کمبود بعضی از ریز مغذی ها مثل کم خونی ناشی از فقر آهن یا کم کاری تیروئید، کمبود روی یا بیماری های روماتیسمی، نارسایی های قلبی، اختلالات غدد درون ریز، عدم دریافت تمامی مواد مغذی و املاح یا افزایش مصرف ویتامین های A و D و مسمومیت های ناشی از آنها یا سایر مسمومیت ها با فلزات سمی از جمله جیوه یا سرب، عوامل ایجاد کننده بی اشتهایی های مرضی بوده و باید سریعا تحت نظر متخصص کودکان نسبت به تشخیص و درمان آنها اقدامات لازم به عمل آید.
چرا کودکتان کم اشتهاست؟
علاوه بر بیماری های جسمی، محروم شدن بچه از مهر و عاطفه پدری و مادری یا هر دوی آنها یا دوری از یکی یا هر دو تاثیر مستقیم و بسیار چشمگیری در خورد و خوراک و اشتهای بچه داشته و آثار آن به صورت احتمالی در روند رشد نمایان می شود. توجه داشته باشید علاوه بر علل رفتاری در قبال بی اشتهایی کودکان، نباید سایر عوامل تاثیرگذار را نیز دست کم گرفت و به آنها بی اعتنایی نشان داد؛ گرچه این اختلالات نادر است و شیوع کمتری دارد ولی به هرصورت آگاهی شما بزرگواران از علل زیر و چاره اندیشی به موقع و اقدام سریع، خالی از لطف نخواهد بود. اولین عامل غیر رفتاری در ایجاد بی اشتهایی، ابتلای حاد کودک به عفونت های مختلف در اندام های گوارشی، ریوی یا گوش میانی است که سریعا با مشورت متخصص کودک باید چاره اندیشی شود. علاوه بر عفونت های حاد، عفونت های مزمن یا مصرف دائمی بعضی از داروها مثل ضدتشنجها و ضدافسردگی و ضدحساسیتها یا سایر داروهای تجویزی متخصص کودکان نیز در قبال اشتها تاثیر گذار بوده و باید چاره اندیشی شود.
دردسرهای کودک بد غذا
کاوه چند وقتی است که برای خوردن هر چیزی بهانه می آورد. او که حالا ۷ سال دارد برای اینکه غذا نخورد دست به هر کاری می زند. مثلا وقتی مادر تمام تلاشش را برای غذاخور کردن کاوه می کند، کاوه شروع به خوردن غذا با دست می کند و کلی کثیف کاری می کند تا بالاخره مادر تسلیم شود و به او اجازه دهد از میز غذا بلند شود. مادر کاوه از دست این کارهای او کلافه شده است و از طرفی نگران است که کاوه رژیم غذایی سلامت و آنچه بدنش نیاز دارد دریافت نکند. مادر کاره تلاش کرده در رژیم غذایی کاوه تنوع غذایی ایجاد کند اما موفق نشده است او را به غذا علاقه مند کند. جو فراست و طاهره ثانوی کارشناسان تربیتی ما سعی دارند به مادر کاوه کمک کنند، این مشکل را حل کند.با کودک بد غذا چکار باید کرد؟
«مادر کاوه از اینکه او مرتب غذا نمی خورد ناراحت است. کاوه که ۷ سال دارد اغلب با دست غذا می خورد و بدون توجه به تذکرهای خانواده هر جور که خودش دلش بخواهد و هر زمان که بخواهد غذا می خورد. ضمن اینکه کاوه تازگی ها بسیار بدغذا شده و مدام ایراد می گیرد. »اگر کودک شما بدغذاست
کودکان و نوجوانان به انواع و اقسام فشارها و استرس های واقعی یا خیالی واکنش نشان میدهند. غذا خوردن دور میز باید لذت بخش باشد و به خانواده این فرصت را بدهد که با هم صحبت کنند. تمرکز بیش از حد روی کودک زمانی که او در حال غذا خوردن است می تواند باعث شود او از خوردن غذا سر باز بزند. مورد دیگری که باعث گیج شدن کودک می شود این است که در وعده ناهار یا شام انتخاب های زیادی برای خوردن داشته باشد. بچه ها هم باید مانند برادران، خواهران و پدر و مادر وعده غذایی یکسانی داشته باشند.سعی کنید از تکه های کوچک غذا استفاده کنید. ضمن آنکه حواستان به مزه‌ها و محتوای غذاها باشد. وقتی که می خواهید رژیم غذایی کودک خود را گسترش دهید یکباره تمام گروه های غذایی را وارد رژیم او نکنید بلکه تلاش کنید فرایند آشنایی کودکتان با غذاهای جدید به تدریج انجام شود. به عنوان یک بزرگسال باید با کمک مثال او را راهنمایی کنید. اگر به فرزند خود نشان دهید که از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع لذت می برید، او بیشتر وسوسه می شود که چیزهای جدید را امتحان کند.
ترس و فوبیا
این کاملا طبیعی است که بچه‌ها از بعضی چیزهای کوچک بترسند. در حقیقت تخمین زده می شود که یکی از 3 کودک بعضی زمانها دچار ترس می شوند و بیشترین ترس هم از خون و سوزن، تاریکی و حیوانات است بسیاری از این ترس ها به مرور زمان از بین می روند اما این ترسها زمانی که به طور جدی زندگی کودک را تحت تاثیر قرار می دهند می توانند به ترس شدید یا فوبیا تبدیل شوند. بنابراین حواستان باشد برای غذا خوردن کودکتان او را از چیزی نترسانید.والدین باید الگو باشند
بی اشتهایی یا بدغذایی کودکان در هر شکل، مسئله مهمی است و باید آن را جدی گرفت. بهتر است توجه داشته باشیم که فقط گرسنگی نیست که فرزندمان را به سوی غذا می کشاند و برعکس تنها سیر بودن موجب دوری، پرهیز از غذا یا بی میلی آنها نمی شود. بخش بزرگی از این نیازهای جسمی تحت تأثیر عادتهای خانوادگی، آموزش های والدین، اضطراب کودکان، نیاز به جلب توجه و بیماری های جسمی و مشکلات روانی و... است. عادت دادن کودکان به خوردن صبحانه کامل بسیار مهم است اما در خانواده ای که مادر یا پدر رژیم دارند یا میل به صبحانه ندارند یا به علت شاغل بودن خیلی زود باید خانه را ترک کنند، کودک شاهد صبحانه خوردن آنها نیست و طبیعی است که او عادت به خوردن ناشتایی را از نظر فرهنگی و آموزشی پیدا نخواهد کرد. در بعضی از موارد مادر آنقدر دیر بیدار می شود که صبحانه و ناهار را همزمان می خورد. دیر بیدار شدن، خستگی، کوفتگی، بی حوصلگی و بی اشتهایی به همراه می آورد. به عبارت دیگر اگر کودک صبحانه خوردن والدین را به عنوان یک برنامه منظم، دوست داشتنی و مهم نبیند هیچ میلی به یک صبحانه خوب و کامل نخواهد داشت.منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا،صص62-58، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
