوس هند شکل می‌گیرند، توسط بادهایی که از جهت جنوب غربی می‌وزند به سوی خشکی آورده می‌شوند. بادهای مذکور بایستی به قدر کافی قوی باشند که رطوبت حاصل از اقیانوس هند را در سراسر شبه قاره هند با خود حمل کنند. چنانچه این بادها به قدر کافی قوی نباشند، در حمل مقدار لازم رطوبت ناکام بوده و به نوبه خود عمل تقطیر متوقف شده و در نهایت در فرایند بارش اختلال ایجاد می‌شود.
بسیاری اوقات متوجه می‌شویم که آن ناحیه از کوه که در جهت وزش باد قرار دارد، باران فراوانی دریافت می‌کند، در حالی که ناحیه پشت به باد خشکسالی شدیدی را تجربه می‌کند. این امر به طور کلی زمانی رخ می‌دهد که این کوه‌ها مانع از وزش بادهای حامل رطوبت به سوی دیگر شوند.
سوتیتر: در اثر فعالیتهای نادرست کشاورزی، جنگل زدایی، فرسایش لایه بالایی خاک و غیره، خاک توانایی خود را در جذب و نگه داشتن آب از دست می‌دهد
در اثر فعالیتهای نادرست کشاورزی، جنگل زدایی، فرسایش لایه بالایی خاک و غیره، خاک توانایی خود را در جذب و نگه داشتن آب از دست می‌دهد و این تغییرات در دراز مدت موجب بروز خشکسالی می‌شوند. طی گزارشات اخیر، خشکسالی همچنین به تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین ارتباط داده شده در حالی که عنوان می‌شود احتمال وقوع این وضعیت با افزایش دمای سطحی زمین، افزایش می‌یابد.
در حالی که خشکسالی امری طبیعی است که به برخی عوامل محیطی نسبت داده می‌شود، اما واقعیت آن است که به مرور زمان وضعیت آن بدتر شده بطوریکه این امر ارزیابی و بررسی آسیب‌های ناشی از این پدیده را برای ما دشوار می‌سازد.
از میان سه پدیده‌ی خشکسالی، قحطی و سیل که زندگی انسان را بر روی کره زمین تهدید می‌کنند، خشکسالی یکی از سخت‌ترین و شدیدترین آنها به حساب می‌آید. با نگاهی به تاریخ می‌توانیم نمونه‌هایی از فجایعی که توسط این سه تهدید در سیاره ما رخ داده است را بیابیم که داست باول (Dust Bowl ) خشکسالی واقع در دشت بزرگ (Great Plains ) در ایالات متحده مابین سالهای 1931 و 1938 (در نتیجه فعالیتهای نادرست کشاورزی) یکی از بهترین نمونه‌ها است و شاید بتوان گفت که بدترین نمونه به حساب می‌آید.
منبع: sciencestruck
در اکثر مناطق مستعد خشکسالی، به دلیل شرایط پر فشار حاکم بر آن منطقه که برای شکل گیری ابر مساعد نمی‌باشد، فرایند میعان یا تقطیر به شدت دچار اختلال می‌شود. در حالی که با حرکت سیستم پر فشار، سیستم کم فشار به طور معمول جایگزین آن می‌شود، اما برخی شرایط از جمله تند باد یا جریانهای آب سرد و گرم اقیانوسی و غیره می‌توانند این روند را متوقف ساخته و مانع از تشکیل ابر شوند.
جهت تشکیل ابر، بخار آب یکی ضروریات اصلی به حساب می‌آید و چنانچه باد نتواند مقدار لازم رطوبت را با خود حمل کند، این امر می‌تواند در فرایند تشکیل ابر اختلال ایجاد کند. در جنوب شرقی آسیا، بخارهای آبی که بر فراز اقیانوس هند شکل می‌گیرند، توسط بادهایی که از جهت جنوب غربی می‌وزند به سوی خشکی آورده می‌شوند. بادهای مذکور بایستی به قدر کافی قوی باشند که رطوبت حاصل از اقیانوس هند را در سراسر شبه قاره هند با خود حمل کنند. چنانچه این بادها به قدر کافی قوی نباشند، در حمل مقدار لازم رطوبت ناکام بوده و به نوبه خود عمل تقطیر متوقف شده و در نهایت در فرایند بارش اختلال ایجاد می‌شود.
بسیاری اوقات متوجه می‌شویم که آن ناحیه از کوه که در جهت وزش باد قرار دارد، باران فراوانی دریافت می‌کند، در حالی که ناحیه پشت به باد خشکسالی شدیدی را تجربه می‌کند. این امر به طور کلی زمانی رخ می‌دهد که این کوه‌ها مانع از وزش بادهای حامل رطوبت به سوی دیگر شوند.
سوتیتر: در اثر فعالیتهای نادرست کشاورزی، جنگل زدایی، فرسایش لایه بالایی خاک و غیره، خاک توانایی خود را در جذب و نگه داشتن آب از دست می‌دهد
در اثر فعالیتهای نادرست کشاورزی، جنگل زدایی، فرسایش لایه بالایی خاک و غیره، خاک توانایی خود را در جذب و نگه داشتن آب از دست می‌دهد و این تغییرات در دراز مدت موجب بروز خشکسالی می‌شوند. طی گزارشات اخیر، خشکسالی همچنین به تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین ارتباط داده شده در حالی که عنوان می‌شود احتمال وقوع این وضعیت با افزایش دمای سطحی زمین، افزایش می‌یابد.
در حالی که خشکسالی امری طبیعی است که به برخی عوامل محیطی نسبت داده می‌شود، اما واقعیت آن است که به مرور زمان وضعیت آن بدتر شده بطوریکه این امر ارزیابی و بررسی آسیب‌های ناشی از این پدیده را برای ما دشوار می‌سازد.
از میان سه پدیده‌ی خشکسالی، قحطی و سیل که زندگی انسان را بر روی کره زمین تهدید می‌کنند، خشکسالی یکی از سخت‌ترین و شدیدترین آنها به حساب می‌آید. با نگاهی به تاریخ می‌توانیم نمونه‌هایی از فجایعی که توسط این سه تهدید در سیاره ما رخ داده است را بیابیم که داست باول (Dust Bowl ) خشکسالی واقع در دشت بزرگ (Great Plains ) در ایالات متحده مابین سالهای 1931 و 1938 (در نتیجه فعالیتهای نادرست کشاورزی) یکی از بهترین نمونه‌ها است و شاید بتوان گفت که بدترین نمونه به حساب می‌آید.
منبع: sciencestruck
